WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY SZKOLNE

CHEMIA, ZAKRES ROZSZERZONY

KLASA 2Pc (po szkole podstawowej)

rok szk. 2020/2021

 

1. Reakcje utleniania-redukcji. Elektrochemia

 

Ocena dopuszczająca

[1]

Ocena dostateczna

[1 + 2]

Ocena dobra

[1 + 2 + 3]

Ocena bardzo dobra

[1 + 2 + 3 + 4]

Ocena celująca

[1+2+3+4+5]

Uczeń:

-  definiuje pojęcie stopień utlenienia pierwiastka chemicznego

-  wymienia reguły obliczania stopni utlenienia pierwiastków w związkach chemicznych

-  określa stopnie utlenienia pierwiastków w cząsteczkach prostych związków chemicznych

-  definiuje pojęcia: reakcja utleniania-redukcji (redoks), utleniacz, reduktor, utlenianie, redukcja

-  zapisuje proste schematy bilansu elektronowego

-  wskazuje w prostych reakcjach redoks utleniacz, reduktor, proces utleniania i proces redukcji

-  wymienia najważniejsze reduktory stosowane w przemyśle

-  definiuje pojęcie ogniwo galwaniczne i podaje zasadę jego działania

-  opisuje budowę i zasadę działania ogniwa Daniella

-  definiuje pojęcie półogniwo

-  omawia procesy korozji chemicznej oraz korozji elektrochemicznej metali

-  wymienia metody zabezpieczania metali przed korozją

Uczeń:

-  oblicza zgodnie z regułami stopnie utlenienia pierwiastków w cząsteczkach związków nieorganicznych, organicznych oraz jonowych

-  wymienia przykłady reakcji redoks oraz wskazuje w nich utleniacz, reduktor, proces utleniania i proces redukcji

-  dobiera współczynniki stechiometryczne metodą bilansu elektronowego w prostych równaniach reakcji redoks

-  wyjaśnia, na czym polega otrzymywanie metali z rud z zastosowaniem reakcji redoks

-  wyjaśnia pojęcia szereg aktywności metalireakcja dysproporcjonowania

-  zapisuje równania reakcji chemicznych zachodzących w ogniwie Daniella

-  wyjaśnia pojęcie siła elektromotoryczna ogniwa (SEM)

-  wyjaśnia pojęcie normalna elektroda wodorowa

-  podaje przykłady półogniw i ogniw galwanicznych

-  wyjaśnia pojęcia potencjał standardowy półogniwa i szereg elektrochemiczny metali

-  omawia proces elektrolizy wodnych roztworów elektrolitów i stopionych soli

-  projektuje doświadczenie chemiczne Badanie wpływu różnych czynników na szybkość korozji elektrochemicznej

Uczeń:

-  przewiduje typowe stopnie utlenienia pierwiastków chemicznych na podstawie konfiguracji elektronowej ich atomów

-  analizuje równania reakcji chemicznych i określa, które z nich są reakcjami redoks

-  projektuje doświadczenie chemiczne Reakcja magnezu z chlorkiem żelaza(III) oraz zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej i podaje jego interpretację elektronową

-  dobiera współczynniki stechiometryczne metodą bilansu elektronowego w równaniach reakcji redoks, w tym w reakcjach dysproporcjonowania

-  określa, które pierwiastki chemiczne w stanie wolnym lub w związkach chemicznych mogą być utleniaczami, a które reduktorami

-  wymienia zastosowania reakcji redoks w przemyśle

-  oblicza siłę elektromotoryczną dowolnego ogniwa, korzystając z szeregu napięciowego metali

-  zapisuje równania reakcji elektrodowych dla roztworów wodnych i stopionych soli

-  wyjaśnia różnie między ogniwem odwracalnym i nieodwracalnym oraz podaje przykłady takich ogniw

-  opisuje budowę, zasadę działania i zastosowania źródeł prądu stałego

-  projektuje doświadczenie chemiczne Elektroliza kwasu chlorowodorowego
i zapisuje odpowiednie równania reakcji elektrodowych

-  projektuje doświadczenie chemiczne Elektroliza wodnego roztworu chlorku sodu
i zapisuje odpowiednie równania reakcji elektrodowych

-  projektuje doświadczenie chemiczne Elektroliza wodnego roztworu siarczanu(VI) miedzi(II) i zapisuje odpowiednie równania reakcji elektrodowych

Uczeń:

-  określa stopnie utlenienia pierwiastków chemicznych w cząsteczkach i jonach złożonych

-  projektuje doświadczenie chemiczne Reakcja miedzi z azotanem(V) srebra(I)

-  zapisuje równanie reakcji miedzi z azotanem(V) srebra(I) i metodą bilansu elektronowego dobiera współczynniki stechiometryczne

-  analizuje szereg aktywności metali i przewiduje przebieg reakcji chemicznych różnych metali z wodą, kwasami i solami

-  zapisuje równania reakcji redoks i ustala współczynniki stechiometryczne metodą jonowo-elektronową

-  wyjaśnia różnicę między przebiegiem procesów elektrodowych w ogniwach i podczas elektrolizy

-  przewiduje kierunek przebiegu reakcji redoks na podstawie potencjałów standardowych półogniw

-  zapisuje i rysuje schemat ogniwa odwracalnego i nieodwracalnego

-  przewiduje produkty elektrolizy wodnych roztworów kwasów, zasad i soli

Uczeń:

-    ma bardzo dobrze opanowane wiadomości i umiejętności

-    rozwiązuje zadania o trudniejszym stopniu

-    stosuje wiadomości w sytuacjach nietypowych (problemowych),

-    formułuje problemy oraz dokonuje analizy i syntezy nowych zjawisk,

-    proponuje rozwiązania nietypowe,

 

 

 

2. Roztwory

 

Ocena dopuszczająca

[1]

Ocena dostateczna

[1 + 2]

Ocena dobra

[1 + 2 + 3]

Ocena bardzo dobra

[1 + 2 + 3 + 4]

Ocena celująca

[1+2+3+4+5]

Uczeń:

-  definiuje pojęcia: roztwór, mieszanina jednorodna (homogeniczna), mieszanina niejednorodna (heterogeniczna), rozpuszczalnik, substancja rozpuszczana, roztwór właściwy, zawiesina, roztwór nasycony, roztwór nienasycony, roztwór przesycony, rozpuszczanie, rozpuszczalność, krystalizacja

-  wymienia metody rozdzielania na składniki mieszanin niejednorodnych i jednorodnych

-  sporządza wodne roztwory substancji

-  wymienia czynniki przyspieszające rozpuszczanie substancji w wodzie

-  wymienia przykłady roztworów znanych z życia codziennego

-  definiuje pojęcia: koloid (zol), żel, koagulacja, peptyzacja, denaturacja

-  wymienia różnice we właściwościach roztworów właściwych, koloidów i zawiesin

-  odczytuje z wykresu rozpuszczalności informacje na temat wybranej substancji

-  definiuje pojęcia stężenie procentowe stężenie molowe

-  wykonuje proste obliczenia związane z pojęciami stężenie procentowe i stężenie molowe

Uczeń:

-  wyjaśnia pojęcia: koloid (zol), żel, koagulacja, peptyzacja, denaturacja, koloid liofobowy, koloid liofilowy, efekt Tyndalla

-  wymienia przykłady roztworów o różnym stanie skupienia rozpuszczalnika i substancji rozpuszczanej

-  omawia sposoby rozdzielania roztworów właściwych (substancji stałych w cieczach, cieczy w cieczach) na składniki

-  wymienia zastosowania koloidów

-  wyjaśnia mechanizm rozpuszczania substancji w wodzie

-  wyjaśnia różnicę między rozpuszczaniem a roztwarzaniem

-  wyjaśnia różnicę między rozpuszczalnością a szybkością rozpuszczania substancji

-  sprawdza doświadczalnie wpływ różnych czynników na szybkość rozpuszczania substancji

-  odczytuje z wykresów rozpuszczalności informacje na temat różnych substancji

-  wyjaśnia proces krystalizacji

-  projektuje doświadczenie chemiczne mające na celu wyhodowanie kryształów wybranej substancji

-  wykonuje obliczenia związane z pojęciami stężenie procentowe i stężenie molowe

Uczeń:

-  dokonuje podziału roztworów (ze względu na rozmiary cząstek substancji rozpuszczonej) na roztwory właściwe, zawiesiny i koloidy

-  projektuje doświadczenie chemiczne pozwalające rozdzielić mieszaninę niejednorodną (substancji stałych w cieczach) na składniki

-  projektuje doświadczenie chemiczne Badanie wpływu temperatury na rozpuszczalność gazów w wodzie oraz formułuje wniosek

-  analizuje wykresy rozpuszczalności różnych substancji

-  wyjaśnia, w jaki sposób można otrzymać układy koloidalne (kondensacja, dyspersja)

-  projektuje doświadczenie chemiczne Koagulacja białka oraz określa właściwości roztworu białka jaja

-  sporządza roztwór nasycony i nienasycony wybranej substancji w określonej temperaturze, korzystając z wykresu rozpuszczalności tej substancji

-  wymienia zasady postępowania podczas sporządzania roztworów o określonym stężeniu procentowym lub molowym

-  wykonuje obliczenia związane z pojęciami stężenie procentowe i stężenie molowe, z uwzględnieniem gęstości roztworu

Uczeń:

-  projektuje doświadczenie chemiczne Badanie rozpuszczalności chlorku sodu w wodzie i benzynie oraz określa, od czego zależy rozpuszczalność substancji

-  wymienia przykłady substancji tworzących układy koloidalne przez kondensację lub dyspersję

-  projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Obserwacja wiązki światła przechodzącej przez roztwór właściwy i zol oraz formułuje wniosek

-  wymienia sposoby otrzymywania roztworów nasyconych z roztworów nienasyconych i odwrotnie, korzystając z wykresów rozpuszczalności substancji

-  wykonuje odpowiednie obliczenia chemiczne, a następnie sporządza roztwory o określonym stężeniu procentowym i molowym, zachowując poprawną kolejność wykonywanych czynności

-  oblicza stężenie procentowe lub molowe roztworu otrzymanego przez zmieszanie dwóch roztworów o różnych stężeniach

-  oblicza stężenia procentowe roztworów hydratów

-  przelicza stężenia procentowe i molowe roztworów

-  przelicza zawartość substancji w roztworze wyrażoną za pomocą stężenia procentowego na stężenia w ppm i ppb oraz podaje zastosowania tych jednostek

-  projektuje doświadczenie chemiczne Rozdzielanie barwników roślinnych metodą chromatografii

-  projektuje doświadczenie chemiczne Ekstrakcja jodu z jodku potasu

Uczeń:

-    ma bardzo dobrze opanowane wiadomości i umiejętności

-    rozwiązuje zadania o trudniejszym stopniu

-    stosuje wiadomości w sytuacjach nietypowych (problemowych),

-    formułuje problemy oraz dokonuje analizy i syntezy nowych zjawisk,

-    proponuje rozwiązania nietypowe,

 

 

 

3. Kinetyka chemiczna i termochemia

 

Ocena dopuszczająca

[1]

Ocena dostateczna

[1 + 2]

Ocena dobra

[1 + 2 + 3]

Ocena bardzo dobra

[1 + 2 + 3 + 4]

Ocena celująca

[1+2+3+4+5]

Uczeń:

-  definiuje pojęcia: układ, otoczenie, układ otwarty, układ zamknięty, układ izolowany, energia wewnętrzna układu, efekt cieplny reakcji, reakcja egzotermiczna, reakcja endotermiczna, proces endoenergetyczny, proces egzoenergetyczny

-  definiuje pojęcia: szybkość reakcji chemicznej, energia aktywacji, kataliza, katalizator, równanie termochemiczne

-  wymienia rodzaje katalizy

-  wymienia czynniki wpływające na szybkość reakcji chemicznej

-  określa warunki standardowe

-  podaje treść reguły Lavoisiera–Laplace’a i prawa Hessa

-  definiuje pojęcie okres półtrwania reakcji chemicznej

Uczeń:

-  wyjaśnia pojęcia: układ, otoczenie, układ otwarty, układ zamknięty, układ izolowany, energia wewnętrzna układu, efekt cieplny reakcji, reakcja egzotermiczna, reakcja endotermiczna, proces egzoenergetyczny, proces endoenergetyczny, praca, ciepło, energia całkowita układu

-  wyjaśnia pojęcia: teoria zderzeń aktywnych, kompleks aktywny, równanie kinetyczne reakcji chemicznej

-  omawia wpływ różnych czynników na szybkość reakcji chemicznej

-  podaje treść reguły van’t Hoffa

-  wykonuje proste obliczenia chemiczne z zastosowaniem reguły van’t Hoffa

-  wyjaśnia pojęcie równanie termochemiczne

-  wyjaśnia pojęcia standardowa entalpia tworzenia i standardowa entalpia spalania

-  wyjaśnia pojęcie temperaturowy współczynnik szybkości reakcji chemicznej

-  omawia proces biokatalizy i wyjaśnia pojęcie biokatalizatory

-  wyjaśnia pojęcie aktywatory

 

Uczeń:

-  przeprowadza reakcje będące przykładami procesów egzoenergetycznych i endoenergetycznych oraz wyjaśnia istotę zachodzących procesów

-  projektuje doświadczenie chemiczne Rozpuszczanie azotanu(V) amonu w wodzie

-  projektuje doświadczenie chemiczne Reakcja wodorowęglanu sodu z kwasem etanowym

-  projektuje doświadczenie chemiczne Rozpuszczanie wodorotlenku sodu w wodzie

-  projektuje doświadczenie chemiczne Reakcja magnezu z kwasem chlorowodorowym

-  projektuje doświadczenie chemiczne Reakcja cynku z kwasem siarkowym(VI)

-  wyjaśnia pojęcia szybkość reakcji chemicznej i energia aktywacji

-  zapisuje równania kinetyczne reakcji chemicznych

-  udowadnia wpływ temperatury, stężenia substratu, rozdrobnienia substancji i katalizatora na szybkość wybranych reakcji chemicznych, przeprowadzając odpowiednie doświadczenia chemiczne

-  projektuje doświadczenie chemiczne Wpływ stężenia substratu na szybkość reakcji chemicznej i formułuje wniosek

-  projektuje doświadczenie chemiczne Wpływ temperatury na szybkość reakcji chemicznej, zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej i formułuje wniosek

-  projektuje doświadczenie chemiczne Rozdrobnienie substratów a szybkość reakcji chemicznej i formułuje wniosek

-  projektuje doświadczenie chemiczne Katalityczna synteza jodku magnezu i formułuje wniosek

-  projektuje doświadczenie chemiczne Katalityczny rozkład nadtlenku wodoru, zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej i formułuje wniosek

-  określa zmianę energii reakcji chemicznej przez kompleks aktywny

-  porównuje rodzaje katalizy i podaje ich zastosowania

-  wyjaśnia, co to są inhibitory oraz podaje ich przykłady

-  wyjaśnia różnicę między katalizatorem a inhibitorem

-  rysuje wykres zmian stężenia substratów i produktów oraz szybkości reakcji chemicznej w funkcji czasu

-  zapisuje ogólne równania kinetyczne reakcji chemicznych i na ich podstawie określa rząd tych reakcji chemicznych

Uczeń:

-  udowadnia, że reakcje egzoenergetyczne należą do procesów samorzutnych, a reakcje endoenergetyczne do procesów wymuszonych

-  wyjaśnia pojęcie entalpia

-  kwalifikuje podane przykłady reakcji chemicznych do reakcji egzoenergetycznych (ΔH < 0) lub endoenergetycznych (ΔH > 0) na podstawie różnicy entalpii substratów i produktów

-  wykonuje obliczenia chemiczne z zastosowaniem pojęć: szybkość reakcji chemicznej, równanie kinetyczne, reguła van’t Hoffa

-  udowadnia zależność między rodzajem reakcji chemicznej a zasobem energii wewnętrznej substratów i produktów

-  wyjaśnia różnicę między katalizą homogeniczną, katalizą heterogeniczną i autokatalizą oraz podaje zastosowania tych procesów

-  stosuje prawo Hessa w obliczeniach termochemicznych

-  dokonuje obliczeń termochemicznych z wykorzystaniem równania termochemicznego

Uczeń:

-    ma bardzo dobrze opanowane wiadomości i umiejętności

-    rozwiązuje zadania o trudniejszym stopniu

-    stosuje wiadomości w sytuacjach nietypowych (problemowych),

-    formułuje problemy oraz dokonuje analizy i syntezy nowych zjawisk,

-    proponuje rozwiązania nietypowe,

 

 

4. Reakcje w wodnych roztworach elektrolitów

 

Ocena dopuszczająca

[1]

Ocena dostateczna

[1 + 2]

Ocena dobra

[1 + 2 + 3]

Ocena bardzo dobra

[1 + 2 + 3 + 4]

Ocena celująca

[1+2+3+4+5]

Uczeń:

-  definiuje pojęcia elektrolity i nieelektrolity

-  podaje założenia teorii dysocjacji elektrolitycznej (jonowej) Arrheniusa w odniesieniu do kwasów, zasad i soli

-  definiuje pojęcia: reakcja odwracalna, reakcja nieodwracalna, stan równowagi chemicznej, stała dysocjacji elektrolitycznej, hydroliza soli

-  podaje treść prawa działania mas

-  podaje treść reguły przekory
Le Chateliera–Brauna

-  zapisuje proste równania dysocjacji jonowej elektrolitów i podaje nazwy powstających jonów

-  definiuje pojęcie stopień dysocjacji elektrolitycznej

-  wymienia przykłady elektrolitów mocnych i słabych

-  wyjaśnia, na czym polega reakcja zobojętniania i zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej w postaci cząsteczkowej

-  wskazuje w tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie związki chemiczne trudno rozpuszczalne

-  zapisuje proste równania reakcji strącania osadów w postaci cząsteczkowej

-  definiuje pojęcie odczyn roztworu

-  wymienia podstawowe wskaźniki
kwasowo-zasadowe (pH) i omawia ich zastosowania

-  wyjaśnia, co to jest skala pH i w jaki sposób można z niej korzystać

 

Uczeń:

-  wyjaśnia kryterium podziału substancji na elektrolity i nieelektrolity

-  wyjaśnia rolę cząsteczek wody jako dipoli w procesie dysocjacji elektrolitycznej

-  podaje założenia teorii BrønstedaLowry’ego w odniesieniu do kwasów i zasad

-  podaje założenia teorii Lewisa w odniesieniu do kwasów i zasad

-  zapisuje równania reakcji dysocjacji jonowej kwasów, zasad i soli z uwzględnieniem dysocjacji wielostopniowej

-  wyjaśnia kryterium podziału elektrolitów na mocne i słabe

-  porównuje moc elektrolitów na podstawie wartości ich stałych dysocjacji

-  wymienia przykłady reakcji odwracalnych i nieodwracalnych

-  zapisuje wzór matematyczny przedstawiający treść prawa działania mas

-  podaje przykłady wyjaśniające regułę przekory

-  wymienia czynniki wpływające na stan równowagi chemicznej

-  zapisuje wzory matematyczne na obliczanie stopnia dysocjacji elektrolitycznej i stałej dysocjacji elektrolitycznej

-  wymienia czynniki wpływające na wartość stałej dysocjacji elektrolitycznej i stopnia dysocjacji elektrolitycznej

-  zapisuje równania reakcji zobojętniania w postaci cząsteczkowej, jonowej i jonowej skróconej

-  analizuje tabelę rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie pod kątem możliwości przeprowadzenia reakcji strącania osadów

-  zapisuje równania reakcji strącania osadów w postaci cząsteczkowej, jonowej i jonowej skróconej

-  wyjaśnia pojęcie iloczyn jonowy wody

-  wyznacza pH roztworów z użyciem wskaźników kwasowo-zasadowych oraz określa ich odczyn

-  wyjaśnia, na czym polega reakcja hydrolizy soli

-  tłumaczy właściwości sorpcyjne oraz kwasowość gleby

-  wyjaśnia korzyści i zagrożenia wynikające ze stosowania środków ochrony roślin

-  wyjaśnia pojęcie iloczyn rozpuszczalności substancji

 

Uczeń:

-  projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Badanie zjawiska przewodzenia prądu elektrycznego i zmiany barwy wskaźników kwasowo-zasadowych w wodnych roztworach różnych związków chemicznych oraz dokonuje podziału substancji na elektrolity i nieelektrolity

-  wyjaśnia założenia teorii
BrønstedaLowry’ego w odniesieniu do kwasów i zasad oraz wymienia przykłady kwasów i zasad według znanych teorii

-  stosuje prawo działania mas na konkretnym przykładzie reakcji odwracalnej, np. dysocjacji słabych elektrolitów

-  wykonuje obliczenia chemiczne z zastosowaniem pojęcia stopień dysocjacji

-  stosuje regułę przekory w konkretnych reakcjach chemicznych

-  porównuje przewodnictwo elektryczne roztworów różnych kwasów o takich samych stężeniach i interpretuje wyniki doświadczeń chemicznych

-  projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne mające na celu zbadanie przewodnictwa roztworów kwasu octowego o różnych stężeniach oraz interpretuje wyniki doświadczenia chemicznego

-  projektuje doświadczenie chemiczne Reakcje zobojętniania zasad kwasami

-  zapisuje równania reakcji zobojętniania w postaci cząsteczkowej, jonowej i skróconego zapisu jonowego

-  projektuje doświadczenie chemiczne Otrzymywanie osadów trudno rozpuszczalnych wodorotlenków

-  projektuje doświadczenie chemiczne Strącanie osadu trudno rozpuszczalnej soli

-  bada odczyn wodnych roztworów soli i interpretuje wyniki doświadczeń chemicznych

-  przewiduje na podstawie wzorów soli, które z nich ulegają reakcji hydrolizy, oraz określa rodzaj reakcji hydrolizy

-  zapisuje równania reakcji hydrolizy soli w postaci cząsteczkowej i jonowej

-  wyjaśnia znaczenie reakcji zobojętniania w stosowaniu dla działania leków na nadkwasotępodaje treść prawa rozcieńczeń Ostwalda i przedstawia jego zapis w sposób matematyczny

-  określa zależność między wartością iloczynu rozpuszczalności a rozpuszczalnością soli w danej temperaturze

-  wyjaśnia, na czym polega efekt wspólnego jonu

Uczeń:

-  omawia na dowolnych przykładach kwasów i zasad różnice w interpretacji dysocjacji elektrolitycznej według teorii Arrheniusa, BrønstedaLowry’ego i Lewisa

-  stosuje prawo działania mas w różnych reakcjach odwracalnych

-  przewiduje warunki przebiegu konkretnych reakcji chemicznych w celu zwiększenia ich wydajności

-  wyjaśnia proces dysocjacji jonowej z uwzględnieniem roli wody w tym procesie

-  wyjaśnia przyczynę kwasowego odczynu roztworów kwasów oraz zasadowego odczynu roztworów wodorotlenków; zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych

-  zapisuje równania dysocjacji jonowej, używając wzorów ogólnych kwasów, zasad i soli

-  analizuje zależność stopnia dysocjacji od rodzaju elektrolitu i stężenia roztworu

-  wykonuje obliczenia chemiczne, korzystając z definicji stopnia dysocjacji

-  omawia istotę reakcji zobojętniania i strącania osadów oraz podaje zastosowania tych reakcji chemicznych

-  wyjaśnia zależność między pH a iloczynem jonowym wody

-  posługuje się pojęciem pH w odniesieniu do odczynu roztworu i stężenia jonów H+ i OH-

-  przewiduje odczyn wodnych roztworów soli, zapisuje równania reakcji hydrolizy w postaci cząsteczkowej i jonowej oraz określa rodzaj reakcji hydrolizy

-  projektuje doświadczenie chemiczne Badanie odczynu wodnych roztworów soli; zapisuje równania reakcji hydrolizy w postaci cząsteczkowej i jonowej oraz określa rodzaj reakcji hydrolizy

-  przewiduje odczyn roztworu po reakcji chemicznej substancji zmieszanych w ilościach stechiometrycznych i niestechiometrycznych

-  oblicza stałą i stopień dysocjacji elektrolitycznej elektrolitu o znanym stężeniu z wykorzystaniem prawa rozcieńczeń Ostwalda

-  stosuje prawo rozcieńczeń Ostwalda do rozwiązywania zadań o znacznym stopniu trudności

-  przewiduje, która z trudno rozpuszczalnych soli o znanych iloczynach rozpuszczalności w danej temperaturze strąci się łatwiej, a która trudniej

-  projektuje doświadczenie chemiczne Miareczkowanie zasady kwasem w obecności wskaźnika kwasowo-zasadowego

Uczeń:

-    ma bardzo dobrze opanowane wiadomości i umiejętności

-    rozwiązuje zadania o trudniejszym stopniu

-    stosuje wiadomości w sytuacjach nietypowych (problemowych),

-    formułuje problemy oraz dokonuje analizy i syntezy nowych zjawisk,

-    proponuje rozwiązania nietypowe,

 

 

 

5. Charakterystyka pierwiastków i związków chemicznych

 

Ocena dopuszczająca

[1]

Ocena dostateczna

[1 + 2]

Ocena dobra

[1 + 2 + 3]

Ocena bardzo dobra

[1 + 2 + 3 + 4]

Ocena celująca

[1+2+3+4+5]

Uczeń:

-  określa budowę atomów wodoru i helu na podstawie ich położenia w układzie okresowym pierwiastków chemicznych

-  określa budowę atomu sodu na podstawie jego położenia w układzie okresowym pierwiastków chemicznych

-  wymienia właściwości fizyczne i chemiczne sodu

-  zapisuje wzory najważniejszych związków sodu (NaOH, NaCl)

-  określa budowę atomu wapnia na podstawie jego położenia w układzie okresowym pierwiastków chemicznych

-  określa budowę atomu glinu na podstawie jego położenia w układzie okresowym pierwiastków chemicznych

-  wymienia właściwości fizyczne i chemiczne glinu

-  wyjaśnia, na czym polega pasywacja glinu, i wymienia zastosowania tego procesu

-  definiuje pojęcie amfoteryczność na przykładzie wodorotlenku glinu

-  określa budowę atomu krzemu na podstawie jego położenia w układzie okresowym pierwiastków chemicznych

-  wymienia zastosowania krzemu, wiedząc, że jest on półprzewodnikiem

-  zapisuje wzór i nazwę systematyczną związku krzemu, który jest głównym składnikiem piasku

-  wyjaśnia, czym jest powietrze, i wymienia jego najważniejsze składniki

-  określa budowę atomu tlenu na podstawie jego położenia w układzie okresowym pierwiastków chemicznych

-  zapisuje równania reakcji spalania węgla, siarki i magnezu w tlenie

-  wymienia właściwości fizyczne i chemiczne oraz zastosowania tlenu

-  wyjaśnia, na czym polega proces fotosyntezy i jaką rolę odgrywa w przyrodzie

-  określa budowę atomu azotu na podstawie jego położenia w układzie okresowym pierwiastków chemicznych

-  wymienia właściwości fizyczne i chemiczne azotu

-  zapisuje wzory najważniejszych związków azotu (kwasu azotowego(V), azotanów(V)) i wymienia ich zastosowania

-  określa budowę atomu siarki na podstawie jego położenia w układzie okresowym pierwiastków chemicznych

-  wymienia właściwości fizyczne i chemiczne siarki

-  zapisuje wzory najważniejszych związków siarki (tlenku siarki(IV), tlenku siarki(VI), kwasu siarkowego(VI) i siarczanów(VI))

-  określa budowę atomu chloru na podstawie jego położenia w układzie okresowym pierwiastków chemicznych

-  zapisuje wzory najważniejszych związków chloru (kwasu chlorowodorowego i chlorków)

-  określa, jak zmienia się moc kwasów beztlenowych fluorowców wraz ze zwiększaniem się masy atomów fluorowców

-  podaje kryterium przynależności pierwiastków chemicznych do bloków s, p, d oraz f

-  wymienia nazwy i symbole chemiczne pierwiastków bloku s

-  wymienia właściwości fizyczne, chemiczne oraz zastosowania wodoru i helu

-  podaje wybrany sposób otrzymywania wodoru i zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej

-  zapisuje wzór tlenku i wodorotlenku dowolnego pierwiastka chemicznego należącego do bloku s

-  wymienia nazwy i symbole chemiczne pierwiastków bloku p

-  wymienia właściwości fizyczne i chemiczne borowców oraz wzory tlenków borowców i podaje ich charakter chemiczny

-  wymienia właściwości fizyczne i chemiczne węglowców oraz wzory tlenków węglowców i podaje ich charakter chemiczny

-  wymienia właściwości fizyczne i chemiczne azotowców oraz przykładowe wzory tlenków, kwasów i soli azotowców

-  wymienia właściwości fizyczne i chemiczne tlenowców oraz przykładowe wzory związków tlenowców (tlenków, nadtlenków, siarczków i wodorków)

-  wymienia właściwości fizyczne i chemiczne fluorowców oraz przykładowe wzory związków fluorowców

-  określa, jak zmienia się aktywność chemiczna fluorowców wraz ze zwiększaniem się liczby atomowej

-  wymienia właściwości fizyczne i chemiczne helowców oraz omawia ich aktywność chemiczną

-  omawia, jak zmieniają się aktywność chemiczna i charakter chemiczny pierwiastków bloku p

-  wskazuje w układzie okresowym pierwiastki chemiczne bloku d

-  zapisuje konfigurację elektronową atomów manganu i żelaza

-  zapisuje konfigurację elektronową atomów miedzi i chromu, uwzględniając promocję elektronu

-  zapisuje wzory i nazwy systematyczne związków chemicznych, które tworzy chrom

-  określa, od czego zależy charakter chemiczny związków chromu

-  zapisuje wzory i nazwy systematyczne związków chemicznych, które tworzy mangan

-  określa, od czego zależy charakter chemiczny związków manganu

-  omawia aktywność chemiczną żelaza na podstawie jego położenia w szeregu napięciowym metali

-  zapisuje wzory i nazwy systematyczne związków żelaza oraz wymienia ich właściwości

-  wymienia nazwy systematyczne i wzory sumaryczne związków miedzi oraz omawia ich właściwości

-  wymienia typowe właściwości pierwiastków chemicznych bloku d

-  omawia podobieństwa właściwości pierwiastków chemicznych w ramach grup układu okresowego i zmiany tych właściwości w okresach

Uczeń:

-  przeprowadza doświadczenie chemiczne Badanie właściwości sodu oraz formułuje wniosek

-  przeprowadza doświadczenie chemiczne Reakcja sodu z wodą oraz zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej

-  omawia właściwości fizyczne i chemiczne sodu na podstawie przeprowadzonych doświadczeń chemicznych oraz położenia tego pierwiastka chemicznego w układzie okresowym

-  zapisuje wzory i nazwy systematyczne najważniejszych związków sodu (m.in. NaNO3) oraz omawia ich właściwości

-  wymienia właściwości fizyczne i chemiczne wapnia na podstawie znajomości jego położenia w układzie okresowym pierwiastków chemicznych oraz przeprowadzonych doświadczeń chemicznych

-  zapisuje wzory i nazwy chemiczne wybranych związków wapnia (CaCO3,
CaSO4 · 2 H2O, CaO, Ca(OH)2) oraz omawia ich właściwości

-  omawia właściwości fizyczne i chemiczne glinu na podstawie przeprowadzonych doświadczeń chemicznych oraz położenia tego pierwiastka w układzie okresowym

-  wyjaśnia pojęcie pasywacji oraz rolę, jaką odgrywa ten proces w przemyśle materiałów konstrukcyjnych

-  wyjaśnia, na czym polega amfoteryczność wodorotlenku glinu, zapisując odpowiednie równania reakcji chemicznych

-  wymienia właściwości fizyczne i chemiczne krzemu na podstawie położenia tego pierwiastka w układzie okresowym

-  wymienia składniki powietrza i określa, które z nich są stałe, a które zmienne

-  wymienia właściwości fizyczne i chemiczne tlenu oraz azotu na podstawie położenia tych pierwiastków w układzie okresowym

-  wyjaśnia zjawisko alotropii na przykładzie tlenu i omawia różnice we właściwościach odmian alotropowych tlenu

-  wyjaśnia, na czym polega proces skraplania gazów

-  przeprowadza doświadczenie chemiczne Otrzymywanie tlenu z manganianu(VII) potasu oraz zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej

-  przeprowadza doświadczenie chemiczne Spalanie węgla, siarki i magnezu w tlenie oraz zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych

-  wyjaśnia rolę tlenu w przyrodzie

-  zapisuje wzory i nazwy systematyczne najważniejszych związków azotu i tlenu (N2O5, HNO3, azotany(V))

-  wymienia właściwości fizyczne i chemiczne siarki na podstawie jej położenia w układzie okresowym pierwiastków oraz wyników przeprowadzonych doświadczeń chemicznych

-  wymienia odmiany alotropowe siarki

-  charakteryzuje wybrane związki siarki (SO2, SO3, H2SO4, siarczany(VI), H2S, siarczki)

-  wyjaśnia pojęcie higroskopijność

-  wyjaśnia pojęcie woda chlorowa i omawia jej właściwości

-  przeprowadza doświadczenie chemiczne Działanie chloru na substancje barwne i formułuje wniosek

-  zapisuje równania reakcji chemicznych chloru z wybranymi metalami

-  wymienia właściwości fizyczne i chemiczne chloru na podstawie jego położenia w układzie okresowym pierwiastków chemicznych oraz wyników przeprowadzonych doświadczeń chemicznych

-  proponuje doświadczenie chemiczne, w którego wyniku można otrzymać chlorowodór w reakcji syntezy, oraz zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej

-  proponuje doświadczenie chemiczne, w którego wyniku można otrzymać chlorowodór z soli kamiennej, oraz zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej

-  wyjaśnia kryterium przynależności pierwiastków chemicznych do poszczególnych bloków energetycznych i zapisuje strukturę elektronową wybranych pierwiastków bloku s

-  wyjaśnia, dlaczego wodór i hel należą do pierwiastków bloku s

-  przeprowadza doświadczenie chemiczne, w którego wyniku można otrzymać wodór

-  omawia sposoby otrzymywania wodoru oraz zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych

-  zapisuje wzory ogólne tlenków i wodorotlenków pierwiastków chemicznych bloku s

-  zapisuje strukturę elektronową powłoki walencyjnej wybranych pierwiastków chemicznych bloku p

-  omawia, jak zmienia się charakter chemiczny tlenków węglowców

-  omawia, jak zmienia się charakter chemiczny tlenków azotowców

-  omawia sposób otrzymywania, właściwości i zastosowania amoniaku

-  zapisuje wzory i nazwy systematyczne wybranych soli azotowców

-  omawia obiegi azotu i tlenu w przyrodzie

-  omawia, jak zmienia się charakter chemiczny tlenków siarki, selenu i telluru

-  zapisuje wzory i nazwy systematyczne związków chemicznych tlenowców

-  wyjaśnia, jak – wraz ze zwiększaniem się liczby atomowej – zmienia się aktywność chemiczna tlenowców

-  omawia, jak zmieniają się właściwości fluorowców

-  wyjaśnia, jak zmieniają się aktywność chemiczna i właściwości utleniające fluorowców

-  zapisuje wzory i nazwy systematyczne kwasów tlenowych i beztlenowych fluorowców oraz omawia, jak zmienia się moc tych kwasów

-  omawia typowe właściwości pierwiastków chemicznych bloku p

-  zapisuje strukturę elektronową zewnętrznej powłoki wybranych pierwiastków bloku d

Uczeń:

-  omawia podobieństwa i różnice właściwości metali i niemetali na podstawie ich położenia w układzie okresowym pierwiastków chemicznych

-  projektuje doświadczenie chemiczne Działanie roztworów mocnych kwasów na glin oraz zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych

-  projektuje doświadczenie chemiczne Pasywacja glinu w kwasie azotowym(V) oraz zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej

-  porównuje budowę wodorowęglanu sodu i węglanu sodu

-  zapisuje równanie reakcji chemicznej otrzymywania węglanu sodu z wodorowęglanu sodu

-  wskazuje hydrat wśród podanych związków chemicznych oraz zapisuje równania reakcji prażenia tego hydratu

-  omawia właściwości krzemionki

-  omawia sposób otrzymywania oraz właściwości amoniaku i soli amonowych

-  zapisuje wzory ogólne tlenków, wodorków, azotków i siarczków pierwiastków chemicznych bloku s

-  wyjaśnia, jak zmienia się charakter chemiczny pierwiastków bloku s

-  zapisuje wzory ogólne tlenków, kwasów tlenowych, kwasów beztlenowych oraz soli pierwiastków chemicznych bloku p

-  projektuje doświadczenie chemiczne Otrzymywanie siarki plastycznej i formułuje wniosek

-  projektuje doświadczenie chemiczne Badanie właściwości tlenku siarki(IV) i formułuje wniosek

-  projektuje doświadczenie chemiczne Badanie właściwości stężonego roztworu kwasu siarkowego(VI) i formułuje wniosek

-  projektuje doświadczenie chemiczne Otrzymywanie siarkowodoru z siarczku żelaza(II) i kwasu chlorowodorowego oraz zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej

-  omawia właściwości tlenku siarki(IV) i stężonego roztworu kwasu siarkowego(VI)

-  omawia sposób otrzymywania siarkowodoru

-  projektuje doświadczenie chemiczne Badanie aktywności chemicznej fluorowców oraz zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych

-  porównuje, jak zmieniają się aktywność chemiczna oraz właściwości utleniające fluorowców wraz ze zwiększaniem się ich liczby atomowej

-  wyjaśnia bierność chemiczną helowców

-  charakteryzuje pierwiastki bloku p pod względem tego, jak zmieniają się ich właściwości, elektroujemność, aktywność chemiczna i charakter chemiczny

-  wyjaśnia, dlaczego wodór, hel, litowce i berylowce należą do pierwiastków chemicznych bloku s

-  porównuje, jak – w zależności od położenia danego pierwiastka chemicznego w grupie – zmienia się aktywność litowców i berylowców

-  zapisuje strukturę elektronową pierwiastków chemicznych bloku d z uwzględnieniem promocji elektronu

-  projektuje doświadczenie chemiczne Otrzymywanie wodorotlenku chromu(III) oraz zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej

-  projektuje doświadczenie chemiczne Reakcja wodorotlenku chromu(III) z kwasem i zasadą oraz zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych

-  projektuje doświadczenie chemiczne Utlenianie jonów chromu(III) nadtlenkiem wodoru w środowisku wodorotlenku sodu oraz zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej

-  projektuje doświadczenie chemiczne Reakcja dichromianu(VI) potasu z azotanem(III) potasu w środowisku kwasu siarkowego(VI), zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej oraz udowadnia, że jest to reakcja redoks (wskazuje utleniacz, reduktor, proces utleniania i proces redukcji)

-  projektuje doświadczenie chemiczne Reakcja chromianu(VI) sodu z kwasem siarkowym(VI) oraz zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej

-  projektuje doświadczenie chemiczne Reakcja manganianu(VII) potasu z siarczanem(IV) sodu w środowiskach kwasowym, obojętnym i zasadowym, zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych oraz udowadnia, że są to reakcje redoks (wskazuje utleniacz, reduktor, proces utleniania i proces redukcji)

-  wyjaśnia zależność charakteru chemicznego związków chromu i manganu od stopni utlenienia związków chromu i manganu w tych związkach chemicznych

-  projektuje doświadczenie chemiczne Otrzymywanie wodorotlenku żelaza(II) i badanie jego właściwości oraz zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych

-  projektuje doświadczenie chemiczne Otrzymywanie wodorotlenku żelaza(III) i badanie jego właściwości oraz zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych

-  charakteryzuje pierwiastki chemiczne bloku d

-  rozwiązuje chemografy dotyczące pierwiastków chemicznych bloków s, p oraz d

-  projektuje doświadczenie chemiczne Otrzymywanie wodorotlenku miedzi(II) i zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej

-  projektuje doświadczenie chemiczne Badanie właściwości wodorotlenku miedzi(II) i zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych

 

Uczeń:

-  projektuje doświadczenie chemiczne Badanie właściwości amoniaku i zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej

-  projektuje doświadczenie chemiczne Badanie właściwości kwasu azotowego(V) i zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych

-  przewiduje podobieństwa i różnice właściwości sodu, wapnia, glinu, krzemu, tlenu, azotu, siarki i chloru na podstawie położenia tych pierwiastków w układzie okresowym

-  wyjaśnia różnicę między tlenkiem, nadtlenkiem i ponadtlenkiem

-  przewiduje i zapisuje wzór strukturalny nadtlenku sodu

-  projektuje doświadczenie chemiczne Reakcja chloru z sodem oraz zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej w postaci cząsteczkowej i jonowej

-  rozróżnia tlenki obojętne, kwasowe, zasadowe i amfoteryczne wśród tlenków omawianych pierwiastków chemicznych

-  zapisuje równania reakcji chemicznych potwierdzające charakter chemiczny danego tlenku

-  omawia charakter chemiczny, aktywność chemiczną oraz elektroujemność pierwiastków bloku s i udowadnia, że właściwości te zmieniają się w ramach bloku

-  udowadnia, że właściwości związków chemicznych pierwiastków bloku s zmieniają się w ramach bloku

-  omawia charakter chemiczny, aktywność chemiczną oraz elektroujemność pierwiastków bloku p i udowadnia, że właściwości te zmieniają się w ramach bloku

-  udowadnia, że właściwości związków chemicznych pierwiastków bloku p zmieniają się w ramach bloku

-  projektuje doświadczenie chemiczne umożliwiające zbadanie właściwości związków manganu, chromu, miedzi i żelaza

-  rozwiązuje chemografy o dużym stopniu trudności dotyczące pierwiastków chemicznych bloków s, p oraz d

-  omawia typowe właściwości chemiczne wodorków pierwiastków 17. grupy, z uwzględnieniem ich zachowania wobec wody i zasad

-  omawia kryterium przynależności pierwiastków chemicznych do bloku f

-  wyjaśnia pojęcia lantanowce i aktynowce

-  charakteryzuje lantanowce i aktynowce

-  wymienia zastosowania pierwiastków chemicznych bloku f

 

 

Uczeń:

-    ma bardzo dobrze opanowane wiadomości i umiejętności

-    rozwiązuje zadania o trudniejszym stopniu

-    stosuje wiadomości w sytuacjach nietypowych (problemowych),

-    formułuje problemy oraz dokonuje analizy i syntezy nowych zjawisk,

-    proponuje rozwiązania nietypowe,