Wymagania
edukacyjne na poszczególne oceny − Ponad
słowami klasa 2 część 2
Prezentowane
wymagania edukacyjne są zintegrowane z planem wynikowym autorstwa Magdaleny Lotterhoff, będącym propozycją realizacji materiału
zawartego w podręczniku Ponad słowami w drugim semestrze klasy 2.
Wymagania dostosowano do sześciostopniowej skali ocen.
* zakres
rozszerzony
materiał obligatoryjny
materiał fakultatywny
Numer |
Wymagania
konieczne (ocena
dopuszczająca) |
Wymagania
podstawowe (ocena
dostateczna) |
Wymagania
rozszerzające (ocena dobra) |
Wymagania
dopełniające (ocena bardzo
dobra) |
Wymagania
wykraczające (ocena
celująca) |
Uczeń potrafi: |
Uczeń potrafi
to, co na ocenę dopuszczającą, oraz: |
Uczeń potrafi
to, co na ocenę dostateczną, oraz: |
Uczeń potrafi
to, co na ocenę dobrą, oraz: |
Uczeń potrafi
to, co na ocenę bardzo dobrą, oraz: |
|
POZYTYWIZM – O EPOCE |
|||||
1. i 2. Piękna epoka pary i elektryczności |
•
wyjaśnić etymologię terminu „pozytywizm” •
określić ramy czasowe pozytywizmu europejskiego |
•
wskazać przemiany cywilizacyjne i społeczne, które ukształtowały epokę |
•
wyjaśnić pojęcia związane ze światopoglądem pozytywistycznym •
scharakteryzować życie codzienne w drugiej połowie XIX wieku |
•
omówić rolę prasy w drugiej połowie XIX wieku |
• dokonać analizy wskazanych
obrazów w kontekście epoki |
3. Wprowadzenie do
pozytywizmu polskiego |
•
określić ramy czasowe pozytywizmu polskiego •
opisać przemiany cywilizacyjne na ziemiach polskich w okresie pozytywizmu |
•
omówić hasła pozytywizmu polskiego |
•
porównać pozytywizm polski i europejski |
•
dokonać analizy roli
powstania styczniowego w kształtowaniu się pozytywizmu polskiego |
• podjąć dyskusję na temat
powstania styczniowego • dokonać szczegółowej
analizy różnic pomiędzy pozytywizmem polskim a europejskim |
4. Filozofia pozytywna |
•
wymienić najważniejszych filozofów z epoki pozytywizmu |
•
scharakteryzować polską filozofię pozytywistyczną |
•
wymienić i omówić najważniejsze założenia filozofii Auguste’a
Comte’a •
przedstawić podział dziejów ludzkości według Comte’a |
•
wyjaśnić istotę filozofii pozytywnej |
• scharakteryzować poglądy
pozostałych twórców filozofii pozytywistycznej |
5. i 6. Sztuka epoki pozytywizmu |
• wymienić najważniejszych twórców i dzieła z drugiej
połowy XIX wieku • wyjaśnić znaczenie pojęć: realizm, akademizm, eklektyzm, naturalizm,
malarstwo historyczne |
• omówić na wybranym przykładzie istotę realizmu • omówić na wybranym przykładzie istotę malarstwa
historycznego |
• omówić architekturę z drugiej połowy XIX wieku • wyjaśnić przyczyny popularności malarstwa
historycznego w Polsce |
• dokonać analizy
dzieła sztuki na podstawie podanych kryteriów |
• wypowiedzieć się na temat muzyki z drugiej połowy
XIX wieku • dokonać analizy
dzieł realistycznych i je ocenić • dokonać analizy
wybranego dzieła polskiego malarstwa historycznego i je ocenić |
POZYTYWIZM – TEKSTY Z EPOKI I NAWIĄZANIA |
|||||
7. Wprowadzenie do literatury
pozytywistycznej |
•
wymienić gatunki literackie popularne w pozytywizmie •
zdefiniować gatunki literackie popularne w pozytywizmie |
•
scharakteryzować założenia poezji pozytywistycznej w kontekście poprzedniej
epoki |
•
omówić służebną rolę powieści tendencyjnej •
określić przyczyny popularności powieści historycznej w Polsce |
•
dokonać analizy przyczyn
popularności gatunków epickich w okresie pozytywizmu |
• zrelacjonować treść
wybranej powieści realistycznej Stendhala, Karola Dickensa, Lwa Tołstoja lub
Gustawa Flauberta |
8. Adam Asnyk – poeta epoki przejściowej (lektura obowiązkowa) |
•
zrelacjonować treść wiersza •
wskazać adresata lirycznego i wypowiedzieć się na temat podmiotu lirycznego •
określić rodzaj liryki |
•
sformułować postulaty wyrażone przez podmiot liryczny •
omówić sposób przedstawienia przemiany dziejowej w wierszu •
wskazać środki stylistyczne i omówić ich funkcję |
•
sformułować tezę interpretacyjną •
zinterpretować puentę wiersza |
•
omówić dychotomię wiersza na poziomie treści i języka •
wyjaśnić na podstawie tekstu Tadeusza Budrewicza, na czym polega imperatywny
i wyjaśniający porządek wiersza Do młodych •
wskazać dwa style, którymi Adam Asnyk posługuje się w wierszu |
• porównać wiersz Do
młodych Adama Asnyka z Odą do młodości Adama Mickiewicza |
9. Poezja czasów
niepoetyckich (lektura obowiązkowa) |
•
zrelacjonować treść wiersza •
wskazać adresata lirycznego |
•
wypowiedzieć się na temat podmiotu lirycznego •
wskazać środki stylistyczne i określić ich funkcję |
•
przedstawić elementy światopoglądu romantycznego obecne w wierszu i omówić
ich funkcję |
•
zinterpretować przesłanie wiersza • wypowiedzieć się na temat utworu wykonywanego
do muzyki Zbigniewa Preisnera |
• wypowiedzieć się na
temat wiersza w kontekście filmu Ostatni
dzwonek w reżyserii Magdaleny Łazarkiewicz |
10. Filozoficzne credo poety (lektura obowiązkowa) |
•
zrelacjonować treść wiersza •
określić rodzaj liryki |
•
wskazać cechy gatunkowe w utworze (sonet) •
wskazać środki stylistyczne użyte w wierszu i omówić ich funkcję |
•
omówić funkcję opisywanej przestrzeni •
omówić funkcję kompozycji wiersza •
postawić tezę interpretacyjną |
•
zinterpretować symbolikę opisywanej przestrzeni • zinterpretować metaforyczną wymowę
wiersza |
|
11. Pejzaż górski w liryce (lektura obowiązkowa) |
• zrelacjonować treść wiersza • wskazać elementy krajobrazu górskiego w utworze |
• określić rodzaj rymów • wskazać środki stylistyczne użyte w wierszu i
określić ich funkcję |
• wskazać elementy rytmizujące wiersz |
• omówić
sposób dynamizowania liryki na przykładzie utworu
|
|
12. Liryka miłosna Adama Asnyka (lektura obowiązkowa) |
•
zrelacjonować treść wiersza •
określić rodzaj liryki |
•
wypowiedzieć się na temat podmiotu lirycznego •
wskazać środki stylistyczne użyte w wierszu i określić ich funkcję |
• omówić kompozycję wiersza |
•
odnaleźć w wierszu ironię i zinterpretować jej funkcję |
|
13. Konteksty i nawiązania – Krzysztof Kościelski, Limbo |
•
zrelacjonować treść wiersza •
wskazać adresata lirycznego |
•
wypowiedzieć się na temat podmiotu lirycznego i towarzyszących mu emocji •
wskazać aluzje do wiersza Adama Asnyka • wskazać środki stylistyczne użyte w
wierszu i omówić ich funkcję |
•
omówić kompozycję utworu w kontekście wiersza Adama Asnyka •
postawić tezę interpretacyjną |
•
wskazać zmodyfikowane frazeologizmy i zinterpretować je w kontekście utworu |
• wskazać w tekście
paronomazję i określić jej funkcję |
14. Krytyczne czytanie tekstu – ćwiczenia |
• uporządkować informacje zawarte w
tekście |
• przetwarzać informacje zawarte w
tekście |
• rozpoznać główny problem w tekście |
• sformułować argumenty potwierdzające
stanowisko autorki • przedstawić i uzasadnić własne sądy |
•
podjąć polemikę |
15. i 16. Maria Konopnicka, Mendel Gdański |
• zrelacjonować treść
noweli • określić rodzaj narracji • omówić świat
przedstawiony |
• wskazać cechy gatunkowe
utworu • omówić kompozycję utworu • scharakteryzować
bohaterów noweli • wskazać elementy kultury
żydowskiej w noweli • odnieść treść utworu do
światopoglądu pozytywistycznego |
• omówić kreację
tytułowego bohatera • przedstawić argumentację
tytułowego bohatera w odniesieniu do przyczyn pogromu • wskazać elementy
stylizacji językowej w utworze i określić jej funkcję |
• przedstawić stanowisko narratora wobec poruszonego w noweli problemu
antysemityzmu i wskazać fragmenty, które je ujawniają
|
• porównać kreacje Żydów w
Mendlu Gdańskim Marii Konopnickiej i Panu Tadeuszu Adama
Mickiewicza |
17. Wprowadzenie do analizy Lalki Bolesława Prusa (lektura obowiązkowa) |
• przedstawić sylwetkę Bolesława Prusa • omówić świat przedstawiony utworu |
• przedstawić genezę Lalki w kontekście
światopoglądu pozytywistycznego |
• przedstawić kontekst historyczny towarzyszący
powstaniu utworu • wyjaśnić cel specyficznej kompozycji utworu |
• wymienić elementy świadczące o nowatorstwie utworu
|
|
18. i 19. Stanisław Wokulski – bohater niejednoznaczny (lektura obowiązkowa) |
• przedstawić życiorys Stanisława Wokulskiego • podać przykłady wypowiedzi różnych bohaterów
utworu na temat Wokulskiego • przedstawić przemyślenia Wokulskiego na temat
siebie samego |
• wskazać różnice pomiędzy relacjonowaniem biografii
bohatera przez radcę Węgrowicza, Ignacego Rzeckiego
i doktora Szumana • określić funkcję rozbieżności opinii na temat
bohatera • wyjaśnić, na czym polega idealizm bohatera |
• określić, jakie cechy osobowości bohatera stały
się widoczne dzięki jego miłości do Izabeli Łęckiej • omówić relację pomiędzy Wokulskim a Rzeckim • omówić konflikty wewnętrzne Wokulskiego |
• wyjaśnić, jakie znaczenie dla kreacji głównego
bohatera ma jego pobyt w Paryżu • określić funkcję mowy pozornie zależnej w kreacji
bohatera • omówić
funkcję otwartego zakończenia powieści w kontekście kreacji głównego bohatera |
• omówić na podstawie rozdziałów: Medytacje i
Dusza w letargu niepokoje egzystencjalne bohatera i przedstawić jego
poglądy filozoficzne |
20. Teatralność świata Lalki Bolesława Prusa (lektura obowiązkowa) |
• zrelacjonować treść fragmentów powieści
zamieszczonych w podręczniku • zrelacjonować treść fragmentów powieści opisujących
zabawę Ignacego Rzeckiego marionetkami |
• wskazać fragmenty powieści, w których bohaterowie
udają • wskazać fragmenty powieści, w których Wokulski
udaje |
• wyjaśnić, na czym polega sztuczność świata Izabeli
Łęckiej • omówić związki pomiędzy salonowymi konwenansami a
grą na scenie |
• odnieść
motyw theatrum mundi
do treści Lalki |
• przedstawić motyw theatrum
mundi w innych tekstach kultury • porównać motyw theatrum
mundi w Lalce Bolesława Prusa oraz Hamlecie
i Makbecie Williama Szekspira |
21. Panna z towarzystwa – obrona Izabeli Łęckiej (lektura obowiązkowa) |
• zrelacjonować treść fragmentów powieści zamieszczonych
w podręczniku • określić rodzaj narracji |
• omówić sposób, w jaki Izabela Łęcka postrzega samą
siebie • wyjaśnić, dlaczego prezesowa Zasławska nazywa
kobiety takie jak Izabela lalkami • przedstawić czynniki, które ukształtowały Izabelę |
• omówić funkcję sposobu prowadzenia narracji w kreowaniu
postaci Izabeli Łęckiej • zinterpretować legendę o uśpionej pannie na dnie
potoku w kontekście obrazu Izabeli • omówić wybrane kreacje kobiet w Lalce |
• zinterpretować sens porównania życia arystokratów
do snu • zinterpretować funkcję posągu Apollina
w kreowaniu postaci Izabeli Łęckiej • wskazać w kontekście Lalki problemy, z
którymi borykały się kobiety w drugiej połowie XIX w. |
• porównać
sposoby przedstawiania kobiet w tekstach kultury z różnych epok • omówić obraz Édouarda Maneta • zinterpretować
plakat Damiana Styrny |
22. Konteksty i nawiązania – Sylwia Chutnik,
Kieszonkowy atlas kobiet |
• zrelacjonować treść fragmentów tekstu • nazwać rodzaj narracji |
• omówić sposób prowadzenia narracji • scharakteryzować bohaterów |
• omówić styl fragmentów tekstu |
• porównać
sposoby opisywania przestrzeni we fragmentach tekstu Sylwii Chutnik i w Lalce Bolesława Prusa |
|
23. i 24. Lalka – powieść
dojrzałego realizmu (lektura obowiązkowa) |
• zrelacjonować treść fragmentów powieści • wymienić grupy społeczne i etniczne przedstawione
w Lalce • podać przykłady realizmu języka
|
• przedstawić
nastroje społeczne wobec mniejszości etnicznych opisane w Lalce • wymienić przedstawione w Lalce problemy, z
którymi borykało się społeczeństwo polskie • przedstawić postać Ignacego Rzeckiego • omówić sposób prowadzenia narracji w utworze • wyjaśnić funkcję retrospekcji |
• omówić sposób przedstawienia arystokracji w przytoczonych
fragmentach powieści • omówić sposób przedstawienia Żydów i mniejszości
niemieckiej w powieści • omówić sposób przedstawienia Warszawy w Lalce • omówić sposób przedstawienia Paryża w powieści i
wyciągnąć wnioski na temat zestawienia obrazów dwóch miast • wskazać idee pozytywizmu polskiego, które
pojawiają się w powieści, i przedstawić diagnozę Bolesława Prusa odnośnie ich
realizacji • omówić funkcję Pamiętnika starego subiekta • wyjaśnić, na czym polega idealizm Ignacego Rzeckiego • wyjaśnić, na czym polega idealizm Juliana
Ochockiego |
• zinterpretować znaczenie pierwotnego tytułu
powieści: Trzy pokolenia idealistów na
tle społecznego rozkładu • wskazać i nazwać zabiegi literackie oraz językowe,
za pomocą których został zaprezentowany świat wewnętrzny bohaterów powieści |
• porównać Lalkę Bolesława Prusa z wybraną
powieścią realistyczną • wypowiedzieć się na temat realizmu
społeczno-obyczajowego w kontekście historycznym • omówić znaczenie sposobu przedstawienia jeneralnej bitwy dla kreowania postaci Ignacego
Rzeckiego |
25. Lalka i perła – komentarz Olgi Tokarczuk |
• zrelacjonować treść fragmentów tekstu |
• wyjaśnić, jak należy rozumieć sformułowanie o
dwóch Izabalach |
• przedstawić tezę tekstu |
• przedstawić sposób, w jaki autorka uzasadnia
psychoanalityczną interpretację obsesji miłosnej Wokulskiego
|
• przedstawić podstawowe założenia psychologii głębi |
26. Krytyczne czytanie tekstu – ćwiczenia |
•
uporządkować informacje zawarte w tekście |
•
przetwarzać informacje zawarte w tekście |
•
rozpoznać główny problem w tekście |
• sformułować argumenty potwierdzające
stanowisko autora •
przedstawić i uzasadnić własne sądy |
•
podjąć polemikę |
27. Prus publicysta – Kronika tygodniowa |
• zrelacjonować treść fragmentów tekstu • przedstawić definicję felietonu |
• wskazać cechy gatunkowe felietonu • omówić kompozycję felietonu • odnaleźć elementy światopoglądu pozytywistycznego
w tekście |
• omówić sposób, w jaki Bolesław Prus prezentował
współczesnych sobie warszawiaków • odnaleźć w tekście ironię i określić jej funkcję • wskazać elementy stylu publicystycznego |
• porównać wybrany współczesny felieton z tekstem Bolesława
Prusa
|
|
28. Konteksty i nawiązania – Maria Poprzęcka,
Greta d’Arc |
• zrelacjonować treść fragmentów tekstu |
• omówić kompozycję tekstu • wskazać cechy gatunkowe tekstu • wskazać w tekście elementy stylów potocznego i
publicystycznego |
• wskazać pytania retoryczne i określić ich funkcję • wyjaśnić, na czym polega analogia pomiędzy bohaterkami
felietonu |
• zinterpretować znaczenie tytułu felietonu |
|
29. Nowela paraboliczna – Z legend dawnego Egiptu
Bolesława Prusa (lektura obowiązkowa) |
• zrelacjonować treść noweli • scharakteryzować świat przedstawiony • określić rodzaj narracji |
• wskazać cechy gatunkowe noweli • scharakteryzować Ramzesa i Horusa • omówić funkcję klamry kompozycyjnej |
• odnieść treść noweli do światopoglądu
pozytywistycznego • wyjaśnić rolę kostiumu historycznego |
• dokonać analizy fragmentów tekstu pod kątem jego
funkcji poetyckiej • zinterpretować paraboliczny charakter noweli |
• zinterpretować symbolikę liczby trzy |
30. Bolesław Prus – podsumowanie |
• wymienić najważniejsze wydarzenia w biografii Bolesława
Prusa |
• wymienić i scharakteryzować omawiane utwory Bolesława
Prusa |
• wskazać najważniejsze tematy i motywy w twórczości
Bolesława Prusa |
• wyjaśnić znaczenie twórczości Bolesława Prusa dla
rozwoju literatury polskiej |
• wypowiedzieć się na temat twórczości Bolesława Prusa
w kontekście jego biografii • podjąć dyskusję na temat znaczenia twórczości
Prusa dla rozwoju literatury polskiej |
31. Interpretacja tekstu – ćwiczenia |
• odczytać wskazówki dotyczące
interpretacji tekstu |
• zinterpretować tekst według podanych
wskazówek |
• wyjaśnić, czym są konteksty:
literacki, historyczny, biograficzny, historycznoliteracki, kulturowy,
religijny, filozoficzny, egzystencjalny |
•
określić rolę kontekstów w odczytaniu sensu utworu |
•
samodzielnie zinterpretować tekst |
32. Potop Henryka
Sienkiewicza – wprowadzenie do lektury (lektura obowiązkowa) |
• zrelacjonować
treść Potopu • scharakteryzować
świat przedstawiony powieści |
• wymienić
elementy składające się na kompozycję powieści • wskazać
cechy gatunkowe powieści historycznej o modelu walterskotowskim • przedstawić
genezę powieści |
• umieścić
wydarzenia z powieści w kontekście historycznym |
• przedstawić
sylwetkę twórczą Henryka Sienkiewicza |
|
33. Różne prawdy o Polakach – Potop Henryka Sienkiewicza (lektura obowiązkowa) |
• zrelacjonować treść fragmentów powieści • wskazać perspektywę, z której poznajemy przebieg
rozmowy |
• omówić reakcje pozostałych bohaterów tekstu – Lisoli i Kmicica • scharakteryzować Kmicica na podstawie fragmentów
powieści i w kontekście jej całości • omówić sposób prowadzenia narracji we fragmentach
tekstu |
• przedstawić sposób charakteryzowania Polaków przez
Weyharda Wrzeszczowicza • przedstawić znaczenie klasztoru jasnogórskiego w
powieści |
• porównać opinię Wrzeszczowicza
ze słowami królowej, które padają w dalszej części powieści |
|
34. Kreacje bohaterów w Potopie Henryka Sienkiewicza (lektura obowiązkowa) |
• wymienić bohaterów powieści • podzielić bohaterów na pierwszoplanowych,
drugoplanowych i epizodycznych |
• omówić przemianę Kmicica w odniesieniu do kontekstu
romantycznego bohatera dynamicznego • scharakteryzować Oleńkę Billewiczównę |
• wskazać wzorce osobowe, które posłużyły do stworzenia
postaci Jana Kazimierza oraz Michała Wołodyjowskiego, i odnieść je do
bohaterów • przedstawić
Onufrego Zagłobę jako typowego Sarmatę |
• omówić sposób kreacji bohaterów negatywnych na
przykładzie braci Radziwiłłów • wypowiedzieć się na temat prawdopodobieństwa
psychologicznego postaci |
• podjąć dyskusję na temat stereotypów w kontekście
bohaterów Potopu • wypowiedzieć się na temat kreowania sympatii wobec
Andrzeja Kmicica |
35. Potop, czyli mitologia narodowa (lektura obowiązkowa) |
• wskazać rozbieżności pomiędzy prawdą historyczną a
sposobem jej przedstawienia w powieści |
• wskazać elementy mitologizujące historię Polski |
• określić funkcję modyfikacji w sposobie
prezentowania historii • wyjaśnić, jaką rolę w procesie pokrzepienia
serc odgrywają: historia, tradycja, sposób kreacji bohaterów,
miłość, przyjaźń, humor |
• odnieść się
krytycznie do sposobu przedstawienia historii i bohaterów w powieści • wyjaśnić funkcję wypowiedzianych pod koniec utworu
słów Zagłoby w planie ideologicznym powieści |
• wypowiedzieć się na temat polskich mitów
narodowych w kontekście opinii Normana Daviesa • podjąć dyskusję na temat tworzenia mitologii
narodowej w odniesieniu do Potopu Henryka Sienkiewicza i innych
wybranych tekstów kultury |
36. Powieść historyczna – gatunek i styl (lektura obowiązkowa) |
• wskazać trzy typy narracji w przytoczonych
fragmentach tekstu |
• wskazać cechy gatunkowe powieści historycznej o modelu
walterskotowskim • wskazać fragmenty tekstu, w których zastosowano archaizację
|
• wskazać fragmenty tekstu, w których zostały
wykorzystane różne rodzaje komizmu, i określić funkcję tego zabiegu • omówić
zabiegi stylizacyjne w tekście |
• wskazać fragmenty powieści, w których narrator nie
tylko opisuje wydarzenia, lecz także je interpretuje |
• wskazać i omówić toposy w powieści • odnaleźć w powieści fragmenty stylizowane na epos
homerycki • odnieść się do opinii Witolda Gombrowicza na temat
pisarstwa Henryka Sienkiewicza |
37. Konteksty i nawiązania –
Andrzej Waligórski, Obrona Częstochowy |
• zrelacjonować treść fragmentów tekstu • wskazać te elementy tekstu, które są wiernym
odtworzeniem fabuły Potopu,
i te, które się od niej różnią |
• wyjaśnić, na czym polegają zmiany wprowadzone
przez Andrzeja Waligórskiego • wskazać komizm we fragmentach tekstu i wyjaśnić, w
jaki sposób autorowi udało się uzyskać efekt humorystyczny |
• omówić funkcję połączenia stylu potocznego z patosem • omówić
satyryczny i parodystyczny charakter fragmentów tekstu |
• omówić sposób naśladowania stylu Henryka
Sienkiewicza |
• podjąć dyskusję na temat funkcji parodii |
38. Henryk Sienkiewicz – podsumowanie |
• wymienić najważniejsze wydarzenia w biografii Henryka
Sienkiewicza |
• wymienić i scharakteryzować omawiane utwory Henryka
Sienkiewicza |
• wskazać najważniejsze tematy i motywy w twórczości
Henryka Sienkiewicza |
• wyjaśnić znaczenie twórczości Henryka Sienkiewicza
dla rozwoju literatury polskiej |
• wypowiedzieć się na temat twórczości Henryka
Sienkiewicza w kontekście jego biografii • podjąć dyskusję na temat znaczenia twórczości
Sienkiewicza dla rozwoju literatury polskiej |
39. Interpretacja tekstu – ćwiczenia |
•
odczytać wskazówki dotyczące interpretacji tekstu |
• zinterpretować tekst według podanych
wskazówek |
•
wyjaśnić, czym są konteksty: literacki, historyczny, biograficzny,
historycznoliteracki, kulturowy, religijny, filozoficzny, egzystencjalny |
•
określić rolę kontekstów w odczytaniu sensu utworu |
•
samodzielnie zinterpretować tekst |
40. Dialog pokoleń w Nad Niemnem Elizy
Orzeszkowej (lektura uzupełniająca) |
•
zrelacjonować treść fragmentów tekstu |
•
scharakteryzować bohaterów fragmentów powieści •
opisać relacje pomiędzy bohaterami fragmentów tekstu •
omówić stosunek do przeszłości Andrzejowej i Zygmunta Korczyńskich |
•
omówić sposoby kreacji bohaterów •
zinterpretować ostatni akapit tekstu pod kątem przemiany, która dokonała się
w bohaterce •
omówić inne konflikty pokoleń przedstawione w powieści Nad Niemnem |
•
dokonać analizy argumentacji bohaterów i wskazać elementy racjonalne oraz
emocjonalne •
odnaleźć w tekście ocenę dokonaną przez narratora i ją przedstawić |
• przedstawić różne kreacje matek w powieści Nad
Niemnem Elizy Orzeszkowej |
41. W świecie wartości – Nad Niemnem Elizy
Orzeszkowej (lektura uzupełniająca) |
• opisać dwie mogiły • wskazać fragmenty tekstu, w których jest mowa o
powstaniu • zrelacjonować losy Jana i Cecylii |
• przedstawić rolę mogił w powieści
• porównać Jana Bohatyrowicza i Zygmunta
Korczyńskiego, zwracając uwagę na sposób kreowania tych postaci •
odnaleźć przykłady użycia języka ezopowego |
• przedstawić model patriotyzmu zaprezentowany w
powieści • dostrzec elementy światopoglądu pozytywistycznego
w powieści • wskazać tendencyjność narracji w prezentowaniu
wartości |
• dokonać analizy sceny, w której Jan pokazuje
Justynie mogiłę powstańczą, pod kątem motywów religijnych, symboli i zjawisk
przyrodniczych • dokonać analizy związku pomiędzy stosunkiem
bohaterów do mogiły a stosunkiem narratora do bohaterów |
• omówić różne sposoby podejmowania tematu powstania
styczniowego w wybranych tekstach kultury |
42. Bohaterowie i przestrzeń w Nad Niemnem Elizy
Orzeszkowej (lektura uzupełniająca) |
• wymienić miejsca, w których toczy się akcja
powieści |
• przyporządkować bohaterów do miejsc, w których są oni
prezentowani |
• wyjaśnić, w jaki sposób przestrzeń charakteryzuje
bohaterów |
• wyjaśnić, jaką rolę w kreacji bohaterów odgrywa
natura |
• wyjaśnić, na czym polega mitologizacja świata w Nad
Niemnem |
43. Realizm w powieści Nad Niemnem Elizy
Orzeszkowej (lektura uzupełniająca) |
• wymienić założenia realizmu |
• wskazać elementy realizmu historycznego w powieści • wskazać elementy realizmu topograficznego w
utworze • wskazać elementy realizmu społeczno-obyczajowego w
powieści |
• dokonać analizy wypowiedzi bohaterów pod kątem
realizmu języka |
• dokonać analizy narracji i wskazać elementy
odbiegające od jej prostego stylu |
• porównać sposób przedstawienia żniw w powieści z
obrazem Jeana-François Milleta Kobiety zbierające kłosy
i dziełami z innych epok prezentującymi tę tematykę |
44. Konteksty i nawiązania – Czesław Miłosz, Rozbieranie
Justyny |
• zrelacjonować treść wiersza • określić rodzaj liryki • wskazać adresatkę
liryczną |
• wypowiedzieć się na
temat podmiotu lirycznego • porównać poetyckie
wyobrażenie Justyny z jej wizerunkiem wykreowanym przez Elizę Orzeszkową • omówić kompozycję
wiersza |
• zinterpretować tytuł utworu • zinterpretować zakończenie wiersza |
• zinterpretować motyw
świec pojawiający się na początku i na końcu wiersza |
• omówić kontekst historyczny wiersza |
45. Eliza Orzeszkowa, Gloria victis (lektura obowiązkowa) |
• zrelacjonować treść noweli • wskazać narratorów pojawiających się w utworze |
• wymienić nawiązania do Biblii oraz mitologii pojawiające
się w utworze i określić ich funkcję • wskazać przykłady konwencji baśniowej • omówić kompozycję utworu |
• wyjaśnić, w jaki sposób w utworze jest realizowana
funkcja poetycka • zinterpretować tytuł utworu |
• wyjaśnić, na czym polega zabieg mitologizacji |
|
46. Eliza Orzeszkowa – podsumowanie |
• wymienić najważniejsze wydarzenia w biografii Elizy
Orzeszkowej |
• wymienić i scharakteryzować omawiane utwory Elizy
Orzeszkowej |
• wskazać najważniejsze tematy i motywy w twórczości
Elizy Orzeszkowej |
• wyjaśnić
znaczenie twórczości Elizy Orzeszkowej dla rozwoju literatury polskiej |
• wypowiedzieć się na temat twórczości Elizy
Orzeszkowej w kontekście jej biografii • podjąć dyskusję na temat znaczenia twórczości
Orzeszkowej dla rozwoju literatury polskiej |
47. Petersburg – miasto pułapka (lektura obowiązkowa) |
• zrelacjonować treść utworu • określić miejsce akcji |
• wskazać fragmenty prezentujące pomieszczenia, w
których przebywają bohaterowie (szynk, pokój Raskolnikowa, mieszkanie Marmieładowów, pokój Soni) |
• wyciągnąć wnioski z opisów różnych przestrzeni (zazwyczaj
dusznych i nędznych) |
• dokonać analizy rozpoczynającego utwór fragmentu opisującego
ulice Petersburga pod kątem oddziaływania na zmysły • odnieść
opisy przestrzeni do fabuły utworu |
• porównać opisy Petersburga ze Zbrodni i kary
Fiodora Dostojewskiego z opisami tego miasta zawartymi w Ustępie do Dziadów
cz. III Adama Mickiewicza |
48. Raskolnikow na rozdrożach ideologii (lektura obowiązkowa) |
• zrelacjonować treść fragmentów tekstu • zrekonstruować poglądy Raskolnikowa zawarte w jego
artykule |
• ustalić, jakie poszlaki naprowadziły Porfirego Pietrowicza na
pomysł, że zbrodniarzem jest Raskolnikow • omówić emocje, które towarzyszą Raskolnikowowi
podczas rozmowy ze śledczym |
• wyjaśnić, dlaczego Raskolnikow przyznał się do
popełnienia zbrodni • wyjaśnić znaczenie opowieści Marmieładowa
o Soni i listu do Raskolnikowa od matki dla podjęcia decyzji o popełnieniu
zbrodni |
• zinterpretować znaczenie snu o koniu w kontekście
planowanej zbrodni • opisać stan psychiczny Raskolnikowa po
zamordowaniu kobiet i wyjaśnić jego przyczynę |
|
49. i 50. Rozum w starciu z wiarą – zbrodnia i jej odkupienie (lektura obowiązkowa) |
• przedstawić historię Soni |
• opisać postawę życiową Soni • wymienić podobieństwa i różnice pomiędzy Sonią a Rodionem • omówić postawy Soni i Raskolnikowa na Syberii |
• omówić funkcję przywołania w utworze opowieści o
Łazarzu • omówić reakcję Soni na wiadomość o zbrodni
Raskolnikowa i wyjaśnić jej przyczynę • wyjaśnić,
dlaczego w konfrontacji postaw to Sonia odnosi zwycięstwo |
• dokonać analizy potyczek słownych pomiędzy Sonią a
Rodionem w kontekście postaw życiowych bohaterów • zinterpretować znaczenie snu Raskolnikowa na
Syberii |
• omówić motyw walki dobra ze złem w różnych
tekstach kultury |
51. i 52. Powieść społeczna, psychologiczna czy filozoficzna? (lektura obowiązkowa) |
• przedstawić poglądy bohaterów powieści • zdefiniować powieść psychologiczną i powieść
polifoniczną |
•
omówić problematykę społeczną powieści na przykładzie historii rodziny Marmieładowów •
wskazać na podstawie hasła powieść
psychologiczna ze Słownika terminów
literackich cechy tego gatunku w Zbrodni i karze • wskazać elementy konwencji realistycznej i
naturalistycznej w powieści |
• zinterpretować sny przedstawione w powieści i
określić ich funkcję • uzasadnić na podstawie fragmentów tekstu
stwierdzenie, że Zbrodnia i kara jest powieścią polifoniczną |
• dokonać analizy monologów wewnętrznych Raskolnikowa
w kontekście problematyki psychologicznej • określić funkcję Arkadiusza Swidrygajłowa
w powieści |
• omówić postać Swidrygajłowa
– dokonać analizy jego wyglądu, postępowania oraz snów |
53. Lew i mysz […] – komentarz do lektury |
• zrelacjonować treść fragmentów tekstu • wyjaśnić znaczenie pojęć: bajka, alegoria |
• wyjaśnić alegoryczne znaczenie bajki Iwana Kryłowa • wyjaśnić znaczenie określenia przestępca-intelektualista użytego przez Henryka Paprockiego |
• wyjaśnić, w jaki sposób – zdaniem Henryka
Paprockiego – dokonała się przemiana wewnętrzna Rodiona |
• omówić role Ewangelii, Soni i sumienia w procesie
przemiany Raskolnikowa |
|
54. Konteksty i nawiązania – Dmitry
Glukhovsky, Tekst |
• zrelacjonować treść fragmentów tekstu |
• scharakteryzować bohatera tekstu • porównać Goriunowa z
Raskolnikowem |
• zinterpretować znaczenie smartfona
dla wymowy fragmentów tekstu |
• wyjaśnić funkcję oniryzmu we fragmentach tekstu • zinterpretować znaczenie ostatnich pięciu zdań
tekstu |
• wypowiedzieć się na temat: „Jeśli nawet można
uciec przed sprawiedliwością, to czy można uciec przed samym sobą?”, przywołując różne teksty kultury |
55. i 56. Interpretacja tekstu – ćwiczenia |
• odczytać wskazówki dotyczące
interpretacji tekstów |
• zinterpretować teksty według
podanych wskazówek |
•
wyjaśnić, czym są konteksty: literacki, historyczny, biograficzny,
historycznoliteracki, kulturowy, religijny, filozoficzny, egzystencjalny |
•
określić rolę kontekstów w odczytaniu sensu utworów |
•
samodzielnie zinterpretować teksty |
57. i 58. Krytyczne czytanie tekstu – ćwiczenia |
•
uporządkować informacje zawarte w tekstach |
• przetwarzać informacje zawarte w tekstach |
• rozpoznać główne problemy w tekstach |
• sformułować argumenty potwierdzające
stanowiska autorów •
przedstawić i uzasadnić własne sądy |
•
podjąć polemikę |
*59. Honoriusz Balzak, Ojciec Goriot |
• zrelacjonować treść fragmentów tekstu |
• przedstawić poglądy Vautrina
i Rastignaca |
• porównać poglądy Vautrina
na temat Paryża z poglądami Wokulskiego na temat Warszawy |
• zinterpretować metaforę użytą w tekście |
|
*60. i 61. Gustaw Flaubert, Pani Bovary. Z obyczajów
prowincji |
• zrelacjonować treść powieści • omówić świat przedstawiony |
• scharakteryzować Emmę i Karola • scharakteryzować drobnomieszczaństwo przedstawione
w utworze • omówić obraz prowincjonalnego życia Francuzów • wypowiedzieć się na temat narracji w utworze |
• wyjaśnić przyczyny poczucia niespełnienia Emmy • opisać Izabelę Łęcką i Emilię Korczyńską w
kategoriach bovaryzmu • porównać obraz mieszczaństwa przedstawiony w dziele
Gustawa Flauberta i w Lalce • wskazać fragmenty tekstu, w których użyto mowy
pozornie zależnej, i określić jej funkcję |
• dokonać analizy zachowania bohaterki • dokonać analizy języka fragmentów tekstu i określić
funkcję zastosowanych w nich zabiegów językowych • dokonać analizy sceny umierania Emmy |
• wyjaśnić symbolikę znaczących przedmiotów, zjawisk
i motywów pojawiających się w powieści • zinterpretować zdanie wygłoszone przez Gustawa Flauberta |
*62. Nuda
buduaru – o Pani Bovary
Gustawa Flauberta |
• zrelacjonować treść fragmentów tekstu |
• wyjaśnić znaczenie użytego w komentarzu wyrazu nuda w kontekście powieści Gustawa
Flauberta |
• porównać
różne definicje bovaryzmu |
• zinterpretować motyw ognia |
• wyjaśnić związek pomiędzy nudą a zmysłowością |
*63. Konteksty i nawiązania – Margaret Atwood, Pani Wyrocznia |
• zrelacjonować treść fragmentów tekstu |
• scharakteryzować bohaterkę tekstu i porównać ją z
Emmą Bovary • zrelacjonować opinie Joan Foster i jej koleżanek
na temat miłości i mężczyzn oraz odnieść je do terminu bovaryzm |
• wypowiedzieć się na temat narracji tekstu i
porównać ją z narracją Pani Bovary |
• wskazać odwołania, motywy oraz aluzje literackie
użyte przez autorkę i określić ich funkcje |
• odnieść termin „bovaryzm” do wybranych tekstów kultury |
POZYTYWIZM – KSZTAŁCENIE JĘZYKOWE |
|||||
64. i 65. Stylizacja – jej rodzaje i funkcje w tekstach |
• zdefiniować stylizację • przedstawić podział stylizacji ze względu na
stopień nasycenia służącymi jej środkami • przedstawić podział stylizacji ze względu na typ podstawy • wymienić funkcje stylizacji • wymienić rodzaje stylizacji |
• rozpoznać w podanych przykładach stylizacje całościowe,
fragmentaryczne i minimalne • rozpoznać w podanych przykładach rodzaje
stylizacji • wskazać kolokwializmy w tekście |
• wskazać elementy języka świadczące o konkretnym
rodzaju stylizacji • zastąpić wyrazy nacechowane stylistycznie wyrazami
z języka ogólnego • wskazać rodzaje stylizacji literackiej w podanych
fragmentach tekstu |
• przeredagować podane fragmenty tekstu tak, aby
zastosować w nich stylizację • wskazać intertekstualność
w podanym fragmencie tekstu |
• rozpoznać w tekście pastisz, parodię i trawestację • stworzyć tekst parodiujący wybrany utwór literacki |
66. Kompetencje językowe i komunikacyjne – ćwiczenia |
• posługiwać się nowo poznaną
terminologią |
• wykorzystywać teorię do
rozwiązywania zadań |
• poszerzać swoją świadomość językową |
•
funkcjonalnie wykorzystywać wiedzę językową |
|
67. i 68. Składnia w interpretacji i tworzeniu tekstów |
• wymienić rodzaje grup składniowych i wskazać je w
podanych przykładach • wyróżnić typy wypowiedzi ze względu na modalność • wymienić figury słowne i figury myśli |
• rozpoznać figury słowne i figury myśli w podanych
przykładach • wskazać temat oraz remat
i określić porządek wypowiedzi w podanych przykładach • wyjaśnić znaczenie pojęć: struktura syntaktyczna, struktura
tematyczno-rematyczna, struktura semantyczno-logiczna |
• określić rodzaje modalności w podanych przykładach • przekształcić podane wypowiedzi tak, aby
zmodyfikować temat |
• przeredagować podane teksty tak, aby stanowiły
logiczną i spójną całość |
• wyjaśnić istotę presupozycji
na przykładzie • określić rodzaje presupozycji
w podanych przykładach |
69. Zasady interpunkcji oraz jej składniowo-znaczeniowy
charakter |
• wymienić znaki interpunkcyjne • zrelacjonować zasady stosowania znaków
interpunkcyjnych |
• sklasyfikować znaki interpunkcyjne • omówić funkcję znaków interpunkcyjnych • określić funkcję znaków przestankowych w podanych
zdaniach |
• wyjaśnić, na czym polegają błędy interpunkcyjne w
podanych zdaniach • skorygować interpunkcję tekstu |
• zredagować tekst, w którym wyraża emocje za pomocą
znaków interpunkcyjnych |
|
*70. Funkcje języka |
• wymienić funkcje języka • zdefiniować poszczególne funkcje języka |
• rozpoznać w podanych przykładach realizację
funkcji języka |
• podać przykłady regionalizmów i wyrażeń
środowiskowych w kontekście funkcji społecznej języka |
• sformułować wypowiedzi, w których będą realizowane
poszczególne funkcje języka |
• wyjaśnić sens stwierdzenia Ludwiga Wittgensteina |
POZYTYWIZM – TWORZENIE WYPOWIEDZI Z ELEMENTAMI
RETORYKI |
|||||
71. Rozpoznawanie mechanizmów manipulacji i skuteczne przeciwstawianie
się jej |
• zdefiniować perswazję i manipulację • wymienić językowe i pozajęzykowe zabiegi służące manipulacji
|
• odróżnić perswazję od manipulacji • podać przykłady językowych i pozajęzykowych
zabiegów służących manipulacji |
• rozpoznać techniki manipulacyjne w podanym tekście |
• przygotować wypowiedź o charakterze manipulacyjnym |
• określić presupozycje
podanych zdań • określić funkcje ironii w podanych przykładach |
72. Kompetencje językowe i komunikacyjne – ćwiczenia |
• posługiwać się nowo poznaną
terminologią |
• wykorzystywać teorię do
rozwiązywania zadań |
• poszerzać swoją świadomość językową |
•
funkcjonalnie wykorzystywać wiedzę językową |
|
73. Erystyka w dyskusji, typy argumentów |
• zdefiniować erystykę i określić jej cele • wymienić typy argumentów erystycznych |
• podać przykłady różnych typów argumentów
erystycznych • wskazać chwyty erystyczne w podanych wypowiedziach
|
• wyjaśnić, na czym polegają świadome błędy logiczne
w podanych wypowiedziach |
• stworzyć dialog z zastosowaniem chwytów
erystycznych |
• wymienić cechy wywodu demagogicznego • dokonać analizy przykładu wywodu demagogicznego |
74. Dyskusja a spór i kłótnia |
• przedstawić różnice pomiędzy dyskusją, sporem a
kłótnią • wymienić rodzaje dyskusji • wymienić zasady dyskutowania • wymienić cechy agresji językowej |
• wymienić rodzaje dyskusji • wskazać środki językowe będące przejawami agresji • przedstawić sposoby reakcji na agresję językową • rozpoznawać dyskusję, spór i kłótnię w podanych
przykładach |
• przygotować argumenty do dyskusji na podany temat • odróżnić krytykę od agresji językowej |
• uczestniczyć w debacie • zaproponować strategie obrony przed agresją językową |
|
75. Definicja i hasło encyklopedyczne |
• omówić budowę definicji • omówić budowę hasła słownikowego • przedstawić budowę hasła encyklopedycznego |
• wymienić różnice pomiędzy definicją słownikową a definicją
encyklopedyczną • wymienić reguły obowiązujące podczas budowania
definicji • wymienić zasady tworzenia hasła encyklopedycznego • odróżnić hasło słownikowe od hasła encyklopedycznego
|
• wskazać błędy w podanych definicjach i je skorygować |
• stworzyć definicję podanego hasła |
|
POZYTYWIZM – POWTÓRZENIE I PODSUMOWANIE |
|||||
76. i 77. Powtórzenie i podsumowanie wiadomości |
• odtworzyć najważniejsze fakty, sądy
i opinie |
• wykorzystać najważniejsze konteksty |
• wyciągnąć wnioski • określić własne stanowisko |
•
poprawnie zinterpretować wymagany materiał •
właściwie argumentować •
uogólniać, podsumowywać i porównywać |
•
wykorzystywać bogate konteksty •
formułować i rozwiązywać problemy badawcze |
Autorka: Magdalena Lotterhoff