WYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE DLA

LICEUM CZTEROLETNIEGO ZAKRES PODSTAWOWY KLASA I

ROK

SZKOLNY 2020/2021

Lp.	Temat	Wymagania
		konieczne	podstawowe	rozszerzone	dopełniające
		Uczeń:
Kinematyka
1.	Niepewności pomiarowe, cyfry znaczące	· wykonuje pomiary czasu oraz długości, · wskazuje cyfry znaczące w wyniku obliczeń.	· oblicza średni wynik z wielu pomiarów, · zapisuje wynik obliczeń z odpowiednią liczbą cyfr znaczących, · określa rozdzielczość przyrządu pomiarowego.	· szacuje niepewność pomiarową, · oblicza niepewność względną, · porównuje precyzję poszczególnych pomiarów.	· dobiera przyrządy stosownie do przeprowadzanych pomiarów, · odróżnia błędy grube od przypadkowych, · zauważa błędy systematyczne serii pomiarów.
2.	Opis ruchu	· wskazuje na rysunkach tor oraz przebytą drogę, · stosuje pojęcie prędkości do opisu ruchu, · odróżnia przemieszczenie od drogi.	· podaje przykłady ruchu jednostajnego, · oblicza prędkość dla ruchu · jednostajnego, · odróżnia prędkość średnią od chwilowej.	· odróżnia wykresy s(t) od wykresów x(t), · oblicza prędkość z nachylenia wykresu położenia od czasu, · rozwiązuje zadania o średnim stopniu trudności.	· opisuje ruch ciała w różnych układach odniesienia, · wyznacza prędkość względną dwóch obiektów, · rozwiązuje zadania wymagające ułożenia równania i wyznaczenia niewiadomej.

Lp.

Temat

Wymagania

konieczne

podstawowe

rozszerzone

dopełniające

Uczeń:

Ruch

zmienny

· stosuje pojęcie przyspieszenia

do opisu ruchu,

· podaje przykłady ruchu przyspieszonego i opóźnionego,

· opisuje słownie ruch zmienny,

używając pojęcia prędkości.

· oblicza przyspieszenie, mając dane

prędkości i czas,

· definiuje słownie ruch jednostajnie przyspieszony i opóźniony,

· analizuje jakościowo wykresy prędkości od czasu.

· oblicza prędkość końcową przy

zadanym przyspieszeniu,

· analizuje ilościowe wykresy zależności prędkości od czasu,

· oblicza przyspieszenie z wykresu v(t).

· rozwiązuje zadania
o podwyższonym stopniu trudności,

· rysuje wykresy prędkości
i położenia od czasu przy zadanych parametrach ruchu,

· interpretuje nachylenie wykresu v(t)i x(t).

Droga
w ruchu jednostajnym i zmiennym

· odróżnia ruch jednostajny
od jednostajnie zmiennego,

· oblicza drogę w ruchu jednostajnym.

· zapisuje równania poszczególnych

ruchów,

· na podstawie opisu sytuacji potrafi

nazwać poszczególne rodzaje
ruchu ciał,

· oblicza drogę, podstawiając dane

do podstawowych wzorów.

· z opisu sytuacji wyodrębnia potrzebne wielkości fizyczne
do obliczeń,

· poprawnie dobiera równanie
do określonych rodzajów ruchu,

· poprawnie interpretuje uzyskane wyniki obliczeń.

· rozwiązuje zadania
o podwyższonym stopniu trudności,

· ocenia realność uzyskanych wyników obliczeń.

Dynamika

Siły wokół

nas. III zasada

dynamiki

· nazywa siły w najbliższym otoczeniu, wskazuje kierunki ich

działania,

· podaje treść III zasady dynamiki.

· poprawnie rysuje wektory sił,

· wybiera ciało, na które działa siła,

· na podstawie analizy opisu sytuacji,

wskazuje środek masy ciała.

· odróżnia siły wewnętrzne

od zewnętrznych,

· przedstawia pary sił wynikające

z III zasady dynamiki.

· analizuje siły działające w bardziej

złożonych układach ciał,

· wyjaśnia mechanizm poruszania się

ludzi, pojazdów itp.

Lp.

Temat

Wymagania

konieczne

podstawowe

rozszerzone

dopełniające

Uczeń:

Siła

wypadkowa.

I zasada

dynamiki

· składa siły równoległe,

· wyznacza wartość wypadkowej sił

równoległych,

· podaje treść I zasady dynamiki.

· graficznie składa siły nierównoległe,

· oblicza wartość wypadkowej sił działających w kierunkach prostopadłych do siebie,

· analizuje siły działające na ciało
w spoczynku i poruszające się ruchem jednostajnym.

· podaje przykłady inercjalnych układów odniesienia,

· wnioskuje o wartościach sił
na bazie I i III zasady dynamiki.

· zaznacza na rysunkach działające siły,

· wyznacza wartości sił działających
w układzie co najmniej dwóch ciał.

II zasada

dynamiki

· formułuje treść II zasady dynamiki,

· oblicza przyspieszenie ciała, znając

siłę i masę,

· podaje przykłady ruchu ciał pod

działaniem siły,

· wskazuje siłę będącą przyczyną

ruchu.

· analizuje rodzaj ruchu ciała przy

zadanych siłach,

· oblicza przyspieszenie, korzystając

z II zasady dynamiki,

· określa kierunek siły wypadkowej

na podstawie opisu ruchu.

· korzysta z równań ruchu, aby obliczyć siłę wypadkową,

· mając daną siłę wypadkową, wnioskuje o siłach działających
na ciało.

· rozwiązuje bardziej złożone zadania

z dynamiki.

Opory ruchu

· odróżnia siłę tarcia od oporu

ośrodka,

· wyznacza kierunek działania siły

tarcia i oporu ośrodka w opisanych

sytuacjach,

· omawia wpływ siły tarcia i oporu

ośrodka na ruch ciała.

· omawia warunki powstawania siły tarcia,

· wyjaśnia mechanizm powstawania tarcia w oparciu o obraz mikroskopowy,

· określa, od czego zależą siła tarcia
i siła oporu ośrodka.

· opisuje sposoby zmniejszenia lub

zwiększenia siły tarcia i oporu ośrodka,

· oblicza wartość siły tarcia,

· wskazuje różnice między tarciem

statycznym a kinetycznym.

· wnioskuje o wartości tarcia statycznego w opisanej sytuacji,

· rozwiązuje zadania związane
z ruchem pod działaniem siły
tarcia.

Lp.	Temat	Wymagania
		konieczne	podstawowe	rozszerzone	dopełniające
		Uczeń:
9.	Spadanie ciał	· określa rodzaj ruchu ciała spadającego swobodnie (bez oporów ruchu), · zapisuje wartość przyspieszenia ziemskiego, · wskazuje sytuacje, w których można pominąć opór powietrza.	· określa, w jakiej sytuacji ruch spadającego ciała staje się jednostajny, · zapisuje warunek, przy którym ciała spadają ruchem jednostajnym.	· omawia ruch ciała z uwzględnieniem oporu powietrza, odwołując się do II zasady dynamiki, · szacuje prędkości graniczne dla różnych ciał.	· szacuje siłę oporu powietrza z wykresu zależności prędkości od czasu dla ciała spadającego w powietrzu, · szacuje drogę przebytą ruchem przyspieszonym podczas spadania.
10.	Ruch po okręgu	· podaje przykłady ruchu po okręgu, · określa kierunek działania siły wypadkowej w ruchu po okręgu, · definiuje pojęcia prędkości, okresu i promienia okręgu.	· określa siłę będącą siłą dośrodkową we wskazanych sytuacjach, oblicza prędkość ruchu, mając dany promień i okres obiegu, · określa jakościowo zależność siły dośrodkowej od prędkości ciała, jego masy oraz promienia okręgu.	· oblicza wartość siły dośrodkowej, · wskazuje przykłady ruchu po okręgu pod działaniem różnych sił, · opisuje związki między prędkością, promieniem, okresem i częstotliwością.	· analizuje ruch po okręgu w sytuacjach, gdy siłą dośrodkową jest wypadkowa kilku sił.
11.	Siły bezwładności	· wskazuje w otoczeniu układy nie inercjalne, · podaje kierunek działania siły bezwładności w opisywanych sytuacjach, · zapisuje, od czego zależy siła bezwładności.	· oblicza wartość siły bezwładności w podanych sytuacjach, · analizuje siły działające na ciało znajdujące się w spoczynku w układzie nie inercjalnym.	· odróżnia układ inercjalny od nie inercjalnego, · rozwiązuje proste zadania w układzie nie inercjalnym.	· analizuje dane zjawisko w układzie inercjalnym i nie inercjalnym, · rozwiązuje trudniejsze zadania obliczeniowe.

Lp.

Temat

Wymagania

konieczne

podstawowe

rozszerzone

dopełniające

Uczeń:

12.

Zasady

dynamiki –

przykłady

· analizuje siły działające na ciało poruszające się ruchem

jednostajnym,

· wie, że nacisk na podłoże na równi

jest mniejszy od ciężaru,

· opisuje związek między kątem

nachylenia a przyspieszeniem ciała

na równi.

· tłumaczy w oparciu o zasady dynamiki, dlaczego trudniej jest ruszyć ciało, niż je przesuwać,

· omawia warunek spoczynku ciała

na równi, analizując siły.

· znajduje graficznie siłę wypadkową

działającą na ciało znajdujące się

na równi,

· oblicza przyspieszenie ciała na równi,

· wyjaśnia, dlaczego tarcie na stromych stokach jest małe.

· rozwiązuje zadania z równią pochyłą,

· wykorzystując równania ruchu
i zasady dynamiki.

Energia i jej przemiany

13.

Zasada

zachowania

energii

· formułuje treść zasady zachowania

energii,

· wskazuje przykłady przemian

energii w procesach zachodzących

w otoczeniu.

· omawia przemiany energetyczne

procesów w przyrodzie,

· odróżnia układ izolowany energetycznie od nieizolowanego.

· wyjaśnia przebieg zjawisk, odwołując się do zasady zachowania energii.

· rozwiązuje zadania obliczeniowe,

· wyklucza hipotetyczny przebieg

zjawiska, odwołując się do zasady

zachowania energii.

14.

Praca i moc

· określa, kiedy wykonywana jest

praca w sensie fizycznym,

· definiuje pojęcie mocy.

· oblicza pracę, gdy znane są siła

i przemieszczenie,

· oblicza pracę, gdy znane są czas pracy i moc urządzenia,

· określa, w jakich warunkach praca

wykonana przez siłę wynosi zero.

· wiąże pracę siły zewnętrznej
ze zmianą energii układu,

· zauważa wpływ sił oporu ruchu

na zmianę energii ciała.

· rozwiązuje zadania rachunkowe,

· wyznacza siłę działającą na ciało

na podstawie analizy przemian

energetycznych.

15.

Energia

grawitacji

i energia

kinetyczna

· wskazuje przykłady, w których ciała

mają energię kinetyczną i energię

potencjalną grawitacji,

· podaje, od czego zależy energia

kinetyczna i energia potencjalna

grawitacji.

· oblicza energię kinetyczną i energię

potencjalną grawitacji w prostych

przykładach.

· oblicza pracę siły wykonaną przez siłę jako zmianę energii układu.

· rozwiązuje bardziej złożone zadania

obliczeniowe.

Lp.

Temat

Wymagania

konieczne

podstawowe

rozszerzone

dopełniające

Uczeń:

16.

Zasada

zachowania

energii

mechanicznej

· formułuje zasadę zachowania

energii mechanicznej,

· opisuje, w jakich warunkach

energia mechaniczna jest

zachowana,

· podaje przykłady zjawisk,

w których zachowana jest energia

mechaniczna.

· omawia rzuty z punktu widzenia energii mechanicznej,

· oblicza energię mechaniczną ciała

w zadanej sytuacji.

· stosuje zasadę zachowania energii

do rozwiązania prostych zadań

obliczeniowych.

· rozwiązuje bardziej złożone zadania

obliczeniowe.

17.

Energia

sprężystości

· klasyfikuje ciała ze względu

na własności sprężyste,

· podaje przykłady ciał mających

energię potencjalną sprężystości.

· określa zależność siły sprężystości

od odkształcenia,

· podaje przykłady przemian

energetycznych z udziałem energii

potencjalnej sprężystości,

· podaje zastosowania energii

potencjalnej sprężystości.

· oblicza siłę sprężystości i energię

potencjalną sprężystości,

· podaje przykłady obiektów mających energię sprężystości mimo braku widocznego odkształcenia.

· rozwiązuje zadania, korzystając
z zasady zachowania energii mechanicznej.

18.

Energia

mechaniczna

w sporcie

· wskazuje dyscypliny sportowe,

w których osiągi notowane są jako

pomiar fizyczny.

· omawia przemiany energetyczne

w wybranych dyscyplinach sportowych,

· wskazuje rodzaje aktywności

wymagającej dużej mocy oraz dużej

energii.

· szacuje osiągi sportowców
w oparciu o zasadę zachowania energii.

· wyjaśnia rolę rozbiegu w różnych

dyscyplinach sportowych.

Lp.

Temat

Wymagania

konieczne

podstawowe

rozszerzone

dopełniające

Uczeń:

Grawitacja i astronomia

19.

Układ

Słoneczny

· opisuje budowę Układu

· Słonecznego,

· określa następstwa ruchu

· obrotowego i obiegowego Ziemi.

· podaje kolejność planet od Słońca,

· określa, co to są komety
i meteoryty,

· opisuje cechy planet karłowatych.

· opisuje mechanizm powstawania

· warkocza komety i jego kierunku,

· opisuje znaczenie badania meteorytów

· dla astronomii.

· opisuje miejsca, w których na niebie

· należy szukać planet,

· wyjaśnia ruch planet na tle gwiazd.

20.

Prawo

grawitacji

· formułuje prawo grawitacji
(prawo powszechnego ciążenia),

· określa siłę grawitacji jako przyczynę krążenia planet wokół Słońca oraz księżyców wokół planet.

· oblicza siłę grawitacji dla danych mas znajdujących się w podanej odległości od siebie,

· wiąże siłę grawitacji z siłą ciężkości.

· oblicza przyspieszenie grawitacyjne

na powierzchni ciał niebieskich,

· oblicza masę Ziemi.

· rozwiązuje zadania
o podwyższonym stopniu trudności.

21.

Satelity.

Prędkość

orbitalna

· podaje definicję satelity,

· określa siłę grawitacji jako

przyczynę krążenia satelitów wokół

planet,

· odróżnia satelity naturalne

i sztuczne,

· opisuje niektóre zastosowania

sztucznych satelitów.

· oblicza prędkość orbitalną satelitów,

· opisuje warunki krążenia satelitów

geostacjonarnych.

· wyprowadza wzór na prędkość orbitalną satelity,

· porównuje prędkości i okresy obiegu satelitów na różnych orbitach.

· oblicza wysokość satelitów

geostacjonarnych,

· wyprowadza związek między okresem obiegu a promieniem orbity satelitów.

Lp.

Temat

Wymagania

konieczne

podstawowe

rozszerzone

dopełniające

Uczeń:

22.

Wyznaczanie

mas planet

i gwiazd

· wyjaśnia, dlaczego Ziemia krąży

wokół Słońca, a nie odwrotnie,

odwołując się do mas obu ciał.

· oblicza masę ciała centralnego,

korzystając ze wzoru na prędkość

orbitalną.

· wyprowadza wzór na obliczenie mas ciał niebieskich z prawa grawitacji,

· oblicza masę planety mającej satelitę,

· oblicza masę, korzystając z wartości

· przyspieszenia grawitacyjnego

· na powierzchni planety.

· oblicza masy składników układów

· podwójnych krążących wokół środka masy.

23.

Nieważkość

i przeciążenie

· wskazuje sytuacje, w których

występuje stan nieważkości

i przeciążenia,

· opisuje różnice między stanem

normalnym a nieważkością

i przeciążeniem.

· wyjaśnia stan nieważkości
i przeciążenia ,odwołując się
do siły bezwładności,

· wymienia skutki zdrowotne

przebywania w stanie nieważkości

i przeciążenia,

· określa miarę przeciążenia.

· oblicza przeciążenie w określonych

sytuacjach.

· wyjaśnia stan nieważkości

i przeciążenia z punktu widzenia układu nie inercjalnego oraz układu inercjalnego.

24.

Budowa

Wszechświata

· odróżnia astronomię od astrologii,

· określa, czym są gwiazdy,

· podaje definicję roku świetlnego

jako jednostki odległości.

· wyjaśnia, że sfera niebieska

wykonuje obrót w ciągu 1 doby

i zna tego przyczynę.

· opisuje, czym są gwiazdozbiory,

· opisuje, czym jest galaktyka,

· opisuje różnicę między galaktyką

a mgławicą.

· wie, czym jest zodiak,

· przelicza lata świetlne na kilometry

i jednostki astronomiczne.

· wyjaśnia ruch Słońca i planet na tle

gwiazd.

25.

Ewolucja

Wszechświata

· opisuje podstawowe fakty

dotyczące powstania i ewolucji

Wszechświata (moment powstania – Wielki Wybuch, ciągłe

rozszerzanie się).

· podaje treść prawa Hubble’a,

· podaje dowody obserwacyjne

rozszerzania się przestrzeni.

· oblicza odległości do galaktyk

i prędkości ucieczki, korzystając z prawa Hubble’a,

· opisuje fakt istnienia ciemnej materii i ciemniej energii.

· opisuje fakty obserwacyjne

potwierdzające istnienie ciemnej

materii,

· wiąże stałą Hubble’a z wiekiem

Wszechświata.

Ocena niedostateczna

• Uczeń nie spełnił wymagań koniecznych.

• Uczeń nie opanował wiadomości i umiejętności określonych w podstawie programowej nauczania fizyki w danym okresie. Nie jest w stanie odtworzyć podanych wiadomości nawet z pomocą nauczyciela. Braki w umiejętnościach i wiadomościach uniemożliwiają mu dalszą skuteczną naukę.

Ocena dopuszczająca

• Uczeń spełnił wymagania konieczne i nie spełnił wymagań podstawowych.

• Uczeń ma braki w opanowaniu pewnych treści zawartych w podstawie programowej. Odtwarza wiedzę z pomocą nauczyciela. Deklaruje chęć dalszej nauki, jego umiejętności nie przekreślają szans na dalszą skuteczną naukę.

Ocena dostateczna

· Uczeń spełnił wymagania konieczne i podstawowe.

· Uczeń ma podstawową wiedzę na temat omówionych treści zawartych w podstawie programowej. Posługuje się wiedzą głównie na poziomie jakościowym, rozwiązuje bardzo proste, typowe przykłady rachunkowe i problemowe.

Ocena dobra

· Uczeń spełnił wymagania konieczne, podstawowe i rozszerzone.

· Uczeń w znacznym stopniu opanował treści zawarte w podstawie programowej. Posługuje się wiedzą na poziomie ilościowym. Posiadaną wiedzę potrafi zastosować do rozwiązywania przykładów rachunkowych oraz problemowych.

Ocena bardzo dobra

· Uczeń spełnił wymagania konieczne, podstawowe, rozszerzone i dopełniające.

· Uczeń w pełni opanował treści zapisane w podstawie programowej, wykazuje się swobodą w operowaniu posiadaną wiedzą i umiejętnościami. Rozwiązuje nietypowe zadania rachunkowe i problemowe.

Ocena celująca

· Uczeń spełnił wymagania konieczne, podstawowe, rozszerzone i dopełniające, a także wykazuje się wiedzą i umiejętnościami pozwalającymi rozwiązywać trudne zadania rachunkowe.

· Uczeń wykorzystuje podstawowe prawa fizyki do wyjaśniania skomplikowanych zjawisk zachodzących w przyrodzie. Samodzielnie rozwija swoje zainteresowania fizyką, osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach.