Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny − Ponad słowami klasa 2 część 1

Prezentowane wymagania edukacyjne są zintegrowane z planem wynikowym autorstwa Magdaleny Lotterhoff, będącego propozycją realizacji materiału zawartego w podręczniku Ponad słowami w pierwszym semestrze klasy 2. Wymagania dostosowano do sześciostopniowej skali ocen.

Numer i temat lekcji	Wymagania konieczne (ocena dopuszczająca) Uczeń:	Wymagania podstawowe (ocena dostateczna) Uczeń potrafi to, co na ocenę dopuszczającą, oraz:	Wymagania rozszerzające (ocena dobra) Uczeń potrafi to, co na ocenę dostateczną, oraz:	Wymagania dopełniające (ocena bardzo dobra) Uczeń potrafi to, co na ocenę dobrą, oraz:	Wymagania wykraczające (ocena celująca) Uczeń potrafi to, co na ocenę bardzo dobrą, oraz:
ROMANTYZM – O EPOCE
1. i 2. Romantyzm – wprowadzenie do epoki	• wyjaśnia pojęcia romantyzm, irracjonalizm, naród, indywidualizm, młodość, bunt, ludowość • wskazuje wydarzenia wyznaczające początek i koniec romantyzmu polskiego	• wyjaśnia pojęcia panteizm, orientalizm, preromantyzm, burza i napór • wskazuje i objaśnia daty wyznaczające początek i koniec romantyzmu polskiego oraz europejskiego	• wymienia najważniejsze dzieła preromantyzmu europejskiego • opisuje specyfikę romantyzmu polskiego • wypowiada się na temat życia i twórczości George’a Byrona	• wypowiada się na temat wydarzeń historycznych, które miały wpływ na kształtowanie się nowej epoki • przedstawia postać Napoleona i jego wpływ na kształtowanie się nowej epoki	• opisuje specyfikę życia codziennego w romantyzmie • charakteryzuje zjawisko dandyzmu
3. Filozofia w epoce ducha	• wyjaśnia pojęcia subiektywizm, idealizm, teza, antyteza, synteza • wskazuje filozofa, którego poglądy są reprezentatywne dla epoki	• wyjaśnia pojęcia metafizyka, mesjanizm • charakteryzuje ogólne tendencje filozoficzne epoki • czyta ze zrozumieniem fragment dzieła Hegla Wykłady z filozofii dziejów	• referuje najważniejsze tezy filozofii Hegla • wyjaśnia istotę triady Hegla	• tłumaczy przyczyny popularności mesjanizmu w Polsce	• referuje poglądy filozoficzne Johanna Gottlieba Fichtego na podstawie informacji dostępnych w podręczniku oraz innych źródłach
4. i 5. Sztuka romantyczna	• wyjaśnia pojęcia pejzaż, ogród romantyczny • rozpoznaje pejzaż i ogród romantyczny na przykładach • wskazuje najważniejsze dzieła sztuki romantycznej	• wyjaśnia pojęcia historyzm, neogotyk, orientalizm • wymienia cechy charakterystyczne stylu romantycznego i objaśnia je na przykładach	• wskazuje i ilustruje przykładami najważniejsze tematy sztuki romantycznej • opisuje twórczość kluczowych artystów romantycznych (Henry’ego Fuseli, Caspara Davida Friedricha, Francisca Goi)	• analizuje romantyczne dzieło sztuki • omawia wpływ gotyku na sztukę renesansu • charakteryzuje specyfikę teatru romantycznego	• wymienia cechy pejzażu romantycznego • charakteryzuje ogólnie polskie malarstwo romantyczne • wypowiada się na temat muzyki romantycznej
ROMANTYZM – TEKSTY Z EPOKI
6. Wprowadzenie do literatury romantycznej	• wyjaśnia pojęcia bohater romantyczny, bohater werterowski, bohater bajroniczny, ballada, epopeja narodowa, dramat romantyczny	• wyjaśnia pojęcia ludowość, orientalizm, fantastyka, groza, mesjanizm • charakteryzuje różne typy bohatera romantycznego	• wyjaśnia pojęcia frenezja, powieść poetycka, gawęda szlachecka • określa rolę wątków irracjonalnych w twórczości romantyków	• wyjaśnia pojęcie wallenrodyzm • określa rolę wyobraźni i natchnienia w twórczości romantyków	• charakteryzuje specyfikę romantycznych gatunków literackich
*7. Preromantyzm niemiecki	• orientuje się w twórczości Johanna Wolfganga Goethego i Fryderyka Schillera • streszcza fragment prozy Johanna Wolfganga Goethego • omawia treść wiersza Do radości	• orientuje się w najważniejszych wątkach Cierpień młodego Wertera • odnajduje w wierszu Schillera elementy oświeceniowe i romantyczne	• wyjaśnia zasadność użycia powieści epistolarnej dla przedstawienia losów Wertera • wskazuje w powieści elementy zapowiadające romantyzm • analizuje wiersz Do radości	• opisuje wpływ powieści Goethego na kulturę i obyczajowość pierwszej fazy romantyzmu w Europie • formułuje własne zdanie na temat zasadności użycia tekstu wiersza Fryderyka Schillera jako hymnu Unii Europejskiej	• streszcza Cierpienia młodego Wertera i interpretuje dzieło
8. Preromantyzm angielski	• wyjaśnia pojęcia ballada, poeci jezior • czyta ze zrozumieniem, zamieszczone w podręczniku wiersze Williama Wordswortha • omawia treść utworów angielskiego poety	• omawia stosunek poetów romantycznych do przyrody na podstawie treści utworów	• omawia kreację podmiotu lirycznego w wierszu romantycznym na przykładzie podanych utworów	• analizuje i interpretuje wiersze Williama Wordswortha zamieszczone w podręczniku	• streszcza powieść Mary Shelley Frankenstein • omawia różnice pomiędzy powieścią gotycką a powieścią Frankenstein • analizuje sposób budowania atmosfery grozy w podanym fragmencie powieści • wymienia tytuł przynajmniej jednej ekranizacji dzieła Mary Shelley
9. Manifest polskiego romantyzmu	• wyjaśnia pojęcia ballada, świat ponadzmysłowy, światopogląd empiryczny • relacjonuje treść ballady • wypowiada się na temat życia i twórczości Adama Mickiewicza	• omawia przedstawione w utworze idee oświeceniowe i romantyczne • charakteryzuje bohaterkę ballady jako osobę obłąkaną	• omawia funkcję ludu w balladzie • interpretuje utwór jako manifest romantyzmu polskiego	• omawia balladę jako gatunek typowy dla światopoglądu romantycznego	• opisuje etap biografii Adama Mickiewicza, w którym powstał tekst • odnosi postać Starca przedstawionego w balladzie do sylwetki Jana Śniadeckiego
11. Świat romantycznej miłości	• wyjaśnia pojęcia bohater werterowski, książki zbójeckie • streszcza fragment IV cz. Dziadów zamieszczony w podręczniku • relacjonuje treść IV cz. Dziadów • charakteryzuje Gustawa jako bohatera werterowskiego	• orientuje się w treści IV cz. Dziadów • wyjaśnia, kim są postacie toczące dialog w cytowanym fragmencie • opisuje miłość romantyczną	• przedstawia podział dramatu • wymienia cechy miłości romantycznej zawarte we fragmentach • porównuje postać Księdza jako antagonisty Gustawa ze Starcem z Romantyczności • wskazuje cechy dramatu romantycznego	• analizuje język fragmentów jako przykład stylu romantycznego • omawia sens przestrogi, wygłoszonej przez Gustawa • wyjaśnia funkcję ekspresji słownej w wypowiedziach Gustawa	• porównuje fragment utworu z Romantycznością • wypowiada się na temat statusu ontologicznego Gustawa • zestawia Gustawa z tytułowym bohaterem Cierpień młodego Wertera
12. i 13. Poetycki świat Orientu	• wyjaśnia znaczenie terminu sonet • omawia treść sonetów zamieszczonych w podręczniku • wskazuje w utworach Adama Mickiewicza cechy gatunkowe sonetu	• wyjaśnia terminy Orient, orientalizm • charakteryzuje obraz Orientu w wierszu Bakczysaraj w nocy • wiąże tematykę utworów z biografią Adama Mickiewicza	• analizuje sonety • omawia funkcje zastosowanych w utworach środków stylistycznych	• wyjaśnia pojęcie pielgrzym w kontekście zaprezentowanych utworów • w wierszu Stepy akermańskie omawia kreację podmiotu mówiącego • w wierszu Burza opisuje kreację bohatera lirycznego pojawiającego się w ostatniej strofie	• odnosi budowę sonetów Adama Mickiewicza do tradycji gatunku • porównuje sonet Burza z obrazem Théodore’a Géricault Tratwa „Meduzy”
14., 15., 16., 17. i 18. III cz. Dziadów Adama Mickiewicza	• relacjonuje treść cz. III Dziadów • wyjaśnia terminy improwizacja, mesjanizm, prometeizm, dramat romantyczny • przedstawia obraz społeczeństwa polskiego na podstawie scen Salon warszawski i Pan Senator	• wyjaśnia pojęcia filomaci, filareci, martyrologia • przedstawia okoliczności powstania cz. III Dziadów • omawia problem teodycei obecny w Wielkiej Improwizacji • tłumaczy znaczenie pojęcia prometeizm na podstawie analizy Wielkiej Improwizacji • odczytuje znaczenie pojęcia mesjanizm w kontekście Widzenia Księdza Piotra • interpretuje symbolikę przypowieści Żegoty • prezentuje cechy dramatu romantycznego na przykładzie Dziadów cz. III • charakteryzuje Konrada jako bohatera romantycznego	• odnosi treść scen więziennych do biografii Adama Mickiewicza • interpretuje przemianę Gustawa w Konrada • przedstawia wątki biblijne obecne w Widzeniu Księdza Piotra • dostrzega stylizację apokaliptyczną Widzenia Księdza Piotra • wyjaśnia słowa Wysockiego: Nasz naród jak lawa...	• analizuje kreację Konrada podczas Wielkiej Improwizacji • przedstawia rolę Małej Improwizacji • omawia funkcję epizodu przedstawiającego historię pani Rollison • omawia stylizację apokaliptyczną obecną w Widzeniu Księdza Piotra • interpretuje Ustęp oraz Do przyjaciół Moskali z uwagi na obraz społeczeństwa rosyjskiego	• analizuje „pieśń wampiryczną” Konrada • porównuje sceny oniryczne w cz. III Dziadów • dyskutuje na temat dwóch postaw człowieka wobec Boga – Konrada i Księdza Piotra
19., 20., 21., 22. i 23. Pan Tadeusz Adama Mickiewicza	• relacjonuje treść Pana Tadeusza Adama Mickiewicza • wyjaśnia terminy inwokacja, epopeja narodowa • prezentuje pełny tytuł dzieła i go wyjaśnia • omawia warstwy szlacheckie ukazane w dziele	• charakteryzuje Jacka Soplicę/księdza Robaka jako bohatera dynamicznego • omawia tło historyczne Pana Tadeusza na podstawie opisu przyjazdu tytułowego bohatera, historii rodu Horeszków oraz koncertu Jankiela • wymienia cechy, które uczyniły z Pana Tadeusza epopeję narodową	• wyjaśnia termin ironia romantyczna • omawia genezę Pana Tadeusza w świetle Epilogu • przedstawia funkcję opisów przyrody w dziele	• omawia ewolucję bohatera w twórczości Adama Mickiewicza	• odnosi tematykę Pana Tadeusza do życiorysu Adama Mickiewicza • zestawia romantyczny obraz natury z opisami przyrody w Panu Tadeuszu • analizuje i ocenia adaptację filmową Pana Tadeusza w reżyserii Andrzeja Wajdy
24. Ostatnie wiersze Adama Mickiewicza	• relacjonuje treść utworów [Nad wodą wielką i czystą...] i [Polały się łzy...] • wyjaśnia znaczenie terminu wyznanie autobiograficzne	• omawia sposób ukazania natury w wierszu [Nad wodą wielką i czystą...] • opisuje sposób przedstawienia każdego z etapów życia podmiotu mówiącego w wierszu [Polały się łzy...]	• omawia kreację podmiotu mówiącego w obu utworach • określa rolę paralelizmu w wierszu [Nad wodą wielką i czystą...] i klamry kompozycyjnej w wierszu [Polały się łzy...]	• analizuje wiersze z uwagi na sposób ukazania przemijania • wypowiada się na temat działalności Adama Mickiewicza w ostatnich latach jego życia	• wypowiada się na temat wiersza [Polały się łzy...] w kontekście biografii Adama Mickiewicza • omawia odmienność obu liryków od dotychczasowej twórczości poety
25. Podsumowanie wiadomości na temat Adama Mickiewicza	• wymienia najważniejsze wydarzenia w biografii Adama Mickiewicza • podaje tytuły omawianych utworów Adama Mickiewicz • prezentuje tematykę omawianych utworów Adama Mickiewicza	• prezentuje problematykę omawianych utworów Adama Mickiewicza	• wskazuje najważniejsze tematy i motywy w twórczości Adama Mickiewicza	• prezentuje biografię Adama Mickiewicza • omawia znaczenie twórczości Adama Mickiewicza dla rozwoju literatury polskiej	• wypowiada się na temat twórczości Adama Mickiewicza w kontekście jego biografii • dyskutuje na temat znaczenia twórczości Adama Mickiewicza dla rozwoju literatury polskiej
26. Słowacki o Polsce i Polakach w Grobie Agamemnona	• relacjonuje treść wiersza • wyjaśnia pojęcia Termopile, Cheronea	• omawia na podstawie wiersza symbolikę Termopil i Cheronei w odniesieniu do historii Polski	• omawia kreację podmiotu mówiącego w utworze • odczytuje znaczenie symboli użytych w utworze czerepu rubasznego, duszy anielskiej i innych	• przytacza opinię podmiotu lirycznego o rodakach zawartą w Grobie Agamemnona • omawia odwołania mitologiczne w utworze	• bierze udział w dyskusji na temat obrazu Polaków zawartego w Grobie Agamemnona oraz jego ponadczasowości
27. Nostalgia emigranta – Hymn [Smutno mi, Boże!]	• relacjonuje treść wiersza • wyjaśnia terminy hymn, nostalgia, emigrant	• omawia relację pomiędzy zastosowanym gatunkiem literackim a treścią wiersza • określa funkcję epifory zastosowanej w utworze	• prezentuje kreację podmiotu lirycznego • analizuje sposób przedstawienia natury przez Słowackiego	• omawia sposób tworzenia nastroju w wierszu • interpretuje utwór w kontekście biografii Juliusza Słowackiego oraz w wymiarze uniwersalnym	• wypowiada się na temat losu emigranta • dokonuje analizy porównawczej Hymnu Juliusza Słowackiego i Stepów akermańskich Adama Mickiewicza
28. i 29. Kordian Juliusza Słowackiego	• relacjonuje treść podanych fragmentów oraz całości utworu • podaje genezę i znaczenie imienia Kordian • wskazuje cechy charakterystyczne Kordiana jako bohatera romantycznego • wyjaśnia pojęcie winkelriedyzm • charakteryzuje głównego bohatera	• charakteryzuje głównego bohatera na podstawie fragmentu monologu na szczycie Mont Blanc • omawia stanowisko Prezesa na podstawie fragmentu aktu III • wskazuje przyczyny omdlenia Kordiana • przedstawia cechy bohatera werterowskiego w postaci Kordiana • wyjaśnia znaczenie opowieści Grzegorza • przytacza argumenty przeciwników oraz zwolenników zamachu na cara • wymienia cechy dramatu romantycznego na podstawie Kordiana	• interpretuje symbolikę miejsca, z którego bohater wygłasza monolog • przedstawia reakcję Kordiana na decyzję spiskowych w kontekście jego monologu wygłoszonego na górze Mont Blanc • analizuje Przygotowanie w kontekście historii powstania listopadowego • omawia wpływ etapów podróży Kordiana na kształtowanie się światopoglądu bohatera • przedstawia koncepcję bohatera romantycznego zaprezentowaną w Kordianie	• interpretuje rolę Strachu i Imaginacji na podstawie analizy fragmentu sceny V aktu III • analizuje sposób tworzenia napięcia w prezentowanej scenie • porównuje winkelriedyzm Słowackiego z mesjanizmem Mickiewicza • analizuje rolę diabła w Kordianie • zestawia Kordiana z Konradem	• porównuje fragment monologu na Mont Blanc z Wielką Improwizacją z III cz. Dziadów • interpretuje fragment monologu Kordiana w zestawieniu z obrazem Caspara Davida Friedricha Wędrowiec nad morzem mgieł • omawia ocenę powstania listopadowego według Juliusza Słowackiego i ustosunkowuje się do niej • przedstawia i analizuje dwa sposoby mówienia o powstaniu listopadowym –Adama Mickiewicza w III cz. Dziadów i Juliusza Słowackiego w Kordianie
31. Podsumowanie wiadomości na temat Juliusza Słowackiego	• wymienia najważniejsze wydarzenia w biografii poety • podaje tytuły poznanych utworów Słowackiego	• przedstawia problematykę wybranych utworów wieszcza	• wskazuje najważniejsze tematy i motywy w twórczości Słowackiego	• omawia znaczenie twórczości Słowackiego dla rozwoju literatury polskiej	• wypowiada się na temat poglądów Słowackiego o Polsce i Polakach w kontekście jego twórczości • bierze udział w dyskusji na temat znaczenia twórczości poety w rozwoju literatury polskiej
*32., 33. i 34. Nie-Boska komedia Zygmunta Krasińskiego	• relacjonuje treść Nie-Boskiej komedii • charakteryzuje obóz Rewolucji	• prezentuje argumenty hrabiego Henryka i Pankracego • omawia cechy dramatu romantycznego na podstawie Nie-Boskiej komedii	• interpretuje tytuł dramatu • wyjaśnia zakończenie dramatu • charakteryzować hrabiego Henryka jako bohatera tragicznego	• analizuje przyczyny klęski małżeństwa hrabiego Henryka • omawia rozważania, dotyczące poety i poezji	• przywołuje szerokie konteksty i nawiązania
36. i 37. Poezja Cypriana Norwida	• przedstawia tematykę omawianych wierszy Cypriana Norwida • określa rodzaj liryki i adresata w utworach Fortepian Szopena i Bema pamięci żałobny rapsod • orientuje się w treści utworu, do którego nawiązuje wiersz W Weronie	• dzieli utwór Fortepian Szopena na części tematyczne • omawia tradycje pogrzebowe przedstawione w rapsodzie • określa sposób, w jaki wiersz W Weronie odwołuje się do utworu Szekspira	• analizuje środki stylistyczne zastosowane w wierszu Fortepian Szopena i określa ich funkcje • odczytuje znaczenie motta w kontekście całego utworu • interpretuje sposób przedstawienia pochówku generała • określa funkcję użytych w rapsodzie wyróżników graficznych • podaje funkcje środków stylistycznych zastosowanych w wierszu W Weronie	• interpretuje symbole użyte w wierszu Fortepian Szopena • omawia koncepcję sztuki przedstawioną w Fortepianie Szopena • analizuje sposób, w jaki Norwid osiągnął w rapsodzie nastrój żałoby • interpretuje przesłanie utworów Bema pamięci żałobny rapsod oraz W Weronie	• analizuje wiersze Norwida w kontekście konwencji romantycznej –czym nawiązują i czym się od niej odróżniają • w odniesieniu do wiersza Bema pamięci żałobny rapsod podejmuje dyskusję o roli wybitnych jednostek w świecie
*39. Faust Johanna Wolfganga Goethego	• relacjonuje najważniejsze wydarzenia dramatu • na podstawie fragmentu tekstu charakteryzuje Fausta	• omawia przyczyny, które skłoniły Fausta do podpisania paktu z Mefistofelesem • przedstawia funkcję postaci Małgorzaty dla ideowej wymowy utworu	• interpretuje pakt Fausta i Mefistofelesa • wyjaśnia zakończenie utworu • wypowiada się na temat obrazu szatana w Fauście	• interpretuje słowa diabła, który odpowiada na pytanie, kim jest • prezentuje postać Fausta jako metaforę człowieczeństwa	• porównuje historie Hioba i Fausta
ROMANTYZM – NAUKA O JĘZYKU
40. Język jako system znaków	• wyjaśnia znaczenie terminów znaki naturalne i znaki konwencjonalne • wskazuje różnice pomiędzy znakami naturalnymi a konwencjonalnymi • podaje przykłady znaków naturalnych i konwencjonalnych • przywołuje schemat komunikacyjny według Romana Jakobsona • wymienia funkcje języka	• wyjaśnia terminy symptomy, ikony, kod, akt komunikacji, komunikat językowy • tłumaczy różnicę pomiędzy stroną znaczącą a znaczoną znaku językowego • objaśnia elementy schematu komunikacyjnego Romana Jakobsona • prezentuje funkcje języka i ilustruje je przykładami • wymienia najważniejsze cechy stylu romantycznego	• wyjaśnia terminy kompetencja językowa, slang • odnosi funkcje języka do konkretnych przykładów • omawia specyfikę współczesnego modelu komunikacji • wskazuje cechy stylu romantycznego na przykładach	• wyjaśnia termin tabu językowe i ilustruje go przykładami • tłumaczy zależność pomiędzy stylem romantycznym a obrazem świata, który on odzwierciedla	• prezentuje funkcje języka nieuwzględnione przez Jakobsona • omawia funkcję perswazyjną w wybranym przekazie reklamowym
ROMANTYZM – PODSUMOWANIE I POWTÓRZENIE
41. Podsumowanie wiadomości na temat romantyzmu	• relacjonuje opinie przedstawione w podanych fragmentach	• wyjaśnia, na czym polega różnica pomiędzy oceną romantyzmu Marii Janion i Witolda Gombrowicza	• omawia relację pomiędzy funkcjonowaniem paradygmatu romantycznego a kwestią niepodległości	• podejmuje dyskusję na temat funkcjonowania paradygmatu romantycznego we współczesnej Polsce w kontekście fragmentu książki Marii Janion • określa wpływ Adama Mickiewicza na tworzenie polskich mitów narodowych	• formułuje opinię na temat paradygmatu romantycznego oraz wpływu Mickiewicza na kształtowanie się tożsamości narodowej
42. Powtórzenie wiadomości	• przytacza najważniejsze fakty, sądy i opinie na temat romantyzmu	• wyjaśnia najistotniejsze elementy tradycji romantycznej	• formułuje wnioski na tematy związane z literaturą romantyczną • określa własne stanowisko w kwestii dziedzictwa romantyzmu	• uczestniczy w dyskusji na tematy związane z romantyzmem i stosuje odpowiednie argumenty • w swoich wypowiedziach dokonuje uogólnień, podsumowań i porównań	• wykorzystuje odpowiednie konteksty interpretacyjne wywodzące się z romantyzmu • formułuje i rozwiązuje problemy badawcze dotyczące literatury romantycznej
ROMANTYZM – NAWIĄZANIA
43. Śladami romantyzmu	• rozpoznaje wpływy kultury romantycznej w różnych dziełach sztuki	• wskazuje gatunki romantyczne funkcjonujące we współczesnej kulturze	• omawia wpływ romantyzmu na epoki późniejsze	• przedstawia rolę światopoglądu romantycznego w dziejach kultury polskiej	• podejmuje dyskusję na temat wpływu światopoglądu romantycznego na polską historię i kulturę
*44. Mickiewicz w Kole Sprawy Bożej	• na podstawie fragmentu książki Krzysztofa Rutkowskiego Braterstwo albo śmierć omawia zasady funkcjonowania stowarzyszenia	• na podstawie fragmentu tekstu wyjaśnia różne zachowania członków stowarzyszenia opisane przez Krzysztofa Rutkowskiego	• poszukuje wiadomości na temat Koła Sprawy Bożej Andrzeja Towiańskiego w różnych źródłach informacji	• podejmuje dyskusję, czy Koło Sprawy Bożej można określić mianem sekty	• przywołuje szerokie konteksty i nawiązania
*45. Polak-tułacz w krzywym zwierciadle	• omawia zjawisko Wielkiej Emigracji • opisuje obraz Jerzego Dudy-Gracza Wielka Emigracja	• omawia sposób przedstawienia zjawiska Wielkiej Emigracji przez Jerzego Dudę-Gracza	• odnosi definicję terminu groteska do dzieła Dudy-Gracza	• wyraża własną opinię na temat obrazu	• dyskutuje na temat zjawiska emigracji w kontekście swojej wiedzy na temat uchodźctwa popowstaniowego oraz obrazu Dudy-Gracza
46. Juliusz Słowacki – człowiek wobec stereotypu	• wyjaśnia pojęcie stereotyp • relacjonuje treść fragmentu rozmowy Justyny Sobolewskiej z Aliną Kowalczykową • wymienia stereotypy na temat Juliusza Słowackiego	• na podstawie pierwszego akapitu tekstu opisuje postawę Słowackiego wobec ważnych wydarzeń w historii Polski • przytacza argumenty Aliny Kowalczykowej obalające funkcjonujący stereotyp na temat poety	• omawia szczegółowo argumenty Aliny Kowalczykowej obalające funkcjonujący stereotyp na temat poety	• omawia stosunek Słowackiego do otaczającego go świata	• bierze udział w dyskusji dotyczącej dowolnie wybranego stereotypu
47. Wobec romantycznego mitu wielkości	• streszcza fragment dramatu Sławomira Mrożka Śmierć porucznika • odnajduje w tekście Sławomira Mrożka aluzje do dzieł romantycznych i biografii Adama Mickiewicza • wskazuje w treści komiksu motywy romantyczne	• wyjaśnia terminy komizm, demitologizacja • podaje źródła komizmu w dramacie Mrożka • wskazuje w komiksie elementy komiczne	• omawia źródła komizmu w dramacie Mrożka i komiksie	• analizuje wpływ użycia formy komiksu na wymowę utworu	• rozważa kwestię komizmu demitologizującego
48. Buntownik bez powodu	• relacjonuje treść filmu Buntownik bez powodu • wyjaśnia pojęcia bunt, idealizm, hipokryzja	• wyjaśnia znaczenie terminu kontrkultura • opisuje społeczność dorosłych zaprezentowaną w filmie • wskazuje, przeciwko czemu buntują się bohaterowie filmu	• porównuje postawy bohaterów filmu ze sposobem postępowania bohaterów romantycznych	• interpretuje tytuł filmu • omawia uniwersalny obraz młodego człowieka na przykładzie bohatera filmu	• uczestniczy w dyskusji dotyczącej przyczyn buntu młodych ludzi w przeszłości i obecnie
*49. Wampir – bohater tragiczny	• streszcza film Nosferatu wampir • wyjaśnia znaczenie terminów wampir, groza, horror	• omawia sposób kreacji postaci wampira w filmie Wernera Herzoga • odnajduje nawiązania do światopoglądu romantycznego	• wyjaśnia pojęcie tragizm • wskazuje przyczyny tragizmu głównego bohatera • omawia nawiązania do światopoglądu romantycznego	• analizuje tragizm głównego bohatera • wymienia środki filmowe budujące nastrój grozy	• omawia postać wampira w wybranych dziełach kultury
POZYTYWIZM – O EPOCE
51. Epoka pary i elektryczności	• wyjaśnia etymologię terminu pozytywizm • wskazuje daty wyznaczające ramy epoki w Europie	• omawia wydarzenia związane z datami wyznaczającymi ramy czasowe epoki w Europie • wyjaśnia znaczenie terminów scjentyzm, organicyzm, ewolucjonizm, utylitaryzm	• wskazuje przemiany cywilizacyjne i społeczne, które ukształtowały epokę • tłumaczy znaczenie nazwy la belle époque	• opisuje życie codzienne w drugiej połowie XIX w.	• analizuje wskazane obrazy w kontekście wizerunku epoki
52. Wprowadzenie do pozytywizmu	• wskazuje daty wyznaczające ramy czasowe epoki w Polsce • wyjaśnia terminy praca organiczna, praca u podstaw, asymilacja Żydów, emancypacja kobiet	• wyjaśnia różnicę w funkcjonowaniu terminu pozytywizm pomiędzy Europą a Polską • porównuje pozytywizm polski z europejskim	• wyjaśnia znaczenie pojęcia inteligencja • opisuje przemiany cywilizacyjne na ziemiach polskich w drugiej połowie XIX w.	• analizuje rolę powstania styczniowego w kształtowaniu się pozytywizmu polskiego	• podejmuje dyskusję na temat powstania styczniowego • analizuje poszczególne różnice pomiędzy pozytywizmem polskim a europejskim
53. Filozofia pozytywna	• czyta ze zrozumieniem fragment tekstu filozoficznego Auguste’a Comte’a Rozprawa o duchu filozofii pozytywnej • wymienia najważniejsze założenia filozofii Comte’a	• omawia najważniejsze założenia filozofii Comte’a	• wyjaśnia istotę filozofii pozytywnej	• charakteryzuje polską filozofię pozytywistyczną	• przybliża światopogląd pozostałych filozofów pozytywistycznych (Johna Stuarta Milla, Herberta Spencera, Hipolita Taine’a)
54. i 55. Sztuka drugiej połowy XIX w.	• wyjaśnia znaczenie terminów realizm, naturalizm • rozpoznaje realizm na przykładach • podaje tytuły przykładowych dzieł sztuki drugiej połowy XIX w.	• wyjaśnia znaczenie terminów akademizm, eklektyzm oraz malarstwo historyczne i podaje przykłady dzieł realizujących te style • wymienia cechy charakterystyczne realizmu w malarstwie	• wyjaśnia technikę realizmu na wybranym przykładzie • wymienia najważniejszych polskich twórców drugiej połowy XIX w. (Józef Chełmoński, Aleksander i Maksymilian Gierymscy, Jan Matejko) oraz tytuły ich dzieł • omawia architekturę drugiej połowy XIX w.	• analizuje dzieło sztuki według wskazanych kryteriów • wyjaśnia przyczyny popularności malarstwa historycznego w Polsce • omawia specyfikę teatru drugiej połowy XIX w.	• wypowiada się na temat muzyki drugiej połowy XIX w. • analizuje i ocenia dzieła realistyczne oraz wybrane dzieło polskiego malarstwa historycznego
POZYTYWIZM – TEKSTY Z EPOKI
56. Wprowadzenie do literatury pozytywistycznej	• wyjaśnia znaczenie terminów nowela, opowiadanie, obrazek, powieść tendencyjna, realizm, powieść historyczna	• omawia służebną rolę powieści tendencyjnej • przedstawia założenia poezji pozytywizmu w kontekście tradycji romantycznej	• analizuje przyczyny popularności gatunków epickich w drugiej połowie XIX w.	• analizuje przyczyny popularności powieści historycznej w Polsce	• prezentuje treść wybranej powieści realistycznej Stendhala, Dickensa, Tołstoja Flauberta bądź Balzaka
57. Publicystyka pozytywistyczna	• wyjaśnia znaczenie terminów publicystyka, retoryka • streszcza zamieszczone w podręczniku fragmenty artykułów Aleksandra Świętochowskiego i Bolesława Prusa	• wskazuje w czytanych tekstach elementy światopoglądu pozytywistycznego • wymienia kryteria, według których Aleksander Świętochowski wyodrębnił dwie antagonistyczne grupy	• wyjaśnia przyczyny popularności prasy i publicystyki w drugiej połowie XIX w. • określa, w jakim znaczeniu Prus używa słów naród, narodowy	• analizuje retoryczną funkcję przytoczeń znajdujących się na początku artykułu Świętochowskiego • podejmuje dyskusję dotyczącą postulatów Aleksandra Świętochowskiego i Bolesława Prusa	• bierze udział w dyskusji na temat roli prasy i publicystyki we współczesnym świecie
58. Poezja czasów niepoetyckich	• wyjaśnia termin sonet • prezentuje treść omawianych wierszy Adama Asnyka: Do młodych oraz Sonetu • określa rodzaj liryki obu utworów	• odnajduje w wierszu Do młodych elementy programu pozytywistycznego • prezentuje opinię na temat pozytywistów i romantyków przedstawioną w wierszu Do młodych • wskazuje w Sonecie cechy charakterystyczne dla tego gatunku literackiego	• interpretuje przesłanie wiersza Do młodych • analizuje Sonet	• analizuje sposób przedstawienia miłości w Sonecie	• dokonuje analizy porównawczej wierszy Adama Asnyka Do młodych i Adama Mickiewicza Oda do młodości
59. Wobec antysemityzmu	• streszcza zamieszczony w podręczniku fragment Mendla Gdańskiego Marii Konopnickiej • wyjaśnia znaczenie terminów antysemityzm, pogrom, asymilacja	• charakteryzuje głównego bohatera noweli oraz zegarmistrza	• przedstawia sytuację Żydów na ziemiach polskich w drugiej połowie XIX w. • omawia argumentację zegarmistrza usprawiedliwiającą pogrom	• odnajduje i omawia postulat pracy organicznej w podanym fragmencie noweli	• omawia źródła antysemityzmu w Polsce • wypowiada się na temat skuteczności pozytywistycznych postulatów dotyczących asymilacji • analizuje problem antysemityzmu w świecie współczesnym
60. Kwestia kobieca	• streszcza zamieszczony w podręczniku fragment Marty Elizy Orzeszkowej • wyjaśnia znaczenie terminów emancypacja, powieść tendencyjna	• relacjonuje najważniejsze wydarzenia powieści Elizy Orzeszkowej • określa sytuację narracyjną w prezentowanym fragmencie • charakteryzuje tytułową bohaterkę	• omawia sytuację kobiet po upadku powstania styczniowego	• analizuje problem, z którym boryka się bohaterka fragmentu powieści • odnajduje powiązania pomiędzy biografią Elizy Orzeszkowej a podjętym przez nią tematem	• zabiera głos w dyskusji na temat dzisiejszej sytuacji kobiet w Polsce i na świecie • interpretuje w kontekście fragmentu utworu obraz Éduarda Maneta Bar w Folies-Bergère
61. Felietonistyka Bolesława Prusa	• streszcza fragment felietonu Bolesława Prusa Kroniki tygodniowe zamieszczonego w podręczniku • wyjaśnia znaczenie terminu felieton	• odnajduje cechy felietonu we fragmencie Kronik tygodniowych • wymienia problemy społeczne, o których pisze autor felietonu	• analizuje funkcję komizmu we wskazanym fragmencie	• podejmuje dyskusję na temat przyczyn popularności felietonu we współczesnej prasie	• wskazuje cechy felietonu w wybranym tekście współczesnym
62., 63., 64., 65. i 66. Lalka Bolesława Prusa	• relacjonuje treść Laki Bolesława Prusa • charakteryzuje warstwy społeczne przedstawione w Lalce: arystokrację, kupiectwo niemieckie, żydowskie, polskie, inteligencję, biedotę • wyjaśnia znaczenie terminów powieść dojrzałego realizmu, świat przedstawiony	• wyjaśnia znaczenie terminu retrospekcja • omawia świat przedstawiony powieści • odnajduje w powieści elementy światopoglądu pozytywistycznego • opisuje Lalkę jako powieść dojrzałego realizmu • omawia kompozycję powieści	• przedstawia idealizm trzech bohaterów: Ignacego Rzeckiego, Stanisława Wokulskiego i Juliana Ochockiego • omawia sposób ukazania miłości przez Prusa • analizuje losy i postawę głównego bohatera jako postaci tragicznej oraz w kontekście światopoglądu pozytywistycznego	• analizuje narrację w Lalce • interpretuje tytuł powieści • odnajduje w powieści topos theatrum mundi i go omawia • analizuje postać Izabeli Łęckiej	• analizuje powieść pod kątem stosunku Prusa do idei pozytywistycznych • podejmuje dyskusję na temat sposobu zakończenia powieści • odnajduje w Lalce elementy języka ezopowego
69. Podsumowanie wiadomości na temat Bolesława Prusa	• wymienia najważniejsze wydarzenia z biografii Bolesława Prusa • podaje tytuły utworów pisarza • prezentuje ogólnie tematykę twórczości Prusa	• omawia problematykę poznanych utworów Prusa	• wskazuje najważniejsze tematy i motywy w twórczości Prusa	• omawia znaczenie twórczości Bolesława Prusa w rozwoju literatury polskiej	• wypowiada się na temat poglądów Prusa w kontekście jego twórczości • bierze udział w dyskusji na temat znaczenia twórczości Prusa w rozwoju literatury polskiej
70., 71., 72. i 73. Zbrodnia i kara Fiodora Dostojewskiego	• relacjonuje treść Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego • charakteryzuje główne postaci powieści: Raskolnikowa i Sonię	• omawia teorię Raskolnikowa, która popchnęła go do zbrodni • analizuje przyczyny popełnienia zbrodni przez głównego bohatera • wyjaśnia, na czym polega polifoniczność powieści	• omawia sposób przedstawienia miejsca akcji (Petersburga) oraz wpływ przestrzeni na głównego bohatera • analizuje konflikt rozumu i wiary uosobiony w postaciach Rodiona Raskolnikowa i Soni	• analizuje znaczenie snów dla wymowy powieści • omawia koncepcję człowieczeństwa zawartą w Zbrodni i karze • analizuje postać Arkadiusza Swidrygajłowa jako sobowtóra Rodiona Raskolnikowa	• uczestniczy w dyskusji na temat współczesnych problemów etycznych w kontekście filozofii Raskolnikowa • odnosi światopogląd głównego bohatera do współczesnych Dostojewskiemu koncepcji filozoficznych
*75. i 76. Ojciec Goriot Honoriusza Balzaka	• streszcza powieść Balzaka • charakteryzuje XIX-wieczne społeczeństwo francuskie na podstawie Ojca Goriota	• omawia cechy powieści realistycznej na podstawie utworu Balzaka	• przedstawia rolę realizmu topograficznego w utworze	• na podstawie powieści omawia wpływ środowiska na charakter człowieka	• porównuje opis Paryża w Ojcu Goriocie z opisem Warszawy w Lalce • dyskutuje na temat dylematów młodych ludzi, którzy wkraczają w dorosłe życie
POZYTYWIZM – NAUKA O JĘZYKU
78. Odmiany języka polskiego	• przedstawia i klasyfikuje odmiany języka narodowego • odróżnia odmianę nieoficjalną języka od oficjalnej	• wymienia podstawowe dialekty polszczyzny • wyjaśnia przyczyny powstania języków środowiskowych i zawodowych • podaje cechy stylu pozytywistycznego	• wyjaśnia, czym są spowodowane różnice w języku polskim • charakteryzuje styl literatury pozytywistycznej na przykładach	• wyjaśnia, w jaki sposób styl literatury pozytywistycznej odzwierciedla światopogląd epoki	• przywołuje szerokie konteksty i nawiązania
POZYTYWIZM – PODSUMOWANIE I POWTÓRZENIE
9. Podsumowanie wiadomości na temat pozytywizmu	• relacjonuje opinie Józefa Bocheńskiego i Jerzego W. Borejszy na temat pozytywizmu	• wskazuje różnice pomiędzy tekstami obu autorów • przedstawia stosunek Józefa Bocheńskiego do filozofii Auguste’a Comte’a	• analizuje różnice w postrzeganiu pozytywizmu przez obu autorów • na podstawie tekstu Borejszy omawia pozytywną rolę pozytywizmu w budowaniu tożsamości narodowej Polaków	• podejmuje dyskusję dotyczącą roli pozytywizmu w rozwoju kultury polskiej	• przywołuje szerokie konteksty i nawiązania
80. Powtórzenie wiadomości	• przytacza najważniejsze fakty, sądy i opinie na temat pozytywizmu	• wyjaśnia najistotniejsze elementy tradycji pozytywistycznej	• formułuje wnioski dotyczące zagadnień związanych z literaturą pozytywistyczną • określa własne stanowisko w kwestii dziedzictwa pozytywizmu	• uczestniczy w dyskusji na tematy związane z pozytywizmem i stosuje odpowiednie argumenty • w swoich wypowiedziach dokonuje uogólnień, podsumowań i porównań	• wykorzystuje odpowiednie konteksty interpretacyjne wywodzące się z pozytywizmu • formułuje i rozwiązuje problemy badawcze dotyczące piśmiennictwa pozytywistycznego
POZYTYWIZM – NAWIĄZANIA
81. Śladami pozytywizmu	• rozpoznaje obecność utworów i tematów pozytywistycznych we współczesnej kulturze	• wskazuje ślady materialne epoki pozytywizmu w otaczającym świecie	• wymienia elementy światopoglądu pozytywistycznego we współczesnym świecie	• omawia aktualność pozytywistycznych koncepcji dotyczących literatury i sztuki	• analizuje wybrany utwór, w którym widoczny jest wpływ tematu, motywu, światopoglądu bądź utworu pozytywistycznego
*82. We współczesnej formie	• wyjaśnia znaczenie terminu blog • streszcza przytoczony fragment bloga Mariusza Szczygła	• porównuje blog do felietonu w kontekście tekstu Motyli dotyk Blanki M.	• wypowiada się na temat treści bloga Mariusza Szczygła • wyjaśnia, dlaczego twórcy współczesnych wieżowców nie są tak znani jak Gustave Eiffel	• wypowiada się na temat funkcji blogów w kulturze współczesnej • dyskutuje na temat ludzkiej potrzeby wznoszenia coraz wyższych budowli	• bierze udział w rozmowie o roli celebrytów w kulturze współczesnej
83. Wobec uprzedzeń	• wyjaśnia pojęcia nietolerancja, feminizm • relacjonuje treść fragmentów Obywatelki Manueli Gretkowskiej i Dziennika Jerzego Pilcha • określa adresata tekstu Gretkowskiej	• omawia problemy, na które zwracają uwagę autorzy tekstów	• analizuje źródło i funkcję komizmu w Dzienniku • wymienia argumenty użyte przez pisarkę	• analizuje użytą przez Pilcha konwencję opisu problemu • interpretuje ostatnie zdanie fragmentu Obywatelki	• uczestniczy w dyskusji na temat nietolerancji wobec różnych wyznań we współczesnym świecie • rozmawia o dyskryminacji ze względu na płeć w XIX w. i dzisiaj
84. Wokulski nasz współczesny	• streszcza fragment prozy Stefana Chwina • porównuje biografie Stanisława Wokulskiego i Stacha W.	• wskazuje współczesne realia obecne we fragmencie tekstu Chwina	• wyjaśnia, czym jest parafraza na podstawie tekstu	• wskazuje zabiegi językowe zastosowane przez pisarza i określa ich funkcje	• podejmuje dyskusję na temat sensu tworzenia parafraz literackich
85. Opowieść o władzy – Faraon	• streszcza film Faraon • charakteryzuje młodego Ramzesa	• wyjaśnia termin adaptacja • omawia scenografię filmu	• analizuje przyczyny przegranej faraona w walce o władzę • wypowiada się na temat gry aktorskiej	• porównuje Farona z innymi znanymi sobie filmami o tematyce historycznej	• podejmuje dyskusję na temat priorytetów podczas sprawowania władzy
*86. Opowieść o zbrodni	• relacjonuje film Dług • charakteryzuje głównych bohaterów filmu	• wyjaśnia znaczenie terminu dramat psychologiczny • omawia proces dojrzewania bohaterów do zbrodni	• analizuje reakcje bohaterów znajdujących się pod presją • wypowiada się na temat gry aktorskiej	• porównuje bohaterów filmu z Rodionem Raskolnikowem • podejmuje dyskusję na temat zła w człowieku	• przywołuje szerokie konteksty i nawiązania

Autor: Magdalena Lotterhoff