LEKCJA RYSUNKU I MALARSTWA
- przedmiotowy system oceniania -
I. Cele edukacyjne
1. Cele ogólne:
- przyswojenie przez uczniów podstawowych umiejętności twórczego działania,
- rozwijanie wyobraźni i ekspresji twórczej,
- wdrażanie do samodzielnego tworzenia,
- zapoznanie uczniów ze sztuką we wszystkich jej przejawach (zarówno pod względem teoretycznym jak i praktycznym),
- umiejętność analizowania i interpretowania dzieł sztuki,
- umożliwienie bezpośredniego kontaktu uczniów z twórczością plastyczną.
2. Cele szczegółowe:
- kształcenie umiejętności rysowania, malowania, rzeźbienia w stopniu uzależnionym od wrodzonych predyspozycji uczniów,
- rozbudzanie i rozwijanie indywidualnych zainteresowań uczniów,
- przyswajanie terminów i pojęć plastycznych oraz swobodne i prawidłowe używanie ich w swoich wypowiedziach,
- kształcenie umiejętności posługiwania się środkami plastycznymi dla wyrażania własnych przeżyć, przedstawiania określonych treści,
- rozwijanie wyobraźni artystycznej uczniów,- rozwijanie percepcji i ekspresji twórczej – dostrzeganie i odbiór oraz rozumienie i przeżywanie wartości wizualnych w sztuce i otaczającym świecie,
- umiejętność swobodnego wypowiadania się na temat sztuki,
- kształcenie wrażliwości estetycznej,
- wyrabianie umiejętności rozumienia ekspresji innych,
- uświadomienie roli sztuki w takich dziedzinach jak: film, moda, reklama itd.,
- interpretowanie dzieł pod względem treści i formy,
- wyrabianie nawyku i potrzeby świadomego uczestniczenia w kontakcie ze sztuką poprzez oglądanie wystaw twórczości koleżanek i kolegów,
- kształcenie kultury plastycznej (wrażliwości na piękno, umiejętności odróżniania sztuki o wartościach artystycznych od kiczu i masowej tandety),
- kształcenie postawy tolerancji wobec zjawisk artystycznych,
- umiejętność organizowania pracy oraz celowego doboru metod w działaniach plastycznych.
II. Główne założenia programowe:
- działalność twórcza uczniów,
- budzenie zainteresowania sztuką dawną i współczesną (np. wzorowanie się na twórczości mistrzów różnych epok),
- umiejętność wykorzystywania wiadomości teoretycznych w praktyce,
- wyrabianie szacunku do pracy własnej i innych,
- twórczość regionalna,
- główne zabytki w mieście i najbliższej okolicy,
- sylwetki wielkich twórców,
- charakterystyka warsztatu każdego artysty,
- poznawanie technik i materiałów plastycznych,
- stosowanie środków wyrazu artystycznego.
III. Charakterystyka materiału nauczania, osiągnięcia uczniów
Materiał w programie nauczania zajęć artystycznych w liceum ogólnokształcącym został podzielony na pięć części, które są złożone z mniejszych sekwencji. Dzięki temu – w zależności od tempa realizowanego materiału – nauczyciel może kierować poszczególnymi wątkami tematycznymi, rozbudowując je lub ograniczając.
1. Część pierwsza.
Działalność plastyczna uczniów – kompozycje płaskie:
- twórczość indywidualna, grupowa, zespołowa,
- malowanie i rysowanie w oparciu o naturę lub wyobraźnię z omówieniem środków wyrazu plastycznego, tj.: barwa, światłocień, kontrast, perspektywa, kompozycja itd.,
- czerpanie inspiracji z przyrody, dzieł wielkich artystów, własnego otoczenia,
- zdobywanie i wykorzystywanie wiedzy o tradycyjnych i nowatorskich technikach plastycznych.
Osiągnięcia uczniów:
uczeń:
- potrafi wykonywać szkice rysunkowe i malarskie z natury i wyobraźni,
- umie dobierać odpowiednie środki wyrazu plastycznego do wykonania własnej pracy malarskiej, rysunkowej,
- rozróżnia rodzaje kompozycji, perspektywy, barwy, linii itd.,
- potrafi posługiwać się określoną techniką malarską, rysunkową.
Działalność plastyczna uczniów:
- kompozycje przestrzenne i podprzestrzenne,
- twórczość indywidualna, grupowa, zespołowa,
- rzeźbienie, lepienie, konstruowanie układów i kompozycji płaskich i przestrzennych z omówieniem środków, tj.: faktura, bryła, kompozycja, dynamika, ruch itd.
Osiągnięcia uczniów:
uczeń:
- potrafi wykonać kompozycję płaską lub przestrzenną na dany temat,
- potrafi określić rodzaj brył (płaska, przestrzenna),
- rozumie pojęcia: faktura, dynamika, statyka, kompozycja.
3. Część trzecia.
Wykorzystanie technologii informacyjnej w nauczaniu zajęć artystycznych:
- oglądanie prezentacji multimedialnych i filmów o sztuce,
- analiza obrazów na podstawie reprodukcji.
Osiągnięcia uczniów:
uczeń:
- potrafi określić epokę, w której powstało omawiane dzieło,
- wyróżnia elementy analizy obrazu (autor, tytuł, data powstania, dziedzina, gatunek),
- omawia lub opisuje dzieło sztuki na poziomie dosłownym, podając treść (co lub kogo przedstawia) i zastosowane środki wyrazu plastycznego (kompozycja, plany w obrazie, gama kolorystyczna, faktura, kontrast, światłocień, przestrzeń itd.),
- rozpoznaje techniki malarskie,
- zna zasób terminów plastycznych i potrafi się nimi trafnie posługiwać.
Wystawy plastyczne. Estetyka w życiu codziennym:
- tworzenie wystaw twórczości własnej,
- udział w wernisażach i wystawach w galeriach sztuki na terenie miasta,
- omawianie problemów związanych z estetyką środowiska ucznia, np.: przestrzeń miejska a reklamy.
Osiągnięcia uczniów:
uczeń:
- dostrzega potrzebę kontaktu ze sztuką,
- zna rolę plastyki w kształtowaniu środowiska kulturowego,
- rozumie pojęcia: funkcjonalność, estetyka, oryginalność i potrafi zastosować je w wypowiedziach na temat życia codziennego,
- oglądając, wartościuje omawiane dzieło, pracę plastyczną i uzasadnia swoje stanowisko,
- zna twórczość regionalną, zabytki w mieście i okolicy,
- zna muzea, galerie, wystawy, i rozumie ich rolę i przeznaczenie.
Konkursy plastyczne. Wystawy indywidualne, grupowe, zbiorowe:
- udział w szkolnych, międzyszkolnych i ogólnopolskich konkursach plastycznych dla uczniów szkól średnich,
- udział w wystawach pokonkursowych indywidualnych i zbiorowych.
Osiągnięcia uczniów:
uczeń:
- dostrzega potrzebę aktywności twórczej,
- potrafi trafnie dobrać technikę plastyczną do realizowanego tematu,
- stosuje w swojej pracy ciekawe i oryginalne pomysły,
- wykorzystuje zdobyte wiadomości i umiejętności w konkursach szkolnych i pozaszkolnych.
IV. Kryteria oceniania:
Kryteria ocen – wymagania programowe.
Przedmioty artystyczne, do których należą zajęcia artystyczne z plastyki, stanowią grupę przedmiotów, w których system oceniania stanowi problem złożony, trudny i często traktowany niejednoznacznie.
Należy wyjść z założenia, że ocena z zajęć artystycznych, z plastyki powinna być raczej elementem zachęty niż egzekwowania wiadomości/umiejętności. Docenić należy fakt, iż uczeń podjął temat oraz aktywnie uczestniczy w zajęciach, jest do nich fizycznie przygotowanych.
Uwzględniając specyfikę przedmiotu, nauczyciel powinien indywidualizować oceny.
Oceniając uczniów, należy pamiętać, że poziom ich umiejętności praktycznych oraz wiedzy o sztuce może być bardzo zróżnicowany. Uzdolnienia plastyczne i wiedza o sztuce nie zawsze muszą się pokrywać. Stąd ocena ostateczna nie może być średnią arytmetyczną wyprowadzaną z ocen prac plastycznych i wiedzy o sztuce.
Na lekcjach rysunku, malarstwa itp. bieżącej ocenie podlega:
• przygotowanie do lekcji,
• aktywne uczestnictwo w zajęciach,
• zdolność analizy i syntezy zadań,
• twórcze i samodzielne rozwiązywanie problemów.
Oceny wystawiane w trakcie roku szkolnego dotyczą następujących form pracy ucznia:
• praktyczne ćwiczenia plastyczne,
• różnorodne technicznie prace plastyczne,
• motywacja do twórczej pracy,
• udział w konkursach plastycznych,
• rozwijanie zainteresowań i zdolności przedmiotowych,
• realizacja projektów edukacyjnych,
• aktywne uczestnictwo w życiu szkoły.
Najtrudniejszą do ocenienia formą pracy ucznia na lekcji jest ocena jego prac plastycznych. W związku z tym należy zwrócić na tę właśnie kwestię szczególną uwagę.
W ocenie działalności twórczej ucznia powinno wziąć się pod uwagę następujące elementy:
• kompozycja płaszczyzny i głębi,
• rytm,
• kontrast walorowy, barwny, kształty, perspektywę, fakturę,
• wyraz ogólny,
• inwencję i fantazję,
• staranność wykonania,
• rozwój w pracy twórczej.
Godnym polecenia elementem oceny prac uczniów jest opisowy system ocen. Polegający na tym, że pod koniec realizacji zadania organizujemy przegląd prac i wspólnie według określonych kryteriów oceniamy wykonane prace (elementy oceniania kształtującego). Przy takiej metodzie oceniania ważna jest jednak rola nauczyciela, który podsumowuje wykonane zadania, przypomina cele i stopień ich realizacji. Ważne jest aby nauczyciel zauważył i nazwał walory omawianej pracy. Opis/omówienie powinien być krótki trafny oraz oparty o elementy oceny dzieła plastycznego wyżej wymienione.
Podsumowaniem pracy ucznia na lekcjach plastyki jest ocena półroczna i roczna.
Oceny: półroczna i roczna stanowią bilans działań uczniów i uwzględniają stopień rozwoju artystycznego, nabytą wiedzę oraz umiejętności. Wynika ona z wewnątrzszkolnych zasad oceniania oraz przedmiotowego systemu oceniania.
Kryteria oceny półrocznej i rocznej.
Ocena celująca:
• uczeń opanował zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych na ocenę bardzo dobrą, a poza tym,
- wykazał się w sposób szczególny zdobytą wiedzą i umiejętnościami,
- uczestniczył w konkursach plastycznych,
- twórczo posługiwał się zdobytą wiedzą i umiejętnościami,
- czynnie uczestniczył w artystycznym życiu szkoły,
- zaprezentował znaczący wkład pracy w działalność plastyczną,
- wykazywał aktywność i pracę w domu.
Ocena bardzo dobra:
- uczeń opanował zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych na ocenę dobrą, a poza tym :
- aktywnie pracował indywidualnie i zespołowo,
- uczestniczył w konkursach przedmiotowych,
- prawidłowo posługiwał się, zdobytą widzą i nabytymi umiejętnościami,
- zaprezentował znaczący wkład pracy w działalność plastyczną,
- bardzo dobrze wywiązywał się powierzonych mu zadań.
Ocena dobra:
- uczeń opanował zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych na ocenę dostateczną, a poza tym:
- dbał o estetykę własną i otoczenia,
- systematycznie pracował indywidualnie i zespołowo,
- wystarczająco opanował zakres wiedzy i umiejętności,
- zaprezentował wkład pracy w działalność plastyczną,
- dobrze wywiązywał się z powierzonych mu zadań.
Ocena dostateczna:
- uczeń opanował zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych na ocenę dopuszczającą, a poza tym:
- pracował niesystematycznie,
- nieregularnie wykonywał prace plastyczne,
- opanował elementarny zakres wiedzy i umiejętności, ale miał z tym problemy,
- zaprezentował niewielki wkład pracy w działalność plastyczną,
- wywiązywał się z powierzonych zadań.
Ocena dopuszczająca:
- uczeń opanował zakres wiedzy i umiejętności w stopniu nikłym, a poza tym:
- wykonywał najprostsze ćwiczenia z pomocą nauczyciela,
- działania artystyczne podejmował w znikomym stopniu,
- miał problemy z przygotowaniem do zajęć.
Ocena niedostateczna:
- uczeń zupełnie nie opanował zakresu wiadomości i umiejętności przewidzianych w programie nauczania a poza tym:
- lekceważąco odnosił się do przedmiotu,
- nie wykonywał najprostszych ćwiczeń, nawet z pomocą nauczyciela,
- opuścił bez usprawiedliwienia znaczną ilość zajęć artystycznych,
- nie wykazał chęci poprawy.
- aktywności przy omawianiu zgodności problemów plastycznych.
Jarosław Jóźwiak