Wymagania
edukacyjne przedmiotu uzupełniającego przyroda w roku szkolnym 2020/2021
Zawierają
szczegółowy wykaz wiadomości i umiejętności, które uczeń powinien opanować po
omówieniu poszczególnych lekcji z podręcznika Biologia na czasie –
zakres podstawowy. Jest on niezastąpiony przy obiektywnej ocenie postępów
ucznia w nauce.
Poziomy
oczekiwanych osiągnięć ucznia
Wymagania podstawowe |
Wymagania ponadpodstawowe |
konieczne (na stopień dopuszczający) podstawowe (na stopień dostateczny) |
rozszerzające (na stopień dobry) dopełniające (na stopień bardzo dobry) |
obejmują treści i umiejętności |
obejmują treści i umiejętności |
najważniejsze w uczeniu się biologii |
złożone i mniej przystępne niż zaliczone do
wymagań podstawowych |
łatwe dla ucznia nawet mało zdolnego |
wymagające korzystania z różnych źródeł
informacji |
często powtarzające się w procesie nauczania |
umożliwiające rozwiązywanie problemów |
określone programem nauczania na poziomie
nieprzekraczającym wymagań zawartych w podstawie programowej |
pośrednio użyteczne w życiu pozaszkolnym |
użyteczne w życiu codziennym |
pozwalające łączyć wiedzę z różnych
przedmiotów i dziedzin |
Stopnie
szkolne
Stopień
dopuszczający
Stopień
dopuszczający można wystawić uczniowi, który przyswoił treści konieczne. Taki
uczeń
z pomocą
nauczyciela jest w stanie nadrobić braki w podstawowych umiejętnościach.
Stopień
dostateczny
Stopień
dostateczny może otrzymać uczeń, który opanował wiadomości podstawowe i z
niewielką pomocą nauczyciela potrafi rozwiązać podstawowe problemy. Analizuje
również proste zależności, a także próbuje porównywać, wnioskować i
zajmować określone stanowisko.
Stopień
dobry
Stopień dobry
można wystawić uczniowi, który przyswoił treści rozszerzające, właściwie
stosuje terminologię przedmiotową, a także wiadomości w sytuacjach typowych wg
wzorów znanych z lekcji
i podręcznika,
rozwiązuje typowe problemy z wykorzystaniem poznanych metod, samodzielnie
pracuje z podręcznikiem i materiałem źródłowym oraz aktywnie uczestniczy w zajęciach.
Stopień
bardzo dobry
Stopień bardzo
dobry może otrzymać uczeń, który opanował treści dopełniające. Potrafi on
samodzielnie interpretować zjawiska oraz bronić swych poglądów.
Stopień
celujący
Stopień celujący
może otrzymać uczeń, który opanował treści wykraczające poza informacje zawarte
w podręczniku. Potrafi on selekcjonować i hierarchizować wiadomości, z
powodzeniem bierze udział w konkursach i olimpiadach przedmiotowych, a także
pod okiem nauczyciela prowadzi własne prace badawcze.
Wątek
chemia:
1.
Metoda
naukowa i wyjaśnianie świata (1.2)
Ocena dopuszczająca [1] |
Ocena
dostateczna [1 +
2] |
Ocena
dobra [1 +
2 + 3] |
Ocena
bardzo dobra [1 +
2 + 3 + 4] |
Uczeń: –określa,
czym zajmują się nauki przyrodnicze –wyjaśnia
pojęcie metoda naukowa –wyjaśnia,
do czego służą teorie naukowe –podaje, czego dotyczy obserwacja –podaje, czego dotyczy eksperyment –wymienia
i stosuje zasady BHP obowiązujące w pracowni chemicznej –podaje
nazwy podstawowego sprzętu i szkła laboratoryjnego –podaje obserwacje do doświadczenia chemicznego –podaje
nazwy podstawowych substancji poznanych na lekcjach chemii –zapisuje
wzory chemiczne podstawowych substancji poznanych na lekcjach chemii –zapisuje
proste równania reakcji chemicznych (cząsteczkowo, jonowo, jonowo w sposób
skrócony) –wyjaśnia,
na czym polega spalanie całkowite i niecałkowite –definiuje
pojęcie denaturacja –definiuje
pojęcia: dysocjacja jonowa, elektrolit –określa
ładunek kationów i anionów |
Uczeń: –podaje
różnicę między obserwacją –wyjaśnia
pojęcie hipoteza –wymienia
części składowe opisu doświadczenia chemicznego –podaje
możliwości wykorzystania doświadczeń chemicznych –formułuje
wnioski z prostych doświadczeń chemicznych –wyjaśnia
przebieg procesu tworzenia się jonów: kationów, anionów –odróżnia
nazwy zwyczajowe od systematycznych –stosuje
nazwy systematyczne |
Uczeń: –wyjaśnia,
na czym polega doskonalenie i rozwój nauki –wyjaśnia
pojęcia: powtarzalność eksperymentu,
próba kontrolna –podaje
nazwy sprzętu i szkła laboratoryjnego –opisuje
typowe doświadczenia chemiczne –zapisuje
wzory chemiczne substancji –zapisuje
równania reakcji chemicznych w formie cząsteczkowej, jonowej i jonowej
skróconej –wymienia
rodzaje doświadczeń chemicznych –opisuje
substancje będące elektrolitami |
Uczeń: –opisuje
etapy prowadzące do włączenia lub nie włączenia danej hipotezy do teorii
naukowej (np. dotyczące efektu Tyndalla) –opisuje
rodzaje
doświadczeń chemicznych –zapisuje
trudniejsze równania reakcji chemicznych –przedstawia
przebieg reakcji chemicznych za pomocą modeli –wyjaśnia,
dlaczego roztwory elektrolitów przewodzą prąd elektryczny –swobodnie
posługuje się nazewnictwem i wzorami chemicznymi wprowadzonymi na lekcjach chemii |
Wybrane
wiadomości i umiejętności, wykraczające poza treść wymagań podstawy
programowej, których spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej.
Uczeń:
–formułuje
hipotezy,
–projektuje
doświadczenie chemiczne, dzięki któremu można zweryfikować postawioną hipotezę.
2.
Wynalazki,
które zmieniły świat (9.2)
Ocena dopuszczająca [1] |
Ocena
dostateczna [1 +
2] |
Ocena
dobra [1 +
2 + 3] |
Ocena
bardzo dobra [1 +
2 + 3 + 4] |
Uczeń: –wymienia
właściwości wspólne –podaje
właściwości metali, które umożliwiają ich rozróżnianie –definiuje
pojęcie stop metali –podaje
przykłady stopów metali –wymienia
podstawowe zastosowania niektórych metali –wyjaśnia
pojęcie ruda metali –definiuje
pojęcie szkło –podaje
właściwości szkła –podaje
zastosowania szkła –wymienia
przykłady i zastosowania produktów ceramicznych –wymienia
podstawowe surowce stosowane do produkcji papieru –określa
główny składnik wykorzystywany do produkcji papieru –określa
właściwości celulozy –definiuje
pojęcia: mydło, detergent –podaje
przykłady kosmetyków i leków naturalnych stosowanych –wyjaśnia,
co to jest ropa naftowa –wymienia
produkty przeróbki ropy naftowej –wyjaśnia
znaczenie paliw dla współczesnego człowieka –omawia
różnice między włóknami naturalnymi a włóknami sztucznymi (pochodzenie) –wymienia
wady i zalety stosowania tworzyw sztucznych –podaje
zastosowanie prochu czarnego –podaje
zastosowania nitrogliceryny –podaje,
kto jako pierwszy otrzymał dynamit –omawia
zastosowania dynamitu |
Uczeń: –wyjaśnia
pochodzenie nazw epok prehistorycznych – epoki brązu oraz epoki żelaza –porównuje właściwości niektórych metali i
ich stopów –podaje
sposoby otrzymywania metali z rud –zapisuje
równania reakcji redukcji tlenków żelaza –wymienia surowce wykorzystywane –wyjaśnia,
co to jest kaolin –wymienia
surowce stosowane –określa właściwości porcelany –wymienia etapy produkcji papieru –podaje przykłady rodzajów papieru –podaje zapis słowny reakcji zmydlania
tłuszczów –wymienia zastosowania produktów przeróbki
ropy naftowej –wyjaśnia
znaczenie ropy naftowej –wyjaśnia
pojęcie celuloid –wyjaśnia różnice między prochem czarnym a
prochem bezdymnym –wyjaśnia, co to jest dynamit |
Uczeń: –wyjaśnia
pojęcie patyna –omawia
sposób powstawania patyny –wymienia
skład pierwiastkowy najważniejszych stopów metali –wymienia
surowce wykorzystywane –wymienia
kolejno procesy zachodzące w wielkim piecu –opisuje
historię powstawania szkła –wymienia
etapy produkcji porcelany –opisuje
wybrane rodzaje papieru –opisuje
historię powstawania mydła –wymienia
procesy, które umożliwiły obróbkę surowców naturalnych stosowanych do
produkcji kosmetyków –wyjaśnia
(na przykładzie) wpływ rozwoju medycyny na zdrowie ludzi –wymienia
niektóre substancje stosowane do modyfikacji właściwości tworzyw sztucznych –wymienia
podstawowe składniki wykorzystywane do produkcji celuloidu –wymienia
składniki prochu czarnego –wymienia
właściwości
nitrogliceryny |
Uczeń: –opisuje
znaczenie niektórych surowców wykorzystywanych –wyjaśnia
przebieg kolejnych etapów zachodzących podczas produkcji stopów żelaza w
wielkim piecu –zapisuje
równania reakcji chemicznych zachodzących w wielkim piecu –analizuje wpływ metali i ich stopów –opisuje historię powstawania porcelany –analizuje historię utrwalania informacji
od wykorzystania glinianych tabliczek do stosowania papieru –omawia otrzymywanie niektórych rodzajów
papieru –omawia rozwój procesu produkcji środków
czystości oraz kosmetyków –wyjaśnia
różnice w działaniu salicyny –omawia
rozwój przemysłu tworzyw sztucznych –analizuje
znaczenie tworzyw sztucznych w różnych dziedzinach życia –wyjaśnia,
czym jest nitrogliceryna –opisuje
znaczenie prochu, dynamitu oraz nitrogliceryny w wybranych aspektach życia człowieka |
Wybrane
wiadomości i umiejętności, wykraczające poza treść wymagań podstawy
programowej, których spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej.
Uczeń:
–opisuje
zastosowania magnetytu,
–opisuje
różne rodzaje stali,
–łączy
właściwości różnych rodzajów stali z ich zastosowaniami,
–porównuje
właściwości gliny i produktów jej przeróbki,
–opisuje
środki wybuchowe inne niż proch, dynamit i nitrogliceryna.
3. Energia – od Słońca do żarówki (10.2)
Ocena dopuszczająca [1] |
Ocena
dostateczna [1 +
2] |
Ocena
dobra [1 +
2 + 3] |
Ocena
bardzo dobra [1 +
2 + 3 + 4] |
Uczeń: –wymienia
procesy zachodzące na Ziemi dzięki energii słonecznej –podaje
najpopularniejszy sposób uzyskiwania energii przez człowieka –definiuje
pojęcia: układ, otoczenie –podaje
przykłady parametrów układu –dzieli
procesy na egzo- –podaje
przykłady procesów egzo- –określa, czy proces jest samorzutny, czy
wymuszony –zalicza układy do otwartych, zamkniętych lub
izolowanych –wymienia źródła światła –wyjaśnia
pojęcie energooszczędny |
Uczeń: –opisuje
rodzaje układów (otwarty, zamknięty, izolowany) –podaje
przykłady układów: otwartego, zamkniętego i izolowanego –omawia
sposoby wydzielania się energii –podaje
przykłady procesów samorzutnych i wymuszonych –wymienia
substancje, z których wykonuje się świece –omawia
właściwości substancji, –opisuje
zjawiska zachodzące podczas spalania świecy –opisuje
budowę żarówki |
Uczeń: –definiuje
pojęcie energia wewnętrzna –omawia
zmiany energii układu –definiuje
pojęcie energia aktywacji –omawia
substancje wykorzystywane jako źródła światła |
Uczeń: –opisuje
procesy samorzutne, wymuszone –wyjaśnia
pojęcia: samozapłon, temperatura samozapłonu –wymienia
wady i zalety poznanych źródeł światła –przedstawia
właściwości, jakie powinno mieć doskonałe źródło światła wytworzone przez
człowieka |
Wybrane
wiadomości i umiejętności, wykraczające poza treść wymagań podstawy
programowej, których spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej.
Uczeń:
–opisuje
działanie ogrzewaczy chemicznych oraz podaje odpowiednie przykłady,
–omawia
zmiany energii substratów i produktów w reakcji egzoenergetycznej i endoenergetycznej,
–omawia
zjawisko luminescencji,
–wyjaśnia
sposób zastosowania pierwiastków promieniotwórczych do pozyskiwania energii.
4.
Technologie
współczesne i przyszłości (13.2)
Ocena dopuszczająca [1] |
Ocena
dostateczna [1 +
2] |
Ocena
dobra [1 +
2 + 3] |
Ocena
bardzo dobra [1 +
2 + 3 + 4] |
Uczeń: –podaje
przykład metody produkcji lub przetwórstwa (rozumie pojęcie technologia) –wymienia
materiały przewodzące prąd stosowane w życiu codziennym –definiuje
pojęcia: mer, monomer, polimer, reakcja polimeryzacji –podaje
przykłady polimerów –podaje
przykład polimeru przewodzącego prąd –definiuje
pojęcie węglowodory aromatyczne –wyjaśnia
pojęcie nanomateriały |
Uczeń: –wyjaśnia
pojęcie technologia –wymienia
przykłady polimerów oraz ich zastosowania –zapisuje
wzór benzenu (sumaryczny oraz szkieletowy) –podaje
zastosowania diod elektroluminescencyjnych w życiu codziennym –wyjaśnia, czym zajmuje się
nanotechnologia –wyjaśnia, co to są fulereny –podaje niektóre zastosowania fulerenów |
Uczeń: –definiuje
pojęcie technologia chemiczna –wyjaśnia
potrzebę ciągłych poszukiwań nowych technologii –zapisuje
równanie polimeryzacji etynu –zapisuje
wzór strukturalny benzenu –wskazuje
grupę fenylenową we wzorach związków chemicznych –omawia, co powoduje przewodnictwo
polimerów –wyjaśnia,
co to są diody elektroluminescencyjne –przedstawia
podział nanomateriałów –opisuje
właściwości grafenu –omawia
otrzymywanie, właściwości oraz zastosowania nanorurek węglowych |
Uczeń: –analizuje,
w których dziedzinach życia niezbędne jest zastosowanie nowych technologii –rysuje
fragment łańcucha poliacetylenu –wyjaśnia
pojęcie sprzężone wiązania podwójne –wyjaśnia, dlaczego poliacetylen
przewodzi prąd elektryczny –przedstawia
zalety nanomateriałów –omawia
budowę grafenu |
Wybrane
wiadomości i umiejętności, wykraczające poza treść wymagań podstawy
programowej, których spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej.
Uczeń:
–omawia
budowę wybranych polimerów przewodzących (monomer, polimer, wzory),
–charakteryzuje
związki aromatyczne,
–wyjaśnia
budowę benzenu,
–wyjaśnia
znaczenie litery p w nazwie poli(p-fenylen).
5. Cykle, rytmy i czas (19.2)
Ocena dopuszczająca [1] |
Ocena
dostateczna [1 +
2] |
Ocena
dobra [1 +
2 + 3] |
Ocena
bardzo dobra [1 +
2 + 3 + 4] |
Uczeń: –przedstawia
podział reakcji chemicznych ze względu na ich szybkość –wymienia
czynniki, które mogą wpływać na szybkość reakcji chemicznych –wyjaśnia
pojęcie szereg aktywności metali –porównuje
aktywność chemiczną substancji, stężenie roztworów, wpływ temperatury na
szybkość reakcji chemicznej w prowadzonych doświadczeniach chemicznych –definiuje
pojęcie katalizator –definiuje
pojęcia: korozja, rdzewienie –podaje
podstawowe sposoby zabezpieczenia metali i ich stopów przed korozją –definiuje
pojęcia: fermentacja alkoholowa, fermentacja octowa, jełczenie –podaje
proste sposoby zapobiegania lub spowalniania niekorzystnych przemian
żywności, takich jak jełczenie masła –podaje
przykłady czynników środowiska wpływających na starzenie się skóry –wymienia
substancje chroniące skórę przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych |
Uczeń: –podaje
obserwacje i formułuje wnioski do doświadczeń chemicznych, w których badano wpływ
różnych czynników na szybkość reakcji chemicznej –porównuje
aktywność chemiczną metali na podstawie ich położenia w szeregu aktywności –określa
wpływ katalizatora –wymienia
materiały niemetaliczne mogące ulegać korozji –definiuje
pojęcia: korozja chemiczna, korozja elektrochemiczna –wyjaśnia,
na czym polega proces psucia się żywności, np. kwaśnienie wina –wyjaśnia, do czego służą dodatki do
żywności, np. konserwanty –wyjaśnia
pojęcie rodniki –opisuje funkcje niektórych substancji
stosowanych w kosmetykach do ciała |
Uczeń: –opisuje
doświadczenia chemiczne, –przewiduje
przebieg doświadczenia chemicznego na podstawie analizy szeregu aktywności
metali –przedstawia
podział katalizatorów –opisuje
wybrane rodzaje katalizatorów –podaje,
jakie czynniki środowiska powodują korozję –wyjaśnia
wpływ różnych czynników –podaje sposoby zabezpieczania metali i
ich stopów przed korozją lub spowalniania tego procesu –zapisuje
równanie reakcji fermentacji octowej, uwzględniając warunki, –przedstawia
przyczyny jełczenia masła –wyjaśnia,
w jaki sposób można spowolnić proces jełczenia masła –podaje
przykłady rodników |
Uczeń: –projektuje
doświadczenia chemiczne z wykorzystaniem metali o różnej aktywności chemicznej –podaje
przykłady reakcji chemicznych zachodzących z użyciem katalizatora (również w
procesach biochemicznych) –opisuje
czynniki powodujące korozję wybranych materiałów niemetalicznych –opisuje
przemiany zachodzące podczas procesu rdzewienia –określa
wpływ różnych dodatków metalicznych na szybkość rdzewienia –analizuje
wpływ różnych czynników –przedstawia
substancje oraz czynniki zapobiegające psuciu się żywności –wyjaśnia
sposób działania wolnych rodników na dowolnym przykładzie –analizuje
warunki, w jakich należy stosować niektóre kosmetyki, aby substancje w nich
zawarte działały skutecznie, nie szkodziły |
Wybrane
wiadomości i umiejętności, wykraczające poza treść wymagań podstawy programowej,
których spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej. Uczeń:
–wyjaśnia
wpływ katalizatora na przebieg reakcji chemicznych poznanych na lekcjach chemii,
–analizuje
zachowanie różnych powłok metalicznych stosowanych na żelazie w momencie ich
uszkodzenia,
–wyjaśnia
proces pasywacji na wybranych przykładach.
6. Zdrowie (21.2)
Ocena dopuszczająca [1] |
Ocena
dostateczna [1 +
2] |
Ocena
dobra [1 +
2 + 3] |
Ocena
bardzo dobra [1 +
2 + 3 + 4] |
Uczeń: –wymienia
główne składniki pożywienia oraz ich funkcje –podaje,
od czego zależy dobór diety –wyjaśnia pojęcie metabolizm (przemiana materii) –podaje
przykłady pokarmów będących źródłem poszczególnych składników –definiuje
pojęcie tłuszcze –klasyfikuje
cholesterol jako alkohol –wyjaśnia
działanie cholesterolu –wymienia elementy diety odchudzającej –określa,
jakie funkcje pełni glukoza –zapisuje
wzór sumaryczny glukozy –podaje nazwę kwasu odpowiedzialnego za
uczucie zmęczenia mięśni –omawia zastosowania odżywek oraz środków
dopingujących –definiuje pojęcia: substancje lecznicze, alergia,
termin przydatności leku –wymienia niektóre substancje powodujące
alergie |
Uczeń: –wyjaśnia
pojęcie zbilansowana dieta –wymienia kierunki przemian metabolicznych –podaje produkty hydrolizy tłuszczów –opisuje
znaczenie błonnika pokarmowego dla organizmu –wyjaśnia
pojęcie wartość energetyczna pokarmów –omawia
znaczenie ćwiczeń fizycznych podczas odchudzania –zapisuje
równanie reakcji spalania całkowitego glukozy –wyjaśnia,
kiedy w organizmie powstaje kwas mlekowy –określa,
jakie dwa rodzaje substancji są składnikami leków –omawia
przykładowe objawy alergii –wyjaśnia,
dlaczego przeterminowane leki należy przekazać do apteki w celu utylizacji –wyjaśnia
pojęcie dawka lecznicza |
Uczeń: –przedstawia przykłady przemian metabolicznych
dostarczających energii oraz wymagających dostarczania energii –opisuje przemianę kwasów tłuszczowych
zachodzącą –wyjaśnia działanie błonnika pokarmowego –wyjaśnia, kiedy odchudzanie jest
skuteczne –zapisuje
równanie reakcji chemicznej, w której wyniku powstaje kwas mlekowy –charakteryzuje odżywki stosowane przez
sportowców –wyjaśnia przyczyny stosowania środków
dopingujących przez niektórych sportowców –wyjaśnia pojęcie interakcja leków |
Uczeń: –omawia metabolizm substancji odżywczych w
organizmie –omawia
znaczenie kwasów tłuszczowych nienasyconych –analizuje wybrane diety odchudzające –opisuje
przemiany glukozy zachodzące w organizmie –wymienia
odżywki i środki dopingujące dla sportowców i omawia skutki ich stosowania –wymienia
substancje znajdujące się –wyjaśnia, czym jest alergia –omawia,
co się dzieje –wyjaśnia,
na czym polegają interakcje leków: synergia i antagonizm |
Wybrane
wiadomości i umiejętności, wykraczające poza treść wymagań podstawy
programowej, których spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej.
Uczeń:
–omawia
rolę enzymów w procesie trawienia pokarmów,
–podaje
przykłady enzymów oraz wyjaśnia ich działanie na określone substancje,
–opisuje proces trawienia skrobi,
–opisuje proces trawienia białka,
–omawia
etapy badań przed wprowadzeniem nowego leku.
7. Woda – cud natury (23.2)
Ocena dopuszczająca [1] |
Ocena
dostateczna [1 +
2] |
Ocena
dobra [1 +
2 + 3] |
Ocena
bardzo dobra [1 +
2 + 3 + 4] |
Uczeń: –omawia
występowanie wody na Ziemi –definiuje
wodę jako związek chemiczny zbudowany z atomów wodoru i tlenu –podaje
różnice między wodą występującą w przyrodzie –podaje
nazwę wiązania występującego w cząsteczce wody –definiuje
pojęcia: dipol, cząsteczka polarna –wyjaśnia
pojęcia: dysocjacja elektrolityczna,
elektrolit –przestawia
podział substancji –podaje
nazwy mieszanin wody –definiuje
pojęcie roztwór właściwy –wskazuje
fazę rozproszoną oraz ośrodek dyspersyjny w podanym przykładzie koloidu –podaje
przykłady substancji dobrze rozpuszczalnych –wyjaśnia
pojęcia: hydrofobowy, –wymienia
rodzaje odczynu roztworów –podaje
zakresy pH dla każdego rodzaju odczynu –wymienia
wskaźniki odczynu roztworu oraz określa ich barwę w zależności –podaje przykłady wpływu pH, np. na uprawy roślin,
zdrowie człowieka |
Uczeń: –opisuje
budowę cząsteczki wody –wyjaśnia
pojęcie wiązanie kowalencyjne
spolaryzowane –definiuje
pojęcie asocjacja –wymienia
rodzaje substancji dobrze rozpuszczalnych w wodzie –wskazuje
w cząsteczce etanolu część hydrofobową i hydrofilową –definiuje
pojęcia: koloid, zawiesina –podaje
nazwę efektu umożliwiającego odróżnienie koloidu od roztworu właściwego –definiuje
pojęcie roztwarzanie –opisuje
jony odpowiedzialne za odczyny roztworów –definiuje
pojęcia: wskaźniki, –opisuje
znaczenie odczynu gleby oraz wody w rolnictwie |
Uczeń: –wyjaśnia
pojęcie wiązanie wodorowe –wymienia
szczególne właściwości wody wynikające z tworzenia się wiązań wodorowych
między cząsteczkami –opisuje
zachowanie HCl w wodzie –wyjaśnia,
dlaczego metanol i etanol dobrze rozpuszczają się w wodzie –wyjaśnia,
dlaczego węglowodory słabo rozpuszczają się w wodzie –wyjaśnia,
na czym polega efekt Tyndalla –opisuje
wpływ odczynu roztworu |
Uczeń: –wyjaśnia
niezwykłe właściwości wody (wysoka temperatura wrzenia, zwiększenie objętości
podczas zamarzania, wysokie napięcie powierzchniowe) –opisuje
zachowanie NaCl w wodzie –wyjaśnia
wpływ długości łańcucha węglowego, np. w alkoholach, –omawia
zjawiska zachodzące podczas rozpuszczania różnych substancji –opisuje
znaczenie odczynu w naszym życiu (różne dziedziny) –wyjaśnia,
na
przykładzie reakcji strącania,
dlaczego „nie wszystkie jony dobrze czują się w wodzie” |
Wybrane
wiadomości i umiejętności, wykraczające poza treść wymagań podstawy
programowej, których spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej.
Uczeń:
–wyjaśnia
właściwości strumienia wody oraz proces tworzenia się form krystalicznych,
–omawia
procesy krasowe,
–omawia
układy koloidalne,
–określa odczyn roztworu soli (hydroliza soli).
8. Wielcy rewolucjoniści nauki (3.2)
Ocena dopuszczająca [1] |
Ocena
dostateczna [1 +
2] |
Ocena
dobra [1 +
2 + 3] |
Ocena
bardzo dobra [1 +
2 + 3 + 4] |
Uczeń: –wyjaśnia,
kim byli alchemicy oraz co zawdzięczamy ich pracy –przyporządkowuje
do nazwiska uczonego (Boyle, Lavoisier, Proust, Dalton, Mendelejew) odpowiednie
dokonanie –definiuje
pojęcie pierwiastek chemiczny –określa,
jaką rolę odegrał Robert Boyle w docenieniu rangi eksperymentu naukowego –podaje
treść prawa zachowania masy oraz wymienia uczonych związanych z tym prawem –wymienia
dokonania, z którymi wiąże nazwisko Johna Daltona –wymienia
dokonania Dmitrija Mendelejewa (prawo okresowości, układ
okresowy pierwiastków chemicznych) –wykonuje
proste obliczenia na podstawie prawa zachowania masy oraz stosunku masowego
pierwiastków chemicznych w związku chemicznym |
Uczeń: –wymienia
wybrane odkrycia alchemików –łączy
odkrycie z nazwiskiem uczonego –przedstawia,
na wybranych przykładach, w jaki sposób uczeni dokonywali najważniejszych
odkryć –podaje
różnice między związkiem chemicznym a mieszaniną –opisuje
działalność oraz dokonania naukowe Antoine’a L. Lavoisire’a –podaje
treść prawa stałości składu związku chemicznego (prawo stosunków stałych) –przedstawia
budowę materii opisaną przez Demokryta oraz Johna Daltona –omawia
sposób tworzenia układu okresowego pierwiastków chemicznych Dmitrija
Mendelejewa –oblicza
zawartość procentową pierwiastka chemicznego w związku chemicznym |
Uczeń: –omawia
idee „czterech żywiołów” –wyjaśnia
różnice między teorią filozoficzną a teorią sformułowaną –przedstawia
dokonania wybranych uczonych na tle okresu historycznego, w którym żyli i
pracowali –omawia
działalność
Josepha –podaje
prawo stosunków wielokrotnych –dokonuje
obliczeń, wykorzystując znajomość omawianych praw |
Uczeń: –omawia
koncepcję flogistonu –wyjaśnia
znaczenie (wybranych) odkryć, przełomowych dla rozwoju danej dziedziny nauki –omawia
znaczenie przełomowych odkryć dla życia codziennego |
Wybrane
wiadomości i umiejętności, wykraczające poza treść wymagań podstawy
programowej, których spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej.
Uczeń:
–opisuje
działania i dokonania alchemików, wyjaśnia czy ich teorie okazały się prawdą,
czy fałszem,
–wyjaśnia
pojęcie barodontalgia
i łączy je z odpowiednią teorią naukową,
–omawia
rozwój teorii dotyczącej budowy materii i dokonania poszczególnych uczonych na
przestrzeni wieków,
–opisuje
próby klasyfikacji pierwiastków chemicznych oraz historię rozwoju układu
okresowego pierwiastków chemicznych z uwzględnieniem autorów tych prac.
9. Dylematy moralne w nauce (4.2)
Ocena dopuszczająca [1] |
Ocena
dostateczna [1 +
2] |
Ocena
dobra [1 +
2 + 3] |
Ocena
bardzo dobra [1 +
2 + 3 + 4] |
Uczeń: –wymienia
przykłady broni –definiuje
pojęcia: broń chemiczna, substancje wybuchowe –omawia
treść Konwencji o zakazie broni
chemicznej –podaje, co wynalazł Alfred Nobel –wymienia
pozytywne i negatywne zastosowania dynamitu –wymienia
pozytywne i negatywne zastosowania saletry potasowej oraz nitrogliceryny –omawia
zasługi Marii Skłodowskiej-Curie, dwukrotnej laureatki Nagrody Nobla |
Uczeń: –opisuje
różne rodzaje broni –wymienia
przykłady broni chemicznej –omawia
zastosowanie iperytu jako broni –omawia
właściwości nitrogliceryny –wymienia
niektóre efekty towarzyszące wybuchom (np. prochu czarnego, dynamitu) –opisuje,
na czym polegał wynalazek Alfreda Nobla (od nitrogliceryny –przedstawia
osiągnięcia naukowe, które mogą być wykorzystane zarówno dla dobra człowieka,
jak i przeciw niemu (np. jako broń) –omawia
znaczenie Nagrody Nobla |
Uczeń: –dokonuje klasyfikacji bojowych środków chemicznych –wyjaśnia pojęcia: fosgen,
iperyt, trotyl, gaz pieprzowy –omawia wady i zalety różnych rodzajów środków wybuchowych –wyjaśnia
przyczynę powstawania efektów towarzyszących wybuchowi (fala uderzeniowa) –przedstawia
osiągnięcia naukowe, które mogą być wykorzystane zarówno dla dobra człowieka,
jak i przeciw niemu (np. jako broń), np. fosgen |
Uczeń: –opisuje
historię prac nad bronią jądrową i przedstawia rozterki moralne jej twórców –opisuje
historię użycia chloru jako broni chemicznej –podaje,
jaki wpływ na organizm ma chlor –opisuje
właściwości cyjanowodoru –wyjaśnia
pojęcie środki pomocnicze –analizuje
składniki prochu czarnego –zapisuje
równanie reakcji otrzymywania nitrogliceryny –przedstawia
dylematy, przed jakimi stanęli twórcy niektórych odkryć |
Wybrane
wiadomości i umiejętności, wykraczające poza treść wymagań podstawy
programowej, których spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej.
Uczeń:
–omawia
historię Nagrody Nobla,
–opisuje
historię prac nad bronią atomową,
–opisuje
dokonania naukowe rodziny Curie.
10. Nauka w mediach (6.2)
Ocena dopuszczająca [1] |
Ocena
dostateczna [1 +
2] |
Ocena
dobra [1 +
2 + 3] |
Ocena
bardzo dobra [1 +
2 + 3 + 4] |
Uczeń: –wyjaśnia
pojęcie źródła wiedzy godne zaufania –ocenia krytycznie informacje medialne pod
kątem ich zgodności –wskazuje błędy w informacjach medialnych
oraz w reklamach |
Uczeń: –podaje przykłady najczęstszych błędów
chemicznych pojawiających się w mediach oraz przekłamań zawartych w reklamach –wskazuje błędy w informacjach medialnych
oraz podaje poprawną treść informacji –analizuje informacje reklamowe pod kątem
ich poprawności naukowej, wskazuje informacje nieprawdziwe –omawia
podejście niektórych ludzi do stosowania dodatków w żywności |
Uczeń: –analizuje
informacje reklamowe pod kątem ich poprawności naukowej, wskazuje informacje
niepełne, nierzetelne, nieprawdziwe –określa
możliwe powody podawania informacji niepełnych,
nierzetelnych, nieprawdziwych |
Uczeń: –omawia
przykłady informacji z życia codziennego, których rzetelność podważono –omawia
przykłady powszechnie reklamowanych produktów, których stosowanie zagroziło
zdrowiu lub życiu ludzi |
Wybrane
wiadomości i umiejętności, wykraczające poza treść wymagań podstawy
programowej, których spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej.
Uczeń:
–omawia
konsekwencje błędów i przekłamań w mediach,
–analizuje
zasięg informacji,
–omawia
przepisy prawne, konsekwencje podawania błędnych i fałszywych informacji.
11. Współczesna diagnostyka i medycyna (14.2)
Ocena dopuszczająca [1] |
Ocena
dostateczna [1 +
2] |
Ocena
dobra [1 +
2 + 3] |
Ocena
bardzo dobra [1 +
2 + 3 + 4] |
Uczeń: –wymienia
powody wykonywania badań –wyjaśnia
pojęcie analiza chemiczna –podaje przykłady analizy płynów
ustrojowych –wymienia
płyny ustrojowe –wymienia
wybrane składniki chemiczne badania krwi i moczu –podaje znaczenie analizy płynów
ustrojowych w profilaktyce chorób –podaje
przyczyny cukrzycy oraz białkomoczu –wymienia
przykłady substancji toksycznych dla organizmu –omawia,
w jakich sytuacjach stosuje się implanty –wymienia
części ciała, które mogą być zastępowane oraz usprawniane przez implanty –podaje przykłady materiałów stosowanych w
implantach |
Uczeń: –wyjaśnia,
co to jest cukromocz –wyjaśnia,
na czym polega samodzielne badanie poziomu cukru przez diabetyków –omawia
znaczenie wyniku badania poziomu cukru dla diabetyka –wymienia
skutki wysokiego poziomu cholesterolu w organizmie –określa
zakres wartości pH dla moczu –analizuje
przykładowe wyniki badań krwi i moczu –omawia
cechy, którymi muszą charakteryzować się materiały stosowane w implantach |
Uczeń: –wyjaśnia,
dlaczego badania krwi –wymienia
podstawowe wskaźniki badania krwi –wymienia
przykłady związków chemicznych, które są składnikami moczu –dokonuje
podziału wybranych związków chemicznych, które –definiuje
pojęcia: keton, grupa ketonowa –określa
przyczyny wysokiego poziomu cholesterolu w organizmie –wyjaśnia,
czy wynik badania (analizy płynów ustrojowych) może być zafałszowany –wymienia typy materiałów używanych w
implantach –opisuje charakter chemiczny materiałów
używanych w implantach –omawia
zastosowania: kolagenu, celulozy modyfikowanej chemicznie oraz silikonów |
Uczeń: –opisuje
składniki krwi –omawia,
jakie funkcje pełnią składniki chemiczne krwi –wymienia
najważniejsze składniki chemiczne moczu i ich związek –podaje
przykłady analizy płynów ustrojowych (opisuje metody stosowane przy
badaniu krwi – glukoza, mocznik, cholesterol oraz moczu – glukoza, białko) –wymienia wady i zalety poszczególnych
materiałów stosowanych w implantach –omawia przykłady polimerów stosowanych w implantach –analizuje
stosowanie implantów |
Wybrane
wiadomości i umiejętności, wykraczające poza treść wymagań podstawy
programowej, których spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej.
Uczeń:
–omawia,
czym jest hemoglobina,
–wyjaśnia,
jaką funkcję pełni hemoglobina w organizmie,
–analizuje
wpływ różnych rodzajów narkotyków na zdrowie i sposoby ich wykrywania w
organizmie.
12. Ochrona przyrody i środowiska (15.2)
Ocena dopuszczająca [1] |
Ocena
dostateczna [1 +
2] |
Ocena
dobra [1 +
2 + 3] |
Ocena
bardzo dobra [1 +
2 + 3 + 4] |
Uczeń: –omawia
znaczenie nawozów sztucznych dla roślin –wyjaśnia
pojęcie pestycydy –określa,
do jakiej grupy substancji stosowanych w rolnictwie zaliczamy herbicydy,
insektycydy, fungicydy i DDT –omawia
sposób stosowania przykładowego nawozu lub środka ochrony roślin na podstawie
informacji na etykiecie –wyjaśnia
pojęcia: ozon, warstwa ozonowa –określa
pochodzenie freonów –definiuje
pojęcie gazy cieplarniane –wymienia
najważniejsze gazy cieplarniane –podaje
źródła pochodzenia gazów cieplarnianych –omawia
możliwości ograniczenia emisji gazów cieplarnianych |
Uczeń: –omawia
znaczenie stosowania nawozów sztucznych dla rolnictwa –omawia
konsekwencje stosowania nawozów sztucznych dla środowiska przyrodniczego –wymienia
rodzaje i przykłady pestycydów oraz charakteryzuje ich wpływ na środowisko
przyrodnicze –podaje,
do czego służy DDT –definiuje
pojęcie freony –opisuje
wpływ freonów na warstwę ozonową |
Uczeń: –omawia
znaczenie dla rolnictwa stosowania nawozów sztucznych –wyjaśnia,
co to jest DDT –analizuje
informacje na etykietach: nawozu oraz pestycydu –przedstawia
naturę chemiczną freonów –określa
charakter chemiczny gazów cieplarnianych –analizuje
sposoby i możliwości ograniczenia emisji gazów cieplarnianych |
Uczeń: –przedstawia
wpływ freonów na środowisko przyrodnicze –opisuje
historię stosowania DDT –analizuje
konsekwencje nadmiernego efektu cieplarnianego dla ludzkości –wyjaśnia pojęcie reakcja
rodnikowa –omawia
reakcje chemiczne zachodzące z udziałem freonów |
Wybrane
wiadomości i umiejętności, wykraczające poza treść wymagań podstawy
programowej, których spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej.
Uczeń:
–analizuje
działalność człowieka drastycznie wpływającą na stan środowiska przyrodniczego,
–przedstawia
przepisy prawne mające na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych,
–analizuje
substancje i procesy, które w zależności od warunków użycia lub występowania,
mają charakter dualistyczny (negatywny albo pozytywny), np. ozon,
–przedstawia
działania człowieka o randze ogólnoświatowej (np. konferencje, projekty), które
mają na celu poprawę stanu środowiska przyrodniczego.
13. Nauka i sztuka (16.2)
Ocena dopuszczająca [1] |
Ocena
dostateczna [1 +
2] |
Ocena
dobra [1 +
2 + 3] |
Ocena
bardzo dobra [1 +
2 + 3 + 4] |
Uczeń: –wyjaśnia,
na czym polegają: chemia analityczna, analiza ilościowa i jakościowa –wyjaśnia
pojęcie promieniowanie
elektromagnetyczne –wyjaśnia,
na czym polegają badania radio- i rentgenograficzne –określa,
co to jest analiza obrazowa –omawia
zastosowania analizy obrazowej –wyjaśnia
(ogólnie), co to są badania spektroskopowe –wymienia
przykłady barwników stosowanych w malarstwie dawniej –podaje
przykłady materiałów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego używanych przez
dawnych artystów |
Uczeń: –opisuje,
na czym polega analiza elementarna oraz badania termowizyjne –podaje
przykłady informacji, które można uzyskać za pomocą analizy obrazowej –wyjaśnia, do czego można wykorzystać
badania spektroskopowe w analizie dzieł sztuki (jakie informacje można uzyskać) –wyjaśnia,
co to jest widmo spektroskopowe |
Uczeń: –opisuje (ogólnie), na czym polega spektroskopia mas –wyjaśnia, do czego można wykorzystać tomografię w badaniach
zabytków oraz dzieł sztuki –przedstawia
metody analizy obrazowej stosowane przy badaniu dzieł sztuki oraz podaje
przykłady informacji, które można uzyskać za ich pomocą –przedstawia
zasady badań spektroskopowych, stosowanych do analizy dzieł sztuki –opisuje
barwniki stosowane |
Uczeń: –wyjaśnia
zasadę spektroskopii –wymienia
niektóre metody spektroskopowe –analizuje
metody chemiczne, które można wykorzystać do badania –analizuje
różne rodzaje substancji używanych do tworzenia dzieł sztuki (obrazy,
rzeźby, ceramika itd.) –analizuje
wybrane widmo spektroskopowe –opisuje szkodliwy wpływ wybranych substancji stosowanych w
sztuce |
Wybrane
wiadomości i umiejętności, wykraczające poza treść wymagań podstawy
programowej, których spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej.
Uczeń:
–analizuje
historię odkrycia i badań całunu turyńskiego,
–analizuje
eksperymenty z farbami prowadzone przez dawnych artystów,
–wyjaśnia
różnice między farbami akrylowymi a olejnymi,
–wyjaśnia,
dlaczego niektórzy artyści wolą farby akrylowe od olejnych,
–analizuje
historię wybranych barwników od naturalnych do ich sztucznie otrzymanych odpowiedników.
14. Barwy i zapachy świata (18.2)
Ocena dopuszczająca [1] |
Ocena
dostateczna [1 +
2] |
Ocena
dobra [1 +
2 + 3] |
Ocena
bardzo dobra [1 +
2 + 3 + 4] |
Uczeń: –podaje różnice między barwnikami –wymienia
przykłady barwnych substancji stosowanych współcześnie w malarstwie,
barwieniu żywności oraz tkanin –dokonuje
podziału barwników –wymienia
wskaźniki służące w chemii do określania odczynu roztworu –definiuje
pojęcia: wskaźnik, odczyn –wymienia
wybrane warzywa i związane z nimi barwy –podaje
nazwę zielonego barwnika występującego w warzywach –określa,
do czego służy chromatografia –przedstawia przykłady substancji
wykorzystywanych jako substancje zapachowe –podaje
definicję zjawiska odpowiedzialnego za rozchodzenie się zapachu w powietrzu |
Uczeń: –opisuje przykłady
barwnych substancji chemicznych stosowanych współcześnie w malarstwie,
barwieniu żywności oraz tkanin –wymienia barwne związki chemiczne stosowane w laboratorium
chemicznym (wskaźniki) i przedstawia zasadę ich działania –wymienia czynniki wpływające na zmiany w trwałości barwników –przedstawia
przykłady związków chemicznych, wykorzystywanych jako substancje zapachowe
(estry, olejki eteryczne) –wymienia
poznane w trakcie nauki chemii przykłady reakcji chemicznych, których
produktami są substancje zapachowe –wyjaśnia,
do czego zwierzęta oraz rośliny mogą wykorzystywać zapachy |
Uczeń: –opisuje barwne substancje chemiczne stosowane współcześnie w
malarstwie, barwieniu żywności oraz tkanin –dokonuje podziału barwników sztucznych na grupy –omawia problem trwałości barwnika na
wybranym przez siebie przykładzie –opisuje barwnik występujący –opisuje, w jaki sposób można rozdzielić składniki tuszu i wyjaśnia
wybór metody –opisuje,
na czym polega odbiór zapachu –wyjaśnia,
na czym polega reakcja estryfikacji |
Uczeń: –definiuje
pojęcie aldehyd –podaje
przykłady aldehydów –omawia
problem trwałości barwników –przedstawia
„chemiczne źródło” zapachu substancji –wymienia
przykłady otrzymywania substancji zapachowych i reakcji chemicznych, których
produktami –wyjaśnia
pojęcie feromon –wyjaśnia
znaczenie feromonów |
Wybrane
wiadomości i umiejętności, wykraczające poza treść wymagań podstawy
programowej, których spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej.
Uczeń:
–omawia
teorię barwników, podaje nazwisko polskiego uczonego zajmującego się tą
dziedziną,
–analizuje
historię wybranych barwników od naturalnych do ich sztucznie otrzymanych
odpowiedników,
–analizuje
dobór barwników w zależności od rodzaju włókna,
–opisuje
wybrany zapach pochodzenia zwierzęcego (nazwa, budowa, właściwości,
otrzymywanie – wytwarzanie, rola).
15. Największe i najmniejsze (24.2)
Ocena dopuszczająca [1] |
Ocena
dostateczna [1 +
2] |
Ocena
dobra [1 +
2 + 3] |
Ocena
bardzo dobra [1 +
2 + 3 + 4] |
Uczeń: –definiuje
pojęcie materia –określa
elementy budowy materii –wymienia
podstawowe cząstki występujące w atomie –opisuje
cząstki podstawowe występujące w atomie (miejsce występowania
w atomie, masa, ładunek elektryczny) –definiuje
pojęcia: jon, kation, anion –definiuje
pojęcie izotop –dokonuje
podziału izotopów –definiuje
pojęcie izotopy promieniotwórcze –wyjaśnia,
co to jest jednostka masy atomowej –określa,
do czego służy jednostka masy atomowej –wymienia
rodzaje wiązań chemicznych –podaje przykłady najmniejszej oraz
największej cząsteczki |
Uczeń: –porównuje
izotopy wodoru –wyjaśnia,
kiedy izotop nazywamy trwałym, a kiedy nietrwałym –określa
rodzaj wiązania w zależności od rodzaju substancji, w której ono występuje –wyszukuje i analizuje informacje na temat najmniejszych i
największych cząsteczek |
Uczeń: –wyjaśnia
potrzebę wprowadzenia jednostki atomowej masy –podaje
przykład metody umożliwiającej obserwację atomów –omawia
związek budowy –analizuje
zależność między właściwościami związku chemicznego –porównuje
promienie atomu i jonu tego samego pierwiastka chemicznego –podaje
przykłady związków wielkocząsteczkowych pochodzenia naturalnego i sztucznego |
Uczeń: –analizuje
informacje zawarte –wymienia
metody umożliwiające obserwację atomów i cząsteczek |
Wybrane
wiadomości i umiejętności, wykraczające poza treść wymagań podstawy
programowej, których spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej.
Uczeń:
–analizuje
teorie dotyczące budowy materii,
–opisuje
kwarki,
–porównuje
teorie dotyczące budowy materii,
–opisuje
różne sposoby porządkowania pierwiastków chemicznych.
Wątek
biologia:
Wątek tematyczny |
Lp. |
Sugerowany
temat lekcji |
Poziom
wymagań (pismem półgrubym zostały zaznaczone wymagania z
podstawy programowej) |
||||
konieczny
(K) |
podstawowy
(P) |
rozszerzający
(R) |
dopełniający
(D) |
wykraczający
(W) |
|||
Metoda naukowa
i wyjaśnianie świata |
1. |
Metoda naukowa pozwala
zrozumieć świat |
– definiuje pojęcia: metoda naukowa, problem badawczy, hipoteza –
przeprowadza prostą obserwację, np. wybarwionych ziaren skrobi w komórkach
bulwy ziemniaka –
opisuje warunki prawidłowego
prowadzenia |
– wymienia etapy procedury
naukowej –
opisuje warunki prawidłowego
planowania –
podaje różnicę pomiędzy obserwacją –
formułuje wnioski na podstawie wyników obserwacji |
– przygotowuje preparat
mikroskopowy –
opisuje sposób dokumentowania wyników
eksperymentów |
– formułuje hipotezy –
planuje sposób weryfikacji hipotezy –
wyjaśnia różnicę między próbą badawczą a próbą kontrolną –
wymienia przykłady danych jakościowych |
– stosuje metodę naukową do
rozwiązywania problemów badawczych |
2. |
W stronę teorii naukowej |
– omawia założenia teorii ewolucji |
– wymienia podstawowe kryteria
naukowości –
wymienia przykłady bezpośrednich |
– wyjaśnia, dlaczego teoria ewolucji jest centralną teorią biologii |
– planuje |
– charakteryzuje bezpośrednie |
|
Wynalazki, które zmieniły
świat |
3. |
Pierwszy mikroskop i rozwój
technik mikroskopowych, pierwsze szczepionki |
– wymienia wybrane wynalazki i
odkrycia związane z rozwojem nauk o życiu –
wymienia rodzaje mikroskopów –
wyjaśnia, czym są –
definiuje pojęcia: antygen, przeciwciało |
– wyjaśnia, na jakiej zasadzie
działa mikroskop optyczny -
przyporządkowuje obrazy do mikroskopów, przy pomocy których zostały one uzyskane –
wyszukuje informacje na temat pierwszego mikroskopu i rozwoju technik
mikroskopowych oraz pierwszych szczepionek –
rozróżnia rodzaje odporności i podaje ich przykłady |
– omawia rodzaje mikroskopów –
omawia rodzaje odporności –
podaje argumenty przemawiające za powszechnością szczepień |
– porównuje mikroskop optyczny
z mikroskopem elektronowym –
wyjaśnia, jaki wpływ na rozwój biologii –
analizuje naukowe |
– dowodzi związku pomiędzy
wynalezieniem mikroskopu a podejściem ludzi do problemów higieny, chorób
zakaźnych, leczenia –
wyjaśnia, czym są szczepionki skojarzone |
4. |
Od antybiotyków po łańcuchową reakcję
polimerazy |
– definiuje pojęcia: antybiotyk, łańcuchowa reakcja
polimerazy (PCR), biotechnologia –
wyszukuje informacje na temat pierwszych antybiotyków oraz analizuje naukowe
i społeczne znaczenie ich odkrycia –
określa znaczenie biotechnologii tradycyjnej |
– omawia historię odkrycia
penicyliny –
wyszukuje informacje na temat odkrycia termostabilnej
polimerazy DNA –
podaje przykłady zastosowania techniki PCR w życiu człowieka |
– wyjaśnia, na czym polegała
jakościowa zmiana w medycynie po odkryciu i upowszechnieniu antybiotyków –
omawia historię wybranych odkryć –
wyjaśnia różnicę między działaniem związków chemicznych o charakterze
bakteriobójczym |
– wyjaśnia przyczyny
powstawania oporności bakterii na antybiotyki –
uzasadnia, że mutacje mają znaczenie dla powstania oporności bakterii na
antybiotyki –
analizuje znaczenie naukowe i społeczne odkrycia termostabilnej
polimerazy DNA –
analizuje kolejne etapy łańcuchowej reakcji polimerazy |
– ocenia znaczenie
poszczególnych odkryć |
|
Energia – od Słońca do żarówki |
5. |
Fotosynteza |
– omawia znaczenie fotosyntezy –
wskazuje chloroplasty jako miejsce zachodzenia fotosyntezy –
omawia znaczenie oddychania komórkowego –
wskazuje mitochondria jako miejsce zachodzenia oddychania tlenowego |
– wyjaśnia, na czym polegają
fotosynteza –
zapisuje reakcje fotosyntezy i oddychania tlenowego –
określa funkcje ATP –
wyjaśnia znaczenie wymiany gazowej –
wymienia przykłady organizmów przeprowadzających: fotosyntezę, oddychanie
tlenowe, oddychanie beztlenowe, fermentację |
– omawia przebieg fotosyntezy –
wyjaśnia związek pomiędzy budową ATP –
określa znaczenie oddychania beztlenowego |
– wyjaśnia, skąd pochodzi
zielone zabarwienie roślin –
porównuje fotosyntezę z oddychaniem |
– wykazuje różnice między
oddychaniem tlenowym |
6. |
Energia w ekosystemie |
– wyjaśnia role producentów,
konsumentów –
definiuje pojęcie łańcuch pokarmowy
–
przestawia schematycznie przepływ energii przez ekosystem |
– omawia przepływ energii przez ekosystemy wodne i lądowe –
rysuje piramidę energii –
wyjaśnia, dlaczego energia przepływa przez ekosystem |
– wyjaśnia, na czym polega
lokalne znaczenie chemosyntezy –
wyjaśnia, dlaczego ekosystemy są uzależnione od dopływu energii z zewnątrz |
– wyjaśnia funkcjonowanie oaz hydrotermalnych |
– przewiduje losy ekosystemu,
który został odcięty od zewnętrznych dostaw energii –
przewiduje kolejność obumierania poszczególnych poziomów troficznych |
|
Technologie współczesne |
7. |
Technologie współczesne |
– wymienia przykłady współczesnych technologii –
omawia znaczenie współczesnych technologii
w rozwiązywaniu aktualnych problemów biologicznych i środowiskowych |
– wymienia przykłady polimerów
wykorzystywanych w życiu codziennym –
wyjaśnia, dlaczego syntetyczne polimery biodegradowalne są przyjazne
środowisku |
– wyjaśnia, co to są mikromacierze –
omawia możliwości wykorzystania mikromacierzy w różnych dziedzinach nauki i przemysłu –
omawia zasadę działania komputera biologicznego |
– wymienia kilka przykładów najnowocześniejszych
technologii, które wykorzystują osiągnięcia biologii |
– omawia fotoogniwa wykorzystujące
barwniki fotosyntetyczne jako przykłady wynalazku
zainspirowanego przyrodą |
Cykle, rytmy |
8. |
Cykle, rytmy i czas |
– wyjaśnia pojęcia: rytm okołodobowy, rytm miesięczny, rytm roczny –
wymienia przykłady zjawisk i procesów biologicznych
odbywających się cyklicznie –
wymienia przykłady procesów życiowych wykazujących rytmikę okołodobową |
– wyjaśnia przystosowawcze
znaczenie rytmu okołodobowego –
omawia okołodobowy rytm aktywności
człowieka ze szczególnym uwzględnieniem roli szyszynki –
analizuje wpływ sytuacji zaburzających
działanie zegara biologicznego na zdrowie człowieka |
– omawia przykłady zjawisk i procesów biologicznych odbywających się
cyklicznie –
wyjaśnia, na czym polega znaczenie
biologiczne sezonowej aktywności zwierząt (np. hibernacja, estywacja, okres
godów) –
podaje przykłady migracji w świecie zwierząt |
– analizuje dobowy rytm wydzielania hormonów –
opisuje niektóre aspekty rytmiki dobowej u roślin –
omawia zjawisko fotoperiodyzmu roślin –
ocenia znaczenie biologiczne sezonowej
aktywności zwierząt |
– analizuje kolejne fazy cyklu
miesiączkowego |
Zdrowie |
9. |
Stan
zdrowia. Czynniki wpływające na zdrowie |
– wyjaśnia, czym jest zdrowie –
wyjaśnia, czym jest homeostaza –
wymienia przykłady parametrów ważnych
dla utrzymania homeostazy –
wymienia czynniki wpływające na
zdrowie człowieka |
– wyjaśnia,
w jaki sposób organizm zachowuje homeostazę –
opisuje stan zdrowia w aspekcie
fizycznym, psychicznym i społecznym –
klasyfikuje czynniki wpływające na
zdrowie człowieka |
– omawia mechanizm regulacji
temperatury ciała człowieka –
analizuje wpływ czynników wewnętrznych |
– omawia mechanizm sprzężenia
zwrotnego ujemnego –
wyjaśnia znaczenie sprzężenia zwrotnego ujemnego w utrzymaniu homeostazy organizmu |
– podaje przykłady parametrów
fizjologicznych regulowanych na zasadzie sprzężeń zwrotnych |
10. |
Choroba jako zakłócenie homeostazy |
– definiuje chorobę jako
zakłócenie dynamicznej równowagi wewnętrznej organizmu –
charakteryzuje wpływ różnych czynników –
definiuje pojęcie stres –
wymienia przykłady chorób
cywilizacyjnych –
omawia znaczenie badań profilaktycznych |
– wymienia przykłady czynników
fizycznych, chemicznych –
przewiduje wpływ stylu i trybu życia ludzi na ich zdrowie –
omawia znacznie badań profilaktycznych –
analizuje
wpływ czynników wewnętrznych i zewnętrznych na zdrowie |
– omawia wpływ wybranych
czynników biologicznych na zdrowie –
rozróżnia choroby cywilizacyjne |
– charakteryzuje choroby
genetyczne, nowotworowe, zakaźne, cywilizacyjne i społeczne –
analizuje wpływ czynników dziedzicznych na prawdopodobieństwo wystąpienia określonych
chorób |
– klasyfikuje wybrane choroby
ze względu na przyczyny ich powstawania –
omawia znaczenie stresu dla funkcjonowania organizmu |
|
Woda – cud natury |
11. |
Woda jako środowisko życia |
– nazywa właściwości wody –
omawia warunki życia w wodzie
(gęstość, przejrzystość, temperatura, zawartość gazów oddechowych,
przepuszczalność dla światła) |
– omawia właściwości wody istotne dla organizmów żywych –
wymienia przystosowania organizmów do życia w wodzie |
– porównuje warunki życia w
środowisku wodnym z warunkami życia w środowisku lądowym |
– analizuje przystosowania morfologiczne, anatomiczne -
omawia grupy ekologiczne roślin
(hydrofity, higrofity, mezofity, kserofity) |
– wskazuje czynniki decydujące
|
12. |
Woda |
– wyjaśnia, czym jest bilans
wodny organizmów |
– wyjaśnia, na czym polega
osmoregulacja –
wyjaśnia, na czym polega transpiracja |
– omawia mechanizmy osmoregulacji zwierząt żyjących w różnych środowiskach –
określa, jakie znaczenie w bilansie wodnym roślin ma transpiracja –
określa, jakie jest znaczenie aparatów szparkowych |
– analizuje i porównuje bilans wodny zwierząt żyjących w różnych środowiskach (środowisko lądowe, wody
słodkie i słone) |
– analizuje pobieranie |
|
Wielcy rewolucjoniści nauki |
13. |
Arystoteles |
– definiuje pojęcia: sztuczny system klasyfikacji, naturalny
system klasyfikacji organizmów, gatunek –
wymienia kryteria klasyfikowania organizmów –
wymienia główne rangi taksonów |
– określa zadania systematyki –
uzasadnia potrzebę porządkowania wiedzy –
wyjaśnia, na czym polega binominalny system nazewnictwa gatunków |
– wyjaśnia zasady sztucznego –
wykazuje przełomowe znaczenie dokonań Arystotelesa i Linneusza dla rozwoju biologii –
wyjaśnia, na czym polega hierarchiczny układ rang jednostek taksonomicznych |
– przedstawia dokonania
Arystotelesa –
ocenia, jakie jest znaczenie systematyki dla rozwoju biologii, |
– wyjaśnia zasady
konstruowania kluczy do oznaczania gatunków –
oznacza rośliny przy użyciu prostego klucza opartego na wybranych cechach
morfologicznych |
14. |
Darwin |
– wymienia podstawowe elementy
teorii ewolucji drogą doboru naturalnego |
– przedstawia znaczenie podróży
Darwina na okręcie
Beagle dla powstania teorii ewolucji na drodze doboru naturalnego |
– wykazuje przełomowe
znaczenie pracy Darwina dla rozwoju biologii –
wymienia podstawowe prawidłowości ewolucji |
– przedstawia dokonania Karola
Darwina na tle okresu historycznego, w którym on żył
i pracował –
wyjaśnia różnice między doborem naturalnym a doborem sztucznym –
wyjaśnia,
dlaczego dzieło Darwina |
– wyjaśnia, w jaki sposób
wybrani uczeni dokonali swoich najważniejszych
odkryć |
|
Dylematy moralne |
15. |
Socjobiologia
jako przykład koncepcji biologicznej |
– wyjaśnia,
czym zajmuje się socjobiologia –
przedstawia kontrowersje towarzyszące socjobiologii |
– wymienia podstawowe
założenia socjobiologii –
omawia biologiczne i społeczne podłoże różnych
form nietolerancji |
– określa różnicę pomiędzy
naukową zawartością teorii socjobiologicznych a ich interpretacją w odniesieniu
do człowieka –
przedstawia propozycje, jak
przeciwdziałać
różnym
formom nietolerancji |
– odróżnia fakty naukowe
dotyczące socjobiologii od mitów towarzyszących postrzeganiu tej dyscypliny
naukowej |
– wymienia przykłady
nadużywania pojęć |
16. |
Dylematy
wokół współczesnych odkryć genetyki, biotechnologii |
– podaje przykłady badań
prenatalnych –
definiuje pojęcie klonowanie –
podaje przykłady praktycznego
zastosowania GMO |
– określa cel –
określa przedmiot zainteresowania biotechnologii –
wyjaśnia, na czym polegają badania genomu człowieka –
wyjaśnia, na czym polega klonowanie –
wyjaśnia, na czym polega zapłodnienie –
przedstawia swoje stanowisko wobec
GMO, klonowania reprodukcyjnego, klonowania terapeutycznego, zapłodnienia in
vitro, badań prenatalnych |
– podaje przykłady dziedzin
życia, w których można zastosować zdobycze biotechnologii –
wyjaśnia, w jaki sposób biotechnologia może się przyczynić do postępu
medycyny –
charakteryzuje problemy etyczne, moralne i prawne, wynikające z rozwoju
biotechnologii –
wyjaśnia zależność między biotechnologią |
– ocenia przydatność
informacji uzyskanych dzięki badaniom prenatalnym –
przedstawia swoje stanowisko wobec
badania genomu człowieka, dostępności informacji na temat indywidualnych cech
genetycznych człowieka |
– przedstawia obawy, które
towarzyszą badaniom w zakresie biotechnologii |
|
Nauka |
17. |
Zdrowie |
– wyjaśnia, jakie znaczenie
mają media dla rozpowszechniania informacji istotnych dla rozwoju gatunku
ludzkiego |
– porównuje leki |
– analizuje wpływ na zdrowie reklamowanych produktów, |
– porównuje skład –
porównuje dobowe zapotrzebowanie na witaminy z zawartością witamin w
produktach |
– ocenia, czy słuszne jest
podawanie żywności typu light dzieciom |
18. |
Spór o GMO |
– porównuje przedmiot badań ekologii
–
wyjaśnia, czym jest żywność ekologiczna |
– wskazuje błędy –
wyjaśnia na podstawie analizy komunikatów medialnych i materiałów
merytorycznych dotyczących GMO, |
– ocenia krytycznie informacje medialne pod kątem ich zgodności z aktualnym stanem wiedzy naukowej |
– analizuje informacje reklamowe pod kątem
ich prawdziwości
naukowej, wskazuje informacje niepełne, nierzetelne, nieprawdziwe |
– omawia skutki kontrowersji
związanych z GMO i produktami wytwarzanymi z GMO |
|
Współczesna
diagnostyka i medycyna |
19. |
Współczesny obraz klasycznych
metod diagnostycznych |
– wymienia przykłady
klasycznych metod diagnostycznych |
– wymienia przykłady chorób
możliwych do zdiagnozowania za pomocą klasycznych metod diagnostycznych |
– omawia ograniczenia |
– wyjaśnia znaczenie posiewów
w dobieraniu skutecznych leków antybakteryjnych |
– ocenia skuteczność,
dostępność i wartość klasycznych metod diagnostycznych |
20. |
Diagnostyka immunologiczna |
– definiuje pojęcie medycyna molekularna i wymienia
przykłady jej zastosowania –
wymienia choroby, które diagnozuje się metodami immunologicznymi |
– omawia cechy przeciwciał
przydatne –
wymienia przykładowe metody stosowane |
– omawia metody wykrywania mutacji genowych –
porównuje zasadę |
– ocenia znaczenie diagnostyczne metod wykrywania mutacji genowych |
– ocenia skuteczność,
dostępność i wartość molekularnych |
|
Ochrona przyrody |
21. |
Metody genetyczne |
– podaje przykłady
wykorzystania metod genetycznych |
– wyjaśnia, czym są banki genów |
– omawia możliwości wykorzystania metod genetycznych |
– ocenia przydatność tzw.
banków genów |
– prezentuje własne zdanie na
temat wykorzystania metod genetycznych |
22. |
GMO a ochrona środowiska |
– definiuje pojęcie oczyszczanie biologiczne –
określa korzyści wynikające ze stosowania GMO |
– wyjaśnia, w jaki sposób GMO
mogą wpłynąć korzystnie na środowisko naturalne |
– przedstawia udział bakterii w unieszkodliwianiu zanieczyszczeń środowiska (np. biologiczne oczyszczalnie ścieków) |
–
ocenia znaczenie genetycznie zmodyfikowanych bakterii w unieszkodliwianiu
zanieczyszczeń środowiska |
– uzasadnia, że niektóre
gatunki powinny być objęte ochroną gatunkową |
|
Nauka i sztuka |
23. |
Nauka i sztuka |
– podaje przykłady materiałów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego używanych
przez dawnych artystów |
– wymienia informacje z
zakresu biologii, jakie można zdobyć dzięki analizie dzieła sztuki |
– analizuje na wybranych przykładach informacje dotyczące stanu zdrowia ludzi, zwierząt i roślin
utrwalone na obrazach i w rzeźbach –
uzasadnia twierdzenie, że dzieła sztuki z dawnych epok są źródłem informacji
z zakresu biologii |
– analizuje symbolikę przedstawień roślin
i zwierząt
w sztuce –
wymienia przykłady malarzy, których dzieła wskazują, że mogli cierpieć na
choroby narządu wzroku, i podaje objawy chorób, które można rozpoznać na
podstawie ich obrazów |
|
Barwy |
24. |
Receptory światła |
– definiuje pojęcie fotoreceptor |
– przedstawia biologiczne znaczenie barw i zapachów kwiatów i owoców |
– omawia budowę receptorów
światła
–
wskazuje elementy budowy roślin warunkujących powstawanie różnych barw –
wskazuje elementy budowy roślin odpowiedzialnych za wytwarzanie zapachów |
– wyjaśnia różnicę między
budową –
porównuje budowę |
– wykazuje związek między
barwą i zapachem kwiatu |
25. |
Znaczenie barw |
– definiuje pojęcia: chemoreceptor, feromony |
– omawia znaczenie barw i zapachów w poszukiwaniu partnera |
– wyjaśnia znaczenie mimikry i
mimetyzmu |
– wymienia przykłady zwierząt
o barwach ostrzegawczych –wymienia
przykłady mimikry i mimetyzmu |
– uzasadnia, że barwa |
|
Największe |
27. |
Największe |
– podaje przykłady organizmów występujących |
– wyszukuje informacje o rekordach w świecie roślin i zwierząt pod
kątem różnych cech (np. wielkość, długość życia, temperatura ciała, częstotliwość
oddechów i uderzeń serca, szybkość poruszania się, długość skoku, długość
wędrówek, czas rozwoju, liczba potomstwa, liczba chromosomów, ilość DNA,
liczba genów) |
– analizuje przyczyny ograniczające
wielkość organizmów |
– analizuje informacje |
– wykazuje związek między
występowaniem specyficznych cech roślin i zwierząt |
Wątek
geografia:
Wątek
tematyczny |
Lp. |
Sugerowany temat lekcji |
Poziom wymagań (pismem półgrubym
zaznaczone zostały wymagania z podstawy programowej) |
||||
konieczny
(K) |
podstawowy (P) |
rozszerzający
(R) |
dopełniający
(D) |
wykraczający
(W) |
|||
Metoda naukowa
i wyjaśnianie świata |
1. |
Teoria powstania i ewolucji wszechświata |
‒ przedstawia
różne teorie dotyczące rozwoju wszechświata, korzystając z różnych źródeł
informacji ‒ wyjaśnia budowę wszechświata, korzystając
z modelu lub mapy nieba ‒ rozróżnia ciała niebieskie ‒ korzysta z różnorakich źródeł informacji |
‒ opisuje teorię geocentryczną Ptolemeusza ‒ opisuje teorię heliocentryczną Kopernika ‒ przedstawia teorię Wielkiego Wybuchu ‒ przedstawia hipotezę Inflacji Kosmologicznej ‒ wyjaśnia znaczenie terminów: wszechświat, system geocentryczny, system
heliocentryczny |
‒ porównuje teorię geocentryczną Ptolemeusza z
teorią heliocentryczną Kopernika ‒ wymienia typy galaktyk ‒ wyjaśnia znaczenie terminów: Wielki Wybuch, Inflacja Kosmologiczna |
‒ omawia wybrane teorie powstania i ewolucji
wszechświata ‒ wyjaśnia teorię Wielkiego Wybuchu i Inflacji
Kosmologicznej ‒ opisuje typy galaktyk |
‒ wykazuje podobieństwa i różnice między
wybranymi teoriami dotyczącymi rozwoju wszechświata |
2. |
Układ Słoneczny. Co czeka go w przyszłości? |
‒
opisuje
budowę Układu Słonecznego ‒
wymienia
nazwy ciał niebieskich Układu Słonecznego ‒
wymienia
astronomiczne miary odległości |
‒
wykazuje
różnice między planetami a gwiazdami ‒
wyjaśnia
znaczenie terminów: planeta, gwiazda, planetoida, ciało niebieskie, Układ Słoneczny |
‒
przedstawia
kosmiczne zagrożenia dla ludzkości ‒
wyjaśnia
znaczenie terminów: jednostka
astronomiczna AU, parsek, rok świetlny |
‒
porównuje
cechy ciał niebieskich Układu Słonecznego ‒
przedstawia
cechy gwiazd na przykładzie Słońca |
‒ formułuje hipotezy dotyczące przyszłości
wszechświata i weryfikuje je z teoriami naukowymi |
|
Wynalazki, które
zmieniły świat |
3. |
Wynalazki, które zmieniły świat |
‒ przedstawia przykłady siatek kartograficznych ‒ wymienia nazwy przyrządów stosowanych
w nawigacji i astronomii w dawnych czasach ‒ opisuje zastosowanie dawnych przyrządów nawigacyjnych ‒ wyjaśnia znaczenie terminów: kompas, siatka geograficzna, siatka kartograficzna, współrzędne geograficzne ‒ korzysta z różnorakich źródeł informacji |
‒ wyszukuje
informacje na temat najważniejszych odkryć i wynalazków ‒ wybiera najważniejsze odkrycia i wynalazki
i uzasadnia swój wybór ‒ przedstawia historię wybranych odkryć
i wynalazków ‒ opisuje siatkę kartograficzna i siatkę
geograficzną ‒ opisuje cechy południków i równoleżników ‒ wskazuje południki i równoleżniki na
globusie i mapie świata |
‒ analizuje
znaczenie naukowe, społeczne i gospodarcze najważniejszych odkryć
i wynalazków ‒ określa współrzędne geograficzne punktów na
mapie świata ‒ lokalizuje na mapie świata obiekty geograficzne
za pomocą współrzędnych geograficznych |
‒ analizuje proces dokonywania wybranego odkrycia
lub stworzenia wynalazku ‒ wyjaśnia różnice między siatką kartograficzną a siatką
geograficzną ‒ omawia zastosowanie siatki kartograficznej |
‒ ocenia
znaczenie poszczególnych odkryć i wynalazków |
4. |
GPS – rewolucja w nawigacji |
‒
wyjaśnia zastosowanie GPS ‒
korzysta z
różnorakich źródeł informacji |
‒
przedstawia
genezę systemu GPS ‒
wykorzystuje GoogleMaps do lokalizacji wybranych obiektów |
‒
wykorzystuje
GPS w praktyce ‒ wyjaśnia znaczenie terminów: nawigacja satelitarna, GPS, geotagowanie (Geotagging) |
‒
opisuje działanie
systemu GPS |
‒
ocenia znaczenie systemu GPS |
|
Energia – od
Słońca do żarówki |
5. |
Odnawialne i nieodnawialne źródła energii |
‒
rozróżnia
odnawialne i nieodnawialne źródła energii ‒
wymienia
nazwy powszechnie stosowanych surowców energetycznych ‒
wymienia uwarunkowania
wykorzystania energii słonecznej ‒
wymienia
nazwy obszarów mocno nasłonecznionych oraz wskazuje te obszary na mapie
świata |
‒
przedstawia
bilans energetyczny świata na podstawie wykresów i danych statystycznych ‒
omawia
strukturę produkcji energii elektrycznej na świecie na podstawie wykresów i danych
statystycznych ‒
przedstawia
czynniki wpływające na strukturę produkcji energii w poszcze-gólnych
krajach ‒
omawia wady i
zalety wybranych typów elektrowni |
‒
wyjaśnia
udział głównych źródeł energii elektrycznej w bilansie energetycznym świata |
‒
formułuje
wnioski na podstawie danych statystycznych dotyczących produkcji energii
elektrycznej oraz struktury jej produkcji na świecie |
‒
formułuje
problemy związane z produkcją energii elektrycznej |
6. |
Czy energia słoneczna stanie się rozwiązaniem
problemów energetycznych na Ziemi? |
‒
przedstawia
informacje na temat produkcji energii elektrycznej i energii cieplnej
z wykorzystaniem energii słonecznej ‒
wymienia
przykłady wykorzystania energii słonecznej w przemyśle i gospodarstwie
domowym ‒
wyjaśnia
znaczenie terminów: ogniwa fotowoltaiczne, kolektor słoneczny ‒
korzysta z
różnorakich źródeł informacji |
‒
przedstawia
wady i zalety wykorzystania energii słonecznej |
‒
przedstawia metody
produkcji energii elektrycznej i cieplnej z wykorzystaniem energii
słonecznej ‒
omawia współczesne wykorzystanie energetyki
słonecznej dla potrzeb gospodarki oraz perspektywy rozwoju energetyki słonecznej
na podstawie informacji z różnych źródeł |
‒
opisuje
uwarunkowania wpływające na wykorzystanie energii słonecznej |
‒
prognozuje
przyszłość energii słonecznej |
|
Technologie
współczesne i przyszłości |
7. |
Przemysł zaawansowanej technologii (high-tech) |
‒
wyróżnia
działy przemysłu zaawansowanej technologii ‒
wymienia
czynniki lokalizacji przemysłu zaawansowanej technologii ‒
wymienia
nazwy państw, w których rozwija się przemysł high-tech
‒
opisuje formy
organizacji przemysłu high-tech ‒
wymienia
nazwy wybranych ośrodków high-tech i opisuje
położenie tych ośrodków na podstawie mapy ‒
charakteryzuje
Dolinę Krzemową ‒
ocenia
zastosowanie produktów high-tech obecnie
i w przyszłości ‒
wymienia
przykłady produktów high-tech ‒
wyjaśnia
znaczenie terminów: kraje high-tech, park
naukowy, park technologiczny, |
‒
wyszukuje i analizuje informacje dotyczące
osiągnięć technicznych wspomagających rozwój gospodarczy w świecie ‒
analizuje
diagram przedstawiający nakłady na działalność badawczą i rozwojową
w wybranych państwach ‒
omawia dane
przedstawione na wykresie dotyczącym wynalazków zgłoszonych
w Europejskim Urzędzie Patentowym wg wybranych krajów |
‒
określa
czynniki lokalizacji przemysłu zaawansowanej technologii w wybranych
krajach ‒
charakteryzuje
główne czynniki lokalizacji ośrodków high-tech ‒
formułuje
wnioski na podstawie diagramu przedstawiającego liczbę zatrudnionych
w działalności badawczej i rozwojowej w wybranych państwach ‒
uzasadnia
lokalizację wybranych ośrodków high-tech ‒
wyjaśnia
zależności między lokalizacją ośrodków badawczych a masową produkcją ‒
wskazuje na
mapie świata technopolie i opisuje ich cechy |
‒
analizuje
treść mapy dotyczącej przemysłu zaawansowanej technologii na świecie
i formułuje wnioski ‒
analizuje
wpływ rozwoju przemysłu zaawansowanej technologii na proces globalizacji ‒
analizuje przyczyny
i skutki zróżnicowania nakładów na działalność badawczą i rozwojową w wybranych
państwach |
‒
prognozuje
przyszłość high-tech w Polsce |
Cykle, rytmy
i czas |
8. |
Pory roku a krajobrazy |
‒
wymienia
konsekwencje ruchów Ziemi ‒
rozróżnia
pory roku –kalendarzowe, astronomiczne i klimatyczne ‒
korzysta z
różnorakich źródeł informacji |
‒
charakteryzuje
pory roku w poszczególnych strefach klimatycznych ‒
przedstawia cykliczność pór roku w regionach
Ziemi o odmiennych warunkach klimatycznych |
‒
wyjaśnia
zależność między porami roku a zmianami w przyrodzie w ciągu roku ‒
wyjaśnia
różnice i podobieństwa między porami roku – kalendarzowymi,
astronomicznymi i klimatycznymi |
‒
wyjaśnia, że
występowanie pór roku i ich cykliczność to konsekwencje ruchu obiegowego
Ziemi |
‒
wykazuje
zależności między ruchami Ziemi a zmianą czasu i porami roku na Ziemi |
9. |
Cykle przyrodnicze i geologiczne |
‒
rozróżnia
główne rodzaje skał ‒
wyjaśnia
znaczenie terminów: cykl klimatyczny,
cykl hydrologiczny, cykl geologiczny ‒
korzysta z
różnorakich źródeł informacji |
‒
przedstawia
cykl hydrologiczny na podstawie schematu ‒
opisuje cykl
geologiczny na podstawie prostego schematu |
‒
charakteryzuje
uwarunkowania małego i dużego obiegu wody w przyrodzie na podstawie
schematu |
‒
charakteryzuje
cykl geologiczny jako następstwo procesów geologicznych kształtujących powierzchnię
Ziemi |
‒
wykazuje na
przykładach, że skały powstają w następstwie cyklu geologicznego |
|
Zdrowie |
10. |
Zagrożenia cywilizacyjne |
‒
wyjaśnia
znaczenie terminu zagrożenia cywilizacyjne ‒
korzysta z
różnorakich źródeł informacji |
‒
wyszukuje informacje o zagrożeniach
wynikających z pobytu w odmiennych warunkach środowiskowych
i kulturowych |
‒
charakteryzuje
czynniki stanowiące naturalne zagrożenia życia i zdrowia w trakcie
wyjazdów turystycznych ‒
wskazuje
sposoby zabezpieczenia się przed zagrożeniami naturalnymi
i cywilizacyjnymi |
‒
formułuje
wnioski na podstawie map tematycznych (konflikty zbrojne, kręgi kulturowe) |
‒
analizuje
przyczyny i skutki zagrożeń cywilizacyjnych, z którymi może
spotkać się turysta |
11. |
Co każdy turysta wiedzieć powinien, wyjeżdżając
do odległych państw |
‒
wydziela
rodzaje turystyki ‒
wymienia czynniki
wpływające na atrakcyjność turystyczną poszczególnych regionów ‒
wyjaśnia
znaczenie terminów: turystyka, walory turystyczne ‒
korzysta z
różnorakich źródeł informacji |
‒
wyróżnia
czynniki sprzyjające turystyce w kontekście walorów zdrowotnych
i poznawczych ‒
wskazuje na
mapie świata regiony najbardziej atrakcyjne pod względem turystycznym i uzasadnia
swój wybór ‒
opisuje
warunki klimatyczne w wybranych regionach turystycznych na podstawie map
tematycznych ‒
analizuje
wykresy i dane statystyczne dotyczące m.in. ruchu turystycznego |
‒
opisuje
atrakcyjność turystyczną wybranych regionów świata na podstawie dostępnych
źródeł informacji |
‒
charakteryzuje
czynniki wpływające na atrakcyjność turystyczną poszczególnych regionów Ziemi |
‒
analizuje
przyczyny i skutki zagrożeń cywilizacyjnych, z którymi może
spotkać się turysta |
|
Woda – cud natury |
12. |
Zasoby wody na Ziemi a potrzeby człowieka.
Racjonalne gospodarowanie wodą wyzwaniem dla każdego |
‒
wymienia
zasoby wodne Ziemi ‒
wymienia
nazwy największych zbiorników wody słodkiej na Ziemi i wskazuje
wymienione zbiorniki na mapie świata ‒
przedstawia
przykłady wykorzystania wody w przemyśle, rolnictwie oraz gospodarstwach
domowych ‒
wymienia
źródła zanieczyszczenia wód powierzchniowych ‒
przedstawia
formy ochrony wody ‒
wyjaśnia
znaczenie terminu lej depresyjny ‒
korzysta z
różnorakich źródeł informacji |
‒
opisuje
zasoby wodne Ziemi na podstawie schematu i diagramu ‒
przedstawia
obieg wody w przyrodzie ‒
analizuje
strukturę użytkowania wody na świecie na podstawie diagramu ‒
wykazuje
skutki nieracjonalnego gospodarowania wodą ‒
przedstawia
przykłady racjonalnego gospodarowania wodą w przemyśle, rolnictwie oraz
gospodarstwach domowych |
‒
omawia
problem nierównomiernego dostępu do wody pitnej ‒
wykazuje konieczność racjonalnego
gospodarowania zasobami naturalnymi wody ‒
przedstawia własne działania, jakie może podjąć
w celu racjonalnego gospodarowania zasobami naturalnymi wody |
‒
formułuje
wnioski na podstawie mapy rozmieszczenia zasobów wody na świecie ‒
wyjaśnia
przyczyny i skutki braku dostępu do wody pitnej na przykładzie wybranego
regionu świata ‒
analizuje
wykorzystanie wody w gospodarce oraz życiu codziennym ‒
opisuje
mechanizm powstawania lejów depresyjnych ‒
wyjaśnia
zjawisko pustynnienia na wybranym przykładzie ‒
analizuje
przyczyny i skutki zanikania Jeziora Aralskiego |
‒
formułuje
problem dostępu ludzi do wody pitnej i proponuje sposoby rozwiązania tego
problemu |
|
13. |
Podsumowanie wiadomości |
|||||
|
14. |
Sprawdzenie wiadomości z tematów 1–12 |
|||||
Wielcy
rewolucjoniści nauki |
15. |
Odkrywanie i poznawanie kuli ziemskiej |
‒
wymienia najważniejsze
wyprawy geograficzne w starożytności i średniowieczu ‒
wyjaśnia
znaczenie terminów: jedwabny szlak, konkwistador ‒
korzysta z
różnorakich źródeł informacji |
‒
przedstawia
uwarunkowania wypraw geograficznych ‒
wymienia
kluczowe wydarzenia związane z eksploracją regionów świata ‒
opisuje
najważniejsze wyprawy geograficzne w starożytności i średniowieczu
na podstawie mapy oraz dostępnych źródeł informacji ‒
wymienia przyczyny
i skutki wypraw geograficznych w starożytności i średniowieczu |
‒
charakteryzuje
szlaki najważniejszych odkryć geograficznych starożytności i średniowiecza
na podstawie mapy tematycznej |
‒
wykazuje
przyczyny i skutki wypraw geograficznych w starożytności
i średniowieczu ‒
opisuje
korzyści wynikające z podróży Marco Polo |
‒
opisuje
uwarunkowania wielkich odkryć geograficznych |
16. |
Świat – przed Kolumbem i po Kolumbie |
‒
przedstawia
przyczyny i skutki wielkich odkryć geograficznych ‒
wymienia
nazwiska Polaków, którzy odegrali znaczącą rolę w historii odkryć
geograficznych i badań naukowych ‒
korzysta z
różnorakich źródeł informacji |
‒
opisuje
wyprawy wielkich odkrywców i badaczy od XV wieku po czasy
współczesne ‒
omawia
historię odkrywania i badania obszarów okołobiegunowych ‒
przedstawia
historię zdobycia Mount Everestu i zejścia na dno Rowu Mariańskiego |
‒
wyjaśnia
przyczyny późnych odkryć i badań obszarów okołobiegunowych ‒
wskazuje zmiany społeczne i gospodarcze,
jakie zaszły po kolejnych odkryciach geograficznych ‒
charakteryzuje
uwarunkowania zdobycia Mont Everestu i zejścia na dno Rowu Mariańskiego |
‒
wyjaśnia
przyczyny i skutki odkryć geograficznych w okresie wielkich odkryć
geograficznych |
‒
formułuje
wnioski dotyczące zmian na świecie przed Kolumbem i po Kolumbie |
|
Dylematy moralne
w nauce |
17. |
Zasoby naturalne Ziemi |
‒
wymienia
nazwy zasobów naturalnych ‒
wymienia
przyczyny integracji człowieka w środowisko przyrodnicze ‒
wskazuje przykłady niszczącej działalności
człowieka ‒
korzysta z
różnorakich źródeł informacji |
‒
omawia
rozmieszczenie obszarów leśnych na Ziemi przed 10 000 lat i obecnie na
podstawie wybranych źródeł informacji |
‒
porównuje
warunki przyrodnicze na Ziemi przed wiekami i współcześnie na podstawie
dostępnych źródeł informacji |
‒
analizuje
przyczyny i skutki ingerencji człowieka w środowisko przyrodnicze |
‒
przedstawia problemy związane
z eksploatacją zasobów naturalnych |
18. |
Czy rosnące potrzeby człowieka uzasadniają
każdą ingerencję człowieka w środowisku przyrodniczym? |
‒
wymienia
przyczyny i skutki zanieczyszczenia sfer Ziemi ‒
omawia
przykłady katastrof ekologicznych ‒
wyjaśnia
znaczenie terminów: efekt cieplarniany,
katastrofa ekologiczna, dziura ozonowa, eutrofizacja wód ‒
korzysta z
różnorakich źródeł informacji |
‒
charakteryzuje
wpływ działalności człowieka na sfery Ziemi ‒
opisuje
zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego na podstawie map tematycznych
(zanieczyszczenia wód, erozja i degradacja gleb) |
‒
wyjaśnia
przyczyny i skutki integracji człowieka w środowisko przyrodnicze ‒
ocenia wpływ
działalności człowieka na stan środowiska na podstawie dostępnych źródeł
informacji |
‒
analizuje
przyczyny i skutki ingerencji człowieka w środowisko przyrodnicze ‒
wyjaśnia
przyczyny i skutki powstania dziury ozonowej ‒
omawia
przyczyny skutki eutrofizacji wód |
‒
prognozuje
przyszłość Ziemi przy dalszym postępie antropopresji |
|
Nauka w mediach |
19. |
Kontrowersyjne problemy w mediach: wyczerpywanie
się źródeł energii, niebezpieczeństwa energetyki jądrowej, wpływ działalności
ludzkiej na klimat |
‒
wymienia
przykłady globalnych problemów ‒
wymienia wady
i zalety energetyki jądrowej ‒
wyjaśnia
znaczenie terminu globalne problemy ‒
korzysta z
różnorakich źródeł informacji |
‒
rozróżnia
globalne problemy na środowiskowe, gospodarcze i społeczne ‒
analizuje materiały prasowe oraz pochodzące
z innych środków przekazu, wskazując różne aspekty wybranych problemów
globalnych (energetyka, ocieplanie się klimatu itp.) ‒
omawia
wielkość emisji gazów cieplarnianych w wybranych krajach na podstawie
diagramu |
‒
wyróżnia
kryteria podziału globalnych problemów ‒
omawia
przyczyny i skutki globalnego ocieplenia klimatu ‒
przedstawia
argumenty i kontrargumenty na temat globalnego ocieplenia |
‒
ocenia
poglądy na temat globalnego ocieplenia ‒
analizuje
kontrowersje wokół energetyki jądrowej ‒
wyjaśnia cel
i znaczenie testów nuklearnych |
‒
ocenia
problemy związane z wyczerpywaniem się złóż bogactw naturalnych |
20. |
Kontrowersyjne problemy w mediach: kraje
biedne i bogate, nierównomierny dostęp do wody i żywności ludności
na świecie |
‒
porównuje
poziom ubóstwa w wybranych krajach Ameryki i Afryki ‒
wyjaśnia
znaczenie terminów: głód, niedożywienie ‒
korzysta z różnorakich
źródeł informacji |
‒
charakteryzuje
strukturę przestrzenną głodu na świecie na podstawie mapy tematycznej |
‒
wyjaśnia
kryteria podziału na kraje biedne i bogate |
‒
formułuje
wnioski na podstawie analizy PKB na świecie ‒
analizuje
przyczyny i skutki nierównomiernego dostępu do żywności ludności na
świecie |
‒
formułuje
problem dotyczący eksplozji demograficznej |
|
Współczesna
diagnostyka i medycyna |
21. |
Czy choroby cywilizacyjne mogą zagrozić światu?
Jak się przed nimi ustrzec? |
‒
wymienia
nazwy współczesnych chorób cywilizacyjnych ‒
wymienia
nazwy chorób cywilizacyjnych, które występowały dawniej, i określa
przyczyny zmniejszenia groźby ich występowania ‒
odczytuje
informacje dotyczące otyłości, chorób nowotworowych oraz wskaźnika
cholesterolu z wykresów, danych statystycznych i map tematycznych ‒
wyjaśnia znaczenie
terminu choroby cywilizacyjne ‒
korzysta z
różnorakich źródeł informacji |
‒
wyszukuje informacje oraz dane statystyczne
dotyczące przyczyn i występowania chorób cywilizacyjnych w świecie ‒
określa
przyczyny występowania chorób cywilizacyjnych w krajach wysoko
rozwiniętych i rozwijających się ‒
określa
przyczyny otyłości u dzieci i dorosłych na podstawie danych statystycznych ‒
opisuje
dostęp do usług medycznych na świecie na podstawie kartogramu |
‒
analizuje
informacje oraz dane statystyczne dotyczące przyczyn i występowania
chorób cywilizacyjnych w świecie ‒
wyjaśnia
przyczyny występowania chorób cywilizacyjnych i ich skutki społeczne
oraz gospodarcze ‒
proponuje
sposoby unikania chorób cywilizacyjnych ‒
wyjaśnia
znaczenie terminu wskaźnik BMI ‒
wyznacza
wskaźnik BMI dla siebie |
‒
wykazuje
skuteczność lekarstw nowej generacji oraz szczepionek w zwalczaniu niektórych
chorób cywilizacyjnych ‒
analizuje
ryzyko zachorowań na podstawie wskaźnika BMI ‒
ocenia
skuteczność profilaktyki zapobiegania chorobom cywilizacyjnym |
‒
formułuje
wnioski na temat występowania i rozprzestrzeniania się chorób
cywilizacyjnych w krajach wysoko rozwiniętych i rozwijających się ‒
formułuje
wnioski na temat rocznych wydatków na zdrowie i opiekę zdrowotna w wybranych
krajach na podstawie wykresów i danych statystycznych |
Ochrona przyrody
i środowiska |
22. |
Zrównoważony rozwój jedyną alternatywą dla przyszłości świata |
‒
wyjaśnia,
czym zajmują się ochrona przyrody i ochrona środowiska ‒
wyjaśnia
znaczenie terminów: ekorozwój, recykling ‒
korzysta z
różnorakich źródeł informacji |
‒
opisuje
zmiany relacji człowiek – środowisko na przestrzeni dziejów ‒
wyjaśnia, na
czym polega zrównoważony rozwój ‒
prezentuje
podstawowe zasady koncepcji zrównoważonego rozwoju ‒
proponuje
działania na rzecz zrównoważonego rozwoju w skali globalnej, regionalnej
i lokalnej ‒
wyjaśnia, na
czym polega recykling |
‒
określa, jaki
jest wpływ ekorozwoju na gospodarkę
słabo i wysoko rozwiniętych państw ‒
określa cele zrównoważonego rozwoju
i przedstawia zasady, którymi powinna kierować się gospodarka świata ‒
omawia
stopień degradacji środowiska na świecie i w Polsce na podstawie map
tematycznych ‒
wyjaśnia
zasadę 3 x U |
‒
wyjaśnia mechanizm efektu cieplarnianego
i omawia kontrowersje dotyczące wpływu człowieka na zmiany klimatyczne |
‒
ocenia
działalność człowieka w środowisku przyrodniczym na przestrzeni dziejów |
23. |
Ochrona przyrody – zadanie na przyszłość |
‒
wyjaśnia,
czym zajmują się ochrona przyrody i ochrona środowiska ‒
wymienia
nazwy form ochrony przyrody ‒
wymienia
przykłady form ochrony przyrody występujących w Polsce ‒
wyjaśnia
znaczenie terminów: ochrona przyrody,
ochrona środowiska przyrodniczego ‒
korzysta z
różnorakich źródeł informacji |
‒
przedstawia
przykłady działań na rzecz ochrony środowiska, które można podejmować, gospodarując
zasobami Ziemi ‒
przedstawia
inicjatywy mające na celu łagodzenie skutków antropopresji |
‒
omawia
wielkość nakładów finansowych przeznaczanych na ochronę środowiska
przyrodniczego w Polsce na podstawie danych statystycznych i formułuje
wnioski |
‒
formułuje
wnioski na podstawie analizy map tematycznych świata dotyczących udziału
obszarów chronionych |
‒
organizuje
debatę pt. „Lokalne działania na rzecz ochrony środowiska przyrodniczego” |
|
Nauka i sztuka |
24. |
Kataklizmy w dziejach ludzkości przedstawiane w dziełach
sztuki. Czy Atlantyda istniała naprawdę? |
‒ wymienia przykłady dokumentowania przez ludzi
krajobrazów i obiektów geograficznych ‒
wymienia
skutki trzęsień ziemi i wybuchów wulkanów ‒
przedstawia
zmiany klimatyczne na wybranych przykładach ‒
korzysta z
różnorakich źródeł informacji |
‒ wyjaśnia, czym jest Ognisty Pierścień Pacyfiku
na podstawie mapy świata ‒ wskazuje
zmiany środowiska, np. krajobrazu, zachodzące pod wpływem działalności
człowieka albo zmiany klimatyczne, jakie można zauważyć w dziełach
sztuki np.: malarstwie niderlandzkim ‒
wskazuje
obiekty i zjawiska geograficzne, które pojawiają się w dziełach
sztuki, np.: pory roku, obszary miejskie i wiejskie, góry, wulkany |
‒
wyjaśnia
przyczyny i skutki trzęsień ziemi oraz wybuchów wulkanów ‒
przedstawia
hipotezy dotyczące istnienia Atlantydy ‒
opisuje wpływ
mitu o Atlantydzie na literaturę i kinematografię ‒ porównuje krajobrazy przedstawione
w dawnym malarstwie z ich stanem współczesnym |
‒
wyjaśnia
przyczyny i skutki zmian w krajobrazie naturalnym ‒ przedstawia teorię ruchu płyt
litosfery |
‒
uzasadnia
rozmieszczenie stref sejsmicznych i wulkanicznych na podstawie mapy
świata |
Barwy i zapachy
świata |
25. |
Barwne i jednolite krajobrazy |
‒ rozróżnia krajobraz naturalny i
krajobraz kulturowy ‒
wyjaśnia
znaczenie terminów: krajobraz naturalny,
krajobraz kulturowy ‒
korzysta z
różnorakich źródeł informacji |
‒
wymienia
nazwy i wskazuje na mapie strefy krajobrazowe ‒
opisuje
główne krajobrazy na Ziemi i ich dominanty ze szczególnych uwzględnieniem
klimatu ‒
opisuje
krajobraz górski |
‒
opisuje
różnorodność krajobrazową regionów świata, analizując ich cechy charakterystyczne,
w tym dominujące barwy |
‒
przedstawia
czynniki warunkujące cechy krajobrazów |
‒
wyjaśnia
przyczyny strefowości krajobrazowej na Ziemi |
26. |
Dni i noce w różnych częściach
Ziemi |
‒
opisuje ruch
obrotowy Ziemi na schemacie lub modelu ‒
wymienia
następstwa ruchu obrotowego Ziemi ‒
rozróżnia
czas słoneczny i czas strefowy ‒
wymienia
nazwy rejonów występowania nocy polarnej ‒
wyjaśnia
znaczenie terminów: czas słoneczny,
czas strefowy |
‒
wyjaśnia
zmiany długości dnia i nocy w różnych porach roku ‒
odczytuje
różnice czasu strefowego na mapie stref czasowych ‒
oblicza
różnice czasu strefowego pomiędzy punktami na Ziemi na podstawie mapy stref
czasowych |
‒
omawia
mechanizm ruchu obrotowego i jego następstwa ze szczególnym uwzględnieniem rytmu
dobowego ‒
wyznacza czas
słoneczny i czas strefowy wybranych miejsc na Ziemi |
‒
omawia
zjawisko następowania dnia i nocy w różnych częściach świata |
‒
wyjaśnia, na
czym polega zjawisko nocy polarnej |
|
Największe
i najmniejsze |
27. |
Rekordy Ziemi |
‒
wymienia przykłady
zróżnicowania środowiska geograficznego ‒
wymienia
nazwy typów genetycznych jezior ‒
porównuje
linie brzegowe wybranych kontynentów na podstawie mapy świata ‒
wyjaśnia
znaczenie terminów: kryptodepresja,
dorzecze, przepływ, pływy ‒
korzysta z
różnorakich źródeł informacji |
‒
wyjaśnia,
czym są rekordy geograficzne ‒
wyszukuje i przedstawia przykłady
ekstremalnych cech środowiska, rekordowych wielkości, czyli ziemskie „naj…”
w skali lokalnej, regionalnej i globalnej ‒
lokalizuje na
mapie świata przykłady rekordów geograficznych ‒
wymienia
nazwy wielkich form ukształtowania powierzchni Ziemi i wskazuje te formy
na mapie ‒
wymienia
nazwy rekordów hydrologicznych i wskazuje rekordy na mapie świata ‒
odczytuje
rekordy klimatyczne na mapie klimatycznej świata |
‒
przedstawia
przykłady zróżnicowania środowiska przyrodniczego Ziemi, wskazując je na
mapie świata ‒
wyjaśnia
znaczenie terminu Korona Ziemi ‒
rozpoznaje
wybrane typy wybrzeży na podstawie ilustracji ‒
omawia typy
genetyczne jezior i wskazuje ich przykłady na mapie świata |
‒
charakteryzuje
ukształtowanie pionowe i poziome powierzchni Ziemi ‒
omawia genezę
wybranych typów wybrzeży |
‒
wykazuje
przyczyny występowania rekordów klimatycznych na świecie |
28. |
Rekordy europejskie i polskie |
‒
wymienia
nazwy rekordów Europy oraz Polski ‒
korzysta z
różnorakich źródeł informacji |
‒
wymienia
przykłady rekordów Europy oraz Polski i wskazuje je na mapie Europy i Polski |
‒
podaje
przykłady ekstremalnych cech środowiska Polski |
‒
omawia
przykłady ekstremalnych cech środowiska, rekordowych wielkości geograficznych
w Europie i Polsce |
‒
wykazuje
przyczyny występowania rekordów klimatycznych w Europie |
|
|
29. |
Podsumowanie wiadomości |
|||||
|
30. |
Sprawdzenie wiadomości z tematów 15–28 |
Wątek
fizyka:
1. i 2. Widzę, doświadczam, więc rozumiem
Poziom podstawowy |
Poziom
ponadpodstawowy |
|||
wymagania
konieczne stopień
dopuszczający |
wymagania
podstawowe stopień
dostateczny |
wymagania
rozszerzające stopień
dobry |
wymagania
dopełniające stopień bardzo
dobry |
wymagania
wykraczające stopień
celujący |
Uczeń: |
||||
– wskazuje
jedno zjawisko fizyczne przewidziane teoretycznie, – wskazuje
różnice
między
obserwacją a
eksperymentem |
– wskazuje co najmniej dwa zjawiska
fizyczne przewidziane teoretycznie, a odkryte później – wyjaśnia
różnice
pomiędzy
obserwacją a eksperymentem – planuje
wybraną
obserwację – planuje
wybrany eksperyment |
– wymienia przykłady co najmniej trzech
zjawisk fizycznych przewidzianych teoretycznie, – opisuje warunki prawidłowego prowadzenia
– opisuje warunki prawidłowego planowania – przeprowadza
wybraną
obserwację i
wybrany eksperyment |
– opracowuje
i prezentuje wyniki przeprowadzonych obserwacji |
– wyróżnia etapy pracy badawczej
(ustalenie problemu badawczego, sformułowanie hipotezy, zaplanowanie
eksperymentu) – przeprowadza zaplanowany przez siebie
eksperyment, opracowuje wyniki i formułuje na ich podstawie wnioski potwierdzające
lub odrzucające postawioną wcześniej hipotezę |
3. Telegraf, telefon, radio… Co jeszcze
przed nami?
Poziom podstawowy |
Poziom
ponadpodstawowy |
|||
wymagania
konieczne stopień
dopuszczający |
wymagania
podstawowe stopień
dostateczny |
wymagania
rozszerzające stopień dobry |
wymagania
dopełniające stopień
bardzo dobry |
wymagania
wykraczające stopień
celujący |
Uczeń: |
||||
–
wyszukuje informacje –
wyszukuje informacje na temat odkrycia telegrafu telefonu – uczestniczy mało aktywnie |
– opisuje tło historyczne wybranego odkrycia lub
wynalazku – opisuje tło historyczne odkrycia telegrafu, telefonu
–
wyszukuje informacje dotyczące historii radia i telewizji – uczestniczy w burzy mózgów z większym
zaangażowaniem,
np. prezentuje, uzasadniając wybór, jeden przedmiot, który uznaje za
niezbędny do życia |
–
analizuje i przedstawia naukowe, społeczne i ekonomiczne znaczenie wybranego wynalazku
lub odkrycia –
analizuje i przedstawia naukowe, społeczne i ekonomiczne znaczenie odkrycia
telegrafu, telefonu –
analizuje i selekcjonuje informacje dotyczące historii radia i telewizji – uczestniczy aktywnie w burzy mózgów, np.
prezentuje, uzasadniając wybór,
przynajmniej trzy przedmioty, które uznaje za niezbędne do życia |
–
analizuje, na przykładzie wybranego odkrycia lub wynalazku, proces twórczy i
wskazuje czynniki warunkujące jego powodzenie lub trudności –
analizuje, na przykładzie wynalezienia telefonu, telegrafu lub radia, proces
twórczy i wskazuje czynniki warunkujące jego powodzenie lub trudności –
przygotowuje prezentację multimedialną dotyczącą historii radia i telewizji – aktywnie uczestniczy w burzy mózgów i, przyjmując rolę lidera,
podsumowuje wyniki pracy swojej grupy i prezentuje je pozostałym
uczniom |
– wskazuje czynniki wpływające
na rozwój współczesnej nauki – przeprowadza wywód myślowy – aktywnie uczestniczy w burzy mózgów i podsumowuje
pracę
wszystkich grup, tworząc „niezbędnik człowieka XXI wieku” |
4. Od turbiny Herona z Aleksandrii do wysoko
wydajnych silników cieplnych i elektrycznych
Poziom podstawowy |
Poziom
ponadpodstawowy |
|||
wymagania
konieczne stopień
dopuszczający |
wymagania
podstawowe stopień
dostateczny |
wymagania
rozszerzające stopień
dobry |
wymagania
dopełniające stopień
bardzo dobry |
wymagania
wykraczające stopień
celujący |
Uczeń: |
||||
–
wyszukuje wiadomości dotyczące silników parowych, spalinowych i elektrycznych – uczestniczy mało
aktywnie |
– analizuje i selekcjonuje informacje
dotyczące
budowy – uczestniczy w budowaniu mapy mentalnej z
większym
zaangażowaniem,
np. wyszukuje trzy wynalazki, tworzące logiczny ciąg, w
którym następny
wynalazek nie mógłby
istnieć bez
poprzedniego |
– analizuje historię odkryć
silników różnego typu
– uczestniczy aktywnie |
– analizuje budowę i zasadę działania
silników różnego
typu, –
przygotowuje prezentację multimedialną dotyczącą budowy – przyjmując rolę lidera, podsumowuje wyniki pracy grupy
tworzącej mapę mentalną oraz
przedstawia je pozostałym
uczniom |
– analizuje czynniki przyrodnicze środowiska
i wskazuje, prawidłowy jego
zdaniem, kierunek rozwoju nauki związanej z napędami wykorzystywanymi w przemyśle |
5. i 6. Czy słowo światło zawsze oznacza to samo?
Poziom podstawowy |
Poziom
ponadpodstawowy |
|||
wymagania
konieczne stopień
dopuszczający |
wymagania
podstawowe stopień
dostateczny |
wymagania
rozszerzające stopień
dobry |
wymagania
dopełniające stopień
bardzo dobry |
wymagania
wykraczające stopień
celujący |
Uczeń: |
||||
– wyszukuje wiadomości – uczestniczy mało aktywnie |
– analizuje i selekcjonuje zdobyte wiadomości o termicznych
– opisuje widma światła
pochodzące z różnych źródeł – uczestniczy z większym
zaangażowaniem
w tematycznej burzy mózgów |
–
analizuje widma światła pochodzącego z różnych źródeł, – przygotowuje i przedstawia wiadomości
dotyczące cech
charakterystycznych energii słonecznej – uczestniczy aktywnie |
– przygotowuje prezentację
multimedialną dotyczącą podobieństw światła lasera
i światła żarówki
oraz różnic między nimi –
analizuje treść artykułu dotyczącego budowy i działania domowego spektroskopu – uczestniczy aktywnie w tematycznej burzy
mózgów i, przyjmując
rolę lidera,
podsumowuje pracę grupy |
–
kieruje pracą grupy tworzącej model spektroskopu – uczestniczy aktywnie w tematycznej burzy
mózgów i podsumowuje pracę wszystkich grup |
7. i 8. Wizje,
czyli jak nauka zmieni świat w XXI wieku
Poziom podstawowy |
Poziom
ponadpodstawowy |
|||
wymagania
konieczne stopień
dopuszczający |
wymagania
podstawowe stopień
dostateczny |
wymagania
rozszerzające stopień
dobry |
wymagania
dopełniające stopień
bardzo dobry |
wymagania
wykraczające stopień
celujący |
Uczeń: |
||||
– wyszukuje wiadomości – uczestniczy mało
aktywnie |
–
analizuje i selekcjonuje wiadomości dotyczące elementów współczesnej
elektroniki –
analizuje i selekcjonuje informacje dotyczące zmian właściwości ciekłych
kryształów pod wpływem pola elektrycznego – uczestniczy w budowaniu tematycznej mapy
mentalnej z większym
zaangażowaniem |
– wyszukuje w internecie
– uczestniczy aktywnie |
– przygotowuje i przedstawia prezentację
multimedialną dotyczącą
elementów współczesnej
elektroniki – przygotowuje i przedstawia prezentację
multimedialną dotyczącą zmian właściwości ciekłych
kryształów pod
wpływem
pola elektrycznego –
przyjmuje rolę lidera |
–
wyszukuje, analizuje i prezentuje informacje dotyczące nanotechnologii;
wyjaśnia znaczenie dwóch nagród R.P. Feynmana, wyznaczonych przez uczonego w
czasie słynnego wykładu pt. „Na dole jest jeszcze dużo miejsca” |
9. Czy
naprawdę żyjemy coraz szybciej?
Poziom podstawowy |
Poziom
ponadpodstawowy |
|||
wymagania
konieczne stopień
dopuszczający |
wymagania
podstawowe stopień
dostateczny |
wymagania
rozszerzające stopień
dobry |
wymagania
dopełniające stopień
bardzo dobry |
wymagania
wykraczające stopień
celujący |
Uczeń: |
||||
– wyszukuje wiadomości – wyszukuje wiadomości
dotyczące
historii kalendarza – uczestniczy mało
aktywnie |
– analizuje i selekcjonuje informacje
dotyczące
zjawisk okresowych w przyrodzie – analizuje i selekcjonuje informacje
dotyczące
historii kalendarza – analizuje i selekcjonuje informacje
dotyczące
historii zegara – uczestniczy w tematycznej dyskusji z większym
zaangażowaniem |
–
omawia zjawiska okresowe, które są podstawą kalendarza, oraz metody pomiaru
czasu – aktywnie uczestniczy |
– przygotowuje i przedstawia prezentację
multimedialną dotyczącą historii kalendarza – przygotowuje i przedstawia prezentację
multimedialną dotyczącą
rodzajów zegarów – przyjmuje rolę lidera
i podsumowuje wyniki tematycznej dyskusji |
– przygotowuje i prezentuje opracowanie
dotyczące
termodynamicznej strzałki czasu |
10. Podsumowanie
i powtórzenie wiadomości
11. Komfort
cieplny
Poziom podstawowy |
Poziom
ponadpodstawowy |
|||
wymagania
konieczne stopień
dopuszczający |
wymagania
podstawowe stopień
dostateczny |
wymagania
rozszerzające stopień
dobry |
wymagania
dopełniające stopień
bardzo dobry |
wymagania
wykraczające stopień
celujący |
Uczeń: |
||||
–
wyszukuje wiadomości – uczestniczy mało
aktywnie |
– analizuje i selekcjonuje informacje
dotyczące
sposobów przepływu ciepła – uczestniczy w tematycznej burzy mózgów z
większym
zaangażowaniem |
–
omawia wpływ zjawisk przepływu ciepła na proces termoregulacji organizmu – aktywnie uczestniczy |
–
omawia objawy i sposoby zapobiegania wychłodzeniu –
przygotowuje i przedstawia prezentację multimedialną dotyczącą fizycznych
aspektów wymiany ciepła – uczestniczy aktywnie |
– analizuje i selekcjonuje wiadomości z różnych źródeł, a następnie
przygotowuje i przedstawia prezentację pt. Co
to znaczy, że mam gorączkę – uczestniczy aktywnie |
12. Kręgosłup jako układ biomechaniczny
Poziom podstawowy |
Poziom
ponadpodstawowy |
|||
wymagania
konieczne stopień
dopuszczający |
wymagania
podstawowe stopień
dostateczny |
wymagania
rozszerzające stopień
dobry |
wymagania
dopełniające stopień
bardzo dobry |
wymagania
wykraczające stopień celujący |
Uczeń: |
||||
– wyszukuje wiadomości – wyszukuje wiadomości |
– analizuje i selekcjonuje informacje
dotyczące kręgosłupa jako
układu
mechanicznego – analizuje i selekcjonuje informacje
dotyczące działania
stawów jako maszyn prostych |
–
omawia objawy chorób kręgosłupa i sposoby zapobiegania tym chorobom, ze
szczególnym uwzględnieniem wpływu wykonywanej pracy na stan kręgosłupa |
– przygotowuje i przedstawia prezentację
multimedialną dotyczącą kręgosłupa jako
układu
biomechanicznego |
– analizuje wypowiedź
Bertranda Russella „Badania w dziedzinie medycyny dokonały tak
olbrzymiego postępu, że dziś
praktycznie biorąc nikt
już nie
jest zdrowy” i przedstawia znane odkrycia w dziedzinie diagnozowania i leczenia
chorób kręgosłupa |
13. i 14. Woda
– cud natury
Poziom podstawowy |
Poziom
ponadpodstawowy |
|||
wymagania
konieczne stopień
dopuszczający |
wymagania
podstawowe stopień
dostateczny |
wymagania
rozszerzające stopień
dobry |
wymagania
dopełniające stopień
bardzo dobry |
wymagania
wykraczające stopień
celujący |
Uczeń: |
||||
–
wyszukuje wiadomości – uczestniczy mało
aktywnie |
–
analizuje i selekcjonuje informacje na temat fizycznych właściwości wody – uczestniczy w sporządzaniu
tematycznej mapy mentalnej |
–
omawia właściwości fizyczne wody i potrafi wskazać przykłady ich wykorzystania
w przyrodzie, stosując wiedzę o właściwościach fizycznych wody – uczestniczy aktywnie |
–
opracowuje i prezentuje wybrane doświadczenie obrazujące właściwości fizyczne
wody – opracowuje i przedstawia prezentację
multimedialną dotyczącą
znaczenia napięcia
powierzchniowego i zjawiska włoskowatości w życiu codziennym, przemyśle –
wyszukuje niezbędne informacje – przyjmuje rolę lidera i podsumowuje wyniki pracy grupy
tworzącej mapę mentalną oraz
przedstawia je pozostałym
uczniom |
|
15. Ciekawość świata jest podstawą
wszystkich odkryć i wynalazków
Poziom podstawowy |
Poziom
ponadpodstawowy |
|||
wymagania
konieczne stopień
dopuszczający |
wymagania
podstawowe stopień
dostateczny |
wymagania
rozszerzające stopień
dobry |
wymagania
dopełniające stopień
bardzo dobry |
wymagania
wykraczające stopień
celujący |
Uczeń: |
||||
– wskazuje sylwetki i dokonania jednego wybranego uczonego
mającego jego zdaniem największy wpływ na rozwój danej dziedziny naukowej – uczestniczy mało
aktywnie |
– wskazuje sylwetki – analizuje działania wybranych uczonych i odkrywców, wskazując
wpływ ich dokonań na rozwój fizyki – uczestniczy w tworzeniu tematycznej mapy
mentalnej |
– analizuje dokonania wybranych uczonych lub odkrywców – uczestniczy aktywnie w tworzeniu
tematycznej mapy mentalnej |
– przeprowadza rozumowanie – przyjmuje rolę lidera |
– analizuje wybrany paradoks Zenona z Elei i na tej podstawie wykazuje niespójność wnioskowania tego uczonego |
16. Wielcy odkrywcy i ich dzieła
Poziom podstawowy |
Poziom
ponadpodstawowy |
|||
wymagania
konieczne stopień
dopuszczający |
wymagania
podstawowe stopień
dostateczny |
wymagania
rozszerzające stopień
dobry |
wymagania
dopełniające stopień
bardzo dobry |
wymagania
wykraczające stopień
celujący |
Uczeń: |
||||
– wyszukuje podstawowe informacje na temat odkryć uczonego w
ramach wybranego tematu (do wyboru: Newton
i teoria grawitacji; Albert
Einstein – uczestniczy z niewielkim zaangażowaniem w
pracach nad realizacją
projektu uczniowskiego pt. Jakich
przyjaciół miałby/miałaby… (Niels Bohr, Maria Skłodowska Curie… lub inny
wybrany przez uczniów naukowiec), gdyby posiadał/posiadała swój profil na
Facebooku |
– przedstawia odkrycia uczonego w ramach wybranego tematu – uczestniczy w pracach nad realizacją projektu
uczniowskiego z większym zaangażowaniem, np. wyszukuje dane biograficzne
potrzebne do opracowania profilu uczonego na Facebooku |
– analizuje
odkrycia uczonego – przygotowuje i przedstawia prezentację pt. Newton i teoria grawitacji – uczestniczy aktywnie w pracach nad
realizacją
projektu uczniowskiego, np. opracowuje wiadomości, jakie znajomi uczonego mogliby
umieścić na jego facebookowym profilu |
– przygotowuje i przedstawia prezentację pt. Albert Einstein – uczestniczy aktywnie w pracach nad
realizacją
projektu uczniowskiego |
– pracuje aktywnie nad projektem
uczniowskim i jest kreatywnym inspiratorem działań grupy |
17. i 18. Dobre i złe oblicza
nauki
Poziom podstawowy |
Poziom
ponadpodstawowy |
|||
wymagania
konieczne –
stopień
dopuszczający |
wymagania
podstawowe stopień
dostateczny |
wymagania
rozszerzające stopień
dobry |
wymagania
dopełniające stopień
bardzo dobry |
wymagania
wykraczające stopień
celujący |
Uczeń: |
||||
– wyszukuje informacje – uczestniczy z niewielkim zaangażowaniem w
debacie oksfordzkiej pt. Etyka w nauce – konflikt czy symbioza |
– wyszukuje i
analizuje przynajmniej dwa osiągnięcia, których twórcy mogli mieć dylematy
moralne związane z ich późniejszym wykorzystaniem –
uczestniczy w tematycznej debacie oksfordzkiej z większym zaangażowaniem, np.
znajduje argumenty popierające lub negujące prezentowaną hipotezę,
czym wspomaga swoją grupę,
ale nie pełni roli
mówcy |
– przedstawia i
analizuje przynajmniej trzy odkrycia naukowe pod kątem ich wykorzystania
przez ludzi – wykazując brak możliwości jednoznacznego przewidzenia przez
naukowców zastosowania wyników ich pracy w przyszłości – uczestniczy aktywnie |
– opracowuje i przedstawia prezentację pt. Rozszczepienie jądra atomowego – od broni jądrowej do elektrowni
atomowej – uczestniczy aktywnie w tematycznej
debacie oksfordzkiej: organizuje |
– opracowuje i przedstawia prezentację pt. Rad – zabójca czy uzdrowiciel? |
19. Nauka rzecz ludzka – popularny blog naukowy
Poziom podstawowy |
Poziom
ponadpodstawowy |
|||
wymagania
konieczne stopień
dopuszczający |
wymagania
podstawowe stopień
dostateczny |
wymagania
rozszerzające stopień
dobry |
wymagania
dopełniające stopień
bardzo dobry |
wymagania
wykraczające stopień
celujący |
Uczeń: |
||||
– wskazuje informacje popularnonaukowe, które wymagają
zweryfikowania |
– analizuje informacje |
– analizuje wybrane informacje medialne i wskazuje zawarte |
–
przygotowuje i przedstawia prezentację pt. Ta relacja oparta była na nieprawdziwej teorii naukowej na
podstawie wybranych artykułów prasowych dotyczących awarii elektrowni jądrowej
w Japonii w marcu 2011 roku – opracowuje i przedstawia prezentację Planety
pozasłoneczne |
–
analizuje informacje prasowe dotyczące odkrycia cząstek poruszających się z
prędkością większą od prędkości światła |
20. Kreatywny specjalista od reklamy
Poziom podstawowy |
Poziom
ponadpodstawowy |
|||
wymagania
konieczne stopień
dopuszczający |
wymagania
podstawowe stopień
dostateczny |
wymagania
rozszerzające stopień
dobry |
wymagania
dopełniające stopień
bardzo dobry |
wymagania
wykraczające stopień
celujący |
Uczeń: |
||||
– podaje przykład reklamy telewizyjnej lub prasowej, – uczestniczy mało
aktywnie |
– analizuje wybraną reklamę telewizyjną lub prasową – uczestniczy w budowaniu drzewka
decyzyjnego |
– analizuje wybraną reklamę telewizyjną lub prasową pod kątem
zastosowanych trików technicznych i efektów specjalnych – uczestniczy aktywnie |
– przedstawia na wybranym przykładzie
potencjalny przebieg reklamy telewizyjnej pozbawionej trików i efektów
specjalnych – przygotowuje i przedstawia
prezentację pt. Reklamowe efekty
specjalne, czyli jak można wprowadzić kogoś w błąd – uczestniczy aktywnie w budowaniu drzewka
decyzyjnego i pełni rolę lidera |
– przygotowuje i przedstawia prezentację pt. Wykorzystanie własności światła
laserowego |
21. Podsumowanie i powtórzenie wiadomości
22. i 23. Czy medycyna współczesna
zapewni nam trwałe zdrowie?
Poziom podstawowy |
Poziom
ponadpodstawowy |
|||
wymagania
konieczne stopień
dopuszczający |
wymagania
podstawowe stopień
dostateczny |
wymagania
rozszerzające stopień
dobry |
wymagania
dopełniające stopień
bardzo dobry |
wymagania
wykraczające stopień
celujący |
Uczeń: |
||||
– wyszukuje informacje na temat wybranej metody współczesnej
diagnostyki medycznej |
–
omawia dwie wybrane metody współczesnej diagnostyki medycznej |
– analizuje co najmniej dwie wybrane metody współczesnej
diagnostyki medycznej |
–
opracowuje i przedstawia prezentację dotyczącą medycyny nuklearnej, a w
szczególności scyntygrafii, brachyterapii |
– przygotowuje i przedstawia prezentację o pozytywnych – analizuje ofertę
jednostek służby
zdrowia w najbliższej
okolicy |
24. Efekt cieplarniany – prawdy i mity
Poziom podstawowy |
Poziom
ponadpodstawowy |
|||
wymagania
konieczne stopień
dopuszczający |
wymagania
podstawowe stopień
dostateczny |
wymagania
rozszerzające stopień
dobry |
wymagania
dopełniające stopień
bardzo dobry |
wymagania
wykraczające stopień celujący |
Uczeń: |
||||
– wyszukuje wiadomości na temat efektu cieplarnianego – mało aktywnie uczestniczy |
– podaje argumenty potwierdzające wpływ efektu cieplarnianego na
zmiany klimatu na Ziemi – uczestniczy w tematycznej burzy mózgów z
niewielkim zaangażowaniem, np. formułuje własne opinie na temat wpływu działalności człowieka
na Ziemię |
– wyjaśnia mechanizm efektu cieplarnianego z
punktu widzenia fizyki – uczestniczy aktywnie |
– opracowuje i przedstawia prezentację pt. Prawdy i mity – uczestniczy aktywnie w pracy metodą burzy
mózgów i przyjmując rolę lidera
podsumowuje pracę grupy |
– uczestniczy aktywnie |
25. Oryginał czy falsyfikat?
Poziom podstawowy |
Poziom
ponadpodstawowy |
|||
wymagania
konieczne stopień
dopuszczający |
wymagania
podstawowe stopień
dostateczny |
wymagania
rozszerzające stopień
dobry |
wymagania
dopełniające stopień
bardzo dobry |
wymagania
wykraczające stopień
celujący |
Uczeń: |
||||
– wyszukuje informacje na temat wykrywania
fałszerstw
dzieł sztuki |
– analizuje wiadomości na
temat sposobów fałszowania
dzieł sztuki |
– przygotowuje argumenty do dyskusji pt. Jak sprawdzić, czy Mona
Liza jest falsyfikatem? |
– przedstawia argumenty naukowe potwierdzające autentyczność
obrazu Mona Lisa – przygotowuje i przedstawia prezentację pt. Współczesne laboratorium kryminalistyczne |
– przygotowuje i przedstawia prezentację pt. Współczesne laboratorium kryminalistyczne |
26. Nauka w służbie sztuki
Poziom podstawowy |
Poziom
ponadpodstawowy |
|||
wymagania
konieczne stopień
dopuszczający |
wymagania
podstawowe stopień
dostateczny |
wymagania
rozszerzające stopień
dobry |
wymagania
dopełniające stopień
bardzo dobry |
wymagania
wykraczające stopień
celujący |
Uczeń: |
||||
– wyszukuje informacje – wyszukuje informacje – mało aktywnie uczestniczy – mało aktywnie uczestniczy |
– przedstawia zakresy stosowalności wybranej metody datowania
radiowęglowego – objaśnia wybraną metodę analizy obrazowej dzieł sztuki – uczestniczy w tworzeniu tematycznej mapy
mentalnej |
– wskazuje i wyjaśnia informacje, które można uzyskać wybraną
metodą analizy obrazowej dzieł sztuki
– uczestniczy aktywnie |
– wyjaśnia zastosowanie co najmniej dwóch metod
analizy obrazowej dzieł sztuki – przygotowuje i przedstawia prezentację pt. Współczesne metody badania autentyczności dzieł sztuki – uczestniczy aktywnie w tworzeniu
tematycznej mapy mentalnej, pełniąc rolę lidera – uczestniczy aktywnie w pracach nad
realizacją
projektu uczniowskiego i pełniąc rolę lidera, podsumowuje wyniki pracy swojej
grupy oraz przedstawia końcową prezentację |
– przygotowuje i przedstawia informacje o działaniu – pracuje aktywnie nad projektem
uczniowskim i jest kreatywnym inspiratorem działań grupy |
27. Dyfuzja gazów i marketing zapachowy
Poziom podstawowy |
Poziom
ponadpodstawowy |
|||
wymagania
konieczne stopień
dopuszczający |
wymagania
podstawowe stopień
dostateczny |
wymagania
rozszerzające stopień
dobry |
wymagania
dopełniające stopień
bardzo dobry |
wymagania
wykraczające stopień
celujący |
Uczeń: |
||||
– wyszukuje wiadomości o dyfuzji
|
– analizuje informacje dotyczące dyfuzji w gazach – wyszukuje i przedstawia informacje na temat marketingu
zapachowego |
– przedstawia przykłady
rozchodzenia się
zapachów – przygotowuje i przedstawia prezentację na temat aromaterapii |
– prezentuje wybrane doświadczenie
obrazujące zjawisko
dyfuzji w gazach – przygotowuje i
przedstawia prezentację pt. Marketing
zapachowy, czyli czy zawsze cel uświęca środki? |
– przygotowuje i przedstawia prezentację na temat wrażliwości
zmysłu węchu człowieka |
28. CMYK, czyli podstawa druku wielobarwnego
Poziom podstawowy |
Poziom
ponadpodstawowy |
|||
wymagania
konieczne stopień
dopuszczający |
wymagania
podstawowe stopień
dostateczny |
wymagania
rozszerzające stopień
dobry |
wymagania
dopełniające stopień
bardzo dobry |
wymagania
wykraczające stopień
celujący |
Uczeń: |
||||
– wyszukuje informacje na temat składania
barw |
– wyszukuje wiadomości na temat zasady działania drukarki
atramentowej wielobarwnej |
– przygotowuje i przedstawia prezentację na temat widzenia
barwnego człowieka |
– przygotowuje i przedstawia prezentację pt.
System CMYK – druk wielobarwny |
– przygotowuje i przedstawia prezentację pt. Addytywne |
29. Dawidowie i Goliaci świata
przyrody
Poziom podstawowy |
Poziom
ponadpodstawowy |
|||
wymagania
konieczne stopień
dopuszczający |
wymagania
podstawowe stopień
dostateczny |
wymagania
rozszerzające stopień
dobry |
wymagania
dopełniające stopień
bardzo dobry |
wymagania
wykraczające stopień
celujący |
Uczeń: |
||||
– wyszukuje wiadomości na temat obiektów fizycznych o
największych i najmniejszych rozmiarach – wyszukuje wiadomości na temat wybranego sposobu pomiaru bardzo
krótkich – uczestniczy mało
aktywnie – mało aktywnie uczestniczy w pracy swojej
grupy projektowej pt. Najszybsi, najwolniejsi, najwięksi |
– wymienia przykładowe obiekty fizyczne o największych – analizuje wiadomości na temat wybranego sposobu pomiaru bardzo
krótkich i bardzo długich czasów i przedstawia je w formie prezentacji – uczestniczy w tematycznej burzy mózgów i projekcie uczniowskim
|
– przedstawia co najmniej dwa sposoby pomiaru bardzo krótkich – uczestniczy aktywnie |
– przygotowuje i przedstawia prezentację pt. Dawidowie – uczestniczy aktywnie – uczestniczy aktywnie |
– uczestniczy aktywnie – pracuje aktywnie nad projektem
uczniowskim i jest kreatywnym inspiratorem działań grupy |
30. Podsumowanie i powtórzenie wiadomości