Wymagania
z elementów biofizyki na poszczególne stopnie szkolne
dopuszczający:
- wyjaśnia,
czym jest prąd elektryczny, i stosuje do jego opisu pojęcia natężenia
prądu i napięcia elektrycznego;
−
opisuje źródła promieniowania rentgenowskiego i wymienia jego właściwości;
−
opisuje rozkład ciśnienia hydrostatycznego w naczyniach połączonych;
−
wymienia czynniki, od których zależy opór elektryczny przewodnika;
−
posługuje się pojęciami stosowanymi do opisu fal (mechanicznych);
– wymienia
źródła dźwięków;
− opisuje
zjawisko odbicia i załamania światła oraz całkowitego wewnętrznego
odbicia;
−
klasyfikuje rodzaje soczewek;
− omawia
ruch cząstek naładowanych w polach elektrycznym i magnetycznym;
−
posługuje się pojęciami stosowanymi do opisu fal elektromagnetycznych;
– wymienia
przykłady fal elektromagnetycznych;
−
wymienia właściwości promieniowania ultrafioletowego i podczerwieni;
−
wyjaśnia, na czym polega znakowanie izotopowe narządów i w jakim celu
się je stosuje;
– podaje
przykłady zastosowania izotopów do znakowania narządów;
−
opisuje oddziaływanie promieniowania α,
β i ciężkich jonów
z materią;
−
opisuje sposoby oddziaływania promieniowania γ z materią;
−
porównuje różną wrażliwość narządów na różne rodzaje promieniowania;
– wymienia
różnice między promieniowaniem rentgenowskim a promieniowaniem jądrowym;
– rozróżnia
rodzaje badań (rentgenowskich, terapii nowotworowej itd.), w których
organizm przyjmuje różne dawki promieniowania;
dostateczny
– konstruuje
obrazy powstające w soczewkach i układach optycznych złożonych
z soczewek;
– omawia
działanie płuc na modelu balonika w butelce;
−
posługuje się pojęciami natężenia i potencjału pola elektrycznego oraz
stężenia jonów do opisu transportu jonów przez błonę komórkową;
– podaje
i objaśnia prawo Ohma;
−
opisuje budowę kondensatora i wyjaśnia jego rolę w magazynowaniu
energii;
−
wymienia i charakteryzuje zjawiska falowe (dyfrakcja, interferencja,
odbicie i załamanie fal na granicy ośrodków);
– wymienia
wady soczewek i wyjaśnia, na czym te wady polegają;
– wyjaśnia zasadę
działania światłowodu na podstawie znanych zjawisk fizycznych;
– omawia
zasadę działania lupy, oftalmoskopu i mikroskopu optycznego;
– wyjaśnia
zasadę działania akceleratora medycznego (sposób przyspieszania cząstek
naładowanych);
– opisuje
związek barwy światła z częstotliwością fali;
– omawia
zjawiska pochłaniania, odbicia i polaryzacji światła;
– omawia
zastosowanie promieniowania ultrafioletowego w lampach bakteriobójczych;
– omawia
zastosowanie promieniowania podczerwonego (lampa sollux, termografia);
−
posługuje się pojęciami: moment magnetyczny atomu i jądra atomowego, stan
energetyczny atomu i jądra atomowego;
– posługuje
się pojęciami zasięgu i strat energii cząstki naładowanej na jonizację
ośrodka;
– wyjaśnia
zjawiska: zjawisko fotoelektryczne, efekt Comptona, zjawisko tworzenia pary
elektron − pozyton;
– wyjaśnia
pojęcie rozkładu procentowej dawki na głębokości (PDG) w napromieniowanej
tkance;
– wyjaśnia
mechanizm narastania dawki (buildup) podczas naświetlania wiązką fotonów;
– wymienia zastosowanie
terapii promieniowaniem gamma;
– porównuje
wartości dawek uzyskane podczas badań z limitami rocznymi, ewentualnie
limitami rocznymi dla pracowników narażonych na promieniowanie jonizujące
i promieniowanie tła;
dobry
−
wyjaśnia przyczynę występowania ciśnienia na podstawie mikroskopowego modelu
budowy materii;
– opisuje rolę
jonów sodu i potasu podczas zmiany potencjału błony komórkowej;
– opisuje
zjawisko polaryzacji i depolaryzacji komórki;
−
opisuje budowę kondensatora i wyjaśnia jego rolę w magazynowaniu
energii;
– wyjaśnia
proces słyszenia dźwięków przez ucho i lokalizacji źródła dźwięków;
– wymienia
metody wytwarzania ultradźwięków i ich cechy;
−
opisuje zmiany szybkości fal mechanicznych w różnych ośrodkach;
– wyjaśnia
powstawanie obrazu w oku;
– opisuje
zjawisko akomodacji oka;
– wyjaśnia, na
czym polega koloroterapia, oraz opisuje wpływ ilości światła na nastrój
człowieka (depresja zimowa);
– omawia
sposób otrzymywania zdjęć rentgenowskich, wiedząc, że promieniowanie jest
pochłaniane w różnym stopniu przez różne tkanki;
– wyjaśnia
zjawisko magnetycznego rezonansu jądrowego (wersja uproszczona);
– uzasadnia
zastosowanie ciężkich jonów w terapii hadronowej na podstawie sposobu
oddziaływania tych cząstek z materią;
– wyjaśnia
zjawisko hormezy radiacyjnej;
bardzo dobry
– analizuje
wpływ ciśnienia zewnętrznego na organizm człowieka;
– objaśnia
równanie ciągłości i równanie (prawo) Bernoullego;
– wskazuje
elektrokardiografię jako metodę badawczą elektrycznej aktywności serca;
– wyjaśnia
zastosowanie pomiaru oporu tkanki do określenia długości kanału zębowego
i grubości tkanki tłuszczowej;
– opisuje,
czym jest audiogram i jakie informacje można z niego odczytać;
– wyjaśnia
zasadę działania ultrasonografu;
−
wyjaśnia zjawisko Dopplera;
– omawia terapię
falą uderzeniową;
– podaje
zastosowanie światłowodów w endoskopach;
– wymienia
wady wzroku i wyjaśnia, na czym te wady polegają;
– wskazuje
odpowiednie sposoby korygowania wad wzroku;
– wyjaśnia, na
czym polega tomografia komputerowa;
– opisuje
metody obrazowania i spektroskopii magnetycznego rezonansu jądrowego;
– omawia, na
czym polega radioterapia tarczycy;
– opisuje
podstawy pozytonowej emisyjnej tomografii komputerowej;
– wymienia
zastosowanie terapii hadronowej;
− podaje
przykłady zastosowania nanotechnologii;
– podaje
przykłady badań lub kierunki, w jakich zmierzają badania z zakresu
nanotechnologii wykonywane w celach medycznych;
celujący
– stosuje
prawo naczyń połączonych, równanie ciągłości oraz równanie (prawo) Bernoullego
do opisu funkcjonowania układu krwionośnego;
– omawia
zasadę działania defibrylatora i rozrusznika serca;
– omawia
zjawisko ultrasonografii dopplerowskiej i jej zastosowanie;
– wymienia
wpływ wibracji na organizm człowieka
– wymienia
zastosowanie endoskopów;
– wymienia
wskazania i przeciwwskazania do stosowania tej metody w diagnozowaniu
pacjentów;
– wymienia
zastosowanie pozytonowej emisyjnej tomografii komputerowej;