Wymagania
edukacyjne na poszczególne oceny − klasa 3bc
Prezentowane wymagania
edukacyjne są zintegrowane z planem wynikowym będącym propozycją realizacji
materiału zawartego w podręczniku Ponad słowami w pierwszym
semestrze klasy 1. Wymagania dostosowano do sześciostopniowej skali ocen.
Realizacja w kl. 3E – poziom podstawowy.
Numer i temat
lekcji |
Wymagania
konieczne (ocena
dopuszczająca) Uczeń: |
Wymagania
podstawowe (ocena
dostateczna) Uczeń potrafi
to, |
Wymagania rozszerzające (ocena dobra) Uczeń potrafi
to, co na ocenę dostateczną oraz: |
Wymagania
dopełniające (ocena bardzo
dobra) Uczeń potrafi
to, co |
Wymagania
wykraczające (ocena
celująca) Uczeń: potrafi
to, |
|
||||||||||
DWUDZIESTOLECIE
MIĘDZYWOJENNE – O EPOCE |
||||||||||||||||
Świat między wojnami |
• określić
ramy czasowe dwudziestolecia międzywojennego •
wskazać wydarzenia historyczne oraz inne czynniki, które ukształtowały epokę *•
wybrać jedno z wydarzeń historycznych i ocenić jego rolę w kształtowaniu
epoki |
• opisać
specyfikę dwudziestolecia międzywojennego w Polsce *•
wyjaśnić pojęcia: totalitaryzm, faszyzm, nazizm, rasizm, antysemityzm, komunizm *•
porównać tło historyczne międzywojnia w Polsce i na świecie |
• zreferować
tendencje światopoglądowe epoki • omówić
wydarzenia historyczne oraz inne czynniki, które ukształtowały epokę *• uzasadnić,
który z czynników, jego zdaniem, odegrał kluczową rolę w kształtowaniu się
nowej epoki |
•
omówić tendencje literackie nowej epoki •
scharakteryzować nastroje społeczne, jakie zapanowały po 1918 r. w Europie i
określić ich przyczyny *•
wypowiedzieć się na temat
totalitaryzmów europejskich w okresie międzywojennym *• zgromadzić informacje na temat narodzin nazizmu
w Niemczech i wyjaśnić, dlaczego ta ideologia zyskała rzesze zwolenników w
latach 30. XX wieku |
•
wypowiedzieć się na temat zalet i wad życia w państwie międzynarodowym *•
opisać życie codzienne w okresie
dwudziestolecia międzywojennego |
|||||||||||
Filozofia początków XX stulecia |
• wskazać
filozofów, którzy wpłynęli na kształt epoki • zreferować
najważniejsze założenia psychoanalizy Freuda, filozofii Oswalda Spenglera
oraz Edmunda Husserla *• wymienić
poglądy Edmunda Husserla inne niż podane w podręczniku |
• wyjaśnić
pojęcia: psychoanaliza, id, ego, superego, behawioryzm, katastrofizm, fenomenologia • czytać ze
zrozumieniem fragmenty tekstów filozoficznych zamieszczone w podręczniku *• podać
konsekwencje fenomenologii |
• wyjaśnić
różnice pomiędzy świadomością a nieświadomością *• omówić tezy
filozofii Edmunda Husserla na podstawie samodzielnie zdobytych informacji z
dostępnych źródeł |
• wskazać
sposoby ujawniania się nieświadomej sfery psychiki ludzkiej *•
wymienić nazwiska twórców, którzy inspirowali się poglądami Freuda, Spenglera
lub Husserla |
•
wyjaśnić opozycyjną relację pomiędzy kulturą a cywilizacją *•
podjąć dyskusję na temat
oddziaływania psychoanalizy na kulturę XX wieku |
|||||||||||
Sztuka międzywojnia |
• wskazać
najważniejsze tendencje w kulturze dwudziestolecia międzywojennego • rozpoznać
najważniejsze dzieła sztuki dwudziestolecia międzywojennego *• orientować
się w muzyce dwudziestolecia międzywojennego |
• wymienić
cechy: ekspresjonizmu, kubizmu, abstrakcjonizmu, dadaizmu i surrealizmu •
podać nazwiska najważniejszych twórców sztuki dwudziestolecia międzywojennego
(Georges Braque, Juan Gris, Wassily Kandinsky, Joan Miró, Le Corbusier,
Salvador Dali, Pablo Picasso, Marcel Duchamp, Katarzyna Kobro, Piet Mondrian,
Bertold Brecht, Leon Schiller, Charlie Chaplin) *• omówić
specyfikę muzyki dwudziestolecia międzywojennego |
• orientować
się w działalności najważniejszych twórców sztuki dwudziestolecia
międzywojennego (Georges Braque, Juan Gris, Wassily Kandinsky, Joan Miró, Le Corbusier,
Salvador Dali, Pablo Picasso, Marcel Duchamp, Katarzyna Kobro, Piet Mondrian,
Bertold Brecht, Leon Schiller, Charlie Chaplin) • wskazać
najważniejsze cechy architektury modernistycznej *• omówić
wybrany film z okresu dwudziestolecia międzywojennego |
•
zanalizować wybrany obraz na podstawie podanych kryteriów •
wypowiedzieć się na temat początków filmu •
wskazać dominujące tendencje w teatrze międzywojennym *•
omówić twórczość wybranego artysty teatralnego okresu międzywojennego |
•
omówić twórczość wybranego artysty dwudziestolecia międzywojennego *•
scharakteryzować zjawisko niemieckiego ekspresjonizmu filmowego |
|||||||||||
DWUDZIESTOLECIE
MIĘDZYWOJENNE – TEKSTY Z EPOKI |
||||||||||||||||
Wprowadzenie do literatury dwudziestolecia
międzywojnia |
•
wyjaśnić pojęcia: awangarda, futuryzm, powieść psychologiczna,
skamandryci, Awangarda Krakowska, Druga Awangarda, katastrofizm, powieść
społeczno-polityczna, absurd, strumień świadomości, nurt groteskowo-fantastyczny • przedstawić
polskie formacje poetyckie międzywojnia *• wymienić
nazwiska światowych twórców literatury |
• wyjaśnić
pojęcia: futuryzm, groteska, absurd, katastrofizm w
odniesieniu do literatury • wskazać
awangardowe rodzaje wypowiedzi literackiej •
zaprezentować międzywojenne tendencje w literaturze polskiej *• wymienić
tytuły utworów literackich danych twórców z literatury światowej |
• omówić
nowatorskie techniki w prozie europejskiej • scharakteryzować
nowe gatunki prozatorskie w literaturze polskiej *•
zaprezentować wybrany utwór z literatury światowej okresu międzywojnia |
•
zaprezentować międzywojenne tendencje w literaturze polskiej *•
omówić specyfikę prozy wybranego
twórcy europejskiego (Proust, Joyce, Mann) |
•
omówić międzywojenne tendencje w literaturze polskiej w kontekście epok
poprzednich *• porównać wybrany utwór z prozy europejskiej z
tekstem twórcy polskiego |
|||||||||||
Skamander i satelici |
• wymienić nazwiska
członków grupy Skamander • wypowiedzieć
się na temat treści wierszy zamieszczonych w podręczniku *• omówić inne
utwory Juliana Tuwima |
• wskazać
cechy poezji skamandrytów na przykładach •
scharakteryzować podmiot liryczny w wierszach: Juliana Tuwima Do krytyków i Jana Lechonia Herostrates *• omówić
twórczość pozostałych członków grupy Skamander |
• omówić temat
wiersza Do krytyków w odniesieniu
do tradycji literackiej • zinterpretować
tytuł wiersza Do krytyków •
wyjaśnić sens tytułu wiersza Herostrates •
scharakteryzować stosunek skamandrytów do tradycji literackiej na podstawie
wiersza Herostrates *• omówić
sposób ukazania miłości w wierszach Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej |
•
w wierszu Juliana Tuwima Do krytyków wskazać
i omówić cechy manifestu poetyckiego •
scharakteryzować sposób ujęcia tematu przemijania w wierszu Przy okrągłym stole •
zanalizować funkcję użycia neologizmów w wierszu Słowisień *•
omówić sposób ukazania miłości w wierszach Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej
w kontekście tradycji literackiej |
•
zinterpretować sposób opisania Polski i polskości w wierszu Lechonia *• porównać wymowę wiersza Herostrates z
przesłaniem obrazu Janusza Marii Brzeskiego Dwie cywilizacje |
|||||||||||
Awangarda Krakowska |
• wymienić
główne założenia programowe Awangardy Krakowskiej *• wskazać pozostałe
założenia programowe Awangardy Krakowskiej |
• wskazać
elementy architektury gotyckiej w wierszu Juliana Przybosia Notre-Dame • omówić
kreację podmiotu lirycznego w wierszu Notre-Dame *• dostrzec i
skomentować estetyczne wartości utworu literackiego |
• wyjaśnić,
kim według Peipera jest poeta i na czym polega twórczość poetycka • wymienić
założenia Awangardy Krakowskiej zrealizowane w wierszu Notre-Dame • zinterpretować
sposób ukazania katedry w wierszu *• wskazać
związki między różnymi aspektami utworu Notre-Dame
(estetycznym, etycznym i poznawczym) |
•
wyjaśnić, dlaczego Peiper nazywa swoje czasy „epoką uścisku z teraźniejszością” •
dokonać analizy i interpretacji wiersza Notre-Dame
Juliana Przybosia *•
omówić sposób ukazania katedry gotyckiej w innych utworach literackich i
filmowych |
•
przedstawić argumenty na poparcie lub odrzucenie tezy, że również dzisiaj świat
rozwija się zgodnie z hasłem „miasto, masa, maszyna” *•
porównać sposób ukazania katedry: w wierszu Notre-Dame Juliana Przybosia i na obrazie Zdzisława Beksińskiego Katedra *•
omówić program Awangardy Krakowskiej na tle pozostałych ruchów awangardowych
dwudziestolecia międzywojennego |
|||||||||||
Poezja Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego |
• określić
temat wiersza Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego Serwus, madonna *• przybliżyć
twórczość Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego |
•
przedstawić kreację podmiotu lirycznego w wierszu Serwus, madonna •
określić temat wiersza *• omówić cykl
Teatrzyk „Zielona Gęś” |
• omówić
sposób ukazania rzeczywistości w wierszu Piosenka *• przytoczyć
opinie badaczy na temat twórczości Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego |
•
wypowiedzieć się na temat zastosowanego w wierszu Serwus, madonna zwrotu do Matki Boskiej *•
omówić szczegółowo wybrane miniatury z cyklu Teatrzyk „Zielona Gęś” |
•
podjąć dyskusję, czy wiersz Serwus, madonna można zaliczyć do liryki
religijnej *•
wskazać inne utwory traktujące sferę sacrum w sposób dyskusyjny |
|||||||||||
Katastrofizm Józefa Czechowicza |
• wyjaśnić
pojęcia: katastrofizm, Druga Awangarda • omówić treść
wiersza mały mit *• dostrzec i
skomentować estetyczne wartości utworu literackiego |
•
omówić kreację podmiotu lirycznego w wierszu mały mit •
wskazać w utworze elementy katastroficzne i arkadyjskie *• rozpoznać
aluzje literackie i symbole kulturowe |
•
wskazać przyczyny nastrojów katastroficznych w dwudziestoleciu międzywojennym *• porównać katastroficzne przeczucia obecne w wierszu
z obrazem Pabla Picassa Guernica |
•
dokonać analizy i interpretacji wiersza mały
mit *•
omówić wybrany przykład katastrofizmu w literaturze, filmie bądź sztukach
plastycznych |
•
wskazać w wierszu elementy awangardowe *•
zinterpretować obraz Salvadora Dalego
Sen w kontekście wątku snu pojawiającego się w wierszu Czechowicza |
|||||||||||
Poezja Bolesława Leśmiana |
• omówić treść
wierszy: W malinowym chruśniaku i Ballada bezludna • wyjaśnić
pojęcia: panteizm, erotyk, ballada *• dostrzec i
skomentować estetyczne wartości utworu literackiego |
• określić sytuację liryczną wiersza W malinowym chruśniaku • omówić frazeologię wiersza Ballada bezludna *•
rozpoznać aluzje literackie i symbole kulturowe |
•
omówić zmysłowy charakter wiersza W malinowym chruśniaku • interpretować tytuł wiersza Ballada bezludna • wskazać elementy panteizmu w wierszu Ballada bezludna • interpretować metafory użyte w wierszu Ballada bezludna *• wskazać inne utwory literackie lub filmowe, w
których została uzyskana atmosfera intymności |
•
zanalizować sposób tworzenia
atmosfery intymności w wierszu W
malinowym chruśniaku •
omówić sposób przedstawienia mitu
genezyjskiego w wierszu Ballada
bezludna *•
zanalizować w innym utworze literackim lub filmowym sposób budowania
atmosfery intymności |
• określić stosunek utworu Ballada bezludna do konwencji gatunku *•
porównać obraz Marca Chagalla Kochankowie
z Vence z wierszem W malinowym
chruśniaku *•
wskazać powiązania treści wiersza z
filozofią Bergsona |
|||||||||||
Przedwiośnie Stefana Żeromskiego |
• streścić Przedwiośnie Stefana Żeromskiego •
zaprezentować etapy życia głównego bohatera • opisać obraz
rewolucji przedstawiony w powieści *• dostrzec i
skomentować estetyczne wartości utworu literackiego |
• omówić
proces dojrzewania głównego bohatera • opisać obraz
Polski porozbiorowej ukazany w Przedwiośniu •
scharakteryzować różne środowiska (rządowe, ziemiańskie, komunistyczne)
przestawione w powieści •
wypowiedzieć się na temat kompozycji i języka utworu *• przedstawić
tło historyczne opisywanych wydarzeń |
•
zaprezentować i omówić dyskusje światopoglądowe zawarte w powieści •
zinterpretować tytuł powieści *•
zaprezentować opinie badaczy na temat Przedwiośnia |
•
wskazać i omówić mity narodowe demaskowane przez autora •
wyjaśnić metaforykę „szklanych domów” i wytłumaczyć znaczenie tego motywu dla
wymowy ideowej powieści *•
wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i
poznawczym) |
•
zestawić obrazy rewolucji przedstawione w Przedwiośniu
Stefana Żeromskiego i Nie-Boskiej
Komedii Zygmunta Krasińskiego *• porównać treść książki Stefana
Żeromskiego z adaptacją filmową Filipa Bajona |
|||||||||||
Panny z Wilka Jarosława Iwaszkiewicza |
•
zrelacjonować treść opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza •
scharakteryzować Wiktora Rubena *• dostrzec i
skomentować estetyczne wartości utworu literackiego |
•
omówić różnice w postrzeganiu poszczególnych kobiet przez głównego bohatera
na przestrzeni czasu *• wskazać
inne utwory, których tematem jest upływ czasu |
•
zinterpretować relacje pomiędzy Wiktorem Rubenem a mieszkankami Wilka *•
wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i
poznawczym) |
•
omówić symbolikę zawartą w opowiadaniu *•
porównać treść opowiadania z jej ekranizacją w reżyserii Andrzeja Wajdy |
•
podjąć dyskusję na temat sposobu ukazania upływu czasu w opowiadaniu *•
omówić różne sposoby ukazania upływającego czasu w literaturze i sztuce |
|||||||||||
Cudzoziemka Marii Kuncewiczowej |
• streścić
powieść Marii Kuncewiczowej Cudzoziemka • wymienić
kolejne etapy życia tytułowej bohaterki *• dostrzec i
skomentować estetyczne wartości utworu literackiego |
• scharakteryzować
kompozycję powieści • omówić
kolejne etapy życia głównej bohaterki *• omówić
cechy powieści psychologicznej na innym przykładzie |
• wyjaśnić
przyczyny samotności głównej bohaterki • zinterpretować
tytuł powieści *• porównać
powieść z jej ekranizacją w reżyserii Ryszarda Bera |
•
zinterpretować zachowanie Róży Żabczyńskiej w kontekście jej doświadczeń *•
porównać Cudzoziemkę z wybraną
powieścią psychologiczną |
• wskazać w Cudzoziemce cechy gatunkowe powieści
psychologicznej *•
zanalizować konstrukcję powieści pod względem ujęcia czasu w utworze |
|||||||||||
Sklepy cynamonowe Brunona Schulza |
• streścić
opowiadania Brunona Schulza •
scharakteryzować głównego bohatera *• przybliżyć
biografię i twórczość Brunona Schulza |
• wypowiedzieć
się na temat kreacji narratora w opowiadaniu • wskazać
elementy poetyki snu *•
zrelacjonować treść innych opowiadań Brunona Schulza |
• omówić topos
labiryntu wykorzystany w opowiadaniu • wyjaśnić
przyczynę braku logiki i linearności czasu *• przedstawić
opinię badacza na temat twórczości Brunona Schulza |
•
zinterpretować opis ojca w pierwszej części utworu *•
interpretować wybrane place plastyczne Brunona Schulza i zestawić je z
tekstem literackim |
•
wyjaśnić znaczenie wędrówki głównego bohatera *•
podjąć dyskusję na temat roli mitologii osobistej w kształtowaniu się
osobowości człowieka |
|||||||||||
Ferdydurke Witolda Gombrowicza |
• streścić
fragmenty Ferdydurke zamieszczone w
podręczniku •
scharakteryzować stronnictwa, których przedstawiciele biorą udział w
pojedynku na miny •
zrelacjonować treść Ferydurke • zdefiniować
pojęcie formy • opisać
Młodziaków, Hurleckich oraz stronnictwa „chłopiąt” i „chłopaków” *• przybliżyć
biografię i twórczość Witolda Gombrowicza |
• omówić narrację
fragmentów powieści zamieszczonych w podręczniku • wypowiedzieć
się na temat narracji Ferdydurke • zdefiniować
pojęcie formy w kontekście utworu • scharakteryzować
kompozycję powieści • wskazać
elementy groteski w utworze • wyjaśnić
symbolikę „pupy”, „łydki” i „gęby” w kontekście utworu *• przybliżyć
opinie badaczy na temat Ferdydurke |
• wypowiedzieć
się na temat języka fragmentów powieści zamieszczonych w podręczniku •
omówić funkcję prof. Pimki w utworze •
wskazać strategie tworzenia i rozbijania formy •
wyjaśnić istotę międzyludzkich relacji ukazanych w Ferdydurke •
wskazać i omówić elementy groteski w utworze *• wskazać inne
utwory literackie lub filmowe traktujące życie ludzkie w kategoriach gry |
•
zinterpretować metaforyczne znaczenie pojedynku na miny •
zinterpretować metaforę szkoły w Ferdydurke •
odnieść diagnozę dotyczącą życia społecznego, przedstawioną w Ferdydurke do rzeczywistości codziennej
*• omówić gombrowiczowską teorię symetrii i analogii w kontekście pojedynku
na miny *•
porównać treść książki z jej adaptacjami filmowymi i teatralnymi |
•
wymienić i krótko scharakteryzować środki językowe służące wywołaniu efektu
groteski we fragmentach powieści oraz w całym utworze *•
zanalizować rozdziały o Filidorze i Filibercie oraz omówić ich funkcję w utworze * |
|||||||||||
Proces Franza Kafki |
• streścić Proces Franza Kafki •
scharakteryzować głównego bohatera powieści *• wyjaśnić
pojęcie sytuacja kafkowska *• przybliżyć
biografię i twórczość Franza Kafki |
•
przedstawić relacje Józefa K. z innymi ludźmi •
zdefiniować pojęcia: absurd i parabola (przypowieść) *•
przedstawić opinię badacza na temat twórczości Franza Kafki |
•
omówić znaczenie przestrzeni w utworze •
określić funkcję absurdu w powieści •
zinterpretować paraboliczny charakter powieści •
wskazać elementy paraboli w utworze •
odszukać elementy absurdu w powieści *•
omówić wybraną ekranizację Procesu |
•
zanalizować symbolikę obecną we fragmencie dotyczącym wizyty Józefa K. w
katedrze •
zinterpretować przypowieść o odźwiernym •
wyjaśnić zakończenie Procesu *•
porównać ekranizację Procesu z
treścią powieści |
•
omówić funkcję elementów absurdu i paraboli w powieści *•
wymyślić i przedstawić w formie krótkiego opowiadania scenkę, będącą
zilustrowaniem „sytuacji kafkowskiej” *•
pisze pracę na temat: „Znaczenie motywu labiryntu w Procesie Kafki” |
|||||||||||
DWUDZIESTOLECIE
MIĘDZYWOJENNE – NAUKA O JĘZYKU |
||||||||||||||||
Konstruowanie własnej wypowiedzi |
• podać zasady
tworzenia poprawnego komunikatu językowego *• omówić
wybrane zasady tworzenia poprawnego komunikatu językowego |
•
omówić specyfikę wypowiedzi ustnej i wymienić jej formy • przedstawić
specyfikę wypowiedzi pisemnej *• przedstawić
na wybranych przez siebie przykładach specyfikę form wypowiedzi ustnych i
pisemnych |
• opisać
wybrane formy wypowiedzi ustnej • wypowiedzieć
się na temat wybranych form komunikatów pisemnych • wymienić elementy
wpływające na kulturę języka *• przygotować
przykładową formę wypowiedzi ustnej zgodnie z zasadami tworzenia poprawnego
komunikatu językowego |
•
zanalizować język współczesny pod kątem mody językowej •
omówić elementy wpływające na kulturę języka *•
przygotować przykładową formę wypowiedzi pisemnej zgodnie z zasadami
tworzenia poprawnego komunikatu językowego |
•
ocenić błędy językowe dostrzeżone w języku rówieśników *•
zanalizować kulturę języka swojego otoczenia |
|||||||||||
DWUDZIESTOLECIE
MIĘDZYWOJENNE – PODSUMOWANIE I POWTÓRZENIE |
||||||||||||||||
Podsumowanie wiadomości na temat międzywojenia |
• przedstawić
opinie Aliny Kowalczykowej i Normana Daviesa na temat dwudziestolecia międzywojennego *• odszukać
inne utwory zawierające opinie o dwudziestoleciu międzywojennym |
•
odnaleźć podobieństwa w sposobie postrzegania sytuacji Polski po odzyskaniu
niepodległości • przedstawić
różnice w opisie życia kulturalnego międzywojnia przez Kowalczykową i Daviesa *• zestawić
wyszukane przez siebie teksty krytyczno- lub historycznoliterackie z opiniami
przytoczonymi w podręczniku |
• skomentować
różnice w opisie życia kulturalnego międzywojnia *• rozpoznać
retoryczną organizację wypowiedzi na podstawie fragmentów tekstów Aliny
Kowalczykowej i Normana Daviesa |
•
zilustrować przykładami opinię Normana Daviesa * |
•
zaprezentować własną opinię na temat omówionej epoki wraz z jej uzasadnieniem *•
sformułować wniosek z dyskusji na temat kultury polskiej okresu międzywojennego |
|||||||||||
Powtórzenie
wiadomości |
• odtworzyć
najważniejsze fakty, sądy i opinie *• przytoczyć
najważniejsze fakty, sądy i opinie dotyczące treści z zakresu rozszerzonego |
• wykorzystać
najważniejsze konteksty *• posłużyć
się najważniejszymi kontekstami dotyczącymi treści z zakresu rozszerzonego |
• wyciągać
wnioski • określić
własne stanowisko *•
uargumentować własne stanowisko |
•
poprawnie interpretować wymagany materiał •
właściwie argumentować •
uogólnić, podsumować i porównać *•
interpretować wymagany materiał z zakresu rozszerzonego |
•
wykorzystać bogate konteksty •
formułować i rozwiązywać problemy badawcze *•
rozpoznawać aluzje literackie i symbole kulturowe |
|||||||||||
DWUDZIESTOLECIE
MIĘDZYWOJENNE – NAWIĄZANIA |
||||||||||||||||
Śladami międzywojnia |
• rozpoznać na
konkretnych przykładach wpływ kultury międzywojnia na sztukę współczesną *• podać
konkretne przykłady wpływu międzywojnia na kulturę współczesną |
• przedstawić
rozwój kultury masowej • wypowiedzieć
się na temat przedwojennej rewolucji obyczajowej i jej współczesnych efektów *• porównać
przedwojenną rewolucję obyczajową z współczesną obyczajowością |
•
określić wpływ wynalazków i odkryć epoki na cywilizację XX i XXI wieku •
omówić sposób oddziaływania powstałych w międzywojniu systemów totalitarnych
na obraz świata i kształt kultury w latach późniejszych *•
podać przykłady aluzji i nawiązań współczesnych do wybranych dzieł
dwudziestolecia międzywojennego |
•
ocenić wpływ międzywojnia na współczesność i uargumentować swoje stanowisko *•
analizować wybrany utwór lub zjawisko kulturowe, w którym widoczny jest wpływ
sztuki międzywojennej |
•
porównać funkcjonowanie tych samych motywów zaczerpniętych z międzywojnia w
różnych utworach literackich *•
podjąć dyskusję na temat współczesnej sztuki awangardowej |
|||||||||||
WOJNA I OKUPACJA – O EPOCE |
|
|||||||||||||||
Czas apokalipsy spełnionej |
•
określić ramy czasowe epoki •
wyjaśnić pojęcia: okupacja, Holokaust, obóz koncentracyjny,
łagier, getto •
omówić wydarzenia, związane z datami: 1 września 1939, 17 września 1939, 8
maja 1945 *•
szczegółowo omówić sytuację na ziemiach polskich pod okupacją niemiecką i
sowiecką |
• opisać
specyfikę okresu wojny i okupacji w Polsce • wyjaśnić
pojęcia: Generalne Gubernatorstwo, Polskie Państwo Podziemne, Armia Krajowa *• określić, w
jaki sposób działalność Polskiego Państwa Podziemnego wpłynęła na kulturę i
sztukę |
•
wskazać i omówić wydarzenia historyczne oraz inne czynniki, które
ukształtowały epokę *•
opisać życie codzienne pod okupacją w Polsce i w Europie |
•
wyjaśnić przyczyny różnic pomiędzy okresem wojny i okupacji w Polsce i
Europie Zachodniej •
omówić sytuację ludności cywilnej pod okupacją niemiecką i sowiecką *•
przygotować prezentację multimedialną dotyczącą życia codziennego w czasie
wojny w miejscowości, z której pochodzi jego rodzina |
•
przedstawić założenia nazistów *•
przeanalizować obraz Maxa Ernsta Europa
po deszczu, wykorzystując kontekst historyczny |
|
||||||||||
Sztuka
wobec wojny |
•
wskazać tematykę dzieł sztuki okresu wojennego i powojennego •
wyjaśnić pojęcie: propaganda i agitacja w odniesieniu do przykładów
sztuki wizualnej okresu wojny i okupacji *•
zrelacjonować treść filmu Dyktator Charlie’ego
Chaplina |
•
zaprezentować specyfikę wojennej sztuki propagandowej i agitacyjnej •
wyjaśnić pojęcie sztuka ulotna w
odniesieniu do sztuki okresu wojny i okupacji *•
rozpoznać obrazy Andrzeja Wróblewskiego i Bronisława Wojciecha Linkego |
•
omówić tematykę dzieł sztuki okresu wojny i okupacji •
wskazać twórców dzieł plastycznych okresu wojny i okupacji *•
przedstawić problematykę filmu Dyktator
Charlie’ego Chaplina *•
zinterpretować kadr z filmu Dyktator
w kontekście historycznym |
•
omówić różnice w dostępie do kultury pomiędzy Polską a Europą Zachodnią w
okresie okupacji •
zinterpretować obraz Bronisława Wojciecha Linkego Plucha *•
przedstawić, jak funkcjonował teatr w czasie wojny |
•
przedstawić informacje na temat twórczości muzycznej okresu wojny i okupacji *•
wypowiedzieć się na temat roli humoru i satyry w twórczości artystów
pokolenia wojny i okupacji na podstawie samodzielnie wybranych polskich
rysunków satyrycznych |
|
||||||||||
WOJNA I
OKUPACJA – TEKSTY Z EPOKI |
|
|||||||||||||||
Stracone pokolenie – o wierszach Krzysztofa Kamila
Baczyńskiego |
• relacjonować
treść wiersza Pokolenie • omówić obraz
świata przedstawiony w wierszu Pokolenie
*• wymienić
innych twórców pokolenia Kolumbów, do którego należał K.K. Baczyński *• wskazać
elementy rzeczywistości wojennej na obrazie Pełzająca śmierć Zdzisława Beksińskiego |
• omówić
specyfikę pokolenia, do którego należał Krzysztof Kamil Baczyński • wypowiedzieć
się na temat kreacji osoby mówiącej w wierszu Pokolenie • wypowiedzieć
się na temat nadawcy i adresata wiersza ***
[Niebo złote ci otworzę] *• omówić
kompozycję obrazu Pełzająca śmierć |
• wyjaśnić
celowość odwołania do Homera w Pokoleniu • wskazać
wpływy romantyczne w wierszach K.K. Baczyńskiego • zinterpretować
zakończenie wiersza Pokolenie • omówić
sposób przedstawienia wojny w wierszu ***
[Niebo złote ci otworzę] *• skonfrontować
postać przedstawioną na obrazie Beksińskiego z konwencjonalnym ukazaniem śmierci
|
•
przeanalizować kompozycję wiersza ***
[Niebo złote ci otworzę]
i omówić jej funkcję *•
skonfrontować obraz Zdzisława Beksińskiego z wierszem K.K. Baczyńskiego *** [Niebo złote ci otworzę] *•
porównać wizję świata zaprezentowaną przez Baczyńskiego z tą, która została
przedstawiona na obrazach zamieszczonych w rozdziale „Wojna i okupacja” |
•
wskazać podobieństwa pomiędzy twórczością poetów Drugiej Awangardy a
twórczością K.K. Baczyńskiego *• w
kontekście twórczości K.K. Baczyńskiego analizować obraz Hieronima Boscha *•
przeanalizować fotografię Lori Nix Biblioteka
w kontekście historycznym i literackim *• wskazać w
literaturze międzywojennej utwór, w którym występuje zderzenie wizji arkadii
z obrazem apokalipsy i porównać to dzieło z wierszem Baczyńskiego |
|
||||||||||
Patrząc na tragedię – Wojenna twórczość Czesława
Miłosza |
• omówić treść
wierszy Czesława Miłosza • opisać
przeżycia wynikające z lektury wierszy • odnaleźć
informacje na temat Giordana Bruna *•
wypowiedzieć się na temat twórczości Czesława Miłosza |
• wypowiedzieć
się na temat getta warszawskiego i powstania w getcie warszawskim • wskazać
elementy należące do rzeczywistości wojennej w wierszu Przedmieście *• podać
przykłady innych dzieł literackich poruszających kwestię powstania w getcie
warszawskim |
•
zinterpretować postawy świadków tragedii przedstawione w wierszu Campo di Fiori •
wyjaśnić zakończenie wiersza Campo di
Fiori • scharakteryzować
bohatera wiersza Przedmieście *• wymienić
podobieństwa i różnice między Campo di
Fiori a Przedmieściem |
• omówić
zasadność zestawienia zagłady Żydów z egzekucją Giordana Bruna
przedstawionymi w wierszu Campo di
Fiori • określić funkcję
zestawienia dwóch rzeczywistości w wierszu Przedmieście *• zinterpretować
instalację Józefa Szajny w kontekście utworów Czesława Miłosza |
•
porównać wiersze: Campo di Fiori i Przedmieście *•
wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i
poznawczym) |
|
||||||||||
Zofia
Nałkowska o wojnie |
• opisać świat
przedstawiony we fragmentach Kobiety
cmentarnej • zrelacjonować
treść opowiadań Zofii Nałkowskiej |
•
scharakteryzować bohaterkę |
•
zaprezentować wydarzenie historyczne, którego dotyczą fragmenty utworu •
zinterpretować tytuł zbioru •
zinterpretować motto, którym został opatrzony zbiór |
• scharakteryzować
narrację fragmentów tekstu zamieszczonych w podręczniku • wyjaśnić,
dlaczego autorka zachowała indywidualny styl języka poszczególnych bohaterów,
jego niezręczności i chaotyczny tok wypowiedzi • opisać
narrację zbioru • wypowiedzieć
się na temat adekwatności narracji do problematyki opowiadań |
•
omówić sposób przedstawienia powstania w getcie w opowiadaniu •
zinterpretować obraz Andrzeja Wróblewskiego w kontekście opowiadań Zofii
Nałkowskiej •
wybrać ze zbioru opowiadanie, które wywołuje w czytelniku największe wrażenie
i uzasadnić swoją decyzję |
|
||||||||||
Opowiadania Tadeusza Borowskiego |
• zrelacjonować
treść opowiadania Dzień na Harmenzach • wyjaśnić
pojęcia: kapo, vorarbeiter, post *• zrelacjonować
treść innego wybranego opowiadania Tadeusza Borowskiego |
• wyjaśnić
pojęcie behawioryzm • scharakteryzować
bohatera-narratora • wypowiedzieć
się na temat rzeczywistości obozowej • omówić
kontekst historyczny opowiadań *• stworzyć
kodeks człowieka zlagrowanego |
• opisać
mechanizmy rządzące relacjami międzyludzkimi w obozie • wypowiedzieć
się na temat postępowania bohaterów opowiadania • wyjaśnić
pojęcie człowiek zlagrowany *• zestawić
opowieść Tadka z informacjami ze źródeł historycznych |
• wypowiedzieć
się na temat narracji oraz języka utworu *• podjąć
dyskusję na temat zachowania bohaterów, ich motywacji i wpływu sytuacji, w
której się znaleźli na osobowość |
•
omówić przeżycia wewnętrzne bohaterów *•
porównać relację Borowskiego z innymi przekazami literackimi lub filmowymi,
dotyczącymi rzeczywistości obozowej *•
wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i
poznawczym) |
|
||||||||||
Inny świat Gustawa
Herlinga-Grudzińskiego |
• zrelacjonować
treść fragmentu książki zamieszczonego w podręczniku • scharakteryzować
postać Gorcewa • streścić książkę
Inny świat *• zaprezentować
biografię Gustawa-Herlinga Grudzińskiego *• przedstawić
okoliczności wydania Innego świata |
• wypowiedzieć
się na temat łagrów sowieckich • wyjaśnić
przyczynę konfliktu opisanego we fragmencie książki Gustawa Herlinga-Grudzińskiego • opisać
system funkcjonowania łagru na podstawie treści książki • opisać ukazany
w Innym świecie system represji w
Rosji radzieckiej – od momentu aresztowania do osadzenia w łagrze • omówić
możliwe przyczyny aresztowania w okresie stalinowskim *• porównać
sposób opisu łagru z wybranym dziełem literackim lub filmowym dotyczącym tej
tematyki |
• wypowiedzieć
się na temat narracji we fragmencie • omówić różne
reakcje bohaterów na rzeczywistość obozową • wskazać w
utworze elementy charakterystyczne dla literatury faktu oraz dla literatury
pięknej *•
przeanalizować reakcje bohaterów na rzeczywistość obozową |
• podjąć
dyskusję na temat przyczyn zawarcia niepisanego porozumienia między więźniami
a władzami obozu • omówić
zakończenie utworu • zinterpretować
tytuł utworu *•
określić funkcję dzieła Fiodora Dostojewskiego w powieści |
•
określić funkcję upadku i wyzwolenia Paryża w kompozycji utworu *•
wypowiedzieć się na temat języka fragmentu *•
porównać sposób przedstawiania człowieka w sytuacjach granicznych w prozie
Herlinga-Grudzińskiego i Tadeusza Borowskiego |
|
||||||||||
WOJNA I
OKUPACJA – NAUKA O JĘZYKU |
|
|||||||||||||||
Język w świecie wartości |
• przedstawić
zasady etyki słowa i zastosować je w praktyce • wymienić
rodzaje naruszeń etyki słowa |
• zdefiniować
pojęcie wartości • wyjaśnić
pojęcia: system wartości, wartości etyczne, wartości społeczne,
wartości estetyczne, hierarchizacja,
ekspresywizmy i podać przykłady |
• omówić
związek wartości z językiem • wypowiedzieć
się na temat obowiązującego w swojej kulturze i środowisku systemu wartości |
•
omówić związek etyki słowa z polskim prawem *•
sformułować wnioski dotyczące przemocy werbalnej i mowy nienawiści na
podstawie danych CBOS-u |
•
przeanalizować środki wyrazu w wojennym plakacie propagandowym *•
podjąć dyskusję na temat „mowy nienawiści” w mediach i internecie |
|
||||||||||
WOJNA I
OKUPACJA – PODSUMOWANIE I POWTÓRZENIE |
|
|||||||||||||||
Podsumowanie wiadomości o literaturze wojny i
okupacji |
•
zrelacjonować opinie przedstawione w podanych fragmentach *•
zaprezentować własne stanowisko wobec poglądów obu autorów i je uzasadnić |
•
wskazać przykłady tradycji romantycznej w literaturze wojny i okupacji •
omówić rolę świadków w rzeczywistości powojennej •
wskazać różnice pomiędzy opiniami obu autorów *•
podjąć dyskusję dotyczącą konieczności odczuwania współodpowiedzialności za
wspólnotę |
•
omówić różnice pomiędzy literaturą i sztuką dwudziestolecia międzywojennego
oraz wojny i okupacji •
podać powody zmian, jakie zaszły w literaturze i sztuce tych okresów •
wskazać przykłady tradycji romantycznej w literaturze wojny i okupacji •
podać powody obojętności świadków tragedii wojennych *•
przedstawić swoją opinię na temat adekwatności tradycji romantycznej w opisie
rzeczywistości wojennej i okupacyjnej |
•
wyjaśnić przyczyny różnic pomiędzy literaturą i sztuką dwudziestolecia a
literaturą i sztuką okresu wojny i okupacji •
omówić przyczyny powrotu do paradygmatu romantycznego *•
rozpoznać retoryczną organizację wypowiedzi |
•
wyjaśnić, na czym polega odpowiedzialność moralna za wspólnotę *•
odszukać inne teksty zawierające opinie o kulturze czasów wojny i okupacji –
zestawić je z tekstami Stanisława Burkota i Mieczysława Jastruna |
|
||||||||||
Powtórzenie wiadomości |
• odtworzyć
najważniejsze fakty, sądy i opinie *• przytoczyć
najważniejsze fakty, sądy i opinie dotyczące treści z zakresu rozszerzonego |
• wykorzystać
najważniejsze konteksty *• posłużyć się najważniejszymi kontekstami
dotyczącymi treści z zakresu rozszerzonego |
• wyciągać
wnioski • określić
własne stanowisko *•
uargumentować własne stanowisko |
•
poprawnie interpretować wymagany materiał •
właściwie argumentować •
uogólnić, podsumować i porównać *•
interpretować wymagany materiał z zakresu rozszerzonego |
•
wykorzystać bogate konteksty •
formułować i rozwiązywać problemy badawcze *•
rozpoznawać aluzje literackie i symbole kulturowe |
|
||||||||||
WOJNA I
OKUPACJA – NAWIĄZANIA |
|
|||||||||||||||
Śladami wojny i okupacji |
• wskazać
przykłady obecności tematu wojny i okupacji w popkulturze |
• wskazać
przykłady współczesnych dzieł sztuki dotyczących okresu wojny i okupacji |
• wskazać
przyczyny popularności tematu wojny i okupacji w sztuce |
•
omówić sposoby podejmowania tematu wojny i okupacji w popkulturze *•
zanalizować wybrane przykłady dzieł sztuki o tematyce wojennej – z obszaru
sztuki wysokiej oraz popkultury |
•
przedstawić na wybranym przez siebie przykładzie sposób podejmowania tematu
wojny i okupacji w popkulturze *•
podjąć dyskusję dotyczącą funkcjonowania tematyki wojennej w utworach
satyrycznych |
|
||||||||||
Kazimierza
Moczarskiego rozmowa z katem |
• zaprezentować
bohaterów fragmentów *• orientować
się w treści książki Kazimierza Moczarskiego |
• wyjaśnić
rozbieżność pomiędzy opinią Stroopa na temat Alfreda Chłapowskiego a sposobem,
w jaki go potraktował *• wyjaśnić
przyczyny wspólnego pobytu w celi oficera Armii Krajowej i zbrodniarza
hitlerowskiego |
• zinterpretować
odczucia Stroopa po dokonaniu masakry * • omówić
kontekst historyczny opisywanych wydarzeń |
• zinterpretować
wypieranie się Stroopa odpowiedzialności za masakrę *•
zanalizować zachowanie Jürgena Stroopa w przedstawionym fragmencie |
•
przedstawić portret zbrodniarza *•
określić, jaki kształt przybiera historia widziana oczami nie ofiary, lecz
kata |
|
||||||||||
O banalności zła |
•
zaprezentować postać Adolfa Eichmanna *•
opisać, w jaki sposób doszło do procesu Eichmanna w Jerozolimie |
•
zaprezentować teorię Hannah Arendt na temat sumienia *• wskazać konteksty literackie lub filmowe, przedstawiające
zbrodniarzy wojennych okresu II wojny światowej |
• sformułować
tezę tekstu Hannah Arendt *• omówić
wybrany przykład literacki lub filmowy prezentujący sylwetkę nazistowskiego
zbrodniarza |
•
na podstawie tekstu wyjaśnić, dlaczego Niemcy w państwie Hitlera stali się
zbrodniarzami *•
na wybranym przykładzie literackim lub filmowym analizować sposób
przedstawienia zbrodniarza wojennego okresu II wojny światowej |
*•
podjąć dyskusję na temat funkcjonowania sumienia *•
wyjaśnić, dlaczego zło w III Rzeszy przestało być pokusą |
|
||||||||||
Opowieść o
pamiętaniu |
•
zrelacjonować fragment utworu • zaprezentować
postać Marka Edelmana *• zrelacjonować
treść reportażu Hanny Krall Zdążyć
przed Panem Bogiem |
• przedstawić
historię powstania w getcie warszawskim • wyjaśnić,
dlaczego Marek Edelman został lekarzem *• przedstawić
obraz życia w getcie na podstawie reportażu Hanny Krall |
•
wyjaśnić zaprezentowaną przez Edelmana, analogię pomiędzy Umschlagplatzem a
szpitalem, w którym pracował *•
wyjaśnić przyczynę wybuchu powstania w getcie warszawskim z punktu widzenia
Marka Edelmana |
•
omówić relację pomiędzy Edelmanem a Bogiem *•
omówić różnicę pomiędzy historią oficjalną, a przedstawioną przez Marka
Edelmana |
•
zinterpretować tytuł utworu *•
zaprezentować funkcję mikropowieści o ludziach w getcie |
|
||||||||||
Wojna w wersji popkulturowej |
• zrelacjonować
treść wiersza • zaprezentować
kontekst historyczny *• przytoczyć
opinie na temat powstania warszawskiego |
• określić
źródło zacytowanego tekstu • wskazać w
wierszu odniesienia do rzeczywistości okupacyjnej *• sformułować
własną opinię na temat powstania warszawskiego |
• wskazać w
wierszu odniesienia do poezji czasów wojny i określić ich funkcję *• uzasadnić
własną opinię na temat powstania warszawskiego |
•
omówić język utworu *•
podjąć dyskusję na temat obecności trudnej historii w popkulturze |
•
podjąć dyskusję na temat przyczyn ciągłego sięgania przez twórców do tematu
powstania warszawskiego *•
zaprezentować różne oceny powstania i sformułować hipotezę dotyczącą
przyczyny takiego stanu rzeczy |
|
||||||||||
WSPÓŁCZESNOŚĆ
– O EPOCE |
|
|||||||||||||||
Współczesna rzeczywistość |
•
określić ramy czasowe epoki •
wskazać wydarzenia historyczne oraz inne czynniki, które ukształtowały epokę |
•
omówić wydarzenia historyczne, które ukształtowały epokę • wyjaśnić
pojęcia: żelazna kurtyna, zimna wojna, segregacja rasowa,
kontrkultura, NSZZ „Solidarność”,
Okrągły Stół i odnieść je do
wydarzeń historycznych *• przedstawić
wpływ przemian społecznych na kulturę światową |
• wypowiedzieć
się na temat zjawiska wielokulturowości we współczesnym świecie • zabrać głos
w dyskusji dotyczącej rewolucji informatycznej i jej znaczenia we
współczesnym świecie • omówić
zjawisko globalizacji *•
wypowiedzieć się na temat życia codziennego w okresie PRL-u |
•
wypowiedzieć się na temat zjawiska wielokulturowości we współczesnym świecie •
zaprezentować najważniejsze wydarzenia w powojennej historii Polski i
określić ich wpływ na kulturę *•
przygotować prezentację multimedialną o PRL-u |
•
wypowiedzieć się na temat funkcjonowania demokracji i przestrzegania praw
człowieka we współczesnym świecie *•
przedstawić swoją wiedzę na temat wydarzeń aktualnych czerpaną z lektury
dostępnych źródeł informacji (prasa, internet, serwisy telewizyjne) |
|
||||||||||
Filozofia
współczesna |
• wskazać
filozofów, którzy wpłynęli na kształt epoki • wymienić
najważniejsze założenia egzystencjalizmu |
•
zreferować najważniejsze założenia egzystencjalizmu *•
przedstawić założenia strukturalizmu
i dekonstrukcjonizmu |
• wyjaśnić
obecność absurdu oraz rolę buntu w życiu człowieka *• wymienić
tytuły utworów literackich, których bohaterów można nazwać „buntownikami
metafizycznymi” |
• wyjaśnić
założenia estetyki Umberto Eco *•
podjąć dyskusję na temat filozofii egzystencjalnej |
• omówić
udział odbiorcy w procesie tworzenia sensów dzieła sztuki *•
zaprezentować poglądy Sartre’a |
|
||||||||||
Sztuka współczesna |
• wymienić
dominujące w epoce style sztuki • rozpoznać na
przykładach dominujące style w sztuce współczesnej *• omówić
dorobek wybranego reżysera filmowego |
• podać cechy
stylów dominujących w sztuce współczesnej • wymienić
nazwiska najważniejszych twórców epoki i rozpoznać ich dzieła • rozpoznać na
przykładach nowe gatunki w sztuce *• omówić
twórczość wybranego przedstawiciela sztuki współczesnej |
• wskazać
najważniejsze cechy architektury postmodernistycznej • omówić nowe
gatunki w sztuce • wskazać
najważniejsze tendencje w historii powojennego kina *•
wypowiedzieć się na temat muzyki współczesnej |
•
przeanalizować wybrane dzieło sztuki na podstawie podanych kryteriów •
wypowiedzieć się na temat najważniejszych tendencji w historii kina
powojennego •
wskazać dominujące tendencje w dramacie współczesnym * |
•
podjąć dyskusję na temat sztuki współczesnej *•
wymienić przykłady realizacji w literaturze współczesnych nurtów w sztuce,
np. teatr absurdu |
|
||||||||||
WSPÓŁCZESNOŚĆ
– TEKSTY Z EPOKI |
|
|||||||||||||||
Wprowadzenie do literatury współczesnej |
• wymienić
nowe tendencje w literaturze światowej • wskazać
najważniejszych twórców literatury światowej *• podać
tytuły utworów literackich danych twórców z literatury światowej |
• omówić nowe
tendencje w literaturze światowej *• sformułować
wniosek na temat tendencji w literaturze współczesnej na podstawie lektury
wybranych przez siebie utworów |
• wymienić
najważniejszych twórców literatury światowej *• omówić specyfikę prozy wybranego twórcy literatury
światowej (Albert Camus, Julio Cortázar, Aleksander Sołżenicyn, Kurt
Vonnegut, Philip K. Dick, J.R.R. Tolkien, Umberto Eco) |
•
wskazać najważniejsze tendencje w literaturze polskiej i omówić ich związek z
wydarzeniami historycznymi *•
porównać wybrany utwór z prozy światowej z tekstem twórcy polskiego |
• określić
związek głównych tendencji w literaturze polskiej z wydarzeniami
historycznymi *• sformułować
wniosek z porównania wybranego utworu z prozy światowej z tekstem twórcy
polskiego |
|
||||||||||
Poezja Tadeusza Różewicza |
• omówić
kreację osoby mówiącej w wierszu Ocalony
• wyjaśnić,
kim są „nauczyciel” i „mistrz” przywołani w utworze *•
wypowiedzieć się na temat twórczości Tadeusza Różewicza |
• wypowiedzieć
się na temat kompozycji wiersza Ocalony • wskazać
wątki biblijne w wierszu Ocalony *• dostrzec
związek języka z obrazem świata |
• scharakteryzować
pokolenie „porażonych śmiercią” • omówić
wiersz Ocalony jako manifest
pokolenia • zinterpretować
wątki biblijne wiersza Ocalony *• zinterpretować
obraz Salvadora Dalego w kontekście
wiersza Ocalony Tadeusza Różewicza |
•
przedstawić wymowę wiersza Ocalony •
omówić obraz świata i bohatera w wierszu Na
odejście poety i pociągu osobowego *•
rozpoznać aluzje literackie i symbole kulturowe |
•
zinterpretować nawiązania w tekście Ocalony *•
dokonać analizy porównawczej wiersza Na odejście poety i pociągu osobowego
Tadeusza Różewicza oraz Wybudowałem
pomnik Horacego |
|
||||||||||
Poezja współczesna Czesława Miłosza |
• omówić
kreację osoby mówiącej w wierszu To *•
wypowiedzieć się na temat twórczości Czesława Miłosza |
• wskazać w
podmiocie literackim cechy autora *• odnaleźć te
elementy, które są wspólne dla wiersza Miłosza To oraz zdjęcia przedstawiającego Picassa malującego światłem |
• zinterpretować
metaforykę wiersza Moja wierna mowo • wyjaśnić tytuł
wiersza To *•
zinterpretować dzieło Armana w kontekście twórczości Czesława Miłosza |
•
wskazać i omówić konteksty interpretacyjne wiersza Moja wierna mowo *•
rozpoznać aluzje literackie i symbole kulturowe |
•
napisać pracę, w której przedstawi główne cechy poezji Miłosza *•
wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i
poznawczym) |
|
||||||||||
Poezja Zbigniewa Herberta |
•
scharakteryzować bohaterów wiersza i opisać sytuację liryczną • wymienić
elementy programu etycznego, wskazanego w wierszu Przesłanie Pana Cogito *•
wypowiedzieć się na temat twórczości Zbigniewa Herberta |
• przywołać
mit, do którego Zbigniew Herbert nawiązuje w tekście Apollo i Marsjasz • sformułować
tezę interpretacyjną • wyjaśnić
pochodzenie imienia Pana Cogito *• dostrzec i
skomentować wartości estetyczne utworu |
•
zinterpretować początek wiersza Apollo
i Marsjasz •
przedstawić wymowę wiersza Apollo i
Marsjasz •
podać argumenty na poparcie tezy interpretacyjnej •
wypowiedzieć się na temat wymowy wiersza Przesłanie
Pana Cogito *• napisać
pracę: „Odniesienia do tradycji na przykładzie wiersza Herberta Apollo i Marsjasz” |
•
wskazać i omówić konteksty interpretacyjne Przesłania Pana Cogito •
wyjaśnić, kim byli Gilgamesz, Hektor i Roland *•
rozpoznać aluzje literackie i symbole kulturowe |
•
omówić obraz współczesnej cywilizacji, przedstawiony w wierszu Przesłanie Pana Cogito *•
wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i
poznawczym) |
|
||||||||||
Poezja Mirona Białoszewskiego |
• określić
sytuację liryczną w wierszu Karuzela z
madonnami *• dostrzec i
skomentować estetyczne wartości utworu literackiego |
• wskazać
elementy należące do sfery sacrum i sfery profanum w wierszu Podłogo,
błogosław! • wyjaśnić, w
jaki sposób w utworze Karuzela z
madonnami udało się poecie oddać wrażenie obrotowego ruchu karuzeli *• w
kontekście wiersza Podłogo, błogosław!
omówić dzieła sztuki wykorzystujące przedmioty codziennego użytku |
• wypowiedzieć
się na temat kompozycji wiersza Karuzela
z madonnami • wskazać w
tekście Karuzela z madonnami
fragmenty, które nawiązują do twórczości przedstawicieli światowego
malarstwa, i określić rolę tych odwołań w utworze • omówić
wiersz Podłogo błogosław! jako
przykład poezji lingwistycznej *• wziąć
udział w dyskusji dotyczącej wykorzystania przedmiotów codziennego użytku w
sztuce |
•
omówić funkcję zestawienia kultury jarmarcznej i kultury wysokiej w wierszu Karuzela z madonnami •
określić funkcję zestawienia dwóch skrajnych aspektów rzeczywistości w
wierszu Podłogo, błogosław! *•
przygotować prezentację na temat wybranych twórców, którzy przedmioty
codziennego podnosili do rangi sztuki |
•
napisać pracę na temat: „Doświadczenie codzienności w poezji Białoszewskiego
jako objawienie piękna i niezwykłe przeżycie” *•
wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i
poznawczym) |
|
||||||||||
Poezja
Wisławy Szymborskiej |
• zreferować mit,
do którego nawiązuje wiersz Monolog dla
Kasandry •
scharakteryzować osobę mówiącą w wierszu *•
wypowiedzieć się na temat twórczości Wisławy Szymborskiej *• dostrzec i
skomentować estetyczne wartości utworu literackiego |
• scharakteryzować
kompozycję wiersza Monolog dla Kasandry • omówić
funkcję nawiązania do mitologii w wierszu • określić
funkcję porównania człowieka do cebuli w wierszu Cebula *• wyszukać
utwory stanowiące konteksty dla tekstów kultury poznawanych w szkole |
• określić
funkcję kompozycji wiersza Monolog dla
Kasandry • omówić
obecne w wierszu Cebula: gry
słowne, koncept i paradoks *• przywołać
konteksty, do których odnosi się poetka w swojej twórczości |
•
zinterpretować wymowę wiersza Monolog
dla Kasandry *•
skonfrontować teksty literackie z dziełami sztuki zamieszczonymi podręczniku
w kontekście wierszy Wisławy Szymborskiej |
•
zaprezentować obraz człowieka zawarty w wierszu Cebula *•
wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i
poznawczym) |
|
||||||||||
Nowa Fala i
okolice |
• wskazać
elementy nowomowy i języka przemówień w wierszu Określona epoka • wymienić
sformułowania właściwe dla ankiety personalnej w wierszu Wypełnić czytelnym pismem *• podać
przykłady manipulacji językowej stosowane w dzisiejszej rzeczywistości |
•
omówić obraz rzeczywistości, jaki wyłania się z wiersza Dyktando • scharakteryzować
sytuację liryczną w wierszu Określona
epoka *•
zaprezentować sposoby manipulacji językowej stosowane w dzisiejszej
rzeczywistości |
•
wyjaśnić istotę konceptu w wierszu Dyktando
Ewy Lipskiej •
przeanalizować manipulację językową obnażoną w tekście Określona epoka •
zinterpretować wiersze Dyktando
oraz Wypełnić czytelnym pismem w
kontekście rzeczywistości PRL-u *•
rozpoznać mechanizmy nowomowy typowe dla systemów totalitarnych |
•
przedstawić uniwersalną wymowę wierszy Dyktando
oraz Wypełnić czytelnym pismem •
przeanalizować manipulację językową obnażoną w wierszu Określona epoka *•
przygotować wystąpienie na temat funkcji i cech charakterystycznych poezji
lingwistycznej z wykorzystaniem utworów Białoszewskiego i Barańczaka *•
rozpoznać aluzje literackie i symbole
kulturowe |
•
wyjaśnić, jakie znaczenia wynikają z deleksykalizacji związków frazeologicznych
w poezji lingwistycznej *•
wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i
poznawczym) |
|
||||||||||
Świat
dorosłych według Macieja Świetlickiego |
• wskazać w
wierszu elementy kojarzone ze światem dorosłych *• określić
związki między wierszem Świetlickiego a dziełem Gérarda Fromangera Życie i śmierć ludzi |
• wypowiedzieć
się na temat kreacji osoby mówiącej • wyjaśnić
znaczenie sformułowań: „akwizytor, który wciska śmieci nikomu”, „Kulę się i
boję” *•
zanalizować w kontekście wiersza dzieło Gérarda Fromangera Życie i śmierć ludzi |
•
zinterpretować metafory i symbole, zastosowane w wierszu •
określić, jaką funkcję w tekście pełnią powtórzenia *•
podjąć dyskusję na temat roli sztuki we współczesnym świecie na podstawie
wiersza Świetlickiego oraz Fromangera |
•
zinterpretować zakończenie wiersza *•
rozpoznać aluzje literackie i symbole kulturowe |
•
omówić obraz współczesnego świata ukazany w wierszu *•
dostrzec przemiany konwencji i praktykę ich łączenia (synkretyzm konwencji i
gatunków) *•
wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i
poznawczym) |
|
||||||||||
Opowieści o świecie minionym |
• streścić
powieści Tadeusza Konwickiego Kronika
wypadków miłosnych *• porównać
film Andrzeja Wajdy z pierwowzorem literackim |
• omówić
sposób przedstawienia Lwowa w wierszu Jechać
do Lwowa Adama Zagajewskiego • wskazać w
utworze Jechać do Lwowa obrazy nawiązujące do mitu arkadii
(krainy bujnej, życzliwej człowiekowi przyrody) i określić ich funkcję • przedstawić
sposób ukazania procesu dojrzewania na przykładzie głównego bohatera powieści
Kronika wypadków miłosnych *• podjąć
dyskusję dotyczącą sposobu ukazania nostalgii w literaturze |
• omówić
funkcje odwołań do mitu arkadyjskiego w wierszu Adama Zagajewskiego • zinterpretować
metaforykę i symbolikę wiersza Jechać
do Lwowa oraz końcowe zdanie tekstu • wyjaśnić
znaczenie sformułowania: „dlaczego każde miasto musi stać się Jerozolimą i
każdy człowiek Żydem” • wypowiedzieć
się na temat narracji w powieści Kronika
wypadków miłosnych • zinterpretować
tytuł utworu Konwickiego *• odnaleźć w
powieści elementy intertekstualne i omówić ich funkcję |
•
wypowiedzieć się na temat przyczyn powrotu Witolda do świata młodości •
omówić sposób ukazania nostalgii w powieści • określić
sposób ukazania Wileńszczyzny w powieści Konwickiego *•
omówić funkcję odnalezionych w powieści Konwickiego elementów intertekstualnych |
• odnaleźć
aluzje do rzeczywistości PRL-u i określić ich funkcje *•
wskazać związki między różnymi aspektami utworu (etycznym, estetycznym i
poznawczym) |
|
||||||||||
Tango Sławomira Mrożka |
• streścić Tango Sławomira Mrożka •
scharakteryzować bohaterów Tanga *• zapoznać
się z utworami stanowiącymi konteksty dla tekstów kultury poznawanych w
szkole |
•
scharakteryzować bohaterów dramatu • zinterpretować
Tango jako dramat rodzinny • opisać, jak
swoją sytuację życiową określa Artur *• wypowiedzieć
się na temat dowolnej realizacji teatralnej dramatu Mrożka |
•
odnaleźć w bohaterach ilustracje postaw wobec rzeczywistości •
zinterpretować metaforykę i symbolikę w utworze •
interpretować tytuł dramatu oraz ostatnią scenę • wyjaśnić,
dlaczego antykonformizm Stomila i Eleonory pozbawił ich syna naturalnego
prawa do młodzieńczego buntu *•
podjąć dyskusję na temat sposobów i funkcji buntu w literaturze różnych epok
w odniesieniu do Tanga Sławomira
Mrożka |
•
wypowiedzieć się na temat sposobu przedstawienia mitu wolności w Tangu •
omówić funkcję groteski w utworze •
wypowiedzieć się na temat funkcji absurdu w dramacie *•
podjąć dotyczącą diagnozy współczesnej kultury w kontekście Tanga Sławomira Mrożka |
• przedstawić
różne sposoby odczytania sztuki Mrożka • zinterpretować
utwór Sławomira Mrożka jako uniwersalny dramat dotyczący rzeczywistości i
relacji międzyludzkich *•
dostrzec przemiany konwencji i praktykę ich łączenia (synkretyzm konwencji i
gatunków) |
|
||||||||||
Podróże z Herodotem Ryszarda Kapuścińskiego
|
•
zrelacjonować przygodę Ryszarda Kapuścińskiego • odnaleźć
informacje na temat Herodota • streścić Podróże z Herodotem Ryszarda
Kapuścińskiego • zdefiniować
reportaż na podstawie książki Kapuścińskiego *•
wypowiedzieć się na temat Herodota |
• omówić obraz
Indii zaprezentowany we fragmencie •
wypowiedzieć się na temat Podróży z
Herodotem jako przykładu reportażu •
omówić postawę narratora wobec rikszarzy *•
podjąć dyskusję dotyczącą różnic w kulturze w kontekście konfrontacji
narratora z rikszarzami |
• odnaleźć
powiązania pomiędzy dziełem Herodota a wrażeniami Kapuścińskiego z pierwszego
dnia pobytu w Indiach •
scharakteryzować sposób ukazania krajów i narodów w utworze *•
omówić obraz PRL-u przedstawiony w Podróżach z Herodotem |
•
omówić funkcję dzieła Herodota w kompozycji książki Kapuścińskiego *•
rozpoznać aluzje literackie i symbole kulturowe |
•
wypowiedzieć się na temat Herodota *•
wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i
poznawczym) |
|
||||||||||
Rok 1984 George’a Orwella |
•
zrelacjonować treść powieści George’a Orwella • przedstawić
definicję pojęcia antyutopia *• podjąć
dyskusję na temat funkcjonowania systemów totalitarnych w kontekście powieści
Orwella |
• przedstawić
obraz państwa totalitarnego zaprezentowany w powieści • wskazać
cechy antyutopii *• omówić
fenomen reality show Big Brother w
odniesieniu do powieści George’a Orwella |
•
zaprezentować postawy bohaterów wobec państwa totalitarnego *• rozpoznać
mechanizmy nowomowy charakterystyczne dla systemów totalitarnych |
• przeanalizować
nowomowę jako narzędzie propagandy i manipulacji *• rozpoznać
aluzje literackie i symbole kulturowe |
• zabrać głos
w dyskusji na temat zjawiska opisanego w reportażu *• dostrzec
związek języka z obrazem świata |
|
||||||||||
Dżuma Alberta Camus |
• streścić
powieść Dżuma Alberta Camus •
scharakteryzować bohaterów powieści *•
zinterpretować grafikę Banksy’ego w kontekście Dżumy |
• opisać świat
przedstawiony powieści • omówić narrację
i kompozycję powieści *• wskazać
idee łączące Dżumę i Człowieka zbuntowanego |
• omówić różne
znaczenia słowa dżuma w powieści •
zaprezentować różne postawy wobec epidemii przedstawione w powieści • omówić Dżumę jako parabolę *• przeanalizować Mit Syzyfa Alberta Camusa w kontekście Dżumy |
• przeanalizować
różne postawy wobec epidemii i rozpatrzyć je w kontekście parabolicznego
znaczenia powieści • omówić elementy
filozofii egzystencjalnej zawarte w powieści *• porównać
obrazy świata bez Boga w twórczości Camusa i Dostojewskiego |
• wskazać
elementy filozofii egzystencjalnej w Dżumie *• odnaleźć
związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i poznawczym) |
|
||||||||||
Czekając na Godota Samuela Becketta |
•
zrelacjonować treść dramatu •
scharakteryzować bohaterów sztuki *•
wypowiedzieć się na temat języka w dramacie |
• wyjaśnić
termin teatr absurdu • omówić
sposób przedstawienia czekania w dramacie *•
wypowiedzieć się na temat aktu mowy w dramacie |
• wyjaśnić
metaforyczne znaczenie postaci oraz ich imion • zinterpretować
postać Godota i czynność oczekiwania na niego *• określić
postawy bohaterów wobec absurdu istnienia |
• wypowiedzieć
się na temat działań podejmowanych przez bohaterów oczekujących Godota • zinterpretować
zmiany, jakie zachodzą w Pozzo i Luckym *• porównać postawy
bohaterów Czekając na Godota i Dżumy wobec absurdu istnienia |
• przeanalizować
funkcję absurdu w dramacie *• dostrzec przemiany
konwencji i praktykę ich łączenia (synkretyzm konwencji i gatunków) oraz
związek języka z obrazem świat |
|
||||||||||
Hamlet bardzo współczesny |
•
scharakteryzować głównych bohaterów *• porównać
przedstawienie z tekstem dramatu Williama Szekspira |
• określić,
jakie typy społeczne reprezentują poszczególni bohaterowie *• porównać H. z innymi realizacjami scenicznymi
bądź filmowymi Hamleta Williama Szekspira |
• omówić
funkcję przestrzeni, w jakiej rozgrywa się akcja • zinterpretować
polską symbolikę pojawiającą się w przedstawieniu • wyjaśnić
znaczenie kostiumów *• podjąć
dyskusję na temat nowatorskich środków wyrazu użytych w przedstawieniu |
• przeanalizować
funkcję nawiązania do Procesu Franza
Kafki • wypowiedzieć
się na temat muzyki wykorzystanej w przedstawieniu *• sformułować
argumenty potwierdzające stanowisko przyjęte w dyskusji |
*• dostrzec przemiany
konwencji i praktykę ich łączenia (synkretyzm konwencji i gatunków) |
|
||||||||||
WSPÓŁCZESNOŚĆ
– NAUKA O JĘZYKU |
|
|||||||||||||||
Perswazja a manipulacja językowa |
• wymienić
techniki perswazyjne • podać
podstawowe techniki manipulacji językowej |
• odróżnić
perswazję od manipulacji • wymienić
cechy nowomowy |
• wskazać cele
stosowania nowomowy *• rozpoznać mechanizmy
nowomowy charakterystyczne dla systemów totalitarnych |
•
wskazać elementy perswazji i manipulacji w życiu codziennym i tekstach
kultury • omówić
specyfikę języka reklamy *•
przeanalizować język dowolnej reklamy |
•
wyliczyć cechy języka propagandy komunistycznej *•
poddać analizie język polityków, wskazując elementy manipulacji językowej *•
stworzyć slogan |
|
||||||||||
WSPÓŁCZESNOŚĆ
– PODSUMOWANIE I POWTÓRZENIE |
|
|||||||||||||||
Podsumowanie wiadomości na temat współczesności |
•
zrelacjonować opinie autorów na temat współczesności • wyjaśnić
pojęcie brewiarz *• podjąć
dyskusję z tezami zawartymi w tekstach Kubiaka i Bendyka |
• wyjaśnić
różnicę, o której pisze Zygmunt Kubiak *• odnaleźć
inne teksty zawierające opinie o kulturze czasów wojny i okupacji – zestawić
je z tekstami Kubiaka i Bendyka |
• omówić model
gospodarki zaprezentowany przez Bendyka *• rozpoznać
retoryczną organizację wypowiedzi |
•
porównać teksty Kubiaka i Bendyka *•
przedstawić własne stanowisko wobec poglądów obu autorów i je uzasadnić |
•
ustosunkować się do twierdzenia, że we współczesnej gospodarce głównymi
czynnikami wzrostu są wiedza i innowacje *•
wypowiedzieć się na temat teorii Fukuyamy |
|
||||||||||
Powtórzenie wiadomości |
• odtworzyć
najważniejsze fakty, sądy i opinie *• przytoczyć
najważniejsze fakty, sądy i opinie dotyczące treści z zakresu rozszerzonego |
• wykorzystać
najważniejsze konteksty *• posłużyć się najważniejszymi kontekstami
dotyczącymi treści z zakresu rozszerzonego |
• wyciągać
wnioski • określić
własne stanowisko *•
uargumentować własne stanowisko |
•
poprawnie interpretować wymagany materiał •
właściwie argumentować •
uogólnić, podsumować i porównać *•
interpretować wymagany materiał z zakresu rozszerzonego |
•
wykorzystać bogate konteksty •
formułować i rozwiązywać problemy badawcze *•
rozpoznawać aluzje literackie i symbole kulturowe |
|
||||||||||