dla
klasy I szkoły ponadpodstawowej, klasy: 1P1B, 1PC, 1PD, OP
Temat (rozumiany
jako lekcja) |
Wymagania na ocenę dopuszczającą Uczeń: |
Wymagania na ocenę dostateczną Uczeń: |
Wymagania na ocenę dobrą Uczeń: |
Wymagania na ocenę bardzo dobrą Uczeń: |
Wymagania na ocenę celującą Uczeń
opanował wymagania
na ocenę bardzo
dobrą, a ponadto: |
I. Początki
ludzkiej cywilizacji |
|||||
1.
Historia jako nauka; metody badania dziejów człowieka |
–
wyjaśnia pojęcia: prehistoria,
historia, historiografia, źródło historyczne, periodyzacja dziejów, era,
chronologia |
–
rozpoznaje rodzaje źródeł historycznych, podaje ich przykłady –
rozróżnia czas cykliczny i linearny (liniowy) –
omawia podział na epoki według kryterium materiału, z którego wykonywano narzędzia,
np. paleolit, neolit, epoka brązu i epoka żelaza |
–
przedstawia periodyzację dziejów powszechnych i ojczystych –
omawia sposoby datowania w historii (dominujący od narodzin Chrystusa ‒
nasza era i inne, np. era muzułmańska, żydowska, bizantyjska) |
–
charakteryzuje podział historii ze względu na przedmiot i obszar geograficzny
badań –
porównuje źródła relacyjno-narracyjne ze źródłami normatywnymi, adresowane z nieadresowanymi
oraz bezpośrednie z pośrednimi |
–
dostrzega różne wymiary historii –
uzasadnia, na czym polega np. metoda radiowęglowa –
analizuje swój stosunek do nauczania/uczenia się historii |
2.
Przemiany sposobów życia człowieka w okresie
prehistorycznym |
–
wyjaśnia pojęcia: istoty humanoidalne,
ewolucja, rewolucja neolityczna |
–
przedstawia zasadnicze zmiany, jakie zaszły w budowie ciała hominidów w okresie
prehistorycznym –
wyjaśnia, jakie znaczenie w dziejach człowieka miało opanowanie umiejętności
posługiwania się ogniem |
–
wskazuje na mapie obszary, na których człowiek zapoczątkował uprawę zbóż i hodowlę
zwierząt – charakteryzuje znaczenie pojawienia się gatunku Homo sapiens |
–
uzasadnia, dlaczego przemiany zapoczątkowane na Bliskim Wschodzie noszą miano
rewolucji neolitycznej |
–
analizuje zjawisko pojawienia się myślenia symbolicznego w dziejach człowieka,
argumentuje, jakie to miało znaczenie –
uzasadnia, w jaki sposób umiejętność obróbki kamienia i metali wpłynęła na jakość
życia ludzi |
3.
Cywilizacja Mezopotamii |
–
wyjaśnia pojęcia: Mezopotamia, Żyzny
Półksiężyc, system irygacyjny, ziggurat, kodeks, antropomorfizm, politeizm,
pismo klinowe |
–
omawia uwarunkowania geograficzne rozwoju cywilizacji na Bliskim Wschodzie –
przedstawia wierzenia ludów tworzących cywilizacje starożytnego Bliskiego
Wschodu |
–
charakteryzuje organizację państw i strukturę społeczeństw w cywilizacjach starożytnego
Bliskiego Wschodu |
–
analizuje najważniejsze osiągnięcia kulturowe starożytnych cywilizacji
Mezopotamii |
–
uzasadnia ponadczasowe znaczenie osiągnięć kulturowych i naukowych cywilizacji
Mezopotamii |
4.
Starożytny Egipt |
–
wyjaśnia pojęcia: Egipt Dolny, Egipt
Górny, monarchia despotyczna, faraon, mumifikacja, hieroglify |
– omawia uwarunkowania geograficzne
rozwoju cywilizacji starożytnego Egiptu –
przedstawia wierzenia cywilizacji starożytnego Egiptu |
–
charakteryzuje organizację państwa egipskiego i strukturę jego społeczeństwa |
–
analizuje najważniejsze osiągnięcia kulturowe starożytnego Egiptu |
–
uzasadnia ponadczasowe znaczenie osiągnięć kulturowych i naukowych cywilizacji
starożytnego Egiptu |
5.
Izraelici i ich religia ‒ judaizm |
–
wyjaśnia pojęcia: monoteizm, judaizm,
Arka Przymierza, Tora, Dekalog, Talmud, diaspora, Świątynia Salomona, Stary
Testament, „niewola babilońska”, menora, alfabet, purpura |
–
omawia uwarunkowania geograficzne rozwoju cywilizacji starożytnego Izraela i
Fenicji –
wyjaśnia założenia religii monoteistycznej na przykładzie judaizmu |
–
charakteryzuje proces powstania i organizację państwa Izrael i Fenicji –
sporządza linię czasu z najważniejszymi wydarzeniami z dziejów Izraela |
–
analizuje najważniejsze osiągnięcia kulturowe starożytnego Izraela i Fenicji –
uzasadnia uniwersalne, ponadczasowe wartości Dekalogu |
–
uzasadnia ponadczasowe znaczenie osiągnięć kulturowych i naukowych cywilizacji
starożytnego Izraela i Fenicji |
6.
Cywilizacje Środkowego i Dalekiego Wschodu: Indii i
Chin |
– wyjaśnia pojęcia: animizm, braminizm, hinduizm, sanskryt, Wedy, nirwana, reinkarnacja,
kasta, terakotowa armia, konfucjanizm, taoizm, Wielki Mur, jedwabny szlak |
– omawia uwarunkowania geograficzne
rozwoju cywilizacji starożytnych Indii i Chin – przedstawia wierzenia
cywilizacji starożytnych Indii i Chin |
– charakteryzuje proces powstania i
organizację państwa starożytnych Indii i Chin |
– analizuje najważniejsze osiągnięcia
kulturowe starożytnych Indii i Chin –
przedstawia najważniejsze przesłania z nauk Buddy i Konfucjusza |
–
uzasadnia ponadczasowe znaczenie osiągnięć kulturowych i naukowych cywilizacji
starożytnych Indii i Chin |
7. Początki ludzkiej cywilizacji −
lekcja powtórzeniowa |
jw. |
jw. |
jw. |
jw. |
jw. |
8. Początki ludzkiej cywilizacji – lekcja sprawdzająca |
jw. |
jw. |
jw. |
jw. |
jw. |
II. Starożytna
Grecja |
|||||
1.
U początków greckiej cywilizacji |
–
wyjaśnia pojęcia: kultura minojska,
kultura mykeńska, Hellenowie, Hellada, Wieki Ciemne, polis, Wielka Kolonizacja,
falanga, hoplita |
–
omawia uwarunkowania geograficzne kształtowania się cywilizacji greckiej –
wskazuje obszary objęte kolonizacją grecką od VIII do VI w. p.n.e. |
–
charakteryzuje proces powstania i przyczyny upadku cywilizacji minojskiej i
mykeńskiej –
omawia wpływ warunków naturalnych na życie codzienne mieszkańców Hellady |
–
analizuje najważniejsze osiągnięcia kulturowe Minojczyków i Achajów –
porównuje cechy i zasięg kolonizacji fenickiej i greckiej |
–
uzasadnia wpływ wartości związanych z ideą greckiej polis na współczesne
przemiany polityczne i społeczno-gospodarcze w Europie |
2.
Sparta i Ateny – dwie drogi rozwoju |
–
wyjaśnia pojęcia: Dorowie, spartiaci, periojkowie,
heloci, Związek Peloponeski, oligarchia, geruzja, eforowie, wychowanie spartańskie,
Areopag, tyrania, demokracja, fyla, Rada Pięciuset, Archonci, strateg, ostracyzm |
–
omawia uwarunkowania geograficzne kształtowania się cywilizacji Sparty i Aten –
wyjaśnia uprawnienia poszczególnych organów władzy w Sparcie i Atenach |
–
charakteryzuje organizacje społeczeństwa Sparty i Aten –
omawia wpływ warunków naturalnych na życie codzienne mieszkańców Sparty i
Aten –
przedstawia sytuację społeczno-polityczną w obu polis |
–
analizuje, na czym polegał oligarchiczny i demokratyczny system ustrojowy w
owych czasach –
porównuje ideał wojownika-obywatela w Sparcie z ideałem obywatela w Atenach |
–
uzasadnia rolę, jaką w historii Aten oraz Europy odegrali Drakon, Solon i
Klejstenes |
3.
Grecja w okresie klasycznym |
–
wyjaśnia pojęcia: Imperium Perskie,
satrapie, Związek Helenów, Związek Morski, wojna peloponeska |
–
opisuje różne formy ekspansji w świecie greckim, kolonizację grecką i fenicką –
wymienia najważniejsze bitwy Greków z Persami: pod Maratonem, Termopilami,
Salaminą i Platejami |
–
omawia okoliczności i przyczyny, które doprowadziły do wojen Grecji z Persją
w I połowie V wieku p.n.e. –
sporządza linię czasu prezentującą etapy przebiegu wojen grecko- perskich |
–
wyjaśnia, na czym polegała potęga greckiej polis w V wieku p.n.e. –
analizuje proces, który doprowadził do jej załamania w końcu tego stulecia |
–
uzasadnia czynniki, które utrudniały Helenom osiągnięcie zwycięstwa i te,
które zwycięstwu sprzyjały i je umożliwiły –
podaje i ocenia symbolikę wojen grecko-perskich, która funkcjonuje we współczesnym
świecie, np. bieg maratoński, „Polskie Termopile” |
4.
Religia i obyczaje Greków |
–
wyjaśnia pojęcia: mitologia, heros, igrzyska
olimpijskie, wieniec laurowy, gimnazjon, sympozjon |
–
wymienia głównych bogów greckich i określa ich „specjalizację” –
omawia różne formy religijności w starożytnej Grecji |
–
charakteryzuje religię starożytnych Greków –
przedstawia życie
obyczajowe i kulturalne w Helladzie |
–
ocenia, jaka rolę odgrywały igrzyska olimpijskie w życiu politycznym i
kulturalnym starożytnych Greków –
określa sytuację i rolę społeczną kobiet w Helladzie |
–
uzasadnia, jaki
wpływ wywarła mitologia na literaturę i sztukę w starożytnej Grecji –
podaje argumenty, o ponadczasowej roli ducha rywalizacji w kontekście tradycji
igrzysk olimpijskich |
5.
Kultura grecka w epoce archaicznej i klasycznej |
–
wyjaśnia pojęcia: dramat grecki, komedia,
teatr, filozofia, akademia, liceum, tympanon, styl dorycki, joński i koryncki,
styl czarnofigurowy, styl czerwonofigurowy |
–
wymienia osiągnięcia kulturowe starożytnych Greków –
podaje najwybitniejszych twórców starożytnej Grecji |
–
charakteryzuje grecką myśl filozoficzną –
omawia greckie porządki architektoniczne: styl dorycki, joński i koryncki |
–
ocenia najbardziej znaczące osiągnięcia cywilizacyjne i artystyczne Greków
epoki archaicznej i klasycznej –
uzasadnia, które z nich najsilniej wpłynęły na rozwój cywilizacji europejskiej |
–
dostrzega różnice w historiografii starożytnej Grecji na przykładzie dzieł
Herodota i Tukidydesa –
analizuje system wartości prezentowany przez filozofów greckich, tzw.
wartości stałe, jak sprawiedliwość, dobro, i liche, jak tchórzostwo, mściwość
i nienawiść |
6.
Podboje macedońskie i świat grecki w okresie hellenistycznym |
–
wyjaśnia pojęcia: kultura hellenistyczna,
diadochowie, synkretyzm religijny, retoryka, Filipiki, Siedem cudów świata (starożytnego) |
–
omawia ekspansję Aleksandra Macedońskiego –
wymienia najważniejsze bitwy z wojny Aleksandra Wielkiego z Persami: Issos,
Gaugamela |
– przedstawia okolicznościach wzrostu
znaczenia Macedonii w IV w. p.n.e. – wskazuje na mapie kraje podporządkowane
przez Aleksandra Wielkiego |
–
charakteryzuje cechy kultury hellenistycznej –
wyjaśnia podłoże budowy imperium przez Aleksandra Wielkiego |
–
uzasadnia, w jaki sposób działania Aleksandra Wielkiego wpłynęły na kształtowanie
się kultury hellenistycznej i jej dziedzictwa |
7. Starożytna Grecja − lekcja
powtórzeniowa |
jw. |
jw. |
jw. |
jw. |
jw. |
8.
Starożytna Grecja – lekcja sprawdzająca |
jw. |
jw. |
jw. |
jw. |
jw. |
III. Starożytny
Rzym |
|||||
1. Początki Rzymu i
republiki rzymskiej |
–
wyjaśnia pojęcia: Wilczyca kapitolińska,
rzymska oligarchia, republika, Etruskowie, patrycjusze, plebejusze, komicja,
konsul, pretor, cenzor, rózgi liktorskie, kwestor, trybun ludowy,
zgromadzenie ludowe, senat, dyktator, Związek Latyński |
–
podaje źródła rzymskiej cywilizacji i początków Rzymu –
omawia problem niewolnictwa w republice rzymskiej –
wyjaśnia znaczenie powiedzenia „pyrrusowe zwycięstwo” |
–
charakteryzuje przemiany ustrojowe i społeczne w republice rzymskiej –
wskazuje na mapie kierunki podbojów rzymskich oraz obszary podporządkowane
przez |
–
charakteryzuje system ustrojowy republiki rzymskiej, wskazując uprawnienia poszczególnych
instytucji republikańskich |
–
uzasadnia, na czym opierał się sukces rzymskiej ekspansji na teranie Italii |
2. Podboje Rzymu
poza Italią i przemiany społeczne u schyłku republiki |
–
wyjaśnia pojęcia: Kartagina, wojny
punickie, prowincja, latyfundium, proletariusz, popularzy, optymaci, gladiator |
–
omawia charakter ekspansji rzymskiej –
wymienia główne bitwy wojen punickich: Kanny, Zama oraz dowódców i polityków,
np.: Hannibal, Scypion Afrykański Starszy, Tyberiusz i Gajusz |
–
wyjaśnia ideę imperium rzymskiego –
charakteryzuje przejawy kryzysu społeczeństwa rzymskiego oraz rolę,
jaką odgrywali w państwie i społeczeństwie rzymskim niewolnicy |
–
ocenia następstwa nierównego podziału ziemi, który dokonał się w okresie
podboju Italii przez Rzymian –
charakteryzuje konflikty społeczne i próby reform u schyłku republiki |
–
analizuje okoliczności, w jakich Rzym zaczął dokonywać podbojów poza obszarem
Italii. –
podaje i ocenia następstwa podbojów i źródła konfliktów społecznych w schyłkowym
okresie republiki |
3. Upadek
republiki. Cesarstwo Rzymskie w okresie pryncypatu |
–
wyjaśnia pojęcia: legion, weteran,
wojny domowe, powstanie Spartakusa, triumwirat, August, pryncypat, Pax Romana, romanizacja, obywatelstwo
rzymskie |
–
wymienia głównych polityków, którzy doprowadzili do przemian ustrojowych w I
w. p.n.e., np. Sulla, Marek Krassus, Gnejusz Pompejusz, Juliusz Cezar |
–
charakteryzuje okoliczności przeobrażenia się republiki w Cesarstwo Rzymskie –
przedstawia, na czym polegał system rządów w Cesarstwie Rzymskim określany
jako pryncypat |
–
ocenia rolę Juliusza Cezara i Oktawiana Augusta w przemianach ustrojowych –
wyjaśnia uniwersalne znaczenie słów Cezara „przybyłem, zobaczyłem, zwyciężyłem” |
–
uzasadnia okoliczności, w jakich w I w. p.n.e. dochodziło w republice
rzymskiej do wojen domowych –
wnioskuje, jakie były przyczyny przejmowania władzy przez ambitne jednostki w
okresie przemian ustrojowych |
4. Kultura,
osiągnięcia cywilizacyjne, wierzenia w starożytnym Rzymie |
–
wyjaśnia pojęcia: prawo, drogi rzymskie,
beton, kopuła, łuki, akwedukt, termy, mozaiki, cyrk, Koloseum, amfiteatr,
Panteon, łuk triumfalny, Kolumna Trajana, forum, epopeja, satyra, wróżbiarstwo,
westalka, mitraizm, chrześcijaństwo, sekta, Nowy Testament, doktryna |
–
omawia genezę chrześcijaństwa i zmiany sytuacji chrześcijan w państwie
rzymskim –
wyjaśnia, kim byli wybitni twórcy kultury rzymskiej, np.: Seneka Młodszy,
Marek Aureliusz, Cyceron, Wergiliusz, Horacy, Owidiusz |
–
charakteryzuje wierzenia religijne starożytnych Rzymian i ich związek z życiem
publicznym –
przedstawia proces rozpowszechniania się chrześcijaństwa w starożytnym Rzymie
|
–
rozpoznaje i ocenia osiągnięcia kulturowe starożytnych Rzymian –
wyjaśnia, jakie były przyczyny popularności wśród Rzymian kultów wschodnich i
czym się one charakteryzowały |
–
uzasadnia ponadczasowe znaczenie słów Seneki Młodszego: „ojczyznę kocha
się nie dlatego, że wielka, ale dlatego, że własna” –
analizuje dziedziny, w których rzymska cywilizacja osiągnęła najbardziej
oryginalne rezultaty i oddziałuje do dzisiaj najsilniej na kulturę europejską |
5. Rzym w III‒V
w. Upadek cesarstwa na Zachodzie |
–
wyjaśnia pojęcia: barbarzyńcy,
Germanie, prześladowanie chrześcijan, dominat, sobór, herezja, patriarcha, biskup Rzymu, diecezja, Edykt mediolański,
kolonat, wielka wędrówka ludów |
–
omawia zmiany sytuacji chrześcijan w państwie rzymskim od III do V w. –
określa, jakie obszary znalazły się we wschodnim, a jakie – w zachodnim Cesarstwie
Rzymskim po jego podziale w 395 r. |
–
przedstawia przejawy kryzysu imperium rzymskiego w III w. –
charakteryzuje wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku państwa rzymskiego |
–
ocenia przemiany polityczne w Rzymie w okresie od III do V wieku –
analizuje różnice kulturowe i cywilizacyjne Cesarstwa Zachodniorzymskiego i
Wschodniorzymskiego |
–
uzasadnia wpływ wielkiej wędrówki ludów na przemiany kulturowe i cywilizacyjne
w zachodniej Europie –
argumentuje, czy zmiany dokonane w II połowie V w. świadczą o przejściu do
nowej epoki |
6. Starożytny Rzym − lekcja
powtórzeniowa |
jw. |
jw. |
jw. |
jw. |
jw. |
7. Starożytny Rzym – lekcja sprawdzająca |
jw. |
jw. |
jw. |
jw. |
jw. |
IV. Wczesne
średniowiecze – do końca X w. |
|||||
1. Cesarstwo na Wschodzie (Bizancjum) |
–
wyjaśnia pojęcia: Bizancjum, Kodeks
Justyniana, Awarowie, ogień grecki, dynastia macedońska, ikona, ikonoklaści, kościół
Hagia Sophia |
– lokalizuje w czasie i przestrzeni Cesarstwo
Bizantyjskie – wyjaśnia genezę Bizancjum jako
dziedzictwo grecko-rzymskiej cywilizacji |
–
charakteryzuje osiągnięcia w zakresie kultury Cesarstwa Bizantyjskiego –
przedstawia cechy sztuki bizantyńskiej |
–
ocenia rolę Kościoła chrześcijańskiego w Cesarstwie Bizantyjskim –
analizuje problem kultu ikon w Bizancjum i problem ikonoklazmu |
–
uzasadnia rolę cesarza
Justyniana I Wielkiego w dziejach Bizancjum –
argumentuje, czy Prokopiusz z Cezarei, historyk bizantyński miał wpływ na
pełny obraz rzeczywistości VI w. |
2.
Arabowie i islam |
–
wyjaśnia pojęcia: beduini, karawany, hidźra,
prorok, Koran, islam, Czarny Kamień, Al-Kaba,
Allah, rok nowej ery, szariat, ramadan, dżihad, kalif, emir, kaligrafia, Abbasydzi,
Umajjadzi, Fatymidzi |
–
wyjaśnia genezę islamu, omawia główne zasady, filary islamu, które znalazły
się w Koranie |
–
charakteryzuje główne kierunki ekspansji arabskiej do IX wieku –
opisuje charakterystyczne cechy kultury arabskiej i rozpoznaje jej
najważniejsze osiągnięcia |
–
analizuje cechy charakterystyczne dla społeczności arabskiej w okresie przed
narodzinami nowej religii ‒ islamu |
–
ocenia osiągnięcia cywilizacyjne Arabów i cechy charakterystyczne kultury i
nauki arabsko-islamskiej |
3. Europa barbarzyńska po upadku cesarstwa
na Zachodzie |
–
wyjaśnia pojęcia: Frankowie,
romanizacja plemion germańskich, Anglosasi, Ostrogoci, Wizygoci, Merowingowie,
prawo salickie, majordom, Celtowie, Państwo Kościelne, biskup Rzymu, reguła zakonna |
–
opisuje proces tworzenia się państw w Europie z uwzględnieniem ich chrystianizacji –
wyjaśnia, jaką rolę odegrali w dziejach Franków Chlodwig I, Karol Młot i
Pepin Krótki |
–
charakteryzuje relacje pomiędzy Germanami a podbitą przez nich ludnością romańską –
wyjaśnia, co zdecydowało o ostatecznej romanizacji (z wyjątkiem Brytanii) germańskich
najeźdźców |
–
na podstawie tekstu źródłowego przedstawia życie codzienne mnichów w klasztorach
kierujących się regułą św. Benedykta –
analizuje losy Italii, Półwyspu Iberyjskiego i Wysp Brytyjskich w
V‒VIII w. |
–
analizuje najważniejsze zjawiska, które zachodziły w Kościele na Zachodzie –
argumentuje, jakie było miejsce Kościoła w rzeczywistości społeczno-politycznej,
która wytworzyła się we wczesnym średniowieczu |
4. Odrodzenie idei cesarskiej na Zachodzie.
Monarchie karolińska i ottońska |
–
wyjaśnia pojęcia: hrabia, margrabia,
kapitularz, dziesięcina, renesans karoliński, skryptorium, minuskuła karolińska,
miniatura, traktat w Verdun, Karolingowie, Rzesza, Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego,
monarchia uniwersalistyczna, dynastia saska |
–
opisuje zasięg terytorialny i organizację państwa Franków ze szczególnym
uwzględnieniem polityki Karola Wielkiego |
–
przedstawia postać Karola Wielkiego i jego zasługi dla państwa –
charakteryzuje zjawisko renesansu karolińskiego i ocenia jego znaczenie dla
rozwoju |
–
charakteryzuje ideę cesarstwa karolińskiego i porównuje ją z ideą cesarstwa
Ottonów –
na podstawie tekstu źródłowego wyjaśnia, na czym polegał należyty i
sprawiedliwy sposób sprawowania rządów przez chrześcijańskiego władcę opisany
w kapitularzu Karola Wielkiego |
–
analizuje przyczyny i następstwa rozpadu monarchii karolińskiej po traktacie
w Verdun –
argumentuje, na czym polegała idea odnowienia cesarstwa na Zachodzie w monarchii
karolińskiej i w monarchii niemieckich Ottonów |
5. Gospodarka, społeczeństwo, kultura
wczesnośredniowiecznej Europy Zachodniej |
–
wyjaśnia pojęcia: kolonat, poddaństwo,
produkcja rzemieślnicza, dwupolówka, trójpolówka, feudalizm, senior, wasal,
beneficjum, lenno, hołd, inwestytura, akt komendacji, relikwie, suzeren, immunitet, pańszczyzna,
bazylika, hagiografia, ornament zoomorficzny |
–
opisuje gospodarkę i kulturę państwa Franków ze szczególnym uwzględnieniem
polityki Karola Wielkiego |
–
charakteryzuje problemy gospodarcze występujące w zachodniej Europie w epoce
wczesnego średniowiecza –
ukazuje ich wpływ na życie mieszkańców |
–
na podstawie tekstu źródłowego wyjaśnia, na czym polegał osobisty stosunek
wasala do seniora określony w akcie komendacji –
charakteryzuje i ocenia kulturę wczesnego średniowiecza oraz jej osiągnięcia |
–
argumentuje, jakie znaczenie w życiu społecznym i politycznym miał system
nadawania ziemi na zasadzie lenna |
6. Narodziny państwa polskiego i rządy
Mieszka I |
–
wyjaśnia pojęcia: gród, dynastia piastowska,
Grody Czerwieńskie, palatium, Dagome
iudex, opole, drużyna książęca, drzewo genealogiczne |
–
opisuje proces tworzenia się państwa polskiego z uwzględnieniem jego
chrystianizacji –
przedstawia kolejne etapy rozwoju terytorialnego państwa Mieszka I |
–
przedstawia stosunki Mieszka I z sąsiadami –
charakteryzuje organizację państwa i rolę drużyny książęcej w państwie
Mieszka I |
–
analizuje, jakie znaczenie dla powstającego państwa polskiego miało przyjęcie
chrześcijaństwa – na podstawie tekstu źródłowego wyjaśnia,
jakie znaczenie dla Mieszka I i kształtującego się państwa polskiego miało
zwycięstwo pod Cedynią |
–
analizuje różne źródła o początkach państwa polskiego, łączy ich autorów z państwami
lub kręgami kulturowymi –
uzasadnia tendencje centralistyczne w życiu politycznym państwa polskiego w X
w. |
7. Wczesne średniowiecze – do końca X
w. – lekcja powtórzeniowa |
jw. |
jw. |
jw. |
jw. |
jw. |
8. Wczesne średniowiecze – do końca X
w. – lekcja sprawdzająca |
jw. |
jw. |
jw. |
jw. |
jw. |
V. Europa i
Polska w okresie pełnego średniowiecza – XI‒XIII w. |
|||||
1. Polska za panowania Bolesława Chrobrego |
–
wyjaśnia pojęcia: misja chrystianizacyjna
biskupa Wojciecha, kanonizacja, Drzwi Gnieźnieńskie, zjazd gnieźnieński, kopia włóczni
św. Maurycego, drużyna książęca, danina, Pięciu Braci Męczenników, regalia, prawo
książęce, ciężary prawa książęcego |
–
opisuje zmiany terytorialne państwa polskiego w okresie rządów Bolesława Chrobrego –
wymienia przyczyny i opisuje przebieg wojen prowadzonych przez Bolesława w
latach 1003‒ 1018 –
omawia organizację państwa polskiego za Bolesława Chrobrego |
–
wyjaśnia uwarunkowania narodzin państwa polskiego i jego chrystianizacji z uwzględnieniem
roli Bolesława Chrobrego –
charakteryzuje politykę zagraniczną Bolesława Chrobrego z uwzględnieniem
małżeństw zawartych przez Bolesława i jego syna Mieszka II |
–
zestawia najważniejsze wydarzenia z dziejów Polski i Europy za Bolesława Chrobrego – na podstawie źródeł wyjaśnia i ocenia,
jakie znaczenie dla Bolesława i Polski miał zjazd gnieźnieński – analizuje, jak układały się stosunki
Bolesława Chrobrego z Ottonem III |
–
analizuje tendencje centralistyczne w życiu politycznym państwa polskiego w
okresie rządów Bolesława Chrobrego –
analizuje i ocenia znaczenie koronacji królewskiej Bolesława Chrobrego –
przedstawia konsekwencje długotrwałych walk polsko-niemieckich za Bolesława
Chrobrego |
2. Kryzys państwa polskiego i jego odbudowa
przez Kazimierza Odnowiciela |
–
wyjaśnia pojęcia: reakcja pogańska, bunt
możnych, trybut, prawo rycerskie, główszczyzna, nawiązka |
–
opisuje zmiany terytorialne państwa polskiego w latach 1025‒1058 –
wymienia terytoria należące kiedyś do państwa pierwszych Piastów, które pozostawały
poza granicami Polski w 1058 r. |
–
wyjaśnia, dlaczego powrót Kazimierza do kraju w 1039 r. zakończył się
sukcesem i rozpoczął proces odbudowy państwa polskiego –
charakteryzuje reformy wojskowe Kazimierza Odnowiciela i ocenia ich znaczenie |
–
zestawia najważniejsze wydarzenia z dziejów Polski i Europy w latach 1025‒1058 –
na podstawie tekstów źródłowych wyjaśnia sytuację, jaka zapanowała na ziemiach
polskich po przejęciu władzy przez Bezpryma, a następnie po śmierci Mieszka
II |
– argumentuje, tendencje decentralistyczne
i centralistyczne w życiu politycznym państwa polskiego w latach 1025‒1058 –
uzasadnia, czy słusznie Kazimierz otrzymał przydomek „Odnowiciel” |
3. Europa w XI‒XIII w. ‒
polityka, społeczeństwo, gospodarka |
–
wyjaśnia pojęcia: suzeren, manuskrypt,
nowe wsie, ruch kolonizacyjny, chomąto, jarzmo, młyn wodny, czynsz, wolność
osobista, targ, lichwa, pożyczka, weksel, bank, pieniądz, cechy, gildie, warsztaty rzemieślnicze, ośrodki miejskie |
–
opisuje charakterystyczne przejawy ożywienia społeczno-gospodarczego w Europie
od XI do XIII w. –
przedstawia realia życia codziennego w średniowiecznym mieście i wsi |
–
charakteryzuje funkcjonowanie władzy, struktur społecznych i gospodarki w
systemie feudalnym –
przedstawia specyfikę odmienności gospodarczej w Anglii, Francji i Rzeszy
Niemieckiej |
– zestawia najważniejsze wydarzenia z
dziejów Polski i Europy w II połowie XI i w XII w. – wskazuje najważniejsze czynniki, które
doprowadziły do ożywienia gospodarczego w Europie |
–
ocenia wpływ cechów i gildii na rozwój miast oraz funkcjonowanie rzemiosła i
handlu – uzasadnia, na czym polegał wzrost
znaczenia pieniądza w gospodarce i codziennym życiu mieszkańców |
4. Kościół w realiach
społeczno-politycznych XI‒XIII w. |
–
wyjaśnia pojęcia: celibat, inwestytura,
symonia, nepotyzm, kardynał, reforma gregoriańska, ekskomunika, Dictatus papae, antypapież, prawo
kościelne, konkordat w Wormacji, katolicyzm, prawosławie, schizma
wschodnia, rekonkwista, krucjata, krucjata ludowa, krucjata rycerska,
Królestwo Jerozolimskie, Cesarstwo Łacińskie, zakony rycerskie, Liga
Lombardzka, świętopietrze, kongregacja, zakon cystersów, zakony żebracze,
inkwizycja |
–
przedstawia, na czym polegał spór o inwestyturę świecką i dominium mundi pomiędzy
papiestwem a cesarstwem –
omawia okoliczności, w jakich doszło do rozłamu w Kościele w 1054 r. |
– wyjaśnia ideowe i polityczne przyczyny,
a także charakter rywalizacji papiestwa z cesarstwem o zwierzchnictwo nad
średniowieczną Europą |
–
charakteryzuje polityczne, społeczno-gospodarcze i religijne uwarunkowania
wypraw krzyżowych do Ziemi Świętej i rekonkwisty oraz przedstawia ich skutki –
ocenia znaczenie krucjat w dziejach średniowiecznej Europy |
–
wskazuje i ocenia metody reformy Kościoła podjęte w XI–XIII w. z
uwzględnieniem działań Stolicy Apostolskiej, a także roli zakonów –
charakteryzuje i ocenia cele podjęcia przez chrześcijan wypraw krzyżowych
oraz sposoby ich realizacji |
5. Polska Bolesławów Śmiałego i Krzywoustego |
–
wyjaśnia pojęcia: obóz papieski, legat papieski, palatyn, bulla
gnieźnieńska, bulla, zjazd
w Merseburgu, statut (testament) Bolesława Krzywoustego, ustawa sukcesyjna,
zasada senioratu, princeps (senior), zasada pryncypatu |
–
opisuje zmiany terytorialne państwa polskiego w okresie rządów Bolesławów Śmiałego
i Krzywoustego –
wskazuje przyczyny i omawia przebieg konfliktu między Zbigniewem i Bolesławem
– synami Władysława Hermana |
–
charakteryzuje politykę zagraniczną Bolesława Śmiałego (Szczodrego) –
podaje najważniejsze osiągnięcia Bolesława Śmiałego i Bolesława Krzywoustego |
– zestawia najważniejsze wydarzenia z
dziejów Polski i Europy w okresie rządów Bolesławów Śmiałego i Krzywoustego –
charakteryzuje reguły zawarte w ustawie sukcesyjnej (tzw. testamencie) Krzywoustego –
ocenia politykę zagraniczną Bolesława Śmiałego i Bolesława Krzywoustego |
– argumentuje, tendencje decentralistyczne
i centralistyczne w okresie rządów Bolesławów Śmiałego i Krzywoustego –
analizuje, dlaczego władca ustanowił zasady senioratu i pryncypatu |
6. Państwo polskie w okresie rozbicia
dzielnicowego |
–
wyjaśnia pojęcia: seniorat, pryncypat,
książę zwierzchni, zjazd w Łęczycy, wiec książąt w Gąsawie, bracia dobrzyńscy,
zakon krzyżacki, Nowa Marchia |
–
opisuje zmiany terytorialne państwa polskiego w okresie rozbicia dzielnicowego –
podaje przyczyny i konsekwencje upadku zasady pryncypatu i senioratu oraz wydarzenia,
które do tego doprowadziły |
–
wyjaśnia przyczyny polityczne i społeczno-gospodarcze oraz następstwa rozbicia
dzielnicowego ‒
przedstawia nowe zagrożenia zewnętrzne: Marchia Brandenburska, zakon krzyżacki
i Mongołowie |
–
charakteryzuje proces przezwyciężenia rozbicia politycznego ziem polskich, ze
wskazaniem na rolę władców i Kościoła –
zestawia najważniejsze wydarzenia z okresu rozbicia dzielnicowego i dziejów
Europy |
–
analizuje, dlaczego Władysław (Wygnaniec), a później Mieszko (Stary) utracili
godność princepsa |
7. Przemiany gospodarcze i społeczne w
okresie rozbicia dzielnicowego |
–
wyjaśnia pojęcia: wolni goście, prawo polskie,
lokacja, lokacja na prawie polskim, kolonizacja na prawie niemieckim,
immunitet ekonomiczny, immunitet prawny, łan, sołtys, wolnizna, daniny i posługi,
czynsz, ławnicy, lokacja wsi na tzw. surowym korzeniu, podgrodzie, ośrodki targowe,
miasto, prawo średzkie, prawo chełmińskie, prawo magdeburskie, rynek, wójt,
rada miejska, trójpolówka, statut kaliski, brakteat, społeczeństwo stanowe, pryncypat,
pospólstwo, plebs |
–
opisuje przemiany społeczno-gospodarcze, które zaszły w miastach i na wsi w
okresie rozbicia dzielnicowego |
–
wyjaśnia, jakie były przyczyny ożywienia gospodarczego na ziemiach polskich w
XII–XIII wieku –
charakteryzuje przyczyny narodzin społeczeństwa stanowego w XIII wieku oraz
omawia poszczególne stany |
–
ocenia społeczno-kulturowe skutki kolonizacji na prawie niemieckim oraz
przemian społeczno-gospodarczych, jakie zaszły na ziemiach polskich w
XII–XIII w. –
na podstawie tekstu źródłowego wyjaśnia, jakie korzyści uzyskiwali osadnicy i
mieszczanie na mocy przywileju lokacyjnego |
–
na podstawie tekstu źródłowego analizuje znaczenie immunitetu borzykowskiego
i wolbromskiego dla Kościoła katolickiego na ziemiach polskich |
8. Kultura europejska XI‒XIII w. |
–
wyjaśnia pojęcia: kultura rycerska,
kultura dworska, styl romański, styl gotycki, portal, nawa, transept, sklepienie
kolebkowe, krzyżowe, krzyżowo-żebrowe, absyda, prezbiterium, przypory i łuki
oporowe, witraże, rozeta, siedem sztuk wyzwolonych, scholastyka, teologia, tomizm,
uniwersytet, trubadur, minstrele, renesans XII wieku |
–
wyjaśnia, na czym opierał się uniwersalny charakter kultury zachodnioeuropejskiego
średniowiecza oraz jakie były jej wspólne źródła i przejawy –
podaje przykłady zabytków kultury romańskiej i gotyckiej |
–
porównuje ze sobą style romański i gotycki w architekturze oraz wskazuje
okoliczności, w jakich się narodziły i dążenia, jakie realizowały –
omawia charakterystyczne utwory literackie z tego okresu |
–
na podstawie tekstu źródłowego wyjaśnia, jakie oczekiwania wobec sztuki miał
opat Suger oraz w jaki sposób miała –
charakteryzuje poglądy Tomasza z Akwinu i jego filozoficzne podejście nauki
Arystotelesa |
–
analizuje znaczenie siedmiu sztuk
wyzwolonych dla średniowiecznego procesu nauczania –
uzasadnia rolę Kościoła, którą odegrał w kulturze średniowiecznej |
9. Europa i Polska w okresie pełnego średniowiecza
– XI‒XIII w – lekcja powtórzeniowa |
jw. |
jw. |
jw. |
jw. |
jw. |
10. Europa i Polska w okresie pełnego średniowiecza
– XI‒XIII w – lekcja
sprawdzająca |
jw. |
jw. |
jw. |
jw. |
jw. |
VI. Schyłek
średniowiecza w Europie i Polsce – XIV ‒ poł. XV w |
|||||
1. Przemiany społeczne i zjawiska
kryzysowe w Europie późnego średniowiecza |
–
wyjaśnia pojęcia: czarna śmierć, rycerz
rozbójnik, wojsko zaciężne, pogromy Żydów, biczownicy, monarchia stanowa,
niewola awiniońska papieży, templariusze, antypapież, wielka schizma zachodnia, koncyliaryzm |
–
wyjaśnia, jakie były przyczyny problemów, które dotknęły rolnictwo na
przełomie XIII i XIV w. –
podaje skutki przemian społecznych i gospodarczych w Europie późnego średniowiecza |
–
charakteryzuje przemiany społeczne i gospodarcze w Europie w późnym średniowieczu –
przedstawia, czym była czarna śmierć i w jaki sposób zmieniła ona społeczeństwo
europejskie |
–
na podstawie tekstu źródłowego charakteryzuje skutki, jakie na umysłowość i zachowania
ludzi wywarła czarna śmierć |
–
analizuje pojęcie kryzysu społeczeństwa zachodnioeuropejskiego u schyłku
średniowiecza. –
argumentuje jego przejawy oraz określa, w jakim kierunku zmierzały przemiany
społeczno-gospodarcze w Europie |
2. Przeobrażenia polityczne i konflikty
militarne w Europie |
–
wyjaśnia pojęcia: wielkie bezkrólewie,
dynastie: Habsburgów, Luksemburgów, Wittelsbachów, Złota Bulla, sejm Rzeszy,
husytyzm, powstanie husytów, wojna stuletnia, wojna Dwóch Róż, rekonkwista, emirat
Grenady |
–
opisuje zmiany na mapie politycznej Europy w XIV – XV w. –
przedstawia przyczyny oraz następstwa wojny stuletniej, określa jaką rolę
odegrał ten konflikt w historii Europy –
omawia zmiany w sposobie prowadzenia wojen, roli armii rycerskiej i rycerzy,
które dokonały się w XIV i XV w. |
–
charakteryzuje następstwa upadku Cesarstwa Bizantyjskiego i ekspansji
tureckiej dla Europy –
porównuje przebieg granic w Europie na początku i w końcu okresu schyłkowego
średniowiecza |
–
na podstawie tekstu źródłowego analizuje położenie ludności we Francji w
czasie wojny stuletniej –
charakteryzuje przemiany polityczne i ustrojowe, jakie zaszły w cesarstwie
między połową XIII a połową XV w. –
ocenia, dlaczego upadek Konstantynopola miał tak wielkie symboliczne znaczenie
w dziejach Europy |
–
analizuje, jaka była pozycja cesarza w Rzeszy oraz uzasadnia, czy Niemcy u
schyłku średniowiecza były państwem czy związkiem państw –
wyjaśnia, na czym polegał proces rekonkwisty oraz porównuje go z innymi działaniami
realizującymi ideę świętej wojny i ruchu krucjatowego |
3. Odbudowa Królestwa Polskiego przez
Władysława Łokietka |
–
wyjaśnia pojęcia: psucie pieniądza,
bunt wójta Alberta, szczerbiec, „rzeź Gdańska” |
–
opisuje proces zjednoczeniowy i rozwój terytorialny państwa polskiego w
okresie rządów Władysława Łokietka –
wymienia etapy i rezultaty konfliktów zbrojnych i procesów sądowych Polski z
państwem zakonnym |
–
na podstawie tekstu źródłowego omawia, w jaki sposób XV-wieczny historyk
ukazał rangę wydarzenia ‒ koronacji Władysława Łokietka na króla –
charakteryzuje konflikty wewnętrzne z lat 1306–1314, które Łokietek musiał
przezwyciężyć, aby zjednoczyć kraj |
–
wyjaśnia, w jaki sposób źródło – zapiski z „Rocznika kapituły krakowskiej”
przedstawia motywy –
ocenia znaczenie koronacji Władysława Łokietka |
–
uzasadnia znaczenie zwycięstwa Władysława Łokietka nad Krzyżakami pod Płowcami
–
analizuje, jakie czynniki utrudniały, a jakie sprzyjały zjednoczeniu państwa
przez Władysława Łokietka |
4. Polska za panowania Kazimierza Wielkiego |
–
wyjaśnia pojęcia: sąd arbitrażowy, wieczysty
pokój, Ruś Czerwona, Ruś Halicko-Włodzimierska, hołd lenny, umowa sukcesyjna,
korona regni Poloniae, kanclerz, podkanclerz, podskarbi,
marszałek, starosta, statut wiślicki i piotrkowski, kodyfikacja prawa,
fortyfikacja, warownia, włodykowie, żupy solne, domena królewska, szkoły katedralne
i kolegialne, przymus drożny i prawo składu |
–
opisuje proces zjednoczeniowy i rozwój terytorialny państwa polskiego w
okresie rządów Kazimierza Wielkiego –
wymienia tereny przyłączone lub zhołdowane przez króla Kazimierza –
podaje, w jaki sposób zostały one przyłączone lub stały się lennem |
–
wyjaśnia, w jaki sposób statut wiślicki regulował prawa i obowiązki osób posiadających
ziemie na prawie rycerskim –
wyjaśnia międzynarodowe i wewnętrzne uwarunkowania związków Polski z Węgrami i
Litwą w XIV w. |
–
charakteryzuje rozwój monarchii stanowej w Polsce za Kazimierza Wielkiego –
uzasadnia znaczenie kodyfikacji prawa dla państwa –
omawia politykę wewnętrzną Kazimierza Wielkiego i jej konsekwencje dla Polski |
–
analizuje przemiany gospodarcze i społeczne zachodzące w Polsce w czasach Kazimierza
–
ocenia rządy króla Kazimierza –
uzasadnia, czy zasłużył on na przydomek „Wielki” |
5.
Od unii polsko-węgierskiej do unii polsko-litewskiej |
– wyjaśnia pojęcia:
rządy regencyjne, sądy restytucyjne,
przywilej generalny, stacje, układ w Krewie, elekcja, stan rycerski, duchowny,
chłopski, kmiecie, Rada koronna, monarchia stanowa, nobilitacja,
możnowładztwo, pańszczyzna |
–
opisuje proces zjednoczeniowy i rozwój terytorialny państwa polskiego w II
połowie XIV w. –
podaje zobowiązania Jagiełły, które wymieniono w dokumencie wystawionym przez
niego w Krewie w 1385
r. |
–
przedstawia przyczyny zawarcia unii polsko-litewskiej –
wymienia warunki, na których została zawarta –
wskazuje, jakie konsekwencje społeczne i gospodarcze dla Królestwa Polskiego
miało osadnictwo na prawie niemieckim oraz przyłączenie Rusi Czerwonej |
–
zestawia najważniejsze wydarzenia z dziejów Polski i Europy w II połowie XIV w. –
charakteryzuje ustrój monarchii stanowej, jaki ukształtował się w Królestwie
Polskim w 2. połowie XIV w. –
wyjaśnia, jaką rolę odgrywali: król, możnowładcy świecy i duchowni, rycerstwo-szlachta,
mieszczanie i chłopi |
–
wyjaśnia i ocenia międzynarodowe i wewnętrzne uwarunkowania związków Polski z
Węgrami i Litwą w II połowie XIV w. –
analizuje, jakie znaczenie dla kształtowania się ustroju Królestwa Polskiego
miał okres –
ocenia, jakie znaczenie miał przywilej koszycki |
6. Polska i Litwa za panowania Władysława
Jagiełły |
–
wyjaśnia pojęcia: hospodar mołdawski, hospodar
wołoski, unia wileńsko- radomska, suwerenność, Nowa Marchia, most pontonowy,
ciężkozbrojne chorągwie koronne, wieczyste przymierze, unia w Horodle, sobór,
przywilej czerwiński, przywilej jedlneńsko-krakowski |
–
opisuje proces zjednoczeniowy i rozwój terytorialny państwa polskiego w
okresie rządów Władysława Jagiełły –
wymienia najważniejsze postanowienia unii w Horodle i Grodnie –
wyjaśnia rolę, jaką odegrały w procesie kształtowania się wspólnoty politycznej
obejmującej szlachtę koronną i litewską |
–
charakteryzuje stosunki polsko –litewsko-krzyżackie na płaszczyźnie politycznej,
gospodarczej i kulturowej za panowania Władysława Jagiełły –
podaje najważniejsze postanowienia przywilejów: piotrkowskiego i jedlneńsko-krakowskiego
|
–
zestawia najważniejsze wydarzenia z dziejów Polski i Europy w II połowie XIV w. – analizuje, jakie
znaczenie miało zwycięstwo pod Grunwaldem dla dalszego przebiegu konfliktu
politycznego i zbrojnego z zakonem krzyżackim – ocenia wystąpienie
Pawła Włodkowica na soborze w Konstancji –
uzasadnia, czym różniły się jego poglądy od poglądów przeważających w średniowieczu |
–
ocenia międzynarodowe i wewnętrzne uwarunkowania związków Polski z Węgrami i
Litwą w II połowie XIV i na początku XV w. –
uzasadnia korzyści, jakie Polsce i Litwie przyniosło zawarcie unii w Krewie,
potwierdzone traktatami unijnymi w Wilnie i Radomiu |
7. Polska i Litwa za panowania Władysława
Warneńczyka i Kazimierza Jagiellończyka |
–
wyjaśnia pojęcia: bezkrólewie, wojna
trzynastoletnia, konfederacja, Związek Pruski, przywilej inkorporacyjny, pospolite
ruszenie, traktat pokojowy, przysięga wierności, folwark szlachecki, układ o
sukcesji, sejm walny, sejmiki ziemskie |
–
opisuje rozwój terytorialny państwa polskiego w okresie rządów Władysława Warneńczyka
i Kazimierza Jagiellończyka |
–
charakteryzuje rozwój monarchii stanowej w Polsce, uwzględniając strukturę
społeczeństwa polskiego w późnym średniowieczu i rozwój przywilejów
szlacheckich –
charakteryzuje i ocenia stosunki polsko-krzyżackie na płaszczyźnie
politycznej, gospodarczej i kulturowej |
–
zestawia najważniejsze wydarzenia z dziejów Polski i Europy w II połowie XIV w. |
–
wyjaśnia i ocenia międzynarodowe i wewnętrzne uwarunkowania związków Polski z
Węgrami i Litwą w XV w. |
8. Europejska kultura artystyczna u
schyłku średniowiecza |
–
wyjaśnia pojęcia: renesans, szkoła
niderlandzka, styl gotycki, gotyk płomienisty, „ośli grzbiet”, gotyk międzynarodowy,
kultura dworska |
–
omawia cechy malarstwa europejskiego późnego średniowiecza –
przedstawia architekturę i rzeźbę gotycką schyłku średniowiecza |
–
wyjaśnia uniwersalny charakter kultury średniowiecza, wskazując na wyjątkową
rolę chrześcijaństwa |
–
rozpoznaje i ocenia dokonania okresu średniowiecza w dziedzinie kultury –
uzasadnia, jakie znaczenie miał postępujący rozwój literatury w językach
narodowych w Europie |
–
analizuje fragmenty dzieł literackich wymienionych w rozdziale –
wyjaśnia i ocenia przesłanie w nich zawarte na temat mentalności ludzi
żyjących u schyłku średniowiecza, na przełomie epok |
9.
Kultura polska w epoce średniowiecza. Miejsce Polski w średniowiecznej
Europie |
–
wyjaśnia pojęcia: kultura łacińska,
kroniki, Bogurodzica, Kazania świętokrzyskie, psałterz, księgi sądowe, kalendarz
liturgiczny, kalendarz juliański, benedyktyni, cystersi, franciszkanie, dominikanie,
parafia, Akademia Krakowska, Collegium Maius, płyta wiślicka, Barbakan,
ołtarz Mariacki, freski bizantyjsko-ruskie |
–
wyjaśnia, jakie znaczenie miało przyjęcie chrześcijaństwa w obrządku
łacińskim przez Mieszka I dla polskiej kultury –
wymienia najstarsze zabytki piśmiennictwa w języku polskim oraz kroniki i ich
twórców |
–
określa znaczenie chrześcijaństwa w obrządku łacińskim dla rozwoju kultury polskiej –
charakteryzuje sztukę romańską i gotycką na ziemiach polskich –
przedstawia przykłady sztuki romańskiej i gotyckiej na ziemiach polskich oraz
wymienia najcenniejsze zabytki |
–
rozpoznaje i ocenia dokonania okresu średniowiecza w dziedzinie kultury, z
uwzględnieniem dorobku polskiego średniowiecza –
charakteryzuje rozwój szkolnictwa w Królestwie Polskim |
–
ocenia, jaką rolę odgrywali monarchowie, zakony, możnowładcy świecy, duchowni
oraz szlachta i mieszczanie w rozwoju kultury –
argumentuje, jaką rolę w procesie edukacji ziem polskich odegrała Akademia Krakowska |
10.
Schyłek średniowiecza w Europie i Polsce – XIV ‒ poł. XV w – lekcja powtórzeniowa |
jw. |
jw. |
jw. |
jw. |
jw. |
11.
Schyłek średniowiecza w Europie i Polsce – XIV ‒ poł. XV w – lekcja sprawdzająca |
jw. |
jw. |
jw. |
jw. |
jw. |