Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny − klasa 3 de

Prezentowane wymagania edukacyjne są zintegrowane z planem wynikowym będącym propozycją realizacji materiału zawartego w podręczniku Ponad słowami . Wymagania dostosowano do sześciostopniowej skali ocen.

temat lekcji

Wymagania konieczne (ocena dopuszczająca) Uczeń:

Wymagania podstawowe (ocena dostateczna) Uczeń potrafi to, co na ocenę dopuszczającą oraz:

Wymagania rozszerzające (ocena dobra) Uczeń potrafi to, co na ocenę dostateczną oraz:

Wymagania dopełniające (ocena bardzo dobra) Uczeń potrafi to, co na ocenę dobrą oraz:

Wymagania wykraczające (ocena celująca) Uczeń: potrafi to, co na ocenę bardzo dobrą oraz:

DWUDZIESTOLECIE MIĘDZYWOJENNE – O EPOCE

Świat między wojnami

• określić ramy czasowe dwudziestolecia międzywojennego • wskazać wydarzenia historyczne oraz inne czynniki, które ukształtowały epokę *• wybrać jedno z wydarzeń historycznych i ocenić jego rolę w kształtowaniu epoki

• opisać specyfikę dwudziestolecia międzywojennego w Polsce *• wyjaśnić pojęcia: totalitaryzm, faszyzm, nazizm, rasizm, antysemityzm, komunizm *• porównać tło historyczne międzywojnia w Polsce i na świecie

• zreferować tendencje światopoglądowe epoki • omówić wydarzenia historyczne oraz inne czynniki, które ukształtowały epokę *• uzasadnić, który z czynników, jego zdaniem, odegrał kluczową rolę w kształtowaniu się nowej epoki

• omówić tendencje literackie nowej epoki • scharakteryzować nastroje społeczne, jakie zapanowały po 1918 r. w Europie i określić ich przyczyny *• wypowiedzieć się na temat totalitaryzmów europejskich w okresie międzywojennym *• zgromadzić informacje na temat narodzin nazizmu w Niemczech i wyjaśnić, dlaczego ta ideologia zyskała rzesze zwolenników w latach 30. XX wieku

• wypowiedzieć się na temat zalet i wad życia w państwie międzynarodowym *• opisać życie codzienne w okresie dwudziestolecia międzywojennego

Filozofia początków XX stulecia

• wskazać filozofów, którzy wpłynęli na kształt epoki • zreferować najważniejsze założenia psychoanalizy Freuda, filozofii Oswalda Spenglera oraz Edmunda Husserla *• wymienić poglądy Edmunda Husserla inne niż podane w podręczniku

• wyjaśnić pojęcia: psychoanaliza, id, ego, superego, behawioryzm, katastrofizm, fenomenologia • czytać ze zrozumieniem fragmenty tekstów filozoficznych zamieszczone w podręczniku *• podać konsekwencje fenomenologii

• wyjaśnić różnice pomiędzy świadomością a nieświadomością *• omówić tezy filozofii Edmunda Husserla na podstawie samodzielnie zdobytych informacji z dostępnych źródeł

• wskazać sposoby ujawniania się nieświadomej sfery psychiki ludzkiej *• wymienić nazwiska twórców, którzy inspirowali się poglądami Freuda, Spenglera lub Husserla

• wyjaśnić opozycyjną relację pomiędzy kulturą a cywilizacją *• podjąć dyskusję na temat oddziaływania psychoanalizy na kulturę XX wieku

Sztuka międzywojnia

• wskazać najważniejsze tendencje w kulturze dwudziestolecia międzywojennego • rozpoznać najważniejsze dzieła sztuki dwudziestolecia międzywojennego *• orientować się w muzyce dwudziestolecia międzywojennego

• wymienić cechy: ekspresjonizmu, kubizmu, abstrakcjonizmu, dadaizmu i surrealizmu • podać nazwiska najważniejszych twórców sztuki dwudziestolecia międzywojennego (Georges Braque, Juan Gris, Wassily Kandinsky, Joan Miró, Le Corbusier, Salvador Dali, Pablo Picasso, Marcel Duchamp, Katarzyna Kobro, Piet Mondrian, Bertold Brecht, Leon Schiller, Charlie Chaplin) *• omówić specyfikę muzyki dwudziestolecia międzywojennego

• orientować się w działalności najważniejszych twórców sztuki dwudziestolecia międzywojennego (Georges Braque, Juan Gris, Wassily Kandinsky, Joan Miró, Le Corbusier, Salvador Dali, Pablo Picasso, Marcel Duchamp, Katarzyna Kobro, Piet Mondrian, Bertold Brecht, Leon Schiller, Charlie Chaplin) • wskazać najważniejsze cechy architektury modernistycznej *• omówić wybrany film z okresu dwudziestolecia międzywojennego

• zanalizować wybrany obraz na podstawie podanych kryteriów • wypowiedzieć się na temat początków filmu • wskazać dominujące tendencje w teatrze międzywojennym *• omówić twórczość wybranego artysty teatralnego okresu międzywojennego

• omówić twórczość wybranego artysty dwudziestolecia międzywojennego *• scharakteryzować zjawisko niemieckiego ekspresjonizmu filmowego

DWUDZIESTOLECIE MIĘDZYWOJENNE – TEKSTY Z EPOKI

Wprowadzenie do literatury dwudziestolecia międzywojnia

• wyjaśnić pojęcia: awangarda, futuryzm, powieść psychologiczna, skamandryci, Awangarda Krakowska, Druga Awangarda, katastrofizm, powieść społeczno-polityczna, absurd, strumień świadomości, nurt groteskowo-fantastyczny • przedstawić polskie formacje poetyckie międzywojnia *• wymienić nazwiska światowych twórców literatury

• wyjaśnić pojęcia: futuryzm, groteska, absurd, katastrofizm w odniesieniu do literatury • wskazać awangardowe rodzaje wypowiedzi literackiej • zaprezentować międzywojenne tendencje w literaturze polskiej *• wymienić tytuły utworów literackich danych twórców z literatury światowej

• omówić nowatorskie techniki w prozie europejskiej • scharakteryzować nowe gatunki prozatorskie w literaturze polskiej *• zaprezentować wybrany utwór z literatury światowej okresu międzywojnia

• zaprezentować międzywojenne tendencje w literaturze polskiej *• omówić specyfikę prozy wybranego twórcy europejskiego (Proust, Joyce, Mann)

• omówić międzywojenne tendencje w literaturze polskiej w kontekście epok poprzednich *• porównać wybrany utwór z prozy europejskiej z tekstem twórcy polskiego

Skamander i satelici

• wymienić nazwiska członków grupy Skamander • wypowiedzieć się na temat treści wierszy zamieszczonych w podręczniku *• omówić inne utwory Juliana Tuwima

• wskazać cechy poezji skamandrytów na przykładach • scharakteryzować podmiot liryczny w wierszach: Juliana Tuwima Do krytyków i Jana Lechonia Herostrates *• omówić twórczość pozostałych członków grupy Skamander

• omówić temat wiersza Do krytyków w odniesieniu do tradycji literackiej • zinterpretować tytuł wiersza Do krytyków • wyjaśnić sens tytułu wiersza Herostrates • scharakteryzować stosunek skamandrytów do tradycji literackiej na podstawie wiersza Herostrates *• omówić sposób ukazania miłości w wierszach Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej

• w wierszu Juliana Tuwima Do krytyków wskazać i omówić cechy manifestu poetyckiego • scharakteryzować sposób ujęcia tematu przemijania w wierszu Przy okrągłym stole • zanalizować funkcję użycia neologizmów w wierszu Słowisień *• omówić sposób ukazania miłości w wierszach Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej w kontekście tradycji literackiej

• zinterpretować sposób opisania Polski i polskości w wierszu Lechonia *• porównać wymowę wiersza Herostrates z przesłaniem obrazu Janusza Marii Brzeskiego Dwie cywilizacje

Awangarda Krakowska

• wymienić główne założenia programowe Awangardy Krakowskiej *• wskazać pozostałe założenia programowe Awangardy Krakowskiej

• wskazać elementy architektury gotyckiej w wierszu Juliana Przybosia Notre-Dame • omówić kreację podmiotu lirycznego w wierszu Notre-Dame *• dostrzec i skomentować estetyczne wartości utworu literackiego

• wyjaśnić, kim według Peipera jest poeta i na czym polega twórczość poetycka • wymienić założenia Awangardy Krakowskiej zrealizowane w wierszu Notre-Dame • zinterpretować sposób ukazania katedry w wierszu *• wskazać związki między różnymi aspektami utworu Notre-Dame (estetycznym, etycznym i poznawczym)

• wyjaśnić, dlaczego Peiper nazywa swoje czasy „epoką uścisku z teraźniejszością” • dokonać analizy i interpretacji wiersza Notre-Dame Juliana Przybosia *• omówić sposób ukazania katedry gotyckiej w innych utworach literackich i filmowych

• przedstawić argumenty na poparcie lub odrzucenie tezy, że również dzisiaj świat rozwija się zgodnie z hasłem „miasto, masa, maszyna” *• porównać sposób ukazania katedry: w wierszu Notre-Dame Juliana Przybosia i na obrazie Zdzisława Beksińskiego Katedra *• omówić program Awangardy Krakowskiej na tle pozostałych ruchów awangardowych dwudziestolecia międzywojennego

Poezja Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego

• określić temat wiersza Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego Serwus, madonna *• przybliżyć twórczość Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego

• przedstawić kreację podmiotu lirycznego w wierszu Serwus, madonna • określić temat wiersza *• omówić cykl Teatrzyk „Zielona Gęś”

• omówić sposób ukazania rzeczywistości w wierszu Piosenka *• przytoczyć opinie badaczy na temat twórczości Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego

• wypowiedzieć się na temat zastosowanego w wierszu Serwus, madonna zwrotu do Matki Boskiej *• omówić szczegółowo wybrane miniatury z cyklu Teatrzyk „Zielona Gęś”

• podjąć dyskusję, czy wiersz Serwus, madonna można zaliczyć do liryki religijnej *• wskazać inne utwory traktujące sferę sacrum w sposób dyskusyjny

Katastrofizm Józefa Czechowicza

• wyjaśnić pojęcia: katastrofizm, Druga Awangarda • omówić treść wiersza mały mit *• dostrzec i skomentować estetyczne wartości utworu literackiego

• omówić kreację podmiotu lirycznego w wierszu mały mit • wskazać w utworze elementy katastroficzne i arkadyjskie *• rozpoznać aluzje literackie i symbole kulturowe

• wskazać przyczyny nastrojów katastroficznych w dwudziestoleciu międzywojennym *• porównać katastroficzne przeczucia obecne w wierszu z obrazem Pabla Picassa Guernica

• dokonać analizy i interpretacji wiersza mały mit *• omówić wybrany przykład katastrofizmu w literaturze, filmie bądź sztukach plastycznych

• wskazać w wierszu elementy awangardowe *• zinterpretować obraz Salvadora Dalego Sen w kontekście wątku snu pojawiającego się w wierszu Czechowicza

Poezja Bolesława Leśmiana

• omówić treść wierszy: W malinowym chruśniaku i Ballada bezludna • wyjaśnić pojęcia: panteizm, erotyk, ballada *• dostrzec i skomentować estetyczne wartości utworu literackiego

• określić sytuację liryczną wiersza W malinowym chruśniaku • omówić frazeologię wiersza Ballada bezludna *• rozpoznać aluzje literackie i symbole kulturowe

• omówić zmysłowy charakter wiersza W malinowym chruśniaku • interpretować tytuł wiersza Ballada bezludna • wskazać elementy panteizmu w wierszu Ballada bezludna • interpretować metafory użyte w wierszu Ballada bezludna *• wskazać inne utwory literackie lub filmowe, w których została uzyskana atmosfera intymności

• zanalizować sposób tworzenia atmosfery intymności w wierszu W malinowym chruśniaku • omówić sposób przedstawienia mitu genezyjskiego w wierszu Ballada bezludna *• zanalizować w innym utworze literackim lub filmowym sposób budowania atmosfery intymności

• określić stosunek utworu Ballada bezludna do konwencji gatunku *• porównać obraz Marca Chagalla Kochankowie z Vence z wierszem W malinowym chruśniaku *• wskazać powiązania treści wiersza z filozofią Bergsona

Przedwiośnie Stefana Żeromskiego

• streścić Przedwiośnie Stefana Żeromskiego • zaprezentować etapy życia głównego bohatera • opisać obraz rewolucji przedstawiony w powieści *• dostrzec i skomentować estetyczne wartości utworu literackiego

• omówić proces dojrzewania głównego bohatera • opisać obraz Polski porozbiorowej ukazany w Przedwiośniu • scharakteryzować różne środowiska (rządowe, ziemiańskie, komunistyczne) przestawione w powieści • wypowiedzieć się na temat kompozycji i języka utworu *• przedstawić tło historyczne opisywanych wydarzeń

• zaprezentować i omówić dyskusje światopoglądowe zawarte w powieści • zinterpretować tytuł powieści *• zaprezentować opinie badaczy na temat Przedwiośnia

• wskazać i omówić mity narodowe demaskowane przez autora • wyjaśnić metaforykę „szklanych domów” i wytłumaczyć znaczenie tego motywu dla wymowy ideowej powieści *• wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i poznawczym)

• zestawić obrazy rewolucji przedstawione w Przedwiośniu Stefana Żeromskiego i Nie-Boskiej Komedii Zygmunta Krasińskiego *• porównać treść książki Stefana Żeromskiego z adaptacją filmową Filipa Bajona

Panny z Wilka Jarosława Iwaszkiewicza

• zrelacjonować treść opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza • scharakteryzować Wiktora Rubena *• dostrzec i skomentować estetyczne wartości utworu literackiego

• omówić różnice w postrzeganiu poszczególnych kobiet przez głównego bohatera na przestrzeni czasu *• wskazać inne utwory, których tematem jest upływ czasu

• zinterpretować relacje pomiędzy Wiktorem Rubenem a mieszkankami Wilka *• wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i poznawczym)

• omówić symbolikę zawartą w opowiadaniu *• porównać treść opowiadania z jej ekranizacją w reżyserii Andrzeja Wajdy

• podjąć dyskusję na temat sposobu ukazania upływu czasu w opowiadaniu *• omówić różne sposoby ukazania upływającego czasu w literaturze i sztuce

Cudzoziemka Marii Kuncewiczowej

• streścić powieść Marii Kuncewiczowej Cudzoziemka • wymienić kolejne etapy życia tytułowej bohaterki *• dostrzec i skomentować estetyczne wartości utworu literackiego

• scharakteryzować kompozycję powieści • omówić kolejne etapy życia głównej bohaterki *• omówić cechy powieści psychologicznej na innym przykładzie

• wyjaśnić przyczyny samotności głównej bohaterki • zinterpretować tytuł powieści *• porównać powieść z jej ekranizacją w reżyserii Ryszarda Bera

• zinterpretować zachowanie Róży Żabczyńskiej w kontekście jej doświadczeń *• porównać Cudzoziemkę z wybraną powieścią psychologiczną

• wskazać w Cudzoziemce cechy gatunkowe powieści psychologicznej *• zanalizować konstrukcję powieści pod względem ujęcia czasu w utworze

Sklepy cynamonowe Brunona Schulza

• streścić opowiadania Brunona Schulza • scharakteryzować głównego bohatera *• przybliżyć biografię i twórczość Brunona Schulza

• wypowiedzieć się na temat kreacji narratora w opowiadaniu • wskazać elementy poetyki snu *• zrelacjonować treść innych opowiadań Brunona Schulza

• omówić topos labiryntu wykorzystany w opowiadaniu • wyjaśnić przyczynę braku logiki i linearności czasu *• przedstawić opinię badacza na temat twórczości Brunona Schulza

• zinterpretować opis ojca w pierwszej części utworu *• interpretować wybrane place plastyczne Brunona Schulza i zestawić je z tekstem literackim

• wyjaśnić znaczenie wędrówki głównego bohatera *• podjąć dyskusję na temat roli mitologii osobistej w kształtowaniu się osobowości człowieka

Ferdydurke Witolda Gombrowicza

• streścić fragmenty Ferdydurke zamieszczone w podręczniku • scharakteryzować stronnictwa, których przedstawiciele biorą udział w pojedynku na miny • zrelacjonować treść Ferydurke • zdefiniować pojęcie formy • opisać Młodziaków, Hurleckich oraz stronnictwa „chłopiąt” i „chłopaków” *• przybliżyć biografię i twórczość Witolda Gombrowicza

• omówić narrację fragmentów powieści zamieszczonych w podręczniku • wypowiedzieć się na temat narracji Ferdydurke • zdefiniować pojęcie formy w kontekście utworu • scharakteryzować kompozycję powieści • wskazać elementy groteski w utworze • wyjaśnić symbolikę „pupy”, „łydki” i „gęby” w kontekście utworu *• przybliżyć opinie badaczy na temat Ferdydurke

• wypowiedzieć się na temat języka fragmentów powieści zamieszczonych w podręczniku • omówić funkcję prof. Pimki w utworze • wskazać strategie tworzenia i rozbijania formy • wyjaśnić istotę międzyludzkich relacji ukazanych w Ferdydurke • wskazać i omówić elementy groteski w utworze *• wskazać inne utwory literackie lub filmowe traktujące życie ludzkie w kategoriach gry

• zinterpretować metaforyczne znaczenie pojedynku na miny • zinterpretować metaforę szkoły w Ferdydurke • odnieść diagnozę dotyczącą życia społecznego, przedstawioną w Ferdydurke do rzeczywistości codziennej *• omówić gombrowiczowską teorię symetrii i analogii w kontekście pojedynku na miny *• porównać treść książki z jej adaptacjami filmowymi i teatralnymi

• wymienić i krótko scharakteryzować środki językowe służące wywołaniu efektu groteski we fragmentach powieści oraz w całym utworze *• zanalizować rozdziały o Filidorze i Filibercie oraz omówić ich funkcję w utworze * • podjąć dyskusję na temat gry i manipulacji w kontaktach międzyludzkich

Proces Franza Kafki

• streścić Proces Franza Kafki • scharakteryzować głównego bohatera powieści *• wyjaśnić pojęcie sytuacja kafkowska *• przybliżyć biografię i twórczość Franza Kafki

• przedstawić relacje Józefa K. z innymi ludźmi • zdefiniować pojęcia: absurd i parabola (przypowieść) *• przedstawić opinię badacza na temat twórczości Franza Kafki

• omówić znaczenie przestrzeni w utworze • określić funkcję absurdu w powieści • zinterpretować paraboliczny charakter powieści • wskazać elementy paraboli w utworze • odszukać elementy absurdu w powieści *• omówić wybraną ekranizację Procesu

• zanalizować symbolikę obecną we fragmencie dotyczącym wizyty Józefa K. w katedrze • zinterpretować przypowieść o odźwiernym • wyjaśnić zakończenie Procesu *• porównać ekranizację Procesu z treścią powieści

• omówić funkcję elementów absurdu i paraboli w powieści *• wymyślić i przedstawić w formie krótkiego opowiadania scenkę, będącą zilustrowaniem „sytuacji kafkowskiej” *• pisze pracę na temat: „Znaczenie motywu labiryntu w Procesie Kafki”

DWUDZIESTOLECIE MIĘDZYWOJENNE – NAUKA O JĘZYKU

Konstruowanie własnej wypowiedzi

• podać zasady tworzenia poprawnego komunikatu językowego *• omówić wybrane zasady tworzenia poprawnego komunikatu językowego

• omówić specyfikę wypowiedzi ustnej i wymienić jej formy • przedstawić specyfikę wypowiedzi pisemnej *• przedstawić na wybranych przez siebie przykładach specyfikę form wypowiedzi ustnych i pisemnych

• opisać wybrane formy wypowiedzi ustnej • wypowiedzieć się na temat wybranych form komunikatów pisemnych • wymienić elementy wpływające na kulturę języka *• przygotować przykładową formę wypowiedzi ustnej zgodnie z zasadami tworzenia poprawnego komunikatu językowego

• zanalizować język współczesny pod kątem mody językowej • omówić elementy wpływające na kulturę języka *• przygotować przykładową formę wypowiedzi pisemnej zgodnie z zasadami tworzenia poprawnego komunikatu językowego

• ocenić błędy językowe dostrzeżone w języku rówieśników *• zanalizować kulturę języka swojego otoczenia

DWUDZIESTOLECIE MIĘDZYWOJENNE – PODSUMOWANIE I POWTÓRZENIE

Podsumowanie wiadomości na temat międzywojenia

• przedstawić opinie Aliny Kowalczykowej i Normana Daviesa na temat dwudziestolecia międzywojennego *• odszukać inne utwory zawierające opinie o dwudziestoleciu międzywojennym

• odnaleźć podobieństwa w sposobie postrzegania sytuacji Polski po odzyskaniu niepodległości • przedstawić różnice w opisie życia kulturalnego międzywojnia przez Kowalczykową i Daviesa *• zestawić wyszukane przez siebie teksty krytyczno- lub historycznoliterackie z opiniami przytoczonymi w podręczniku

• skomentować różnice w opisie życia kulturalnego międzywojnia *• rozpoznać retoryczną organizację wypowiedzi na podstawie fragmentów tekstów Aliny Kowalczykowej i Normana Daviesa

• zilustrować przykładami opinię Normana Daviesa * • podjąć dyskusję na temat kultury polskiej okresu międzywojennego

• zaprezentować własną opinię na temat omówionej epoki wraz z jej uzasadnieniem *• sformułować wniosek z dyskusji na temat kultury polskiej okresu międzywojennego

Powtórzenie wiadomości

• odtworzyć najważniejsze fakty, sądy i opinie *• przytoczyć najważniejsze fakty, sądy i opinie dotyczące treści z zakresu rozszerzonego

• wykorzystać najważniejsze konteksty *• posłużyć się najważniejszymi kontekstami dotyczącymi treści z zakresu rozszerzonego

• wyciągać wnioski • określić własne stanowisko *• uargumentować własne stanowisko

• poprawnie interpretować wymagany materiał • właściwie argumentować • uogólnić, podsumować i porównać *• interpretować wymagany materiał z zakresu rozszerzonego

• wykorzystać bogate konteksty • formułować i rozwiązywać problemy badawcze *• rozpoznawać aluzje literackie i symbole kulturowe

DWUDZIESTOLECIE MIĘDZYWOJENNE – NAWIĄZANIA

Śladami międzywojnia

• rozpoznać na konkretnych przykładach wpływ kultury międzywojnia na sztukę współczesną *• podać konkretne przykłady wpływu międzywojnia na kulturę współczesną

• przedstawić rozwój kultury masowej • wypowiedzieć się na temat przedwojennej rewolucji obyczajowej i jej współczesnych efektów *• porównać przedwojenną rewolucję obyczajową z współczesną obyczajowością

• określić wpływ wynalazków i odkryć epoki na cywilizację XX i XXI wieku • omówić sposób oddziaływania powstałych w międzywojniu systemów totalitarnych na obraz świata i kształt kultury w latach późniejszych *• podać przykłady aluzji i nawiązań współczesnych do wybranych dzieł dwudziestolecia międzywojennego

• ocenić wpływ międzywojnia na współczesność i uargumentować swoje stanowisko *• analizować wybrany utwór lub zjawisko kulturowe, w którym widoczny jest wpływ sztuki międzywojennej

• porównać funkcjonowanie tych samych motywów zaczerpniętych z międzywojnia w różnych utworach literackich *• podjąć dyskusję na temat współczesnej sztuki awangardowej

WOJNA I OKUPACJA – O EPOCE

Czas apokalipsy spełnionej

• określić ramy czasowe epoki • wyjaśnić pojęcia: okupacja, Holokaust, obóz koncentracyjny, łagier, getto • omówić wydarzenia, związane z datami: 1 września 1939, 17 września 1939, 8 maja 1945 *• szczegółowo omówić sytuację na ziemiach polskich pod okupacją niemiecką i sowiecką

• opisać specyfikę okresu wojny i okupacji w Polsce • wyjaśnić pojęcia: Generalne Gubernatorstwo, Polskie Państwo Podziemne, Armia Krajowa *• określić, w jaki sposób działalność Polskiego Państwa Podziemnego wpłynęła na kulturę i sztukę

• wskazać i omówić wydarzenia historyczne oraz inne czynniki, które ukształtowały epokę *• opisać życie codzienne pod okupacją w Polsce i w Europie

• wyjaśnić przyczyny różnic pomiędzy okresem wojny i okupacji w Polsce i Europie Zachodniej • omówić sytuację ludności cywilnej pod okupacją niemiecką i sowiecką *• przygotować prezentację multimedialną dotyczącą życia codziennego w czasie wojny w miejscowości, z której pochodzi jego rodzina

• przedstawić założenia nazistów *• przeanalizować obraz Maxa Ernsta Europa po deszczu, wykorzystując kontekst historyczny

Sztuka wobec wojny

• wskazać tematykę dzieł sztuki okresu wojennego i powojennego • wyjaśnić pojęcie: propaganda i agitacja w odniesieniu do przykładów sztuki wizualnej okresu wojny i okupacji *• zrelacjonować treść filmu Dyktator Charlie’ego Chaplina

• zaprezentować specyfikę wojennej sztuki propagandowej i agitacyjnej • wyjaśnić pojęcie sztuka ulotna w odniesieniu do sztuki okresu wojny i okupacji *• rozpoznać obrazy Andrzeja Wróblewskiego i Bronisława Wojciecha Linkego

• omówić tematykę dzieł sztuki okresu wojny i okupacji • wskazać twórców dzieł plastycznych okresu wojny i okupacji *• przedstawić problematykę filmu Dyktator Charlie’ego Chaplina *• zinterpretować kadr z filmu Dyktator w kontekście historycznym

• omówić różnice w dostępie do kultury pomiędzy Polską a Europą Zachodnią w okresie okupacji • zinterpretować obraz Bronisława Wojciecha Linkego Plucha *• przedstawić, jak funkcjonował teatr w czasie wojny

• przedstawić informacje na temat twórczości muzycznej okresu wojny i okupacji *• wypowiedzieć się na temat roli humoru i satyry w twórczości artystów pokolenia wojny i okupacji na podstawie samodzielnie wybranych polskich rysunków satyrycznych

WOJNA I OKUPACJA – TEKSTY Z EPOKI

Stracone pokolenie – o wierszach Krzysztofa Kamila Baczyńskiego

• relacjonować treść wiersza Pokolenie • omówić obraz świata przedstawiony w wierszu Pokolenie *• wymienić innych twórców pokolenia Kolumbów, do którego należał K.K. Baczyński *• wskazać elementy rzeczywistości wojennej na obrazie Pełzająca śmierć Zdzisława Beksińskiego

• omówić specyfikę pokolenia, do którego należał Krzysztof Kamil Baczyński • wypowiedzieć się na temat kreacji osoby mówiącej w wierszu Pokolenie • wypowiedzieć się na temat nadawcy i adresata wiersza ^***[Niebo złote ci otworzę] *• omówić kompozycję obrazu Pełzająca śmierć

• wyjaśnić celowość odwołania do Homera w Pokoleniu • wskazać wpływy romantyczne w wierszach K.K. Baczyńskiego • zinterpretować zakończenie wiersza Pokolenie • omówić sposób przedstawienia wojny w wierszu ^***[Niebo złote ci otworzę] *• skonfrontować postać przedstawioną na obrazie Beksińskiego z konwencjonalnym ukazaniem śmierci

• przeanalizować kompozycję wiersza ^***[Niebo złote ci otworzę] i omówić jej funkcję *• skonfrontować obraz Zdzisława Beksińskiego z wierszem K.K. Baczyńskiego ^***[Niebo złote ci otworzę] *• porównać wizję świata zaprezentowaną przez Baczyńskiego z tą, która została przedstawiona na obrazach zamieszczonych w rozdziale „Wojna i okupacja”

• wskazać podobieństwa pomiędzy twórczością poetów Drugiej Awangardy a twórczością K.K. Baczyńskiego *• w kontekście twórczości K.K. Baczyńskiego analizować obraz Hieronima Boscha *• przeanalizować fotografię Lori Nix Biblioteka w kontekście historycznym i literackim *• wskazać w literaturze międzywojennej utwór, w którym występuje zderzenie wizji arkadii z obrazem apokalipsy i porównać to dzieło z wierszem Baczyńskiego

Patrząc na tragedię – Wojenna twórczość Czesława Miłosza

• omówić treść wierszy Czesława Miłosza • opisać przeżycia wynikające z lektury wierszy • odnaleźć informacje na temat Giordana Bruna *• wypowiedzieć się na temat twórczości Czesława Miłosza

• wypowiedzieć się na temat getta warszawskiego i powstania w getcie warszawskim • wskazać elementy należące do rzeczywistości wojennej w wierszu Przedmieście *• podać przykłady innych dzieł literackich poruszających kwestię powstania w getcie warszawskim

• zinterpretować postawy świadków tragedii przedstawione w wierszu Campo di Fiori • wyjaśnić zakończenie wiersza Campo di Fiori • scharakteryzować bohatera wiersza Przedmieście *• wymienić podobieństwa i różnice między Campo di Fiori a Przedmieściem

• omówić zasadność zestawienia zagłady Żydów z egzekucją Giordana Bruna przedstawionymi w wierszu Campo di Fiori • określić funkcję zestawienia dwóch rzeczywistości w wierszu Przedmieście *• zinterpretować instalację Józefa Szajny w kontekście utworów Czesława Miłosza

• porównać wiersze: Campo di Fiori i Przedmieście *• wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i poznawczym)

Zofia Nałkowska o wojnie

• opisać świat przedstawiony we fragmentach Kobiety cmentarnej • zrelacjonować treść opowiadań Zofii Nałkowskiej

• scharakteryzować bohaterkę

• zaprezentować wydarzenie historyczne, którego dotyczą fragmenty utworu • zinterpretować tytuł zbioru • zinterpretować motto, którym został opatrzony zbiór

• scharakteryzować narrację fragmentów tekstu zamieszczonych w podręczniku • wyjaśnić, dlaczego autorka zachowała indywidualny styl języka poszczególnych bohaterów, jego niezręczności i chaotyczny tok wypowiedzi • opisać narrację zbioru • wypowiedzieć się na temat adekwatności narracji do problematyki opowiadań

• omówić sposób przedstawienia powstania w getcie w opowiadaniu • zinterpretować obraz Andrzeja Wróblewskiego w kontekście opowiadań Zofii Nałkowskiej • wybrać ze zbioru opowiadanie, które wywołuje w czytelniku największe wrażenie i uzasadnić swoją decyzję

Opowiadania Tadeusza Borowskiego

• zrelacjonować treść opowiadania Dzień na Harmenzach • wyjaśnić pojęcia: kapo, vorarbeiter, post *• zrelacjonować treść innego wybranego opowiadania Tadeusza Borowskiego

• wyjaśnić pojęcie behawioryzm • scharakteryzować bohatera-narratora • wypowiedzieć się na temat rzeczywistości obozowej • omówić kontekst historyczny opowiadań *• stworzyć kodeks człowieka zlagrowanego

• opisać mechanizmy rządzące relacjami międzyludzkimi w obozie • wypowiedzieć się na temat postępowania bohaterów opowiadania • wyjaśnić pojęcie człowiek zlagrowany *• zestawić opowieść Tadka z informacjami ze źródeł historycznych

• wypowiedzieć się na temat narracji oraz języka utworu *• podjąć dyskusję na temat zachowania bohaterów, ich motywacji i wpływu sytuacji, w której się znaleźli na osobowość

• omówić przeżycia wewnętrzne bohaterów *• porównać relację Borowskiego z innymi przekazami literackimi lub filmowymi, dotyczącymi rzeczywistości obozowej *• wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i poznawczym)

Inny świat Gustawa Herlinga-Grudzińskiego

• zrelacjonować treść fragmentu książki zamieszczonego w podręczniku • scharakteryzować postać Gorcewa • streścić książkę Inny świat *• zaprezentować biografię Gustawa-Herlinga Grudzińskiego *• przedstawić okoliczności wydania Innego świata

• wypowiedzieć się na temat łagrów sowieckich • wyjaśnić przyczynę konfliktu opisanego we fragmencie książki Gustawa Herlinga-Grudzińskiego • opisać system funkcjonowania łagru na podstawie treści książki • opisać ukazany w Innym świecie system represji w Rosji radzieckiej – od momentu aresztowania do osadzenia w łagrze • omówić możliwe przyczyny aresztowania w okresie stalinowskim *• porównać sposób opisu łagru z wybranym dziełem literackim lub filmowym dotyczącym tej tematyki

• wypowiedzieć się na temat narracji we fragmencie • omówić różne reakcje bohaterów na rzeczywistość obozową • wskazać w utworze elementy charakterystyczne dla literatury faktu oraz dla literatury pięknej *• przeanalizować reakcje bohaterów na rzeczywistość obozową

• podjąć dyskusję na temat przyczyn zawarcia niepisanego porozumienia między więźniami a władzami obozu • omówić zakończenie utworu • zinterpretować tytuł utworu *• określić funkcję dzieła Fiodora Dostojewskiego w powieści

• określić funkcję upadku i wyzwolenia Paryża w kompozycji utworu *• wypowiedzieć się na temat języka fragmentu *• porównać sposób przedstawiania człowieka w sytuacjach granicznych w prozie Herlinga-Grudzińskiego i Tadeusza Borowskiego

WOJNA I OKUPACJA – NAUKA O JĘZYKU

Język w świecie wartości

• przedstawić zasady etyki słowa i zastosować je w praktyce • wymienić rodzaje naruszeń etyki słowa

• zdefiniować pojęcie wartości • wyjaśnić pojęcia: system wartości, wartości etyczne, wartości społeczne, wartości estetyczne, hierarchizacja, ekspresywizmy i podać przykłady

• omówić związek wartości z językiem • wypowiedzieć się na temat obowiązującego w swojej kulturze i środowisku systemu wartości

• omówić związek etyki słowa z polskim prawem *• sformułować wnioski dotyczące przemocy werbalnej i mowy nienawiści na podstawie danych CBOS-u

• przeanalizować środki wyrazu w wojennym plakacie propagandowym *• podjąć dyskusję na temat „mowy nienawiści” w mediach i internecie

WOJNA I OKUPACJA – PODSUMOWANIE I POWTÓRZENIE

Podsumowanie wiadomości o literaturze wojny i okupacji

• zrelacjonować opinie przedstawione w podanych fragmentach *• zaprezentować własne stanowisko wobec poglądów obu autorów i je uzasadnić

• wskazać przykłady tradycji romantycznej w literaturze wojny i okupacji • omówić rolę świadków w rzeczywistości powojennej • wskazać różnice pomiędzy opiniami obu autorów *• podjąć dyskusję dotyczącą konieczności odczuwania współodpowiedzialności za wspólnotę

• omówić różnice pomiędzy literaturą i sztuką dwudziestolecia międzywojennego oraz wojny i okupacji • podać powody zmian, jakie zaszły w literaturze i sztuce tych okresów • wskazać przykłady tradycji romantycznej w literaturze wojny i okupacji • podać powody obojętności świadków tragedii wojennych *• przedstawić swoją opinię na temat adekwatności tradycji romantycznej w opisie rzeczywistości wojennej i okupacyjnej

• wyjaśnić przyczyny różnic pomiędzy literaturą i sztuką dwudziestolecia a literaturą i sztuką okresu wojny i okupacji • omówić przyczyny powrotu do paradygmatu romantycznego *• rozpoznać retoryczną organizację wypowiedzi

• wyjaśnić, na czym polega odpowiedzialność moralna za wspólnotę *• odszukać inne teksty zawierające opinie o kulturze czasów wojny i okupacji – zestawić je z tekstami Stanisława Burkota i Mieczysława Jastruna

Powtórzenie wiadomości

• odtworzyć najważniejsze fakty, sądy i opinie *• przytoczyć najważniejsze fakty, sądy i opinie dotyczące treści z zakresu rozszerzonego

• wykorzystać najważniejsze konteksty *• posłużyć się najważniejszymi kontekstami dotyczącymi treści z zakresu rozszerzonego

• wyciągać wnioski • określić własne stanowisko *• uargumentować własne stanowisko

• poprawnie interpretować wymagany materiał • właściwie argumentować • uogólnić, podsumować i porównać *• interpretować wymagany materiał z zakresu rozszerzonego

• wykorzystać bogate konteksty • formułować i rozwiązywać problemy badawcze *• rozpoznawać aluzje literackie i symbole kulturowe

WOJNA I OKUPACJA – NAWIĄZANIA

Śladami wojny i okupacji

• wskazać przykłady obecności tematu wojny i okupacji w popkulturze

• wskazać przykłady współczesnych dzieł sztuki dotyczących okresu wojny i okupacji

• wskazać przyczyny popularności tematu wojny i okupacji w sztuce

• omówić sposoby podejmowania tematu wojny i okupacji w popkulturze *• zanalizować wybrane przykłady dzieł sztuki o tematyce wojennej – z obszaru sztuki wysokiej oraz popkultury

• przedstawić na wybranym przez siebie przykładzie sposób podejmowania tematu wojny i okupacji w popkulturze *• podjąć dyskusję dotyczącą funkcjonowania tematyki wojennej w utworach satyrycznych

Kazimierza Moczarskiego rozmowa z katem

• zaprezentować bohaterów fragmentów *• orientować się w treści książki Kazimierza Moczarskiego

• wyjaśnić rozbieżność pomiędzy opinią Stroopa na temat Alfreda Chłapowskiego a sposobem, w jaki go potraktował *• wyjaśnić przyczyny wspólnego pobytu w celi oficera Armii Krajowej i zbrodniarza hitlerowskiego

• zinterpretować odczucia Stroopa po dokonaniu masakry * • omówić kontekst historyczny opisywanych wydarzeń

• zinterpretować wypieranie się Stroopa odpowiedzialności za masakrę *• zanalizować zachowanie Jürgena Stroopa w przedstawionym fragmencie

• przedstawić portret zbrodniarza *• określić, jaki kształt przybiera historia widziana oczami nie ofiary, lecz kata

O banalności zła

• zaprezentować postać Adolfa Eichmanna *• opisać, w jaki sposób doszło do procesu Eichmanna w Jerozolimie

• zaprezentować teorię Hannah Arendt na temat sumienia *• wskazać konteksty literackie lub filmowe, przedstawiające zbrodniarzy wojennych okresu II wojny światowej

• sformułować tezę tekstu Hannah Arendt *• omówić wybrany przykład literacki lub filmowy prezentujący sylwetkę nazistowskiego zbrodniarza

• na podstawie tekstu wyjaśnić, dlaczego Niemcy w państwie Hitlera stali się zbrodniarzami *• na wybranym przykładzie literackim lub filmowym analizować sposób przedstawienia zbrodniarza wojennego okresu II wojny światowej

*• podjąć dyskusję na temat funkcjonowania sumienia *• wyjaśnić, dlaczego zło w III Rzeszy przestało być pokusą

Opowieść o pamiętaniu

• zrelacjonować fragment utworu • zaprezentować postać Marka Edelmana *• zrelacjonować treść reportażu Hanny Krall Zdążyć przed Panem Bogiem

• przedstawić historię powstania w getcie warszawskim • wyjaśnić, dlaczego Marek Edelman został lekarzem *• przedstawić obraz życia w getcie na podstawie reportażu Hanny Krall

• wyjaśnić zaprezentowaną przez Edelmana, analogię pomiędzy Umschlagplatzem a szpitalem, w którym pracował *• wyjaśnić przyczynę wybuchu powstania w getcie warszawskim z punktu widzenia Marka Edelmana

• omówić relację pomiędzy Edelmanem a Bogiem *• omówić różnicę pomiędzy historią oficjalną, a przedstawioną przez Marka Edelmana

• zinterpretować tytuł utworu *• zaprezentować funkcję mikropowieści o ludziach w getcie

Wojna w wersji popkulturowej

• zrelacjonować treść wiersza • zaprezentować kontekst historyczny *• przytoczyć opinie na temat powstania warszawskiego

• określić źródło zacytowanego tekstu • wskazać w wierszu odniesienia do rzeczywistości okupacyjnej *• sformułować własną opinię na temat powstania warszawskiego

• wskazać w wierszu odniesienia do poezji czasów wojny i określić ich funkcję *• uzasadnić własną opinię na temat powstania warszawskiego

• omówić język utworu *• podjąć dyskusję na temat obecności trudnej historii w popkulturze

• podjąć dyskusję na temat przyczyn ciągłego sięgania przez twórców do tematu powstania warszawskiego *• zaprezentować różne oceny powstania i sformułować hipotezę dotyczącą przyczyny takiego stanu rzeczy

WSPÓŁCZESNOŚĆ – O EPOCE

Współczesna rzeczywistość

• określić ramy czasowe epoki • wskazać wydarzenia historyczne oraz inne czynniki, które ukształtowały epokę

• omówić wydarzenia historyczne, które ukształtowały epokę • wyjaśnić pojęcia: żelazna kurtyna, zimna wojna, segregacja rasowa, kontrkultura, NSZZ „Solidarność”, Okrągły Stół i odnieść je do wydarzeń historycznych *• przedstawić wpływ przemian społecznych na kulturę światową

• wypowiedzieć się na temat zjawiska wielokulturowości we współczesnym świecie • zabrać głos w dyskusji dotyczącej rewolucji informatycznej i jej znaczenia we współczesnym świecie • omówić zjawisko globalizacji *• wypowiedzieć się na temat życia codziennego w okresie PRL-u

• wypowiedzieć się na temat zjawiska wielokulturowości we współczesnym świecie • zaprezentować najważniejsze wydarzenia w powojennej historii Polski i określić ich wpływ na kulturę *• przygotować prezentację multimedialną o PRL-u

• wypowiedzieć się na temat funkcjonowania demokracji i przestrzegania praw człowieka we współczesnym świecie *• przedstawić swoją wiedzę na temat wydarzeń aktualnych czerpaną z lektury dostępnych źródeł informacji (prasa, internet, serwisy telewizyjne)

Filozofia współczesna

• wskazać filozofów, którzy wpłynęli na kształt epoki • wymienić najważniejsze założenia egzystencjalizmu

• zreferować najważniejsze założenia egzystencjalizmu *• przedstawić założenia strukturalizmu i dekonstrukcjonizmu

• wyjaśnić obecność absurdu oraz rolę buntu w życiu człowieka *• wymienić tytuły utworów literackich, których bohaterów można nazwać „buntownikami metafizycznymi”

• wyjaśnić założenia estetyki Umberto Eco *• podjąć dyskusję na temat filozofii egzystencjalnej

• omówić udział odbiorcy w procesie tworzenia sensów dzieła sztuki *• zaprezentować poglądy Sartre’a

Sztuka współczesna

• wymienić dominujące w epoce style sztuki • rozpoznać na przykładach dominujące style w sztuce współczesnej *• omówić dorobek wybranego reżysera filmowego

• podać cechy stylów dominujących w sztuce współczesnej • wymienić nazwiska najważniejszych twórców epoki i rozpoznać ich dzieła • rozpoznać na przykładach nowe gatunki w sztuce *• omówić twórczość wybranego przedstawiciela sztuki współczesnej

• wskazać najważniejsze cechy architektury postmodernistycznej • omówić nowe gatunki w sztuce • wskazać najważniejsze tendencje w historii powojennego kina *• wypowiedzieć się na temat muzyki współczesnej

• przeanalizować wybrane dzieło sztuki na podstawie podanych kryteriów • wypowiedzieć się na temat najważniejszych tendencji w historii kina powojennego • wskazać dominujące tendencje w dramacie współczesnym * • scharakteryzować jeden z nurtów teatru współczesnego

• podjąć dyskusję na temat sztuki współczesnej *• wymienić przykłady realizacji w literaturze współczesnych nurtów w sztuce, np. teatr absurdu

WSPÓŁCZESNOŚĆ – TEKSTY Z EPOKI

Wprowadzenie do literatury współczesnej

• wymienić nowe tendencje w literaturze światowej • wskazać najważniejszych twórców literatury światowej *• podać tytuły utworów literackich danych twórców z literatury światowej

• omówić nowe tendencje w literaturze światowej *• sformułować wniosek na temat tendencji w literaturze współczesnej na podstawie lektury wybranych przez siebie utworów

• wymienić najważniejszych twórców literatury światowej *• omówić specyfikę prozy wybranego twórcy literatury światowej (Albert Camus, Julio Cortázar, Aleksander Sołżenicyn, Kurt Vonnegut, Philip K. Dick, J.R.R. Tolkien, Umberto Eco)

• wskazać najważniejsze tendencje w literaturze polskiej i omówić ich związek z wydarzeniami historycznymi *• porównać wybrany utwór z prozy światowej z tekstem twórcy polskiego

• określić związek głównych tendencji w literaturze polskiej z wydarzeniami historycznymi *• sformułować wniosek z porównania wybranego utworu z prozy światowej z tekstem twórcy polskiego

Poezja Tadeusza Różewicza

• omówić kreację osoby mówiącej w wierszu Ocalony • wyjaśnić, kim są „nauczyciel” i „mistrz” przywołani w utworze *• wypowiedzieć się na temat twórczości Tadeusza Różewicza

• wypowiedzieć się na temat kompozycji wiersza Ocalony • wskazać wątki biblijne w wierszu Ocalony *• dostrzec związek języka z obrazem świata

• scharakteryzować pokolenie „porażonych śmiercią” • omówić wiersz Ocalony jako manifest pokolenia • zinterpretować wątki biblijne wiersza Ocalony *• zinterpretować obraz Salvadora Dalego w kontekście wiersza Ocalony Tadeusza Różewicza

• przedstawić wymowę wiersza Ocalony • omówić obraz świata i bohatera w wierszu Na odejście poety i pociągu osobowego *• rozpoznać aluzje literackie i symbole kulturowe

• zinterpretować nawiązania w tekście Ocalony *• dokonać analizy porównawczej wiersza Na odejście poety i pociągu osobowego Tadeusza Różewicza oraz Wybudowałem pomnik Horacego

Poezja współczesna Czesława Miłosza

• omówić kreację osoby mówiącej w wierszu To *• wypowiedzieć się na temat twórczości Czesława Miłosza

• wskazać w podmiocie literackim cechy autora *• odnaleźć te elementy, które są wspólne dla wiersza Miłosza To oraz zdjęcia przedstawiającego Picassa malującego światłem

• zinterpretować metaforykę wiersza Moja wierna mowo • wyjaśnić tytuł wiersza To *• zinterpretować dzieło Armana w kontekście twórczości Czesława Miłosza

• wskazać i omówić konteksty interpretacyjne wiersza Moja wierna mowo *• rozpoznać aluzje literackie i symbole kulturowe

• napisać pracę, w której przedstawi główne cechy poezji Miłosza *• wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i poznawczym)

Poezja Zbigniewa Herberta

• scharakteryzować bohaterów wiersza i opisać sytuację liryczną • wymienić elementy programu etycznego, wskazanego w wierszu Przesłanie Pana Cogito *• wypowiedzieć się na temat twórczości Zbigniewa Herberta

• przywołać mit, do którego Zbigniew Herbert nawiązuje w tekście Apollo i Marsjasz • sformułować tezę interpretacyjną • wyjaśnić pochodzenie imienia Pana Cogito *• dostrzec i skomentować wartości estetyczne utworu

• zinterpretować początek wiersza Apollo i Marsjasz • przedstawić wymowę wiersza Apollo i Marsjasz • podać argumenty na poparcie tezy interpretacyjnej • wypowiedzieć się na temat wymowy wiersza Przesłanie Pana Cogito *• napisać pracę: „Odniesienia do tradycji na przykładzie wiersza Herberta Apollo i Marsjasz”

• wskazać i omówić konteksty interpretacyjne Przesłania Pana Cogito • wyjaśnić, kim byli Gilgamesz, Hektor i Roland *• rozpoznać aluzje literackie i symbole kulturowe

• omówić obraz współczesnej cywilizacji, przedstawiony w wierszu Przesłanie Pana Cogito *• wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i poznawczym)

Poezja Mirona Białoszewskiego

• określić sytuację liryczną w wierszu Karuzela z madonnami *• dostrzec i skomentować estetyczne wartości utworu literackiego

• wskazać elementy należące do sfery sacrum i sfery profanum w wierszu Podłogo, błogosław! • wyjaśnić, w jaki sposób w utworze Karuzela z madonnami udało się poecie oddać wrażenie obrotowego ruchu karuzeli *• w kontekście wiersza Podłogo, błogosław! omówić dzieła sztuki wykorzystujące przedmioty codziennego użytku

• wypowiedzieć się na temat kompozycji wiersza Karuzela z madonnami • wskazać w tekście Karuzela z madonnami fragmenty, które nawiązują do twórczości przedstawicieli światowego malarstwa, i określić rolę tych odwołań w utworze • omówić wiersz Podłogo błogosław! jako przykład poezji lingwistycznej *• wziąć udział w dyskusji dotyczącej wykorzystania przedmiotów codziennego użytku w sztuce

• omówić funkcję zestawienia kultury jarmarcznej i kultury wysokiej w wierszu Karuzela z madonnami • określić funkcję zestawienia dwóch skrajnych aspektów rzeczywistości w wierszu Podłogo, błogosław! *• przygotować prezentację na temat wybranych twórców, którzy przedmioty codziennego podnosili do rangi sztuki

• napisać pracę na temat: „Doświadczenie codzienności w poezji Białoszewskiego jako objawienie piękna i niezwykłe przeżycie” *• wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i poznawczym)

Poezja Wisławy Szymborskiej

• zreferować mit, do którego nawiązuje wiersz Monolog dla Kasandry • scharakteryzować osobę mówiącą w wierszu *• wypowiedzieć się na temat twórczości Wisławy Szymborskiej *• dostrzec i skomentować estetyczne wartości utworu literackiego

• scharakteryzować kompozycję wiersza Monolog dla Kasandry • omówić funkcję nawiązania do mitologii w wierszu • określić funkcję porównania człowieka do cebuli w wierszu Cebula *• wyszukać utwory stanowiące konteksty dla tekstów kultury poznawanych w szkole

• określić funkcję kompozycji wiersza Monolog dla Kasandry • omówić obecne w wierszu Cebula: gry słowne, koncept i paradoks *• przywołać konteksty, do których odnosi się poetka w swojej twórczości

• zinterpretować wymowę wiersza Monolog dla Kasandry *• skonfrontować teksty literackie z dziełami sztuki zamieszczonymi podręczniku w kontekście wierszy Wisławy Szymborskiej

• zaprezentować obraz człowieka zawarty w wierszu Cebula *• wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i poznawczym)

Nowa Fala i okolice

• wskazać elementy nowomowy i języka przemówień w wierszu Określona epoka • wymienić sformułowania właściwe dla ankiety personalnej w wierszu Wypełnić czytelnym pismem *• podać przykłady manipulacji językowej stosowane w dzisiejszej rzeczywistości

• omówić obraz rzeczywistości, jaki wyłania się z wiersza Dyktando • scharakteryzować sytuację liryczną w wierszu Określona epoka *• zaprezentować sposoby manipulacji językowej stosowane w dzisiejszej rzeczywistości

• wyjaśnić istotę konceptu w wierszu Dyktando Ewy Lipskiej • przeanalizować manipulację językową obnażoną w tekście Określona epoka • zinterpretować wiersze Dyktando oraz Wypełnić czytelnym pismem w kontekście rzeczywistości PRL-u *• rozpoznać mechanizmy nowomowy typowe dla systemów totalitarnych

• przedstawić uniwersalną wymowę wierszy Dyktando oraz Wypełnić czytelnym pismem • przeanalizować manipulację językową obnażoną w wierszu Określona epoka *• przygotować wystąpienie na temat funkcji i cech charakterystycznych poezji lingwistycznej z wykorzystaniem utworów Białoszewskiego i Barańczaka *• rozpoznać aluzje literackie i symbole kulturowe

• wyjaśnić, jakie znaczenia wynikają z deleksykalizacji związków frazeologicznych w poezji lingwistycznej *• wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i poznawczym)

Świat dorosłych według Macieja Świetlickiego

• wskazać w wierszu elementy kojarzone ze światem dorosłych *• określić związki między wierszem Świetlickiego a dziełem Gérarda Fromangera Życie i śmierć ludzi

• wypowiedzieć się na temat kreacji osoby mówiącej • wyjaśnić znaczenie sformułowań: „akwizytor, który wciska śmieci nikomu”, „Kulę się i boję” *• zanalizować w kontekście wiersza dzieło Gérarda Fromangera Życie i śmierć ludzi

• zinterpretować metafory i symbole, zastosowane w wierszu • określić, jaką funkcję w tekście pełnią powtórzenia *• podjąć dyskusję na temat roli sztuki we współczesnym świecie na podstawie wiersza Świetlickiego oraz Fromangera

• zinterpretować zakończenie wiersza *• rozpoznać aluzje literackie i symbole kulturowe

• omówić obraz współczesnego świata ukazany w wierszu *• dostrzec przemiany konwencji i praktykę ich łączenia (synkretyzm konwencji i gatunków) *• wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i poznawczym)

Opowieści o świecie minionym

• streścić powieści Tadeusza Konwickiego Kronika wypadków miłosnych *• porównać film Andrzeja Wajdy z pierwowzorem literackim

• omówić sposób przedstawienia Lwowa w wierszu Jechać do Lwowa Adama Zagajewskiego • wskazać w utworze Jechać do Lwowa obrazy nawiązujące do mitu arkadii (krainy bujnej, życzliwej człowiekowi przyrody) i określić ich funkcję • przedstawić sposób ukazania procesu dojrzewania na przykładzie głównego bohatera powieści Kronika wypadków miłosnych *• podjąć dyskusję dotyczącą sposobu ukazania nostalgii w literaturze

• omówić funkcje odwołań do mitu arkadyjskiego w wierszu Adama Zagajewskiego • zinterpretować metaforykę i symbolikę wiersza Jechać do Lwowa oraz końcowe zdanie tekstu • wyjaśnić znaczenie sformułowania: „dlaczego każde miasto musi stać się Jerozolimą i każdy człowiek Żydem” • wypowiedzieć się na temat narracji w powieści Kronika wypadków miłosnych • zinterpretować tytuł utworu Konwickiego *• odnaleźć w powieści elementy intertekstualne i omówić ich funkcję

• wypowiedzieć się na temat przyczyn powrotu Witolda do świata młodości • omówić sposób ukazania nostalgii w powieści • określić sposób ukazania Wileńszczyzny w powieści Konwickiego *• omówić funkcję odnalezionych w powieści Konwickiego elementów intertekstualnych

• odnaleźć aluzje do rzeczywistości PRL-u i określić ich funkcje *• wskazać związki między różnymi aspektami utworu (etycznym, estetycznym i poznawczym)

Tango Sławomira Mrożka

• streścić Tango Sławomira Mrożka • scharakteryzować bohaterów Tanga *• zapoznać się z utworami stanowiącymi konteksty dla tekstów kultury poznawanych w szkole

• scharakteryzować bohaterów dramatu • zinterpretować Tango jako dramat rodzinny • opisać, jak swoją sytuację życiową określa Artur *• wypowiedzieć się na temat dowolnej realizacji teatralnej dramatu Mrożka

• odnaleźć w bohaterach ilustracje postaw wobec rzeczywistości • zinterpretować metaforykę i symbolikę w utworze • interpretować tytuł dramatu oraz ostatnią scenę • wyjaśnić, dlaczego antykonformizm Stomila i Eleonory pozbawił ich syna naturalnego prawa do młodzieńczego buntu *• podjąć dyskusję na temat sposobów i funkcji buntu w literaturze różnych epok w odniesieniu do Tanga Sławomira Mrożka

• wypowiedzieć się na temat sposobu przedstawienia mitu wolności w Tangu • omówić funkcję groteski w utworze • wypowiedzieć się na temat funkcji absurdu w dramacie *• podjąć dotyczącą diagnozy współczesnej kultury w kontekście Tanga Sławomira Mrożka

• przedstawić różne sposoby odczytania sztuki Mrożka • zinterpretować utwór Sławomira Mrożka jako uniwersalny dramat dotyczący rzeczywistości i relacji międzyludzkich *• dostrzec przemiany konwencji i praktykę ich łączenia (synkretyzm konwencji i gatunków)

Podróże z Herodotem Ryszarda Kapuścińskiego

• zrelacjonować przygodę Ryszarda Kapuścińskiego • odnaleźć informacje na temat Herodota • streścić Podróże z Herodotem Ryszarda Kapuścińskiego • zdefiniować reportaż na podstawie książki Kapuścińskiego *• wypowiedzieć się na temat Herodota

• omówić obraz Indii zaprezentowany we fragmencie • wypowiedzieć się na temat Podróży z Herodotem jako przykładu reportażu • omówić postawę narratora wobec rikszarzy *• podjąć dyskusję dotyczącą różnic w kulturze w kontekście konfrontacji narratora z rikszarzami

• odnaleźć powiązania pomiędzy dziełem Herodota a wrażeniami Kapuścińskiego z pierwszego dnia pobytu w Indiach • scharakteryzować sposób ukazania krajów i narodów w utworze *• omówić obraz PRL-u przedstawiony w Podróżach z Herodotem

• omówić funkcję dzieła Herodota w kompozycji książki Kapuścińskiego *• rozpoznać aluzje literackie i symbole kulturowe

• wypowiedzieć się na temat Herodota *• wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i poznawczym)

Rok 1984 George’a Orwella

• zrelacjonować treść powieści George’a Orwella • przedstawić definicję pojęcia antyutopia *• podjąć dyskusję na temat funkcjonowania systemów totalitarnych w kontekście powieści Orwella

• przedstawić obraz państwa totalitarnego zaprezentowany w powieści • wskazać cechy antyutopii *• omówić fenomen reality show Big Brother w odniesieniu do powieści George’a Orwella

• zaprezentować postawy bohaterów wobec państwa totalitarnego *• rozpoznać mechanizmy nowomowy charakterystyczne dla systemów totalitarnych

• przeanalizować nowomowę jako narzędzie propagandy i manipulacji *• rozpoznać aluzje literackie i symbole kulturowe

• zabrać głos w dyskusji na temat zjawiska opisanego w reportażu *• dostrzec związek języka z obrazem świata

Dżuma Alberta Camus

• streścić powieść Dżuma Alberta Camus • scharakteryzować bohaterów powieści *• zinterpretować grafikę Banksy’ego w kontekście Dżumy

• opisać świat przedstawiony powieści • omówić narrację i kompozycję powieści *• wskazać idee łączące Dżumę i Człowieka zbuntowanego

• omówić różne znaczenia słowa dżuma w powieści • zaprezentować różne postawy wobec epidemii przedstawione w powieści • omówić Dżumę jako parabolę *• przeanalizować Mit Syzyfa Alberta Camusa w kontekście Dżumy

• przeanalizować różne postawy wobec epidemii i rozpatrzyć je w kontekście parabolicznego znaczenia powieści • omówić elementy filozofii egzystencjalnej zawarte w powieści *• porównać obrazy świata bez Boga w twórczości Camusa i Dostojewskiego

• wskazać elementy filozofii egzystencjalnej w Dżumie *• odnaleźć związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i poznawczym)

Czekając na Godota Samuela Becketta

• zrelacjonować treść dramatu • scharakteryzować bohaterów sztuki *• wypowiedzieć się na temat języka w dramacie

• wyjaśnić termin teatr absurdu • omówić sposób przedstawienia czekania w dramacie *• wypowiedzieć się na temat aktu mowy w dramacie

• wyjaśnić metaforyczne znaczenie postaci oraz ich imion • zinterpretować postać Godota i czynność oczekiwania na niego *• określić postawy bohaterów wobec absurdu istnienia

• wypowiedzieć się na temat działań podejmowanych przez bohaterów oczekujących Godota • zinterpretować zmiany, jakie zachodzą w Pozzo i Luckym *• porównać postawy bohaterów Czekając na Godota i Dżumy wobec absurdu istnienia

• przeanalizować funkcję absurdu w dramacie *• dostrzec przemiany konwencji i praktykę ich łączenia (synkretyzm konwencji i gatunków) oraz związek języka z obrazem świat

Hamlet bardzo współczesny

• scharakteryzować głównych bohaterów *• porównać przedstawienie z tekstem dramatu Williama Szekspira

• określić, jakie typy społeczne reprezentują poszczególni bohaterowie *• porównać H. z innymi realizacjami scenicznymi bądź filmowymi Hamleta Williama Szekspira

• omówić funkcję przestrzeni, w jakiej rozgrywa się akcja • zinterpretować polską symbolikę pojawiającą się w przedstawieniu • wyjaśnić znaczenie kostiumów *• podjąć dyskusję na temat nowatorskich środków wyrazu użytych w przedstawieniu

• przeanalizować funkcję nawiązania do Procesu Franza Kafki • wypowiedzieć się na temat muzyki wykorzystanej w przedstawieniu *• sformułować argumenty potwierdzające stanowisko przyjęte w dyskusji

*• dostrzec przemiany konwencji i praktykę ich łączenia (synkretyzm konwencji i gatunków)

WSPÓŁCZESNOŚĆ – NAUKA O JĘZYKU

Perswazja a manipulacja językowa

• wymienić techniki perswazyjne • podać podstawowe techniki manipulacji językowej

• odróżnić perswazję od manipulacji • wymienić cechy nowomowy

• wskazać cele stosowania nowomowy *• rozpoznać mechanizmy nowomowy charakterystyczne dla systemów totalitarnych

• wskazać elementy perswazji i manipulacji w życiu codziennym i tekstach kultury • omówić specyfikę języka reklamy *• przeanalizować język dowolnej reklamy

• wyliczyć cechy języka propagandy komunistycznej *• poddać analizie język polityków, wskazując elementy manipulacji językowej *• stworzyć slogan

WSPÓŁCZESNOŚĆ – PODSUMOWANIE I POWTÓRZENIE

Podsumowanie wiadomości na temat współczesności

• zrelacjonować opinie autorów na temat współczesności • wyjaśnić pojęcie brewiarz *• podjąć dyskusję z tezami zawartymi w tekstach Kubiaka i Bendyka

• wyjaśnić różnicę, o której pisze Zygmunt Kubiak *• odnaleźć inne teksty zawierające opinie o kulturze czasów wojny i okupacji – zestawić je z tekstami Kubiaka i Bendyka

• omówić model gospodarki zaprezentowany przez Bendyka *• rozpoznać retoryczną organizację wypowiedzi

• porównać teksty Kubiaka i Bendyka *• przedstawić własne stanowisko wobec poglądów obu autorów i je uzasadnić

• ustosunkować się do twierdzenia, że we współczesnej gospodarce głównymi czynnikami wzrostu są wiedza i innowacje *• wypowiedzieć się na temat teorii Fukuyamy

Powtórzenie wiadomości

• odtworzyć najważniejsze fakty, sądy i opinie *• przytoczyć najważniejsze fakty, sądy i opinie dotyczące treści z zakresu rozszerzonego

• wykorzystać najważniejsze konteksty *• posłużyć się najważniejszymi kontekstami dotyczącymi treści z zakresu rozszerzonego

• wyciągać wnioski • określić własne stanowisko *• uargumentować własne stanowisko

• poprawnie interpretować wymagany materiał • właściwie argumentować • uogólnić, podsumować i porównać *• interpretować wymagany materiał z zakresu rozszerzonego

• wykorzystać bogate konteksty • formułować i rozwiązywać problemy badawcze *• rozpoznawać aluzje literackie i symbole kulturowe