WYMAGANIA
NA POSZCZEGÓLNE OCENY SZKOLNE
GEOGRAFIA,
ZAKRES rozszerzony
KLASA 2 G_B
i 2 G_D
rok szk.
2020/2021
Poziom wymagań |
|
||||||||
Nr lekcji
|
Temat Lekcji
|
konieczny |
podstawowy |
rozszerzający |
dopełniający |
wykraczający |
|
||
|
|
||||||||
1. |
Lekcja
organizacyjna |
||||||||
2. |
Geografia
jako nauka |
Uczeń
poprawnie: ·
wyjaśnia znaczenie terminów: geografia, środowisko geograficzne, epigeosfera ·
wymienia cele badań geograficznych ·
wymienia źródła informacji geograficznej |
Uczeń
poprawnie: · określa przedmiot
badań geografii oraz innych nauk o Ziemi · klasyfikuje nauki
geograficzne · wymienia sfery
Ziemi oraz określa ich wzajemne oddziaływanie · wymienia i klasyfikuje
pośrednie i bezpośrednie źródła informacji geograficznej |
Uczeń
poprawnie: ·
wykazuje interdyscyplinarny charakter nauk
geograficznych ·
odróżnia przedmiot badań geografii fizycznej i społeczno- ·
podaje przykłady związków geografii z innymi naukami ·
wymienia sposoby pozyskiwania i przetwarzania
informacji geograficznej |
Uczeń poprawnie: · podaje przykłady
praktycznego zastosowania wiedzy geograficznej ·
ocenia wiarygodność i przydatność źródeł wiedzy
geograficznej |
Uczeń poprawnie: · omawia rolę systemu
informacji geograficznej (GIS) w gromadzeniu, przetwarzaniu i analizowaniu
danych |
|
||
3. |
Kształt
i rozmiary Ziemi |
·
przedstawia poglądy na kształt Ziemi w starożytnej
Grecji i Babilonii ·
podaje ważniejsze wymiary Ziemi ·
posługuje się definicjami szerokości geograficznej i długości
geograficznej |
· wymienia dowody na kulistość
Ziemi · wyjaśnia znaczenie
terminu elipsoida obrotowa · wyjaśnia różnicę
między długością promienia równikowego a długością promienia biegunowego · odczytuje
współrzędne geograficzne wybranych punktów |
· opisuje dawne i
współczesne metody pomiarowe stosowane do określania wymiarów Ziemi ·
odróżnia elipsoidę od geoidy ·
oblicza rozciągłość południkową i równoleżnikową obiektów
w stopniach i kilometrach |
·
oblicza obwód Ziemi metodą Eratostenesa ·
wymienia przykłady zastosowań współrzędnych
geograficznych praktyce |
· wyjaśnia i opisuje
metody pomiarów geodezyjnych |
|
||
4. |
Mapa
jako obraz Ziemi |
· wyjaśnia znaczenie
terminów: kartografia, mapa, skala mapy ·
wymienia rodzaje skal |
· podaje różnice
między mapą a planem · wymienia funkcje
mapy · klasyfikuje mapy ze
względu na różne kryteria · przelicza skalę
liczbową na mianowaną · oblicza odległość
rzeczywistą na podstawie skali mapy |
· wyjaśnia zasady
generalizacji mapy ·
rozpoznaje poszczególne rodzaje map ·
porównuje i szereguje różne rodzaje skal ·
oblicza skalę mapy, znając wymiary obiektów
geograficznych na mapie i w rzeczywistości |
· posługuje się skalą
polową do obliczania powierzchni ·
wymienia przykłady zastosowania map o różnej
treści, szczegółowości i skali ·
analizuje mapy w różnej skali pod kątem stopnia generalizacji |
· wykorzystuje skalę
do rozwiązywania zadań matematyczno-geograficznych · kreśli plan najbliższej
okolicy |
|
||
5. |
Odwzorowania
kartograficzne |
·
wyjaśnia różnicę między siatką geograficzną a kartograficzną ·
wymienia rodzaje odwzorowań klasycznych |
· wymienia zalety i
wady globusa z punktu widzenia jego zastosowania · wymienia na
podstawie mapy i schematów rodzaje siatek kartograficznych · wymienia rodzaje zniekształceń
|
·
opisuje różne rodzaje siatek kartograficznych i zna
kryteria ich podziału ·
rozpoznaje najczęściej stosowane siatki kartograficzne
na podstawie układu równoleżników i południków ·
wymienia różne typy rzutów kartograficznych |
· wymienia
zastosowanie poszczególnych siatek kartograficznych w praktyce ·
wyjaśnia sposób tworzenia różnych odwzorowań
kartograficznych ·
wyjaśnia, dlaczego na siatkach kartograficznych
występują zniekształcenia |
· wyjaśnia, w jakim celu
stosuje się różne odwzorowania kartograficzne |
|
||
6. |
Przedstawianie
zjawisk na mapach |
·
wymienia metody przedstawienia rzeźby terenu na mapach ·
wyjaśnia znaczenie terminów: poziomica, izolinia, sygnatura ·
dokonuje podziału metod prezentacji zjawisk na mapach na
jakościowe i ilościowe |
· opisuje ilościowe i
jakościowe metody prezentacji zjawisk na mapach · wyszukuje w atlasie
przykłady różnych graficznych metod prezentacji zjawisk geograficznych na
mapach |
·
podaje przykłady zastosowania ilościowych i
jakościowych metod prezentacji na mapach ·
dobiera właściwą metodę do zaprezentowania zjawiska na
mapie ·
wyjaśnia różnicę między kartogramem a kartodiagramem |
·
porównuje ilościowe i jakościowe metody
prezentacji zjawisk na mapach ·
wyjaśnia, na czym polega metoda interpolacji polowej |
· wykonuje prostą
interpolację · podaje przykłady
praktycznego zastosowania cyfrowej metody prezentacji zjawisk GIS |
|
||
7. |
Inne
sposoby prezentacji danych o przestrzeni geograficznej |
·
wymienia sposoby prezentacji geograficznej ·
odczytuje informacje ze szkicu terenu ·
wymienia różnice między wykresem a diagramem |
· wymienia rodzaje
diagramów słupkowych · odczytuje dane
statystyczne z wykresów słupkowych, liniowych oraz diagramów kołowych · odczytuje
dane z tabel statystycznych |
·
wyjaśnia specyfikę diagramu złożonego ·
interpretuje zjawiska geograficzne przedstawione na wykresach
i diagramach ·
podaje przykłady wykorzystania diagramów strukturalnych |
·
dobiera typ wykresu do prezentacji elementów
środowiska przyrodniczego i pozaprzyrodniczego · formułuje prawidłowości
dotyczące rożnych zjawisk i procesów na podstawie danych z tabeli
statystycznej · analizuje dane
statystyczne przedstawione w tabelach, na wykresach i diagramach |
· przedstawia dane
liczbowe za pomocą różnych rodzajów wykresów i diagramów |
|
||
8. |
Interpretacja
mapy samochodowej |
·
wymienia cechy mapy samochodowej ·
czyta legendę mapy samochodowej |
· posługuje się
kierunkami na mapie samochodowej · posługuje się
numerami dróg na mapie samochodowej · oblicza czas
przejazdu między wybranymi obiektami na podstawie mapy samochodowej |
·
wyznacza i opisuje trasę przejazdu między wybranymi
miejscowościami na podstawie mapy samochodowej ·
oblicza odległość wzdłuż dróg na podstawie kilometrażu |
·
omawia sposób funkcjonowania systemu nawigacji satelitarnej
GPS ·
odczytuje i interpretuje informacje o infrastrukturze
drogowej |
· odczytuje i
interpretuje treść mapy samochodowej |
|
||
9. |
Odczytywanie
treści mapy turystyczno- |
·
potrafi wyznaczyć kierunki na mapie topograficznej ·
wymienia cechy mapy topograficznej ·
czyta legendę mapy topograficznej |
· posługuje się numerami
dróg na mapie topograficznej · rozpoznaje na mapie
topograficznej obiekty na podstawie legendy i opisu ·
odczytuje rzeźbę terenu na podstawie mapy
topograficznej ·
oblicza wysokość względną · odczytuje wysokość
bezwzględną |
·
oblicza odległość na podstawie skali mapy ·
kreśli profil hipsometryczny ·
oblicza średnie nachylenie terenu |
· charakteryzuje
układ sieci hydrograficznej na podstawie mapy · wykorzystuje w
praktyce znajomość metod prezentacji informacji geograficznej · oblicza powierzchnię
na podstawie skali mapy topograficznej |
· przygotowuje
projekt zagospodarowania obszaru · podaje przykłady
wykorzystania mapy topograficznej |
|
||
10. |
Interpretacja
treści i wykorzystanie map turystyczno- |
·
wymienia informacje prezentowane na mapach turystycznych ·
wymienia cechy mapy turystycznej ·
czyta legendę mapy turystycznej |
· przedstawia różnice
pomiędzy mapą topograficzną a turystyczną · wyjaśnia, że mapa
turystyczna jest ważnym źródłem wiedzy o danym regionie · odczytuje rzeźbę
terenu na podstawie mapy turystycznej |
·
oblicza odległość na podstawie skali mapy ·
oblicza czas pieszej wędrówki między wybranymi
obiektami na podstawie mapy turystyczno-topograficznej |
· potrafi orientować
mapę w terenie · wykorzystuje system
nawigacji satelitarnej GPS do określania położenia · ocenia trudność szlaków
turystycznych, uwzględniając rzeźbę powierzchni |
· planuje trasę
wycieczki na podstawie mapy turystycznej · wyciąga wnioski na
podstawie analizy treści mapy turystycznej |
|
||
11./12. |
Powtórzenie i
sprawdzenie wiadomości z rozdziału Obraz
Ziemi |
||||||||
II.
ZIEMIA WE WSZECHŚWIECIE |
|
||||||||
13. |
Wszechświat |
Uczeń
poprawnie: ·
wyjaśnia znaczenie terminów: wszechświat, kosmos, galaktyka, ciało niebieskie, gwiazda, planeta ·
wymienia jednostki odległości: jednostkę astronomiczną, rok świetlny, parsek ·
omawia założenia teorii geocentrycznej i heliocentrycznej |
Uczeń poprawnie: · przedstawia teorie powstania
wszechświata · porównuje
odległości we wszechświecie · wymienia typy
galaktyk we wszechświecie |
Uczeń
poprawnie: ·
opisuje na podstawie schematu położenie Ziemi we wszechświecie ·
opisuje budowę Drogi Mlecznej ·
wyjaśnia etapy ewolucji gwiazd |
Uczeń poprawnie: ·
opisuje cechy budowy wszechświata oraz określa
położenie różnych ciał niebieskich we wszechświecie |
Uczeń poprawnie: · określa wpływ badań
kosmosu na kształtowanie się poglądów dotyczących Ziemi i innych ciał niebieskich |
|
||
14. |
Układ
Słoneczny |
·
wymienia ciała niebieskie tworzące Układ Słoneczny ·
podaje różnice między planetą a gwiazdą ·
wymienia planety wg kolejności w Układzie Słonecznym ·
wymienia nazwy planet grupy ziemskiej i planet olbrzymów |
· opisuje budowę
Układu Słonecznego · charakteryzuje
ciała niebieskie tworzące Układ Słoneczny · porównuje planety
grupy ziemskiej z planetami olbrzymami · charakteryzuje
mniejsze ciała niebieskie Układu Słonecznego |
·
porównuje na podstawie danych cechy planet Układu
Słonecznego ·
wskazuje zależność między oddaleniem planet od Słońca
a ich prędkością na orbicie ·
opisuje cechy Ziemi na tle innych planet Układu
Słonecznego |
· prezentuje
współczesne poglądy na rozwój Układu Słonecznego ·
opisuje etapy powstawania Ziemi |
· formułuje zależności
zachodzące między Słońcem a planetami Układu Słonecznego |
|
||
15. |
Ruch
obiegowy Ziemi |
·
wymienia podstawowe cechy ruchu obiegowego Ziemi ·
wyjaśnia znaczenie terminów: ekliptyka, peryhelium, aphelium, górowanie Słońca |
· omawia na podstawie
schematu układ horyzontalny · omawia na podstawie
schematu obieg Ziemi dookoła Słońca · podaje czas obiegu
Ziemi wokół Słońca · wymienia różnice
między rokiem przestępnym a zwykłym · podaje, w jakich
dniach Słońce góruje w zenicie na równiku, zwrotniku Raka i zwrotniku
Koziorożca |
·
opisuje na podstawie schematu zróżnicowanie oświetlenia
Ziemi w różnych porach roku ·
wyjaśnia przyczyny występowania dnia polarnego i nocy
polarnej ·
podaje czas trwania dnia i nocy na różnych
szerokościach geograficznych w dniach równonocny i przesileń ·
omawia na podstawie schematu zaćmienie Słońca i zaćmienie
Księżyca |
·
wymienia przyczyny występowania pór roku na Ziemi ·
wskazuje konsekwencje ruchu obiegowego Ziemi ·
wyjaśnia przyczynę zaćmienia Słońca i zaćmienia Księżyca |
·
wykazuje zależność między widomym ruchem Słońca na tle gwiazdozbiorów
a ruchem obiegowym Ziemi ·
opisuje zjawisko precesji osi Ziemi |
|
||
16. |
Strefy
oświetlenia Ziemi |
·
wymienia nazwy astronomicznych pór roku na półkuli
północnej i południowej oraz dni, w których
się rozpoczynają ·
wymienia granice stref oświetlenia Ziemi |
· wymienia strefy
oświetlenia Ziemi i wskazuje na mapie · wyjaśnia kryteria
wydzielania stref oświetlenia Ziemi · wymienia
konsekwencje przyrodnicze występowania stref oświetlenia Ziemi |
·
opisuje różnice między astronomicznymi, kalendarzowymi
i klimatycznymi porami roku ·
wykazuje zależność między ilością energii docierającej
do powierzchni Ziemi a wysokością Słońca nad horyzontem ·
porównuje pozorną wędrówkę Słońca nad widnokręgiem w ciągu
doby w różnych porach roku ·
oblicza wysokość górowania Słońca nad widnokręgiem w różnych
szerokościach geograficznych |
·
oblicza szerokość geograficzną dowolnego punktu na powierzchni
Ziemi na podstawie wysokości górowania Słońca w dniach równonocny i przesileń |
· opisuje przykłady
wpływu zmian oświetlenia Ziemi w ciągu roku na życie i działalność człowieka |
|
||
17. |
Ruch
obrotowy Ziemi |
·
wyjaśnia znaczenie terminów: ruch obrotowy, doba ·
podaje kierunek i czas obrotu Ziemi wokół własnej osi |
· przedstawia cechy
ruchu obrotowego Ziemi · omawia różnicę
między dobą gwiazdową a dobą słoneczną · rozróżnia prędkość
kątową i liniową · objaśnia zjawisko wschodu
i zachodu Słońca |
·
wymienia konsekwencje ruchu obrotowego Ziemi ·
wymienia dowody ruchu obrotowego |
·
opisuje działanie siły odśrodkowej i siły Coriolisa ·
wyjaśnia zjawisko faz Księżyca |
· wskazuje skutki
występowania siły Coriolisa dla środowiska przyrodniczego |
|
||
18. |
Rachuba
czasu na Ziemi – czas słoneczny |
·
wyjaśnia znaczenie terminu czas słoneczny ·
omawia dawny i współczesny
podział jednostek czasu |
· wyjaśnia przyczyny
zróżnicowania czasu na Ziemi · oblicza czas słoneczny |
·
wyjaśnia zależność czasu słonecznego od długości
geograficznej ·
oblicza długość geograficzną danego miejsca na
podstawie czasu słonecznego |
·
wyjaśnia zależność pomiędzy kierunkiem obrotu Ziemi w ruchu
dookoła własnej osi a zmianą czasu |
· opisuje przykłady
wpływu różnic czasu słonecznego na życie i działalność człowieka |
|
||
19. |
Czas
strefowy i urzędowy |
·
wyjaśnia znaczenie terminów: czas uniwersalny, czas strefowy, czas urzędowy · wskazuje na mapie
międzynarodową linię zmiany daty |
·
omawia czas strefowy ·
określa znaczenie czasu uniwersalnego (UTC) · podaje nazwy europejskich
stref czasu · wymienia różnicę między
kalendarzem juliańskim a gregoriańskim |
·
określa czas lokalny za pomocą mapy stref czasowych · wyjaśnia przyczyny
wprowadzenia stref czasowych i czasu urzędowego na Ziemi oraz granicy zmiany
daty · posługuje się mapą
stref czasowych do określenia różnicy czasu strefowego |
·
przelicza czas słoneczny na czas uniwersalny i strefowy ·
wyjaśnia różnicę między czasem letnim a zimowym · wyjaśnia skutki
wprowadzenia czasu strefowego i urzędowego na Ziemi |
· opisuje przykłady
wpływu różnic czasu strefowego na życie i działalność człowieka |
|
||
20./21. |
Powtórzenie
i sprawdzenie wiadomości z rozdziału Ziemia
we wszechświecie |
||||||||
|
|
||||||||
22. |
Skład
i budowa atmosfery |
Uczeń
poprawnie: ·
wyjaśnia znaczenie terminów: atmosfera, aerozole atmosferyczne, magnetosfera ·
określa skład chemiczny atmosfery ·
odróżnia składniki stałe od składników zmiennych
atmosfery ·
wymienia nazwy poszczególnych warstw atmosfery |
Uczeń poprawnie: · wyjaśnia
pochodzenie aerozoli atmosferycznych · podaje
najważniejsze cechy poszczególnych warstw atmosfery |
Uczeń
poprawnie: ·
wyjaśnia pochodzenie atmosfery Ziemi ·
porównuje cechy poszczególnych warstw atmosfery ·
omawia zmiany temperatury powietrza w profilu pionowym
atmosfery ·
omawia cechy pola magnetycznego Ziemi |
Uczeń poprawnie: ·
ocenia ochronne znaczenie atmosfery dla życia na Ziemi ·
wyjaśnia znaczenie magnetosfery ·
wyjaśnia przyczyny powstawania zorzy polarnej |
Uczeń poprawnie: · opisuje i podaje
przykłady oddziaływania promieniowania kosmicznego na środowisko geograficzne
Ziemi |
|
||
23. |
Obieg
ciepła |
·
wymienia rodzaje promieniowania ·
wymienia źródła ciepła na Ziemi |
· wyjaśnia znaczenie
promieniowania całkowitego · omawia bilans
promieniowania na podstawie schematu · wymienia i wskazuje
na mapie obszary o dodatnim i ujemnym saldzie bilansu promieniowania · wyjaśnia znaczenie terminów:
albedo, turbulencja, konwekcja,
radiacja, adwekcja |
·
wymienia sposoby wymiany ciepła w atmosferze ·
wykazuje zależność między ilością energii docierającej
do powierzchni Ziemi a wysokością Słońca nad horyzontem |
·
omawia bilans promieniowania Ziemi ·
omawia wpływ zachmurzenia na temperaturę powietrza ·
omawia zmiany wartości ciśnienia i zawartości ozonu w profilu
pionowym atmosfery |
· wyjaśnia, w jaki
sposób aerozole znajdujące się w atmosferze wpływają na wielkość
promieniowania bezpośredniego i rozproszonego |
|
||
24. |
Czynniki
kształtujące rozkład temperatury |
·
wyjaśnia znaczenie terminów: temperatura powietrza,
izoterma ·
wymienia rodzaje skal, w których dokonuje się
pomiarów temperatury powietrza ·
porównuje temperaturę powietrza w różnych skalach ·
wymienia czynniki wpływające na rozkład temperatury
powietrza |
· opisuje na
podstawie wykresów i map zróżnicowanie temperatury powietrza w troposferze · opisuje czynniki
wpływające na rozkład temperatury powietrza · oblicza średnią
dobową temperaturę powietrza |
·
porównuje rozkład temperatury powietrza w
poszczególnych porach roku na półkuli północnej i południowej ·
wyjaśnia wpływ rzeźby terenu na nasłonecznienie i temperaturę
powietrza ·
charakteryzuje na podstawie mapy roczne amplitudy
temperatury powietrza na Ziemi ·
oblicza średnią roczną i roczną amplitudę temperatury
powietrza ·
wykazuje przyczyny zróżnicowania średniej rocznej
temperatury powietrza na Ziemi |
·
wykazuje związek między strefami termicznymi a strefami
oświetlenia Ziemi ·
wskazuje na podstawie mapy przyczyny nierównomiernego
rozkładu temperatury powietrza na Ziemi ·
oblicza temperaturę powietrza na różnych wysokościach na
podstawie gradientu termicznego |
· wyjaśnia zjawisko
inwersji termicznej · opisuje przykłady
wpływu temperatury powietrza na życie i działalność człowieka |
|
||
25. |
Ruchy
powietrza atmosferycznego |
·
wymienia jednostki ciśnienia atmosferycznego i przyrządy
do jego pomiaru ·
wyróżnia podstawowe układy baryczne ·
odczytuje z mapy izobar wartość ciśnienia atmosferycznego |
· wyjaśnia na
podstawie schematu przyczyny powstawania ośrodków barycznych · wskazuje strefy
podwyższonego i obniżonego ciśnienia na kuli ziemskiej |
·
wykazuje zależność ciśnienia atmosferycznego od
temperatury powietrza ·
omawia krążenie powietrza w ośrodkach barycznych
na półkuli północnej i południowej |
·
omawia przyczyny ruchu powietrza atmosferycznego ·
omawia na podstawie mapy rozmieszczenie stałych oraz
sezonowych wyżów i niżów atmosferycznych na Ziemi |
· dostrzega znaczenie
ruchu powietrza atmosferycznego dla działalności gospodarczej człowieka |
|
||
26. |
Globalna
cyrkulacja atmosfery. Pasaty i monsuny |
·
wyjaśnia znaczenie terminów: pasat, antypasat, monsun ·
wymienia obszary występowania pasatów i monsunów
oraz wskazuje je na mapie |
· wyjaśnia rozmieszczenie
stałych ośrodków ciśnienia · omawia na podstawie
schematu cyrkulację powietrza w strefie międzyzwrotnikowej · wyjaśnia mechanizm
powstawania pasatów · wyjaśnia mechanizm powstawania
monsunów |
·
opisuje cyrkulację powietrza w strefie
międzyzwrotnikowej, umiarkowanej i okołobiegunowej ·
wymienia cechy pasatów ·
podaje przyczyny cykliczności zmian cyrkulacji
monsunowej |
·
wyjaśnia na podstawie schematu globalną cyrkulację
powietrza w troposferze ·
wymienia nazwy komórek cyrkulacyjnych, w których obrębie
odbywa się ruch mas powietrza ·
wyjaśnia mechanizm powstawania pasatów jako skutek
cyrkulacji powietrza w strefie międzyzwrotnikowej |
· wyjaśnia na
przykładach znaczenie pasatów i monsunów dla przebiegu pogody i
działalności gospodarczej człowieka |
|
||
27. |
Rodzaje
wiatrów lokalnych |
·
wyjaśnia znaczenie terminów: bryza, fen, wiatr górski, dolinny, bora ·
wymienia wiatry lokalne |
· wyjaśnia mechanizm
powstawania bryzy · wskazuje na mapie
obszary występowania wiatrów lokalnych |
·
wymienia cechy wiatrów lokalnych · wyjaśnia mechanizm
powstawania wiatru fenowego, górskiego, dolinnego i bory · podaje lokalne
nazwy wiatru fenowego |
· wyjaśnia genezę
wiatrów lokalnych: bryzy, fenu, bory, wiatru górskiego i dolinnego |
· wyjaśnia wpływ
wiatrów lokalnych na środowisko geograficzne |
|
||
28. |
Wilgotność
powietrza i opady atmosferyczne |
·
wyjaśnia znaczenie terminów: wilgotność względna, wilgotność bezwzględna ·
wymienia rodzaje opadów i osadów atmosferycznych ·
odczytuje z mapy roczne sumy opadów atmosferycznych |
· przedstawia miary
wilgotności powietrza · opisuje proces
kondensacji pary wodnej · wyjaśnia proces
resublimacji · opisuje typy
genetyczne opadów atmosferycznych · wymienia obszary o najmniejszych
i największych rocznych sumach opadów i wskazuje je na mapie |
·
wyjaśnia mechanizm powstawania chmur oraz opadów i
osadów atmosferycznych ·
wyjaśnia różnicę między mgłą radiacyjną a mgłą adwekcyjną ·
rozróżnia typy genetyczne chmur ·
wyjaśnia przyczyny nierównomiernego rozkładu opadów
atmosferycznych na Ziemi |
· wyjaśnia etapy
powstawania opadu atmosferycznego ·
podaje i omawia różnice między poszczególnymi typami
genetycznymi opadów |
· wyjaśnia
powstawanie cienia opadowego i podaje przykłady jego występowania |
|
||
29. |
Masy
powietrza i fronty atmosferyczne |
·
wyjaśnia znaczenie terminów: masy powietrza, front atmosferyczny, front zokludowany, strefa frontalna ·
wymienia rodzaje mas powietrza i rodzaje frontów
atmosferycznych |
· wymienia kryteria
podziału i podaje cechy mas powietrza · omawia
rozmieszczenie mas powietrza i frontów atmosferycznych na kuli ziemskiej oraz
wskazuje je na mapie · odróżnia na
podstawie schematu front chłodny od ciepłego |
·
analizuje przebieg zjawisk atmosferycznych w strefie
frontu ciepłego i zimnego ·
opisuje zjawisko okluzji |
·
przewiduje skutki przemieszczania się różnych frontów
atmosferycznych |
· przewiduje
nadejście frontu atmosferycznego na podstawie obserwacji zjawisk meteorologicznych |
|
||
30. |
Prognozowanie
pogody |
·
wymienia elementy meteorologiczne pogody |
· wymienia metody
badań meteorologicznych · odczytuje
informacje z mapy synoptycznej |
·
uzasadnia konieczność prognozowania pogody · dostrzega
potrzebę dokonywania pomiarów i obserwacji elementów meteorologicznych z wykorzystaniem
nowoczesnych technik do prognozowania pogody ·
wyjaśnia przyczyny regionalnego zróżnicowania zjawisk
pogodowych na Ziemi |
·
przewiduje pogodę na podstawie danych synoptycznych ·
przygotowuje krótkoterminową prognozę pogody na
podstawie mapy synoptycznej oraz obserwacji i pomiarów meteorologicznych |
· wykazuje na
przykładach wpływ pogody na życie i działalność gospodarczą człowieka |
|
||
31./32. |
Klimaty
kuli ziemskiej |
·
odróżnia klimat od pogody ·
wymienia składniki klimatu ·
wymienia czynniki klimatotwórcze ·
wymienia strefy klimatyczne |
· charakteryzuje
czynniki klimatyczne · wskazuje na mapie
główne strefy klimatyczne świata · odczytuje z
klimatogramów wartość temperatury powietrza i opadów · wykazuje różnice między
klimatem morskim a klimatem kontynentalnym |
·
analizuje wpływ czynników na procesy
klimatotwórcze ·
rozpoznaje typ klimatu na podstawie jego opisu ·
wyjaśnia strefowość klimatyczną na Ziemi ·
wyróżnia klimaty astrefowe i podaje ich przykłady ·
opisuje cechy klimatów lokalnych (miejska wyspa ciepła) |
·
opisuje typy klimatów na podstawie klimatogramów i mapy
klimatycznej ·
uzasadnia zasięg występowania stref klimatycznych i
typów klimatu na Ziemi ·
opisuje piętrowość klimatyczną w górach |
·
porównuje klimatogramy charakterystyczne dla różnych
typów klimatu · wykazuje związek między
działalnością człowieka a klimatem lokalnym (miejscowym) |
|
||
33. |
Zmiany
atmosfery i klimatu |
·
wymienia efekty zmian zachodzących w atmosferze ·
wymienia nazwy gazów przyczyniających się do powstawania
efektu cieplarnianego |
· omawia na podstawie
schematu mechanizm efektu cieplarnianego · analizuje na
podstawie wykresu zmiany średniej rocznej temperatury powietrza na świecie · wyjaśnia znaczenie
gazów cieplarnianych |
·
wyjaśnia przyczyny zmian klimatu na Ziemi ·
wymienia skutki powstawania dziury ozonowej |
·
wyjaśnia znaczenie ozonosfery dla życia ludzi na Ziemi ·
opisuje skutki globalnych zmian klimatu |
· proponuje działania
ograniczające wpływ człowieka na zmiany atmosfery i klimatu |
|
||
34. |
Ekstremalne
zjawiska atmosferyczne i ich skutki |
·
wymienia niebezpieczne zjawiska meteorologiczne ·
wskazuje na mapie obszary występowania ekstremalnych
zjawisk atmosferycznych |
· klasyfikuje na
podstawie tabeli tornada ze względu na poziom ich intensywności · podaje przyczyny
występowania susz · wymienia obszary
zagrożone pustynnieniem |
·
wyjaśnia przyczyny powstawania ekstremalnych zjawisk i
anomalii pogodowych na Ziemi ·
omawia budowę cyklonu tropikalnego ·
wymienia lokalne nazwy cyklonów tropikalnych |
·
podaje przykłady skutków ekstremalnych zjawisk atmosferycznych ·
podaje skutki występowania susz |
· podaje działania
podejmowane przez człowieka w celu zmniejszenia ekstremalnych zjawisk i
anomalii pogodowych |
|
||
35./36. |
Powtórzenie
i sprawdzenie wiadomości z rozdziału Atmosfera |
||||||||
IV. HYDROSFERA |
|
||||||||
37. |
Cykl
hydrologiczny |
Uczeń
poprawnie: ·
wyjaśnia znaczenie terminów: hydrosfera, mały obieg wody, duży obieg wody, retencja ·
analizuje dane liczbowe dotyczące zasobów wodnych kuli
ziemskiej ·
wymienia składniki bilansu wodnego |
Uczeń poprawnie: · analizuje zasoby
wodne w przyrodzie na podstawie wykresu · wymienia elementy składowe
cyklu hydrologicznego · omawia fizyczne i chemiczne
właściwości wody · opisuje na
podstawie mapy regionalne zróżnicowanie bilansu wodnego |
Uczeń
poprawnie: ·
omawia teorię powstania hydrosfery ·
wyjaśnia wpływ energii słonecznej i siły ciężkości na obieg
wody w przyrodzie ·
analizuje schemat cyklu hydrologicznego |
Uczeń poprawnie: ·
omawia cechy cyklu hydrologicznego w różnych warunkach klimatycznych ·
omawia rolę retencji w cyklu hydrologicznym ·
przedstawia bilans wodny i jego zróżnicowanie w poszczególnych
strefach klimatycznych |
Uczeń poprawnie: · analizuje przyczyny
zróżnicowania elementów bilansu wodnego w poszczególnych strefach
klimatycznych · wykazuje znaczenie
wody dla funkcjonowania systemu przyrodniczego Ziemi |
|
||
38. |
Oceany
i morza |
·
wyjaśnia znaczenie terminów: morze, zlewisko mórz, zatoka, cieśnina ·
wymienia zasoby wodne wszechoceanu ·
przedstawia podział wszechoceanu na mapie świata |
· wymienia typy mórz
i wskazuje ich przykłady na mapie · opisuje na podstawie
schematu skład chemiczny wody morskiej · omawia na podstawie
mapy zasolenie powierzchniowej warstwy wód oceanicznych |
·
wyjaśnia przyczyny zróżnicowania zasolenia wody
morskiej ·
opisuje zróżnicowanie termiki przypowierzchniowych wód
oceanicznych |
·
porównuje pionowy rozkład temperatury i zasolenia wybranych
mórz ·
wyjaśnia przyczyny zróżnicowania gęstości wody morskiej |
· uzasadnia
konieczność ochrony wód morskich · ocenia wpływ
człowieka na ekosystemy mórz i oceanów |
|
||
39. |
Dynamika
oceanów – prądy morskie, falowanie |
·
wymienia rodzaje ruchów wody morskiej ·
wymienia rodzaje prądów morskich i podaje ich przykłady ·
wskazuje na mapie obszary występowania tsunami |
· wymienia źródła
energii powodujące ruch wód morskich · wyjaśnia przyczyny
powstawania prądów morskich · opisuje na
podstawie mapy rozkład prądów morskich na świecie · omawia przyczyny falowania
wód morskich |
·
objaśnia wpływ prądów morskich na warunki klimatyczne ·
objaśnia mechanizm powstawania falowania wiatrowego |
·
objaśnia mechanizm powstawania i układu
powierzchniowych prądów morskich ·
omawia mechanizm powstania i skutki tsunami ·
podaje przykłady niszczącej działalności fal morskich –
sztormowych i tsunami |
·
wskazuje możliwości gospodarczego wykorzystania oceanów ·
charakteryzuje wpływ poszczególnych ruchów wody
morskiej na warunki klimatyczne i gospodarkę ·
podaje przyczyny i skutki zjawiska EL Niño |
|
||
40 |
Dynamika
oceanów – pływy morskie, sejsze, upwelling |
·
wymienia rodzaje pływów morskich ·
wymienia obszary o największych pływach ·
podaje rozmiary przypływów w otwartych oceanach i zatokach
morskich |
· wymienia przyczyny
i skutki pływów morskich |
· wymienia przyczyny
powstawania sejszy · omawia na podstawie
schematu mechanizm powstawania sejszy |
· objaśnia mechanizm
powstawania upwellingu i downwellingu |
·
przedstawia wpływ upwellingu i downwellingu na
środowisko życia wybrzeży |
|
||
41. |
Zróżnicowanie
sieci rzecznej na Ziemi |
·
wyjaśnia znaczenie terminów: system rzeczny, dorzecze, dział wodny ·
wymienia rodzaje rzek ·
wskazuje na mapie wybrane rzeki świata ·
wskazuje na mapie świata obszary bezodpływowe oraz
pozbawione rzek |
· charakteryzuje na
podstawie schematu system rzeczny wraz z dorzeczem · odróżnia rzekę stałą
od rzeki okresowej i epizodycznej · wymienia czynniki
wpływające na poziom wody w rzece · wyjaśnia różnicę
między wezbraniem a powodzią |
·
analizuje związki między warunkami klimatycznymi
a występowaniem rzek na Ziemi ·
opisuje na podstawie mapy rozmieszczenie wód
powierzchniowych na Ziemi |
·
wyjaśnia przyczyny i skutki powodzi ·
wyjaśnia krajobrazowe i gospodarcze funkcje rzek |
· opisuje na
przykładach następstwa nieracjonalnej gospodarki wodnej w wybranych regionach |
|
||
42. |
Ustroje
rzeczne |
·
wyjaśnia znaczenie terminu ustrój rzeczny (reżim) ·
wymienia rodzaje ustrojów rzecznych |
· wymienia rodzaje
zasilania rzek · opisuje ustroje
złożone i podaje przykłady rzek o tych ustrojach |
·
opisuje cechy ustrojów rzecznych ·
rozpoznaje cechy ustrojów rzecznych ·
klasyfikuje rzeki do odpowiedniego typu ustroju na podstawie
wielkości przepływów |
· analizuje wykresy
stanów wód i przepływów wybranych rzek · podaje przyczyny
najwyższych przepływów wybranych rzek |
· analizuje związki
między warunkami klimatycznymi a typami ustrojów rzecznych · ocenia wpływ różnych
czynników na reżim rzeczny |
|
||
43. |
Jeziora |
·
wyjaśnia znaczenie terminów: jezioro, misa jeziorna ·
wymienia kryteria klasyfikacji jezior ·
wymienia najgłębsze i największe jeziora na
świecie oraz wskazuje je na mapie ·
wskazuje na mapie główne typy jezior |
· wymienia czynniki warunkujące
powstawanie jezior · klasyfikuje jeziora
wg pochodzenia misy jeziornej i żyzności oraz wskazuje je na mapie · wymienia funkcje
sztucznych zbiorników |
·
charakteryzuje typy genetyczne jezior oraz wskazuje ich
przykłady na mapie ·
opisuje etapy zarastania jezior (sukcesji) ·
opisuje warunki powstawania i występowania bagien
i torfowisk |
·
analizuje związki między warunkami klimatycznymi a występowaniem
jezior na Ziemi ·
czyta plany batymetryczne wybranych jezior |
· wyjaśnia krajobrazowe
i gospodarcze funkcje jezior |
|
||
44. |
Lodowce
górskie |
·
wyjaśnia znaczenie terminów: lodowiec górski, firn, pole firnowe, granica wiecznego śniegu, jęzor
lodowcowy, wieloletnia zmarzlina ·
wymienia typy lodowców górskich ·
wskazuje na mapie przykłady obszarów występowania
lodowców górskich |
· wymienia czynniki
warunkujące powstawanie lodowców górskich · omawia na podstawie
schematu przebieg granicy wiecznego śniegu na kuli ziemskiej na różnych
szerokościach geograficznych · omawia na podstawie
schematu budowę lodowca górskiego |
·
wyjaśnia przyczyny występowania granicy wiecznego
śniegu na różnej wysokości ·
charakteryzuje wybrane typy lodowców górskich ·
opisuje ruch lodu lodowcowego |
· klasyfikuje typy
lodowców górskich ze względu na wielkość i warunki orograficzne ich powstawania |
· ocenia wpływ zmian
klimatycznych na zmiany zasięgu obszarów współcześnie zlodzonych |
|
||
45. |
Lądolody
i wieloletnia zmarzlina |
·
wyjaśnia znaczenie terminów: lądolód, wieloletnia zmarzlina, pak lodowy, soliflukcja ·
wskazuje na mapie świata obszary występowania lądolodów |
· omawia warunki
powstawania lądolodów · wymienia obszary
występowania wieloletniej zmarzliny · opisuje powstawanie
barier lodowych · wyjaśnia zjawisko
cielenia się lodowca |
·
analizuje uwarunkowania rozwoju pokryw lodowych na Ziemi ·
opisuje cechy lądolodu antarktycznego i lądolodu
grenlandzkiego ·
omawia warunki powstawania wieloletniej zmarzliny |
· wskazuje na mapach
zasięg obszarów współcześnie zlodzonych i ocenia wpływ zmian klimatycznych na
zmiany zasięgu tych obszarów · omawia proces
powstawania bariery lodowej i góry lodowej · analizuje przekrój
przez strefę wieloletniej zmarzliny ·
wskazuje na mapie świata obszary występowania
wieloletniej zmarzliny |
· wyjaśnia wpływ
występowania wieloletniej zmarzliny na działalność człowieka i
zagospodarowanie obszarów |
|
||
46. |
Wody
podziemne |
·
wyjaśnia znaczenie terminów: warstwa wodonośna, zwierciadło wód podziemnych, strefa aeracji,
strefa saturacji, infiltracja ·
klasyfikuje wody podziemne według różnych kryteriów ·
wymienia na podstawie schematu poszczególne poziomy wód
podziemnych ·
wymienia kryteria podziału źródeł |
· opisuje
poszczególne poziomy wód podziemnych · wyjaśnia na
podstawie schematu powstawanie wód artezyjskich i subartezyjskich · wskazuje na mapie
obszary występowania wód artezyjskich i subartezyjskich, wód termalnych i gejzerów · wymienia rodzaje
źródeł |
·
wyjaśnia pochodzenie wód podziemnych ·
wykazuje zależność cech wód podziemnych od budowy
geologicznej ·
omawia warunki powstawania gejzerów |
· wyjaśnia
warunki powstania wybranych typów źródeł
·
omawia zastosowanie wód
artezyjskich w gospodarce ·
wymienia przykłady zastosowań źródeł mineralnych (cieplic)
w lecznictwie |
· wykazuje znaczenie
wód podziemnych w życiu i gospodarce człowieka |
|
||
47./48. |
Powtórzenie i sprawdzenie wiadomości
z rozdziału Hydrosfera |
||||||||
V. WNĘTRZE ZIEMI. PROCESY ENDOGENICZNE |
|
||||||||
49. |
Budowa
wnętrza Ziemi |
Uczeń
poprawnie: ·
wyjaśnia znaczenie terminów: litosfera, astenosfera ·
wymienia główne pierwiastki i minerały budujące
skorupę ziemską ·
wymienia na podstawie schematu warstwy wnętrza Ziemi |
Uczeń poprawnie: · opisuje zmiany
temperatury, ciśnienia i gęstości wraz ze wzrostem głębokości · opisuje
na podstawie schematu budowę wnętrza Ziemi · wyróżnia
powierzchnie nieciągłości |
Uczeń
poprawnie: ·
opisuje wybrane metody badań wnętrza Ziemi ·
wymienia przykłady zróżnicowania wielkości stopnia geotermicznego
na Ziemi ·
wskazuje różnicę między budową skorupy kontynentalnej
a budową skorupy oceanicznej |
Uczeń poprawnie: ·
oblicza temperaturę wnętrza Ziemi, znając stopień
geotermiczny · opisuje
właściwości fizyczne wnętrza Ziemi · opisuje
skład mineralogiczny skorupy ziemskiej |
Uczeń poprawnie: · opisuje współczesny
rozwój poglądów na budowę wnętrza Ziemi |
|
||
50. |
Minerały
i skały |
·
wyjaśnia znaczenie terminów: minerał, skała, magma, metamorfizm, konkrecja ·
wymienia główne minerały skałotwórcze ·
podaje różnice między minerałem a skałą ·
rozpoznaje najpospolitsze skały występujące na Ziemi |
· wymienia cechy
różniące minerały · opisuje skały o
różnej genezie i podaje ich przykłady · wymienia przykłady
minerałów i skał będących surowcami mineralnymi · wymienia na
podstawie schematu formy skupienia złóż mineralnych · wymienia obszary
występowania skał magmowych, osadowych i metamorficznych |
·
opisuje warunki powstawania minerałów ·
opisuje właściwości wybranych skał ·
charakteryzuje typy złóż ·
charakteryzuje rodzaje surowców mineralnych ze względu
na pochodzenie |
·
przedstawia gospodarcze wykorzystanie skał i minerałów
na konkretnych przykładach |
· ocenia zmiany
środowiska przyrodniczego związane z eksploatacją surowców mineralnych |
|
||
51. |
Odtwarzanie
i datowanie dziejów Ziemi |
·
wyjaśnia znaczenie terminów: geologia historyczna, skamieniałość przewodnia, wiek względny, wiek
bezwzględny ·
wymienia nauki geologii historycznej ·
wymienia przykłady skamieniałości przewodnich |
· wymienia cele badań
geologii historycznej · odróżnia wiek względny
od wieku bezwzględnego · wymienia główne
jednostki podziału dziejów Ziemi |
·
opisuje metody określania wieku względnego i bezwzględnego ·
opisuje tabelę stratygraficzną ·
wymienia eony, ery, okresy i epoki w dziejach
Ziemi ·
porównuje długość trwania poszczególnych er ·
wyjaśnia na podstawie schematu powstawanie
skamieniałości |
·
wyjaśnia zasady odtwarzania i określania
chronologii dziejów Ziemi ·
wyjaśnia, na czym polega zasada aktualizmu
geologicznego ·
przedstawia na podstawie profilu geologicznego historię
geologiczną regionu |
· wyjaśnia, dlaczego
metodę radiowęglową stosuje się do datowania młodych utworów · analizuje przekrój
geologiczny |
|
||
52. |
Kronika
dziejów Ziemi |
·
odczytuje z tabeli stratygraficznej najważniejsze
wydarzenia w dziejach Ziemi |
· rozpoznaje okres
geologiczny na podstawie opisu · opisuje zmiany
klimatu w dziejach Ziemi na podstawie tabeli |
· omawia
rozwój fauny i flory w dziejach Ziemi ·
rozpoznaje okres geologiczny na podstawie
skamieniałości przewodnich ·
omawia najważniejsze wydarzenia z przeszłości
geologicznej Ziemi |
·
opisuje zmiany położenia kontynentów w dziejach Ziemi ·
opisuje na podstawie mapy maksymalne zasięgi
plejstoceńskich pokryw lodowych na Ziemi |
· opisuje hipotezy
tłumaczące przyczyny wielkiego wymierania świata organicznego pod koniec
mezozoiku |
|
||
53. |
Tektonika
płyt litosfery |
·
wyjaśnia znaczenie terminów: tektonika, strefa spredingu strefa subdukcji, prądy konwekcyjne ·
rozróżnia na schemacie strefy spredingu i subdukcji ·
wskazuje na mapie świata przebieg granic płyt litosfery |
· wymienia założenia
teorii dryfu kontynentów A. Wegenera · przedstawia założenia
teorii tektoniki płyt litosfery · wymienia i wskazuje
na mapie tektonicznej płyty litosfery i grzbiety śródoceaniczne |
·
wyjaśnia przyczyny wzajemnego przemieszczania się płyt litosfery
i określa kierunek ich ruchu ·
omawia budowę strefy spredingu i strefy subdukcji oraz
wymienia procesy w nich zachodzące ·
wskazuje na mapie strefy ryftowe oraz strefy subdukcji
i kolizji płyt litosfery · wymienia
przykłady zbieżnych i rozbieżnych granic płyt litosfery |
·
wymienia dowody dryfu kontynentów ·
wyjaśnia mechanizm działania prądów konwekcyjnych ·
omawia na podstawie schematu etapy rozwoju ryftu |
·
wykazuje zależność między ruchami płyt litosfery a rozmieszczeniem
pasm górskich oraz grzbietów śródoceanicznych |
|
||
54. |
Ruchy
górotwórcze |
·
wyjaśnia znaczenie terminu procesy endogeniczne ·
wymienia przejawy procesów endogenicznych ·
wymienia nazwy najważniejszych orogenez w dziejach
Ziemi |
· wymienia obszary
fałdowań kaledońskich, hercyńskich i alpejskich oraz wskazuje je na
mapie · porównuje na
podstawie fotografii cechy gór powstałych w orogenezie kaledońskiej i alpejskiej |
· analizuje na
podstawie mapy tematycznej budowę podstawowych struktur tektonicznych · wyjaśnia proces
powstawania gór |
·
omawia zależność między wiekiem orogenezy a wysokością
gór |
·
wykazuje różnicę w procesach powstawania gór, np. Himalajów
i Andów |
|
||
55. |
Deformacje
tektoniczne i typy genetyczne gór |
·
wyjaśnia znaczenie terminów: deformacja tektoniczna, uskok, zrąb ·
wymienia typy genetyczne gór |
· wymienia elementy
fałdu i uskoku · charakteryzuje na
podstawie schematu typy genetyczne gór · podaje przykłady
gór fałdowych, zrębowych i wulkanicznych |
·
podaje różnice między górami fałdowymi a górami zrębowymi ·
wskazuje na mapie obszary występowania różnych typów
gór |
· opisuje na
podstawie schematu powstawanie podstawowych struktur tektonicznych (intruzji,
deformacji ciągłych i nieciągłych) |
·
opisuje etapy powstawania gór fałdowych i zrębowych |
|
||
56. |
Plutonizm
i wulkanizm |
·
wyjaśnia znaczenie terminów: plutonizm, wulkanizm ·
wymienia na podstawie schematu typy intruzji
magmatycznych ·
wskazuje na mapie największe wulkany na świecie |
· charakteryzuje
przebieg i występowanie zjawisk plutonicznych · wyjaśnia przyczyny
zjawisk wulkanicznych · wymienia na
podstawie schematu elementy wulkanu · wymienia produkty erupcji
wulkanicznych · podaje przykłady
obszarów wulkanicznych na świecie |
·
podaje skutki procesów plutonicznych · charakteryzuje
przebieg zjawisk wulkanicznych ·
klasyfikuje typy wulkanów według różnych kryteriów |
· wykazuje zależność
między budową wulkanu a przebiegiem jego erupcji ·
opisuje negatywne i pozytywne skutki zjawisk wulkanicznych ·
opisuje katastrofy wywołane wybuchami wulkanów |
·
wykazuje związek występowania zjawisk wulkanicznych z przebiegiem
granic płyt litosfery ·
podaje przykłady wykorzystania energii wnętrza Ziemi w gospodarce |
|
||
57. |
Trzęsienia
ziemi |
·
wyjaśnia znaczenie terminów: trzęsienie ziemi, sejsmograf ·
wymienia rodzaje trzęsień ziemi ·
wymienia skale opisujące trzęsienia ziemi ·
wskazuje na mapie obszary występowania trzęsień ziemi |
· omawia schemat
rozchodzenia się fal sejsmicznych · odróżnia hipocentrum
od epicentrum · dokonuje podziału
trzęsień ziemi ze względu na genezę · wskazuje na mapie
obszary sejsmiczne, pensejsmiczne i asejsmiczne |
·
wyjaśnia przyczyny trzęsień ziemi ·
wyjaśnia przyczyny rozmieszczenia stref sejsmicznych na
Ziemi ·
wskazuje na mapie obszary występowania podstawowych
typów trzęsień ziemi |
· wykazuje zależność
między ruchami płyt litosfery i trzęsieniami Ziemi ·
opisuje katastrofy wywołane trzęsieniami ziemi |
·
wymienia sposoby ochrony przed skutkami trzęsień ziemi ·
ocenia warunki życia i działalności człowieka na
obszarach aktywnych sejsmicznie |
|
||
58. |
Ruchy
epejrogeniczne oraz izostatyczne |
·
wyjaśnia znaczenie terminów: transgresja morza, regresja morza, ruchy talasogeniczne ·
wskazuje na mapie przykłady obszarów objętych ruchami
obniżającymi i ruchami wznoszącymi |
· podaje podobieństwa
i różnice między ruchami epejrogenicznymi a izostatycznymi · wymienia i wskazuje
na mapie świata obszary poddawane współcześnie ruchom epejrogenicznym i izostatycznym |
·
opisuje przyczyny procesów epejrogenicznych i
izostatycznych ·
podaje dowody na istnienie ruchów epejrogenicznych |
·
omawia na podstawie mapy ruchy izostatyczne na
Półwyspie Skandynawskim ·
opisuje skutki procesów epejrogenicznych i izostatycznych |
·
omawia znaczenie gospodarcze ruchów epejrogenicznych i izostatycznych |
|
||
59. |
Wielkie
formy ukształtowania lądów |
·
rozróżnia formy ukształtowania pionowego i poziomego
lądów ·
wyjaśnia znaczenie terminów: depresja, kryptodepresja ·
wskazuje na mapie hipsometrycznej niziny, wyżyny i
wybrane pasma górskie oraz depresje |
· charakteryzuje i
podaje przykłady wielkich form ukształtowania powierzchni Ziemi · porównuje na
podstawie danych statystycznych ukształtowanie powierzchni kontynentów |
·
opisuje ukształtowanie powierzchni Ziemi jako efekt
oddziaływania procesów endogenicznych |
·
kreśli krzywą hipsograficzną wybranego obszaru |
·
wykazuje na przykładach zależność wielkich form rzeźby
od budowy skorupy ziemskiej ·
omawia wpływ procesów endogenicznych na budowę
geologiczną i ukształtowanie powierzchni Ziemi |
|
||
60. |
Wielkie
formy ukształtowania oceanów |
·
wyróżnia formy dna oceanicznego ·
odróżnia szelfy od stoków kontynentalnych |
· charakteryzuje
wielkie formy dna oceanicznego · porównuje na
podstawie danych statystycznych ukształtowanie głębokościowe oceanów |
·
wskazuje na mapie wielkie formy ukształtowania den
morskich i oceanicznych ·
wskazuje na mapie rowy oceaniczne |
· wyjaśnia przyczyny
powstawania rowów oceanicznych · oblicza największą
deniwelację na Ziemi |
·
kreśli krzywą batymetryczną |
|
||
61./62. |
Powtórzenie i sprawdzenie wiadomości
z rozdziału Wnętrze Ziemi. Procesy endogeniczne |
||||||||
|
|
||||||||
63. |
Wietrzenie
skał |
Uczeń
poprawnie: ·
wyjaśnia znaczenie terminów: wietrzenie, zwietrzelina ·
wymienia i rozróżnia rodzaje wietrzenia ·
wymienia produkty wietrzenia ·
wymienia rodzaje wietrzenia fizycznego |
Uczeń poprawnie: · klasyfikuje procesy
egzogeniczne kształtujące powierzchnię Ziemi · opisuje typy wietrzenia · opisuje etapy wietrzenia
mrozowego · podaje przykłady
skał podlegających intensywnemu wietrzeniu chemicznemu · wskazuje na mapie
obszary, na których zachodzą intensywne procesy wietrzenia |
Uczeń
poprawnie: ·
opisuje czynniki odpowiedzialne za przebieg wietrzenia chemicznego
i biologicznego ·
omawia przebieg procesu wietrzenia ·
charakteryzuje produkty i formy powstałe w wyniku
wietrzenia fizycznego ·
wskazuje dominujący typ wietrzenia w określonej strefie
klimatycznej |
Uczeń poprawnie: · wykazuje zależność
między klimatem a typem wietrzenia · podaje przykłady
form powstałych wskutek wietrzenia ·
opisuje skutki procesów wietrzenia |
Uczeń poprawnie: · wyjaśnia znaczenie
wietrzenia jako procesu przygotowującego do przekształcenia rzeźby powierzchni
Ziemi |
|
||
64. |
Ruchy
masowe |
·
wyjaśnia znaczenie terminów: denudacja, ruchy masowe, erozja ·
wymienia podstawowe rodzaje ruchów masowych ·
podaje różnicę między odpadaniem a obrywaniem,
osuwaniem a spełzywaniem |
· wymienia przyczyny
powstawania ruchów masowych · omawia na podstawie
schematów rodzaje ruchów masowych |
·
wykazuje wpływ budowy geologicznej danego obszaru na grawitacyjne
ruchy masowe ·
wyjaśnia przyczyny powstawania spływów błotnych i
ziemnych |
·
podaje konsekwencje ruchów masowych ·
wykazuje na przykładach zależność ruchów masowych od rzeźby
terenu, klimatu i warunków wodnych |
· wykazuje wpływ
działalności człowieka na intensywność ruchów masowych |
|
||
65. |
Procesy
krasowe |
·
wymienia skały rozpuszczalne przez wodę ·
wyjaśnia znaczenie terminu krasowienie ·
wymienia formy krasu powierzchniowego i podziemnego |
· odróżnia formy
krasu powierzchniowego i podziemnego · wymienia i
rozpoznaje formy szaty naciekowej w jaskini · wskazuje na mapie
świata i Europy obszary krasowe |
·
opisuje czynniki, które wpływają na przebieg zjawisk
krasowych ·
wymienia etapy rozwoju form krasu powierzchniowego ·
odróżnia wywierzysko od ponoru ·
wyjaśnia proces powstawania jaskiń |
·
charakteryzuje wpływ procesów krasowych na rzeźbę
obszarów zbudowanych ze skał węglanowych |
· opisuje zagrożenia występujące
w jaskiniach wywołane działalnością człowieka |
|
||
66. |
Rzeźbotwórcza
działalność rzek |
·
wyjaśnia znaczenie terminów: erozja wgłębna, erozja wsteczna, erozja boczna, akumulacja ·
wymienia czynniki wpływające na tempo erozji rzecznej ·
wymienia rodzaje erozji rzecznej ·
wymienia elementy doliny rzecznej ·
podaje przykłady rzek o różnych typach ujść |
· porównuje cechy
rzeki w biegu górnym, środkowym i dolnym · wymienia przykłady
form powstałych w wyniku erozji i akumulacji · opisuje na
podstawie schematu elementy doliny rzecznej · odróżnia
terasę zalewową od nadzalewowej · wymienia rodzaje
ujść rzecznych i wskazuje ich przykłady na mapie |
·
wyjaśnia przyczyny zróżnicowania procesów
rzeźbotwórczych na poszczególnych odcinkach rzeki ·
wyjaśnia na podstawie schematu proces erozji wstecznej ·
omawia na podstawie schematów fazy rozwoju meandrów i starorzeczy ·
wyjaśnia proces powstawania delty ·
wyjaśnia, w jakich warunkach zachodzi erozja wąwozowa |
·
opisuje przebieg oraz efekty erozyjnej i akumulacyjnej działalności
wód płynących ·
oblicza przeciętny spadek rzeki ·
opisuje na podstawie schematu powstawanie teras
rzecznych ·
opisuje rzeźbotwórczą działalność wód opadowych (erozja
wąwozowa) |
· wskazuje możliwości
zagospodarowania teras zalewowych i nadzalewowych |
|
||
67. |
Rzeźbotwórcza
działalność lodowców górskich |
·
wymienia podstawowe formy powstałe w wyniku działalności
lodowca górskiego ·
wyjaśnia znaczenie terminów: egzaracja, muton, dolina ·
wymienia rodzaje moren ·
podaje przykłady lodowców górskich na świecie |
· wyróżnia rodzaje
rzeźbotwórczej działalności lodowców · dokonuje podziału
form rzeźby polodowcowej na formy erozyjne i akumulacyjne · rozróżnia formy
powstałe w wyniku działalności lodowców górskich · wyjaśnia
powstawanie różnych typów moren |
·
opisuje przebieg niszczącej działalności lodowca
górskiego ·
opisuje na podstawie schematu powstawanie doliny |
·
opisuje skutki działalności lodowców górskich |
· opisuje przebieg
erozyjnej i akumulacyjnej działalności lodowców i wymienia formy
powstałe w jej wyniku |
|
||
68. |
Rzeźbotwórcza
działalność lądolodów i wód polodowcowych |
·
wymienia podstawowe formy powstałe w wyniku
działalności lądolodu · wskazuje na mapie
przykładowe obszary o rzeźbie młodoglacjalnej |
· rozróżnia formy
powstałe w wyniku działalności lądolodów ·
wymienia formy fluwioglacjalne ·
wymienia przykłady niszczącej i budującej
działalności wód polodowcowych |
·
odróżnia rzeźbę staroglacjalną od młodoglacjalnej ·
wyjaśnia na podstawie schematu powstawanie sandrów i
pradolin · opisuje
na podstawie schematu proces powstawania kemów |
· opisuje skutki
działalności lądolodów · odróżnia skutki
działalności lądolodów od skutków działalności lodowców górskich |
· omawia wpływ
zlodowaceń na rzeźbę powierzchni Ziemi |
|
||
69. |
Rzeźbotwórcza
działalność wiatru |
·
wyjaśnia, na czym polega erozja eoliczna ·
wymienia formy powstałe w wyniku niszczącej i
budującej działalności wiatru ·
wymienia rodzaje pustyń i wskazuje ich przykłady
na mapie |
· wymienia czynniki
wpływające na siłę transportową wiatru · charakteryzuje
niszczącą i budującą działalność wiatru · omawia budowę wydmy
parabolicznej i barchanu · charakteryzuje typy
pustyń i wskazuje ich rozmieszczenie |
·
opisuje warunki sprzyjające rzeźbotwórczej działalności
wiatru ·
wykazuje zależność kształtu wydm od klimatu ·
opisuje proces powstawania grzybów skalnych ·
opisuje powstawanie pokryw lessowych i wymienia nazwy
obszarów, na których one występują |
·
opisuje przebieg oraz efekty erozji i akumulacji
eolicznej ·
wymienia zagrożenia dla działalności człowieka spowodowane
deflacją oraz niszczeniem skał przez piasek niesiony wiatrem |
· wyjaśnia związek
między lessami występującymi w Europie a plejstoceńskimi lądolodami |
|
||
70. |
Rzeźbotwórcza
działalność morza |
·
wyjaśnia znaczenie terminów: abrazja, platforma abrazyjna, nisza abrazyjna ·
wymienia czynniki wpływające na intensywność niszczącej
działalności morza |
· wymienia przykłady
niszczącej i budującej działalności fal i prądów morskich · wymienia elementy
klifu |
·
wyjaśnia na podstawie schematu proces powstawania klifu ·
wyjaśnia proces powstawania mierzei |
·
opisuje przebieg oraz efekty niszczącej i budującej działalności
morza ·
porównuje rzeźbotwórczą działalność morza na wybrzeżu
wysokim i płaskim |
· podaje przykłady
skutków oddziaływania wody morskiej w strefie wybrzeża |
|
||
71. |
Typy
wybrzeży morskich |
·
wymienia na podstawie mapy podstawowe typy wybrzeży |
· rozpoznaje podstawowe
typy wybrzeży na mapie i fotografii · opisuje
typy genetyczne wybrzeży |
·
opisuje powstawanie atolu ·
porównuje typy wybrzeży |
·
charakteryzuje wybrzeża powstałe przy udziale organizmów
żywych ·
podaje przykłady zagrożeń dla rozwoju raf koralowych na
świecie |
· opisuje rolę
wybrzeży w gospodarczej działalności człowieka |
|
||
72./73. |
Powtórzenie i sprawdzenie wiadomości
z rozdziału Procesy egzogeniczne |
||||||||
|
|
||||||||
74. |
Powstawanie
gleb |
Uczeń
poprawnie: ·
wyjaśnia znaczenie terminów: gleba, proces glebotwórczy, poziom glebowy, profil glebowy ·
wymienia czynniki rozwoju gleb ·
wymienia na podstawie schematu poziomy glebowe |
Uczeń poprawnie: · charakteryzuje
procesy glebotwórcze · charakteryzuje na
podstawie schematów profili glebowych najważniejsze poziomy glebowe · podaje różnice
między żyznością a urodzajnością · wymienia przykłady gleb
o różnym odczynie pH |
Uczeń
poprawnie: ·
omawia czynniki glebotwórcze z uwzględnieniem
czynników abiotycznych i biotycznych ·
rozróżnia główne procesy glebotwórcze ·
opisuje cechy poszczególnych poziomów profilu glebowego ·
opisuje kompleksy rolniczej przydatności gleb |
Uczeń poprawnie: · wyjaśnia wpływ
procesu glebotwórczego na żyzność gleb ·
podaje przykłady negatywnego oddziaływania człowieka na
urodzajność gleb |
Uczeń poprawnie: · wykazuje ciąg zależności
występujących między procesami glebotwórczymi, poziomem glebowym, profilem
glebowym a typem gleb |
|
||
75. |
Typy
genetyczne gleb |
·
wymienia podstawowe typy gleb ·
rozróżnia gleby strefowe i astrefowe |
·
omawia cechy gleb strefowych, astrefowych i
pozastrefowych · opisuje rozmieszczenie
głównych typów gleb na podstawie mapy · analizuje wybrane
profile glebowe |
·
omawia genezę wybranych typów gleb strefowych, astrefowych
i pozastrefowych ·
przyporządkowuje gleby strefowe do stref klimatycznych
i roślinnych ·
przyporządkowuje gleby strefowe do skał podłoża i warunków
wodnych |
·
ocenia przydatność rolniczą gleb strefowych, astrefowych
i pozastrefowych ·
rozpoznaje typy gleb na podstawie opisu i schematu
profilu glebowego |
· wykazuje wpływ
czynników antropogenicznych na degradację gleb |
|
||
76. |
Świat
roślin |
·
podaje nazwy formacji roślinnych na świecie ·
wymienia czynniki wpływające na zróżnicowanie szaty
roślinnej na Ziemi ·
wymienia dominujące gatunki roślin w każdej ze stref
roślinnych |
· charakteryzuje
poszczególne formacje roślinne na Ziemi · wskazuje na mapie
zasięg występowania głównych stref roślinnych |
·
wyjaśnia związek między strefami klimatu a formacjami
roślinnymi ·
opisuje przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia stref
roślinnych na Ziemi ·
charakteryzuje piętrowość roślinną obszarów górskich na
Ziemi |
·
podaje przykłady przystosowania się roślin do warunków
środowiska przyrodniczego ·
omawia piętra klimatyczno- · wyjaśnia
zróżnicowanie zbiorowisk roślinnych na świecie |
· porównuje i opisuje
formacje roślinne na różnych kontynentach oraz w określonej części
świata · wykazuje związek
pomiędzy cechami roślinności a warunkami danego środowiska |
|
||
77. |
Świat
zwierząt |
·
wyjaśnia znaczenie terminów: fauna, endemit ·
wymienia i wskazuje na mapie krainy i królestwa zoogeograficzne ·
wymienia charakterystyczne zwierzęta żyjące w poszczególnych
krainach zoogeograficznych |
· wyróżnia krainy i
królestwa zoogeograficzne · charakteryzuje wybrane
krainy zoogeograficzne · wymienia strefy
życia w wodach oraz charakteryzuje jedną z nich |
·
wyjaśnia geograficzne przyczyny zróżnicowania świata
zwierzęcego ·
wymienia bariery ograniczające rozprzestrzenianie się
zwierząt na Ziemi ·
przyporządkowuje typowe gatunki fauny do poszczególnych
krain zoogeograficznych |
·
podaje przykłady przystosowania się zwierząt do
warunków środowiska przyrodniczego ·
opisuje i ocenia warunki życia w poszczególnych
strefach mórz i oceanów · charakteryzuje
faunę w strefach mórz i oceanów
|
· wykazuje na
przykładach zależność świata zwierzęcego od budowy geologicznej, klimatu,
warunków wodnych i gleby · wyjaśnia przyczyny
występowania endemitów na Ziemi |
|
||
78. |
Strefy
krajobrazowe na Ziemi |
·
wymienia czynniki przyrodnicze i antropogeniczne wpływające
na kształtowanie się krajobrazu na Ziemi ·
wymienia strefy krajobrazowe na Ziemi i wskazuje je na
mapie |
· opisuje komponenty
środowiska przyrodniczego w strefie krajobrazowej · wymienia wybrane parki
narodowe w poszczególnych strefach krajobrazowych i wskazuje je na
mapie |
·
porównuje cechy środowiska przyrodniczego i formy gospodarowania
w poszczególnych strefach krajobrazowych na Ziemi |
·
podaje przykłady oddziaływania komponentów środowiska
przyrodniczego na człowieka w poszczególnych strefach krajobrazowych ·
wykazuje na podstawie map tematycznych strefowe i
astrefowe zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Ziemi |
· wyjaśnia zależność
między środowiskiem przyrodniczym a życiem człowieka · charakteryzuje
wybrane środowisko strefowe lub astrefowe |
|
||
79. |
Interakcje
między poszczególnymi sferami Ziemi |
·
wymienia sfery Ziemi i wskazuje po jednym przykładzie
oddziaływań pomiędzy wybranymi sferami ·
podaje przykłady sfer Ziemi kształtowanych przez
procesy endogeniczne |
· wymienia przykłady
oddziaływania i wpływu ruchów Ziemi na hydrosferę · wyjaśnia
powstawanie wiatrołomów w wyniku czynników atmosferycznymi · omawia wpływ
organizmów żywych na hydrosferę · omawia i podaje
przykłady wpływu obszarów leśnych na klimat lokalny · opisuje na przykładach
wpływ litosfery na procesy glebotwórcze · podaje przykłady
wpływu rodzaju podłoża na rzeźbę terenu |
·
omawia efekty działania siły odśrodkowej Ziemi i jej
wpływ na litosferę ·
wyjaśnia wpływ ruchów endogenicznych na zmiany linii
brzegowej mórz i jezior oraz zmiany biegu rzeki ·
omawia czynniki warunkujące strefowość klimatyczno- ·
omawia wpływ biosfery i pedosfery na rozwój
procesów stokowych |
·
wykazuje wpływ oddziaływania ciał niebieskich na poszczególne
sfery Ziemi ·
ocenia skutki działania atmosfery na rzeźbę terenu ·
wyjaśnia zależność występowania lodowców od warunków
klimatycznych i ukształtowania powierzchni ·
podaje przykłady wpływu wielkości opadów
atmosferycznych na reżim rzek oraz tempo denudacji |
· ocenia na
przykładach wpływ różnych typów klimatu na litosferę ·
wykazuje związek sieci hydrograficznej danego obszaru z
budową geologiczną · analizuje związki
między litosferą a czynnikami klimatotwórczymi |
|
||
80./81. |
Powtórzenie i sprawdzenie wiadomości
z rozdziału Gleby. Biosfera |
||||||||
WARSZTATY TERENOWE |
|
||||||||
82./84. |
Warsztaty
terenowe – pomiar przepływu cieku wodnego |
Uczeń
poprawnie: ·
przygotowuje materiał niezbędny do pomiarów przepływu
cieku wodnego ·
ustala miejsce startu i mety odcinka pomiarowego ·
powtarza pomiar czasu, np. pięciokrotnie |
Uczeń poprawnie: · zapisuje dane
pomiarowe w tabeli · oblicza średni czas
pokonania odcinka pomiarowego przez pływak |
Uczeń
poprawnie: ·
dokonuje pomiarów szerokości potoku, a następnie
głębokości cieku z wykorzystaniem taśmy mierniczej |
Uczeń poprawnie: ·
rysuje przekrój mokry potoku w skali 1:10 na
papierze milimetrowym ·
rysuje profil dna potoku ·
oblicza prędkość wody w nurcie w m/s, uwzględniając
długość odcinka i czas przepływu pływaka |
Uczeń poprawnie: · oblicza
powierzchnię przekroju mokrego · oblicza przepływ
cieku wodnego w m3/s, uwzględniając prędkość wody w nurcie i powierzchni
przekroju mokrego |
|
||
85./87. |
Warsztaty
terenowe – analiza profilu glebowego |
·
opisuje miejsce odkrywki pod względem użytkowania
terenu |
· opisuje miejsce
odkrywki z wykorzystaniem GPS, podając współrzędne geograficzne,
wysokość n.p.m, a także ekspozycję odsłonięcia |
·
opisuje profil glebowy z uwzględnieniem liczby
poziomów glebowych ·
nazywa poziomy glebowe (np. 0, A ,B), podaje barwę,
określa miąższość poszczególnych warstw oraz głębokość występowania ·
wykonuje zadania z kart pracy |
·
wykonuje za pomocą kwasomierza glebowego pomiary pH
gleby i ustala jej odczyn ·
określa rodzaj gleby na podstawie obserwacji i pomocy
dydaktycznych |
· przeprowadza
obserwację i analizę więcej niż jednego typu gleby · porównuje profile
glebowe i ustala poprawność przygotowanych opisów |
|
||
88./90. |
Warsztaty
terenowe – krajobraz najbliższej okolicy |
·
wyznacza kierunki świata w terenie ·
posługuje się busolą lub kompasem |
· wyznacza azymut w
terenie · dokonuje pomiaru
wysokości Słońca nad horyzontem, wykorzystując gnomon · posługuje się
tablicami matematyczno-fizycznymi |
·
wykonuje dokumentację fotograficzną ·
posługuje się mapą topograficzną |
·
opisuje elementy ukształtowania powierzchni, roślinność,
obiekty hydrologiczne i antropogeniczne |
· przygotowuje na
podstawie zebranych materiałów prezentacje multimedialną dotyczącą wpływu
działalności człowieka na krajobraz najbliższej okolicy |
|
||
Nr lekcji
|
Temat lekcji
|
Treści
nauczania |
Główne cele lekcji Uczeń: |
Zapis |
Proponowane środki dydaktyczne |
I. PRZEMIANY POLITYCZNE I GOSPODARCZE ŚWIATA |
|||||
1.
|
Lekcja
organizacyjna |
Przedstawienie
przedmiotowego systemu oceniania |
|||
2.
|
Klasyfikacja
państw świata |
· podział państw
świata · analiza mapy
politycznej świata · podział
terytorialny mórz i oceanów · podział wpływów na Antarktydzie |
· wymienia kryteria podziału
ustrojów politycznych państw · wymienia najczęstsze
kryteria przyjmowane podczas formułowania definicji państwa · analizuje zmiany
liczby państw w Europie i na świecie w XX w. · wymienia czynniki
wpływające na zmianę liczby państw na świecie · wskazuje wybrane
państwa i ich stolice na mapie politycznej świata · podaje przykłady
państw na świecie, w których istnieją dwie stolice · przedstawia podział
terytorialny mórz i oceanów · analizuje podział
wpływów na Antarktydzie |
7.3 |
·
podręcznik Oblicza
geografii 2, zakres rozszerzony ·
Atlas geograficzny
dla szkół ponadgimnazjalnych, zakres rozszerzony ·
komputer z łączem internetowym i rzutnikiem
multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) ·
multimedialne programy edukacyjne, np. płyta CD E-mapy i dane ekonomiczne ·
Maturalne karty
pracy
2 ·
mapy konturowe świata (podział polityczny) ·
roczniki statystyczne lub inne opracowania statystyczne
·
metody aktywizujące (np. analiza SWOT Wydobycie surowców mineralnych na
Antarktydzie na podstawie http://www.surowce-naturalne.pl/wiadomosc/metan-pod-antarktyda) ·
analizowanie map politycznych Europy i świata zamieszczonych
w podręczniku i atlasie geograficznym |
3.
|
Zmiany
na mapie politycznej świata |
· kształtowanie się
mapy politycznej świata do 1989 r. · następstwa przemian
społeczno-ustrojowych po 1989 r. · państwa powstałe w Europie
po 1989 r. · ustroje polityczne na świecie |
· analizuje kształtowanie
się mapy politycznej świata do 1989 r. · wymienia czynniki
wpływające na współczesny podział polityczny świata · analizuje
następstwa przemian społeczno-ustrojowych po 1989 r. · ukazuje na
przykładach procesy integracji i dezintegracji w Europie po 1989 r. · opisuje wybrane
ustroje polityczne na świecie · odczytuje na mapach
aktualny podział polityczny świata · wyjaśnia wpływ
kształtowania się podziału politycznego świata na inne elementy przestrzeni
geograficznej (Interakcje) |
7.3 |
·
podręcznik Oblicza
geografii 2, zakres rozszerzony ·
Atlas geograficzny
dla szkół ponadgimnazjalnych, zakres rozszerzony ·
komputer z łączem internetowym i rzutnikiem
multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) ·
multimedialne programy edukacyjne, np. płyta CD E-mapy i dane ekonomiczne ·
Maturalne karty
pracy
2 ·
mapy konturowe świata (podział polityczny) ·
roczniki statystyczne lub inne opracowania statystyczne
analizowanie map politycznych Europy i świata zamieszczonych w podręczniku
i atlasie geograficznym |
4.
|
Mierniki
poziomu rozwoju krajów |
· główne mierniki i wskaźniki
rozwoju społeczno-gospodarczego · kryteria podziału
państw wg PKB na jednego mieszkańca oraz HDI · zróżnicowanie
państw pod względem poziomu rozwoju gospodarczego |
· wyróżnia główne
mierniki i wskaźniki rozwoju społeczno-gospodarczego · definiuje wybrane
ekonomiczne mierniki wzrostu gospodarczego · porównuje strukturę
PKB państw znajdujących się na różnych poziomach rozwoju gospodarczego · charakteryzuje HDI · porównuje składowe
HDI w wybranych państwach · wymienia podstawowe
cechy gospodarcze, demograficzne i społeczne państw o różnym poziomie
rozwoju · wyjaśnia wpływ
rozwoju społeczno-gospodarczego świata na inne elementy przestrzeni
geograficznej (Interakcje) |
7.1 7.2 |
·
podręcznik Oblicza
geografii 2, zakres rozszerzony ·
Atlas geograficzny
dla szkół ponadgimnazjalnych, zakres rozszerzony ·
komputer z łączem internetowym i rzutnikiem multimedialnym
(w miarę możliwości szkoły) ·
multimedialne programy edukacyjne, np. płyta CD E-mapy i dane ekonomiczne ·
Maturalne karty
pracy
2 ·
roczniki statystyczne lub inne opracowania statystyczne
·
analizowanie informacji dotyczących mierników rozwoju
społeczno- ·
analizowanie infografiki Co składa się na HDI zamieszczonej w podręczniku |
5.
|
Sprawdzenie
wiadomości z rozdziału Przemiany
polityczne i gospodarcze świata Test sprawdzający – Książka Nauczyciela |
||||
II. LUDNOŚĆ I URBANIZACJA |
|||||
6.
|
Liczba
ludności świata i jej zmiany |
· etapy zaludniania
Ziemi · dynamika zmian
liczby ludności · zróżnicowanie
przyrostu naturalnego na świecie · współczynnik
przyrostu naturalnego · prognozy zmian
liczby ludności świata |
· analizuje liczbę
ludności świata i jej zmiany · oblicza tempo zmian
liczby ludności na danym obszarze za pomocą wskaźnika dynamiki · wyjaśnia przyczyny
i skutki zmiany tempa wzrostu liczby ludności w skali globalnej i
regionalnej · analizuje
zróżnicowanie przyrostu naturalnego na świecie · oblicza
współczynnik przyrostu naturalnego · prognozuje zmiany
liczby ludności świata i poszczególnych kontynentów · wykazuje wpływ
zmian ludnościowych na środowisko przyrodnicze oraz inne elementy przestrzeni
społeczno-gospodarczej i kulturowej (Interakcje) |
8.3 |
·
podręcznik Oblicza
geografii 2, zakres rozszerzony ·
Atlas geograficzny
dla szkół ponadgimnazjalnych, zakres rozszerzony ·
komputer z łączem internetowym i rzutnikiem
multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) ·
multimedialne programy edukacyjne, np. płyta CD E-mapy i dane ekonomiczne ·
Maturalne karty
pracy
2 ·
roczniki statystyczne lub inne opracowania statystyczne
analizowanie map politycznych Europy i świata zamieszczonych w podręczniku
i atlasie geograficznym ·
analizowanie danych statystycznych dotyczących dynamiki
zmian liczby ludności zamieszczonych w podręczniku ·
obliczanie wskaźnika dynamiki na podstawie samouczka Krok po kroku ·
obliczanie wskaźnika przyrostu naturalnego na podstawie
samouczka Krok po kroku |
7.
|
Teoria
rozwoju demograficznego |
· teorie rozwoju
społeczeństw · model przejścia
demograficznego · eksplozja
demograficzna i implozja demograficzna · przyczyny i skutki
eksplozji demograficznej oraz implozji demograficznej · model przejścia epidemiologicznego |
· wymienia teorie
rozwoju społeczeństw · analizuje model przejścia
demograficznego · opisuje etapy
rozwoju demograficznego ludności na przykładach wybranych państw świata · opisuje cechy
społeczeństw w różnych fazach rozwoju demograficznego · analizuje przyczyny
i skutki eksplozji demograficznej i implozji demograficznego · opisuje
przestrzenne zróżnicowanie eksplozji demograficznej i implozji
demograficznej · analizuje fazy
przejścia epidemiologicznego |
8.4 8.5 |
·
podręcznik Oblicza
geografii 2, zakres rozszerzony ·
Atlas geograficzny
dla szkół ponadgimnazjalnych, zakres rozszerzony ·
komputer z łączem internetowym i rzutnikiem
multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) ·
multimedialne programy edukacyjne, np. płyta CD E-mapy i dane ekonomiczne ·
Maturalne karty pracy 2 ·
roczniki statystyczne lub inne opracowania statystyczne
·
metody aktywizujące (np. mapa mentalna Przyczyny i skutki eksplozji
demograficznej) ·
analizowanie modelu przejścia demograficznego i modelu
przejścia epidemiologicznego zamieszczonych w podręczniku |
8.
|
Zróżnicowanie
demograficzne społeczeństw |
· struktura wieku
społeczeństwa · starzenie się
społeczeństwa i skutki tego zjawiska · średnia długość
trwania życia w wybranych krajach · struktura płci · współczynnik
feminizacji i współczynnik maskulinizacji |
· wskazuje czynniki
kształtujące strukturę wieku ludności · analizuje strukturę
wieku na przykładach wybranych państw świata (na podstawie danych statystycznych) · wymienia typy
demograficzne społeczeństw · charakteryzuje społeczeństwa
młode, zastojowe i stare na przykładach wybranych państw świata · wyjaśnia skutki starzenia
się społeczeństwa · analizuje i ocenia
zróżnicowanie ludności pod względem przeciętnej długości trwania życia,
dzietności oraz umieralności niemowląt · analizuje strukturę
płci na przykładach wybranych państw świata (na podstawie danych
statystycznych) · oblicza
współczynnik feminizacji i współczynnik maskulinizacji |
8.4 8.5 |
·
podręcznik Oblicza
geografii 2, zakres rozszerzony ·
Atlas geograficzny
dla szkół ponadgimnazjalnych, zakres rozszerzony ·
komputer z łączem internetowym i rzutnikiem
multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) ·
multimedialne programy edukacyjne, np. płyta CD E-mapy i dane ekonomiczne ·
Maturalne karty
pracy
2 · roczniki
statystyczne lub inne opracowania statystyczne · metody aktywizujące
(np. mapa mentalna Skutki starzenia się
społeczeństwa) · analizowanie danych
statystycznych dotyczących średniej długości trwania życia ludności wybranych
państw zamieszczonych w podręczniku · analizowanie danych
dotyczących starzenia się społeczeństwa na podstawie mapy zamieszczonej w
podręczniku · obliczanie współczynnika
feminizacji i współczynnika maskulinizacji na podstawie samouczka Krok po kroku · analizowanie
piramid wieku i płci różnych typów społeczeństw zamieszczonych w podręczniku |
9.
|
Rozmieszczenie
ludności na świecie |
· cechy rozmieszczenia
ludności na świecie · czynniki
rozmieszczenia ludności · bariery osadnicze · gęstość zaludnienia · obszary największej
i najmniejszej koncentracji ludności na świecie |