Przedmiotowy
system oceniania. Klasa 2. Zakres podstawowy
Tematy
1.–39.
Temat
lekcji |
Ocena
|
||||
dopuszczająca |
dostateczna |
dobra |
bardzo
dobra |
celująca |
|
I. Początki świata nowożytnego |
|||||
Nowe perspektywy: odrodzenie |
Uczeń: wymienia
daty uważane za cezury epoki nowożytnej; wymienia
cechy renesansu; przedstawia
poglądy Niccolo Machiavellego; przedstawia
osiągnięcia Mikołaja Kopernika |
Uczeń: wyjaśnia,
dlaczego różne daty są przyjmowane za początek epoki nowożytnej; wymienia
cechy humanizmu; przedstawia
poglądy Tomasza Morusa; wymienia
cechy literatury renesansu; charakteryzuje
człowieka renesansu |
Uczeń: charakteryzuje
czynniki sprzyjające rozwojowi renesansu i humanizmu; charakteryzuje
literaturę renesansu; wskazuje
różnice między literaturą renesansu a średniowieczną |
Uczeń: wyjaśnia,
dlaczego renesans rozpoczął się w miastach włoskich; przedstawia
proces rozprzestrzeniania się idei renesansu w Europie; przedstawia
rozwój nauki w epoce odrodzenia |
Uczeń: porównuje
sylwetki |
Sztuka renesansu |
Uczeń: wymienia
przykładowe cechy architektury renesansowej; wymienia
przykładowych twórców renesansu |
Uczeń: rozpoznaje
zabytki architektury renesansowej; wymienia
przykładowych twórców renesansu i niektóre ich dzieła |
Uczeń: przedstawia
cechy rzeźby i malarstwa renesansowego; charakteryzuje
rolę mecenatu papieskiego w rozwoju sztuki renesansu |
Uczeń: charakteryzuje rolę mecenatu świeckiego w rozwoju
sztuki renesansu; porównuje rolę, jaką odgrywała sztuka w
średniowieczu i w renesansie |
Uczeń: przedstawia
różnice i podobieństwa architektury renesansowej oraz malarstwa
renesansowego w różnych regionach Europy |
Europejczycy odkrywają daleki świat |
Uczeń: pokazuje
na mapie trasy wypraw Portugalczyków i Hiszpanów oraz obszary
przez nich odkryte; wymienia
przykładowe przyczyny wielkich odkryć geograficznych |
Uczeń: dzieli przykładowe przyczyny wielkich odkryć
geograficznych na społeczne, gospodarcze i kulturalne; wymienia
zmiany techniczne i wynalazki, które pozwoliły Europejczykom na podróże
dalekomorskie |
Uczeń: wymienia przyczyny wielkich odkryć geograficznych,
dzieląc je na: polityczne, gospodarczo-społeczne i kulturalne; wyjaśnia,
w jaki sposób zmiany techniczne umożliwiły Europejczykom podróże
dalekomorskie |
Uczeń: charakteryzuje
cywilizacje prekolumbijskie; porównuje
cywilizacje Majów, Azteków i Inków; ocenia,
czy zostały zrealizowane cele, które stawiano przed odkrywcami |
Uczeń: przedstawia
działalność księcia Henryka Żeglarza i jej wpływ na odkrycia
Portugalczyków |
Jak odkrycia geograficzne |
Uczeń: wymienia
inne państwa, które włączyły się do ekspansji kolonialnej; pokazuje
na mapie tereny zajęte przez te państwa; przedstawia
rozwój handlu w epoce nowożytnej |
Uczeń: charakteryzuje
sposób zajmowania i organizację terenów odkrytych przez Portugalczyków
oraz Hiszpanów; wymienia
skutki wielkich odkryć geograficznych dla Europy; wyjaśnia
pojęcie rewolucja cen |
Uczeń: porównuje
organizację terenów zajmowanych przez Hiszpanów i Portugalczyków
oraz wyjaśnia przyczyny różnic; wymienia
skutki wielkich odkryć geograficznych dla Nowego Świata |
Uczeń: wyjaśnia
wpływ wielkich odkryć geograficznych na przemiany w gospodarce
europejskiej; charakteryzuje
zmiany, |
Uczeń: przedstawia
rolę traktatu z Tordesillas; porównuje
wyobrażenia Europejczyków o nieznanych ludach w XV w. i współcześnie |
Podział zachodniego chrześcijaństwa |
Uczeń: pokazuje
na mapie zasięg wyznań protestanckich; przedstawia
zasady wyznań protestanckich: luteranizmu, kalwinizmu; wymienia
postanowienia pokoju augsburskiego |
Uczeń: wymienia
przykładowe przyczyny reformacji; przedstawia
organizację kościołów protestanckich: luterańskiego, kalwińskiego; przedstawia
powstanie kościoła anglikańskiego; charakteryzuje
przebieg wojen religijnych w Niemczech |
Uczeń: przedstawia
związki między religijnymi, gospodarczo-społecznymi i politycznymi
przyczynami reformacji; porównuje
zasady i organizację kościołów protestanckich: luterańskiego i kalwińskiego; przedstawia
postulaty powstania chłopskiego w Niemczech |
Uczeń: wyjaśnia,
jaki wpływ na sukcesy reformacji miała sytuacja w Kościele katolickim w XVI w.; wyjaśnia,
dlaczego wyznanie kalwińskie uzyskało poparcie w Niderlandach; przedstawia
stosunek Marcina Lutra do powstania chłopskiego w Niemczech |
Uczeń: porównuje
postanowienia pokoju augsburskiego i edyktu nantejskiego |
Kościół katolicki wobec wyzwań reformacji |
Uczeń: wymienia
przykładowe postanowienia soboru trydenckiego; wymienia
przykładowe formy działalności jezuitów |
Uczeń: wymienia
postanowienia soboru trydenckiego; wymienia
formy działalności jezuitów; charakteryzuje
działalność Świętego Oficjum; wyjaśnia,
co to był Indeks Ksiąg Zakazanych |
Uczeń: dzieli
postanowienia soboru trydenckiego na dotyczące doktryny wiary i reformy
kleru; ocenia,
które z reform były reakcją na zarzuty protestantów wobec Kościoła
katolickiego; charakteryzuje
szkolnictwo jezuickie |
Uczeń: wyjaśnia,
jaki wpływ na różne dziedziny życia miały wyznania protestanckie,
np. gospodarkę; przedstawia
rolę sztuki w propagowaniu wiary; charakteryzuje
działalność misyjną jezuitów i ich stosunek do miejscowych kultur |
Uczeń: porównuje
wystrój zboru protestanckiego i kościoła katolickiego, a także wyjaśnia
przyczyny różnic |
Państwo w początkach |
Uczeń: wymienia
postanowienia edyktu nantejskiego; pokazuje
na mapie obszary, które znalazły się pod władzą Habsburgów w
XVI w. |
Uczeń: przedstawia
proces centralizacji władzy państwowej; przedstawia
rolę armii w procesie centralizacji władzy |
Uczeń: porównuje
proces centralizacji władzy na przykładzie Anglii i Francji; wymienia
sposoby, w jakie Habsburgowie poszerzali terytorium znajdujące się
pod ich władzą |
Uczeń: wyjaśnia
związek między religijnymi i politycznymi przyczynami wojen religijnych we
Francji; przedstawia
reakcję Francji i Anglii na wzrost potęgi habsburskiej; charakteryzuje
poglądy Jeana Bodina na władzę i ich rolę w procesie centralizacji
władzy |
Uczeń: charakteryzuje
politykę gospodarczą i religijną Filipa II i księcia Alby w Niderlandach |
II. Rzeczpospolita w XVI stuleciu |
|||||
Rzeczpospolita i państwa ościenne |
Uczeń: wymienia
przyczyny wojny z zakonem krzyżackim; wymienia
postanowienia pokoju krakowskiego (hołd pruski); pokazuje
na mapie tereny Inflant oraz ziemie, które przypadły Polsce i
Litwie po sekularyzacji zakonu kawalerów mieczowych; pokazuje
na mapie państwa, w których na początku XVI w. panowali
Jagiellonowie |
Uczeń: wymienia
przyczyny i skutki wojny o Inflanty w XVI w.; wymienia
więzi, jakie łączyły Jagiellonów i Habsburgów; wymienia
przyczyny i konsekwencje układu dynastycznego zawartego między Jagiellonami a
Habsburgami |
Uczeń: pokazuje
na mapie obszary sporne między Jagiellonami a Turcją; wymienia
przyczyny konfliktu z Rosją; przedstawia
znaczenie bitwy pod Orszą; przedstawia
wojnę o Inflanty jako element rywalizacji o wpływy nad Bałtykiem |
Uczeń: wyjaśnia,
na czym polegał program dominium Maris Baltici; przedstawia
działania ostatnich Jagiellonów (oprócz wojny o Inflanty), które miały
na celu realizację tego programu; przedstawia
proces inkorporacji Mazowsza do Korony; ocenia
politykę zagraniczną ostatnich Jagiellonów |
Uczeń: przedstawia
stosunki ostatnich Jagiellonów z Gdańskiem i rolę tego miasta w realizacji
programu dominium Maris Baltici |
Demokracja szlachecka. Rzeczpospolita Obojga Narodów
|
Uczeń: wymienia
uprawnienia sejmu; wymienia
postanowienia unii lubelskiej; wymienia
przykładowe sukcesy ruchu egzekucyjnego |
Uczeń: przedstawia
rozwarstwienie stanu szlacheckiego w Polsce; wymienia przyczyny przekształcenia unii personalnej
w unię realną; |
Uczeń: przedstawia
pozycję polityczną szlachty; przedstawia
strukturę i sposób obradowania sejmu; |
Uczeń wyjaśnia
genezę powstania szlacheckiego ruchu egzekucyjnego; wyjaśnia,
jaką rolę odegrał szlachecki ruch egzekucji praw w kształtowaniu się
demokracji szlacheckiej; |
Uczeń: przedstawia
pozycję i uprawnienia króla w systemie demokracji szlacheckiej |
|
|
wyjaśnia,
jaką rolę odegrała konstytucja nihil novi w
kształtowaniu się demokracji szlacheckiej |
charakteryzuje
problemy związane z zawarciem unii lubelskiej |
wyjaśnia,
dlaczego ustrój Rzeczypospolitej w XVI w. nazywa się demokracją
szlachecką |
|
Pierwsi królowie elekcyjni |
Uczeń: wymienia
postanowienia artykułów henrykowskich; przedstawia
sposób wyboru króla po śmierci Zygmunta Augusta; wymienia
przykładowych kandydatów do tronu polskiego w czasie pierwszej wolnej
elekcji; pokazuje
na mapie tereny przyłączone do Rzeczypospolitej przez Stefana
Batorego |
Uczeń: przedstawia
organizację wolnych elekcji po wygaśnięciu dynastii Jagiellonów; wymienia
dokumenty, które musiał zaprzysiąc nowo wybrany władca; wymienia
przyczyny i skutki wojen Stefana Batorego z Rosją; pokazuje
na mapie wyprawy Stefana Batorego na Rosję |
Uczeń: wyjaśnia, w jaki sposób szlachta zabezpieczyła swoje
prawa przed dążeniami absolutystycznymi kandydatów do tronu polskiego; przedstawia
cele polityki zagranicznej Stefana Batorego i ocenia ich realizację |
Uczeń: charakteryzuje
elekcję i panowanie Henryka Walezego; wyjaśnia
związki między polityką wewnętrzną Stefana Batorego (sądy, wojsko) a polityką
zagraniczną |
Uczeń: przedstawia
stosunki Stefana Batorego z Gdańskiem; charakteryzuje
rolę Jana Zamoyskiego |
Rzeczpospolita Obojga
Narodów – narody i religie |
Uczeń: wymienia przyczyny reformacji w Rzeczypospolitej; wymienia wyznania protestanckie, które stały się
popularne wśród społeczeństwa Rzeczypospolitej; wymienia
przykładowe narody zamieszkujące Rzeczpospolitą w XVI w.; wymienia
najważniejsze postanowienie konfederacji warszawskiej |
Uczeń: wymienia
czynniki, które sprzyjały wzrostowi liczby ludności w XVI w. w Europie; przedstawia
strukturę etniczną i wyznaniową Rzeczypospolitej w XVI w.; wskazuje
na związki między grupą etniczną a wyznaniem; wymienia
postanowienia konfederacji warszawskiej |
Uczeń: porównuje
stopień urbanizacji w Europie i Rzeczypospolitej w XVI w.; wymienia
grupy społeczne, które przyjęły luteranizm i te, które przyjęły kalwinizm; wyjaśnia,
na czym polegała wyjątkowość konfederacji warszawskiej na tle
stosunków religijnych w Europie |
Uczeń: porównuje
sytuację demograficzną w Europie i Rzeczypospolitej w XVI w.; wyjaśnia, które wyznania protestanckie były
popularne w poszczególnych grupach społeczeństwa Rzeczypospolitej; wyjaśnia,
dlaczego arianie nie byli popularni wśród szlachty |
Uczeń: uzasadnia,
stwierdzenie, że Rzeczpospolita była państwem bez stosów, przywołując
różnorodne argumenty |
Gospodarka Rzeczypospolitej
Obojga Narodów |
Uczeń: pokazuje
na mapie obszar Rzeczypospolitej i rejony wydobycia surowców oraz kierunki
handlu; |
Uczeń: przedstawia
proces powiększania ziemi folwarcznej; |
Uczeń: wyjaśnia przyczyny kształtowania się folwarku
pańszczyźnianego z uwzględnieniem sytuacji gospodarczej na Zachodzie
Europy; |
Uczeń: wyjaśnia,
które regiony najbardziej korzystały na handlu zbożem; ocenia
bilans handlowy Rzeczypospolitej; |
Uczeń: przedstawia
sytuację |
|
wymienia
towary eksportowane i importowane przez Rzeczpospolitą; wymienia
przyczyny kształtowania się folwarku pańszczyźnianego |
wymienia
grupy, których kosztem szlachta zwiększała areały folwarków; przedstawia
pozycję Gdańska w handlu Rzeczypospolitej |
przedstawia
rolę handlu zbożem dla rozwoju gospodarczego Rzeczypospolitej; wymienia
ograniczenia nakładane na chłopów przez szlachtę |
wyjaśnia
przyczyny ograniczeń nakładanych na chłopów przez szlachtę; porównuje
gospodarkę rolną w Europie Zachodniej i Wschodniej |
ocenia możliwości rozwoju miast w gospodarce |
Kultura złotego wieku |
Uczeń: wymienia
cechy architektury renesansowej w Polsce oraz podaje przykłady zabytków; wymienia
przykładowych pisarzy odrodzenia w Polsce i ich dzieła |
Uczeń: wymienia
cechy sztuki renesansowej w Polsce oraz podaje przykłady zabytków; rozpoznaje
budowle renesansowe; przedstawia
rolę Krakowa jako ośrodka życia kulturalnego i naukowego |
Uczeń: przedstawia rolę mecenatu królewskiego i magnackiego
w rozwoju kultury polskiego odrodzenia; porównuje
poglądy na państwo oraz społeczeństwo Andrzeja Frycza Modrzewskiego
i Stanisława Orzechowskiego |
Uczeń: charakteryzuje
czynniki, które sprzyjały rozwojowi humanizmu i renesansu na ziemiach
Rzeczypospolitej; ocenia
rolę fundacji Zamościa przez Jana Zamoyskiego w rozwoju kultury w
Rzeczypospolitej epoki odrodzenia |
Uczeń: przedstawia
wkład protestantów w rozwój kultury polskiej epoki renesansu; wymienia
przykładowych twórców i zabytki związane z kręgiem protestanckim |
III. Europa w XVII wieku |
|||||
„Państwo to ja”. Absolutyzm
francuski |
Uczeń: wymienia
przykładowe kompetencje monarchy; definiuje
pojęcia: merkantylizm i racja stanu |
Uczeń: wymienia
czynniki, które utrudniały centralizację władzy we Francji; wyjaśnia,
na kim opierał się monarcha, wprowadzając absolutyzm |
Uczeń: wymienia
działania podejmowane w celu centralizacji władzy i ujednolicenia państwa
francuskiego; charakteryzuje
politykę gospodarczą Francji |
Uczeń: przedstawia
pozycję monarchy w monarchii absolutnej; charakteryzuje
znaczenie Wersalu jako symbolu absolutyzmu francuskiego |
Uczeń: przedstawia
oddziaływanie dworu w Wersalu na inne dwory europejskie |
Rewolucja i triumf monarchii
parlamentarnej w Anglii |
Uczeń: wymienia
przyczyny rewolucji w Anglii; wymienia
przykładowe cechy monarchii parlamentarnej w Anglii na przełomie XVII i
XVIII w. |
Uczeń: wymienia
zmiany, które zaszły w Anglii w wyniku wojny domowej; wymienia
przyczyny i skutki chwalebnej rewolucji; |
Uczeń: przedstawia
stosunki pierwszych Stuartów z parlamentem i wyjaśnia przyczyny konfliktów; |
Uczeń: przedstawia
relacje pierwszych Stuartów ze społeczeństwem; |
Uczeń: wyjaśnia
sformułowanie, że w Anglii „król panuje, ale nie rządzi”; |
|
|
wymienia
cechy monarchii parlamentarnej w Anglii na przełomie XVII i
XVIII w. |
wymienia
dokumenty, które ukształtowały ustrój w Anglii na przełomie przedstawia
pozycję i uprawnienia parlamentu w Anglii na przełomie |
przedstawia
rolę Olivera Cromwella w trakcie rewolucji angielskiej przedstawia
pozycję i uprawnienia króla w Anglii, a także wzajemne relacje króla i
parlamentu na przełomie XVII i XVIII w. |
porównuje
pozycję i uprawnienia parlamentu angielskiego (przełom |
Wojna trzydziestoletnia.
Rywalizacja mocarstw w XVII w. |
Uczeń: wymienia
przykładowe przyczyny wojny trzydziestoletniej; pokazuje
na mapie zmiany terytorialne, które zaszły |
Uczeń: wymienia
przyczyny wojny trzydziestoletniej; wymienia
obozy walczące w wojnie trzydziestoletniej; wyjaśnia,
dlaczego Francja przyłączyła się do wojny trzydziestoletniej
po stronie protestantów |
Uczeń: wymienia
skutki wojny trzydziestoletniej, dzieląc je na religijne, ustrojowe i
polityczne; przedstawia
układ sił w Europie po wojnie trzydziestoletniej |
Uczeń: przedstawia,
w jaki sposób wojna trzydziestoletnia dotknęła ludność cywilną; charakteryzuje
politykę zagraniczną Francji w XVII w. |
Uczeń: wyjaśnia
związki między przyczynami religijnymi, politycznymi i gospodarczymi wojny
trzydziestoletniej; przedstawia
znaczenie bitwy pod Białą Górą dla Czechów |
Kultura europejska w XVII w. |
Uczeń: definiuje
pojęcia: racjonalizm i empiryzm; wymienia
cechy architektury baroku i podaje przykłady zabytków; wymienia
przykładowych pisarzy doby baroku |
Uczeń: wymienia
cechy sztuki baroku i podaje przykłady zabytków; rozpoznaje
dzieła sztuki barokowej; wymienia
przykładowych kompozytorów doby baroku i ich dzieła |
Uczeń: porównuje
różne przedstawia
literaturę i muzykę doby baroku |
Uczeń: porównuje
różne nurty w sztuce baroku; przedstawia
rolę Francji i Niderlandów w rozwoju kultury epoki baroku |
Uczeń: przedstawia
osiągnięcia naukowe i wynalazki XVII w. |
IV. Rzeczpospolita w dobie wojen
XVII w. |
|||||
Konflikty Rzeczypospolitej
w 1. połowie XVII w. |
Uczeń: pokazuje
na mapie zmiany terytorialne po wojnach polsko-szwedzkich w
I połowie XVII w.; |
Uczeń: pokazuje
na mapie miejsca najważniejszych bitew z Rosją i Turcją w I połowie
XVII w.; |
Uczeń: charakteryzuje
dymitriady, wyjaśnia, dlaczego nie są one
traktowane jako wojna Rzeczypospolitej z Rosją; |
Uczeń: ocenia
szanse realizacji umowy Stanisława Żółkiewskiego z bojarami; |
Uczeń: porównuje
działalność dwóch hetmanów: |
|
pokazuje
na mapie zmiany terytorialne po wojnach z Rosją w I połowie
XVII w.; wymienia
przyczyny wojen polsko-szwedzkich w I połowie XVII w. |
pokazuje
na mapie miejsca najważniejszych bitew z wojen polsko-szwedzkich w I
połowie XVII w.; wymienia
skutki wojen polsko-szwedzkich w I połowie XVII w.; wymienia
przyczyny wojen z Rosją i Turcją w I połowie XVII w. |
przedstawia
warunki umowy Stanisława Żółkiewskiego z bojarami rosyjskimi; charakteryzuje
wojsko Rzeczypospolitej |
przedstawia
międzynarodowe uwarunkowania wojen polsko-szwedzkich w I połowie
XVII w. wyjaśnia
wpływ sytuacji międzynarodowej na wybuch wojny Rzeczypospolitej z Turcją |
|
Kozacy, Moskwa
i Rzeczpospolita w 2. połowie XVII w. |
Uczeń: pokazuje
na mapie zasięg powstania Chmielnickiego i najważniejsze bitwy; pokazuje
na mapie zmiany terytorialne po wojnie z Rosją w II połowie
XVII w. |
Uczeń: wymienia
przyczyny powstania Chmielnickiego; wymienia
przyczyny wojny z Rosją w II połowie XVII w. |
Uczeń: przedstawia
różnorodność konfliktów na Ukrainie i wskazuje na ich związek z
wybuchem powstania Chmielnickiego; wymienia
postanowienia ugód z Kozakami i wyjaśnia, co było przyczyną zmian warunków |
Uczeń: ocenia,
która z ugód dawała największe uprawnienia ludności ruskiej i jakie były
szanse na ich realizację; ocenia
skutki wojen z Rosją dla Rzeczypospolitej |
Uczeń: wyjaśnia, w jakich okolicznościach powrócono
do koncepcji Rzeczypospolitej Trojga Narodów |
Rzeczpospolita i Szwecja:
potop szwedzki |
Uczeń: pokazuje
na mapie zasięg potopu szwedzkiego i miejsca najważniejszych bitew; wymienia
przyczyny potopu szwedzkiego |
Uczeń: charakteryzuje
postawy szlachty wobec Szwedów w czasie potopu szwedzkiego; wymienia
sojuszników Rzeczypospolitej w trakcie potopu szwedzkiego |
Uczeń: przedstawia
postanowienia układu w Radnot; przedstawia
okoliczności podpisania i postanowienia traktatów welawsko- wymienia
postanowienia pokoju w Oliwie |
Uczeń: ocenia skutki wojen ze Szwedami
dla Rzeczypospolitej, biorąc pod uwagę kwestie polityczne,
gospodarcze i kulturalne; ocenia, jakie zagrożenie mogła stanowić
dla Rzeczypospolitej niezależność Prus Książęcych |
Uczeń: porównuje
postępowanie Janusza Radziwiłła ocenia,
przez kogo Janusz Radziwiłł może być uważany za patriotę, a
przez kogo – za zdrajcę |
Rzeczpospolita i Turcja.
Wiktoria wiedeńska |
Uczeń: pokazuje
na mapie obszary zajęte przez imperium osmańskie; |
Uczeń: wymienia
przyczyny |
Uczeń: porównuje
postanowienia traktatu w Buczaczu i rozejmu w Żurawnie; |
Uczeń: przedstawia
postawy Tatarów zamieszkujących Rzeczpospolitą w czasie wojen z Turcją; |
Uczeń: daje
przykłady przedstawiania wiktorii wiedeńskiej w literaturze i sztuce |
|
pokazuje
na mapie miejsca bitew z Turkami w II połowie XVII w. |
pokazuje
na mapie zmiany terytorialne po wojnach z Turcją w II połowie
XVII w. (traktat w Buczaczu, rozejm w Żurawnie, pokój w
Karłowicach) |
charakteryzuje
ustrój i sytuację religijną w imperium osmańskim |
ocenia,
czy wiktoria wiedeńska przyniosła efekty proporcjonalne do odniesionego
zwycięstwa |
|
Rzeczpospolita
w XVII w. – kryzys państwa |
Uczeń: wymienia
przykładowe gospodarczo-społeczne skutki XVII-wiecznych wojen
dla Rzeczypospolitej; wymienia
przykładowe reformy ustrojowe proponowane przez królów z dynastii Wazów |
Uczeń: charakteryzuje
sytuację majątkową magnaterii; przedstawia
funkcjonowanie sejmu walnego w XVII w. i wyjaśnia, co utrudniało
przyjmowanie konstytucji |
Uczeń: przedstawia
reakcję szlachty na reformy ustrojowe proponowane przez Wazów; wymienia
czynniki, które przyczyniły się do wzrostu pozycji magnaterii w
Rzeczypospolitej; wymienia
przyczyny zawarcia unii brzeskiej i jej postanowienia |
Uczeń: wyjaśnia,
jak wojny XVII w. prowadzone przez Rzeczpospolitą wpłynęły
na sytuację religijną w państwie; ocenia,
czy w II połowie XVII w. możemy mówić o oligarchii magnackiej jako
formie ustroju Rzeczypospolitej; przedstawia
zależności między demograficznymi i gospodarczymi skutkami XVII-wiecznych
wojen dla Rzeczypospolitej, uwzględnia również kontekst europejski |
Uczeń: wyjaśnia,
czy Piotr Skarga mógł wspierać projekty reform ustrojowych Zygmunta III Wazy
i w jaki sposób mógł to robić |
Kultura Rzeczypospolitej
w XVII w. |
Uczeń: wymienia
cechy architektury baroku i podaje przykłady zabytków z terenu
Rzeczypospolitej; wymienia
cechy sarmatyzmu |
Uczeń: wymienia
cechy sztuki baroku i podaje przykłady zabytków z terenów Rzeczypospolitej; rozpoznaje
budowle barokowe z terenów Rzeczypospolitej; wymienia gatunki literackie, które rozwinęły się |
Uczeń: przedstawia
wpływy wschodnie w kulturze sarmackiej; wymienia
tematykę i cechy charakterystyczne piśmiennictwa polskiego epoki baroku
oraz jego twórców |
Uczeń: wyjaśnia,
w jaki sposób ideologia sarmatyzmu wpływała na obyczajowość szlachty; wyjaśnia,
w jaki sposób sytuacja polityczna wpływała na postawy i przekonania
szlachty |
Uczeń: ocenia,
w jakim stopniu Nowe Ateny… księdza
Benedykta Chmielowskiego oddają poziom wykształcenia szlachty polskiej
XVII w. |
V. Europa i świat w XVIII w. |
|||||
Postęp techniczny i przemiany
gospodarcze |
Uczeń: wymienia
czynniki, które sprzyjały wzrostowi demograficznemu w XVIII w.; wymienia
wynalazki |
Uczeń: wymienia
zmiany, które zaszły w rolnictwie w XVIII w.; wyjaśnia,
jaką rolę w rozwoju przemysłu odegrała maszyna parowa; wymienia
założenia liberalizmu ekonomicznego |
Uczeń: wyjaśnia,
w jaki sposób warunki życia i przemiany w rolnictwie wpłynęły na wzrost
demograficzny w XVIII w.; wyjaśnia
związki między zmianami w rolnictwie a rewolucją przemysłową; wymienia
skutki przemian gospodarczych w XVIII w. |
Uczeń: wyjaśnia, dlaczego w Wielkiej Brytanii najwcześniej
doszło do przemian gospodarczych na szeroką skalę; przedstawia
przemiany w przemyśle w XVIII w. wyjaśnia,
kim byli luddyści i jaki był cel ich działania |
Uczeń: ocenia
metody stosowane przez Edwarda Jennera w czasie prac nad szczepionką; przedstawia
przemiany w transporcie w XVIII w. |
Oświecenie w Europie |
Uczeń: wymienia
idee oświecenia; przedstawia
poglądy Monteskiusza; wymienia
cechy kultury klasycystycznej |
Uczeń: wymienia
sposoby propagowania idei oświecenia; przedstawia
poglądy podaje
definicję absolutyzmu oświeconego |
Uczeń: wyjaśnia
przyczyny rozwoju filozofii oświecenia; porównuje
poglądy filozofów oświecenia na władzę; wymienia
przykładowe dzieła sztuki klasycystycznej |
Uczeń: przedstawia
poglądy filozofów oświecenia na religię; przedstawia
rolę Encyklopedii… i salonów filozoficznych
w rozwoju myśli oświeceniowej; charakteryzuje
absolutyzm oświecony |
Uczeń: przedstawia
rolę salonów literackich i kobiet je prowadzących w rozwoju kultury
epoki oświecenia; przedstawia
rozwój nauki i oświaty w epoce oświecenia |
Rosja w XVIII w. – początki
mocarstwa |
Uczeń: wymienia
przykładowe reformy przeprowadzone w Rosji; wymienia
cele wojny północnej stawiane przez Rosję; pokazuje
na mapie ekspansję terytorialną |
Uczeń: dzieli
przeprowadzone przez Piotra I reformy na administracyjne,
wojskowe i kulturalne; przedstawia
rolę Petersburga; wymienia
reformy Katarzyny II i wskazuje, w jakich dziedzinach kontynuowała ona
reformy Piotra I |
Uczeń: przedstawia
cele wprowadzania poszczególnych grup reform w Rosji; wyjaśnia,
na czym polegał proces europeizacji Rosji podjęty
przez Piotra I; przedstawia
przebieg i skutki wojny północnej |
Uczeń: charakteryzuje
politykę carów wobec cerkwi prawosławnej; wyjaśnia,
na czym polegała i jaką miała genezę idea Moskwy jako trzeciego Rzymu; uzasadnia,
że mimo przeprowadzanych reform w przypadku Rosji możemy w dalszym
ciągu mówić o samodzierżawiu |
Uczeń: wyjaśnia,
dlaczego Petersburg był nazywany Wenecją Północy, a Katarzyna II –
Semiramidą Północy |
Absolutyzm oświecony
w Prusach i Austrii w XVIII w. |
Uczeń: wymienia
przykładowe reformy przeprowadzone w Prusach i Austrii; pokazuje
na mapie zasięg ekspansji terytorialnej Prus |
Uczeń: dzieli
reformy przeprowadzone w Prusach i Austrii na administracyjne,
gospodarcze i związane z epoką oświecenia; wyjaśnia,
które reformy w Prusach były związane z ich ekspansją terytorialną; charakteryzuje
politykę józefinizmu |
Uczeń: przedstawia
cele wprowadzania poszczególnych grup reform w Prusach i Austrii; wyjaśnia
w jaki sposób przeprowadzane reformy wpływały na wzmocnienie władzy
monarszej; przedstawia wzrost pozycji Prus na arenie
międzynarodowej w XVIII w. |
Uczeń: wyjaśnia,
jakie znaczenie gospodarcze miały tereny zajęte przez Prusy w
XVIII w.; wyjaśnia,
jak Fryderyk II i Józef II widzieli rolę władcy |
Uczeń: porównuje
politykę Marii Teresy wobec Czechów i Węgrów; wyjaśnia,
co było przyczyną różnic |
Powstanie Stanów Zjednoczonych
Ameryki |
Uczeń: wymienia
przyczyny wojny o niepodległość; pokazuje
na mapie miejsca najważniejszych bitew; wymienia
federalne organy władzy i ich przykładowe kompetencje |
Uczeń: przedstawia
organizację kolonii angielskich w połowie XVIII w.; przedstawia
politykę Wielkiej Brytanii wobec kolonii; wymienia
kompetencje federalnych organów władzy i charakteryzuje wzajemne relacje
między nimi |
Uczeń: wyjaśnia,
w jaki sposób polityka gospodarcza Wielkiej Brytanii wobec kolonii
doprowadziła do konfliktu kolonii z metropolią; wyjaśnia
wpływ idei oświecenia na stosunki kolonii z Wielką Brytanią; przedstawia
realizację idei oświeceniowych w Deklaracji
Niepodległości |
Uczeń: charakteryzuje
różne przyczyny wojny o niepodległość i wskazuje na związki między nimi; przedstawia
stosunek państw i społeczeństw Europy do wojny o niepodległość Stanów
Zjednoczonych; przedstawia
realizację idei oświeceniowych w Konstytucji Stanów Zjednoczonych |
Uczeń: prezentuje
sylwetki ojców założycieli |
Naród przeciw królowi. Rewolucja
francuska |
Uczeń: wymienia
przykładowe przyczyny Wielkiej Rewolucji Francuskiej; wymienia
postanowienia Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela; wymienia
organy władzy i ich kompetencje wprowadzone na mocy konstytucji z
1791 r.; |
Uczeń: dzieli
przyczyny Wielkiej Rewolucji Francuskiej na ustrojowe, gospodarcze i
społeczne; przedstawia
proces kształtowania się Konstytuanty; przedstawia
rolę klubów politycznych; |
Uczeń: wskazuje
przykładowe związki przyczynowo- |
Uczeń: wskazuje
związki przyczynowo-skutkowe między różnymi
wydarzeniami, które doprowadziły do wybuchu Wielkiej Rewolucji
Francuskiej; |
Uczeń: wyjaśnia
znaczenie symboli Wielkiej Rewolucji Francuskiej; wymienia
kręgi cywilizacyjne, z których wywodziła się część |
|
wymienia
przyczyny wojny z Austrią; wymienia
kluby polityczne z czasów Wielkiej Rewolucji Francuskiej |
wymienia
symbole Wielkiej Rewolucji Francuskiej; przedstawia
okoliczności wprowadzenia we Francji republiki |
wyjaśnia
wpływ idei oświeceniowych na wybuch Wielkiej Rewolucji Francuskiej; wymienia
przykładowe przemiany społeczno- przedstawia
realizację idei oświeceniowych w dokumentach przyjętych
przez Konstytuantę; przedstawia
przebieg wojny Francji z I koalicją |
wymienia
przemiany społeczno-gospodarcze, które zaszły we Francji w latach 1789–1790; wyjaśnia,
które ze zmian społeczno-gospodarczych likwidowały przyczyny Wielkiej
Rewolucji Francuskiej; wyjaśnia
wpływ wojny Francji z I koalicją na utworzenie republiki i działania
Konwentu; charakteryzuje
stronnictwa polityczne działające w trakcie Wielkiej Rewolucji Francuskiej |
|
Francja republiką |
Uczeń: wyjaśnia,
na czym polegał terror jakobiński; wymienia
postanowienia konstytucji dyrektoriatu |
Uczeń: wymienia przyczyny zamachu termidoriańskiego; wymienia
zmiany, jakie zaszły w społeczeństwie francuskim w wyniku Wielkiej
Rewolucji Francuskiej |
Uczeń: wyjaśnia,
dlaczego w czasie wojny z I koalicją wzrosła pozycja jakobinów; charakteryzuje
stosunek jakobinów do religii i Kościoła katolickiego, a także wyjaśnia,
w czym się on przejawiał; przedstawia
różne oceny Wielkiej Rewolucji Francuskiej |
Uczeń: przedstawia
opór społeczeństwa francuskiego wobec rządów jakobinów; przedstawia
związek między dokumentami wydawanymi w czasie ocenia
znaczenie Wielkiej Rewolucji Francuskiej |
Uczeń: interpretuje
źródła ikonograficzne związane z dyktaturą jakobinów |
VI. Rzeczpospolita w XVIII wieku |
|||||
Rzeczpospolita w dobie unii |
Uczeń: wymienia
postanowienia sejmu niemego; |
Uczeń: przedstawia
przebieg elekcji Augusta II; |
Uczeń: przedstawia
przykłady ingerowania Szwecji i Rosji w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej; |
Uczeń: charakteryzuje
stosunki między szlachtą a Augustem II; |
Uczeń: wyjaśnia,
czy w I połowie XVIII w. możemy |
|
wymienia
przykładowe zmiany w kulturze w epoce saskiej |
przedstawia
udział Rzeczypospolitej w wojnie północnej |
porównuje
projekty reform przedstawione przez Stanisława Leszczyńskiego i
Stanisława Konarskiego; wyjaśnia
rolę mecenatu królewskiego w rozwoju kultury oświecenia |
przedstawia
sytuację gospodarczą Rzeczypospolitej w I połowie XVIII w. |
Rzeczpospolitą
jako podmiot w stosunkach międzynarodowych |
Próby reform i pierwszy
rozbiór Rzeczypospolitej |
Uczeń: wymienia
przykładowe reformy przeprowadzone w pierwszych latach panowania Stanisława
Augusta Poniatowskiego; wymienia
prawa kardynalne; pokazuje
na mapie tereny utracone przez Rzeczpospolitą podczas I rozbioru |
Uczeń: wyjaśnia,
w jakich dziedzinach przeprowadzono reformy w pierwszych latach panowania
Stanisława Augusta i dlaczego; wymienia
przyczyny konfederacji barskiej; przedstawia
okoliczności uchwalenia praw kardynalnych |
Uczeń: przedstawia
stosunek szlachty do konieczności przeprowadzenia reform ustrojowych w
Rzeczypospolitej i wyjaśnia, co wpływało na jej stanowisko; wymienia
działania Rosji, które świadczą o jej ingerencji w wewnętrzne sprawy
Rzeczypospolitej; przedstawia
skutki konfederacji barskiej |
Uczeń: wyjaśnia,
dlaczego sprawa dysydentów była łatwym pretekstem dla państw ościennych
do ingerowania w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej; przedstawia
argumenty państw zaborczych uzasadniające I rozbiór Rzeczypospolitej i
reakcję Polaków; ocenia,
które z państw zaborczych odniosło największe korzyści z rozbioru |
Uczeń: przedstawia,
w jaki sposób Francja i Turcja wsparły konfederację barską; wyjaśnia,
dlaczego Francja i Turcja wspierały Polaków przeciw Rosji |
Kultura doby oświecenia
w Rzeczypospolitej |
Uczeń: przedstawia
zmiany w programach nauczania w szkołach w I połowie XVIII w.; przedstawia
działalność i znaczenie Komisji Edukacji Narodowej; wymienia
przykłady |
Uczeń: wskazuje
przemiany oświeceniowe w programach szkolnych; wyjaśnia
rolę mecenatu Stanisława Augusta Poniatowskiego w rozwoju sztuki w
II połowie przedstawia
działalność i znaczenie Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych |
Uczeń: charakteryzuje
rozwój szkolnictwa w XVIII w.; wskazuje
przemiany oświeceniowe w szkolnictwie Rzeczypospolitej; przedstawia
rozwój kultury Rzeczypospolitej XVIII w. |
Uczeń: wyjaśnia
związki między kulturą a życiem politycznym w Rzeczypospolitej
XVIII w.; przedstawia
rolę czasopism wydawanych w Rzeczypospolitej; charakteryzuje
postawę oświeconego sarmatyzmu na tle epoki |
Uczeń: przedstawia
rolę Warszawy jako ośrodka kulturalnego XVIII-wiecznej Rzeczypospolitej; przedstawia
wpływ mecenatu magnackiego na rozwój kultury |
Sejm Wielki i drugi rozbiór
Rzeczypospolitej |
Uczeń: wymienia
przykłady działania Rady wymienia
stronnictwa działające w czasie Sejmu Wielkiego i najważniejsze punkty ich
programów; wymienia
najważniejsze postanowienia Konstytucji 3 maja; pokazuje
na mapie tereny, które Rzeczpospolita utraciła w wyniku II rozbioru |
Uczeń: przedstawia
strukturę Rady Nieustającej; charakteryzuje
sytuację międzynarodową Rzeczypospolitej w czasie obrad Sejmu Wielkiego; wymienia
postanowienia ustawy o miastach i Konstytucji 3 maja; wskazuje
nawiązania do myśli oświeceniowej w uchwałach Sejmu Wielkiego; wymienia
przyczyny i skutki konfederacji targowickiej |
Uczeń: wyjaśnia,
jaką rolę miała odgrywać Rada Nieustająca; wyjaśnia,
jak sytuacja międzynarodowa wpłynęła na swobodę podejmowania decyzji
na Sejmie Czteroletnim; wymienia
reformy Sejmu Wielkiego i ocenia szanse ich wprowadzenia w życie; wymienia
przyczyny podpisania konfederacji targowickiej i jej przywódców |
Uczeń: przedstawia
okoliczności uchwalenia ustawy o miastach i wyjaśnia, jakie zmiany w
funkcjonowaniu państwa mogła przynieść jej pełna realizacja; przedstawia
przebieg konfederacji targowickiej, wojny w obronie Konstytucji 3 maja; przedstawia okoliczności II rozbioru
Rzeczypospolitej; wyjaśnia,
na co liczył Stanisław August Poniatowski, przystępując
do Targowicy |
Uczeń: ocenia,
czy działania i ustępstwa Stanisława Augusta Poniatowskiego przyniosły
oczekiwane przez króla efekty |
Insurekcja kościuszkowska. Upadek
państwa |
Uczeń: wymienia
przyczyny insurekcji kościuszkowskiej; pokazuje
na mapie miejsca walk w trakcie insurekcji kościuszkowskiej; pokazuje
na mapie podział Rzeczypospolitej w wyniku III rozbioru |
Uczeń: wymienia
skutki insurekcji kościuszkowskiej; wymienia
postanowienia uniwersału połanieckiego; ocenia,
które z państw rozbiorowych osiągnęło największe korzyści z zajętych ziem
Rzeczypospolitej |
Uczeń: charakteryzuje
sytuację polityczną Rzeczypospolitej po II rozbiorze; wymienia
działania Tadeusza Kościuszki zmierzające do objęcia powstaniem, jak
najszerszych kręgów społecznych; przedstawia okoliczności III rozbioru
Rzeczypospolitej |
Uczeń: przedstawia
proces radykalizacji postaw Polaków w czasie insurekcji kościuszkowskiej; przedstawia
stosunek Prus do powstania kościuszkowskiego; przedstawia
udział chłopów w insurekcji kościuszkowskiej |
Uczeń: porównuje
działalność Jakuba Jasińskiego |
VII. Epoka napoleońska |
|||||
Kształtowanie się |
Uczeń: pokazuje na mapie nabytki terytorialne Francji
w wyniku wojen napoleońskich i miejsca decydujących bitew; pokazuje na mapie państwa, które znalazły się w
strefie wpływów Francji; pokazuje
na mapie Związek Reński; wymienia
przykładowe postanowienia kodeksu prawa cywilnego, zwanego Kodeksem Napoleona |
Uczeń: wymienia
postanowienia konstytucji wprowadzającej konsulat we Francji; przedstawia,
w jaki sposób Napoleon wprowadził cesarstwo we Francji; wymienia
przykładowe elementy polityki Napoleona wobec państw zależnych |
Uczeń: charakteryzuje
sytuację wewnętrzną we Francji w okresie konsulatu i cesarstwa; przedstawia
strukturę systemu napoleońskiego w Europie i politykę Napoleona wobec państw
zależnych; wymienia
działania, jakie podjął Napoleon przeciwko Wielkiej Brytanii |
Uczeń: charakteryzuje
sytuację wewnętrzną we Francji w okresie dyrektoriatu; wyjaśnia,
co wpływało na to, że społeczeństwo francuskie popierało Napoleona Bonapartego; wyjaśnia,
jakie były cele działań Napoleona ocenia
skuteczność blokady kontynentalnej |
Uczeń: wyjaśnia
symbolikę na obrazach z różnych okresów kariery Napoleona Bonaparte; wymienia kręgi cywilizacyjne, z których wywodziła
się część z nich |
Napoleon a sprawa polska |
Uczeń: wymienia
działania Polaków zmierzające do zachowania i rozwijania dorobku
kulturalnego; pokazuje
na mapie miejsca bitew stoczonych przez Legiony Polskie; wymienia
działania Napoleona na ziemiach zaboru pruskiego |
Uczeń: porównuje
działania przedstawia
powstanie i walki Legionów Polskich; przedstawia
udział Polaków w wojnie z Prusami |
Uczeń: wymienia
działania Polaków zmierzające do odzyskania niepodległości
pod zaborami i na emigracji; przedstawia
wpływ haseł rewolucji francuskiej na funkcjonowanie Legionów Polskich; charakteryzuje
stosunek Napoleona do Polaków |
Uczeń: charakteryzuje
stosunek Napoleona do dążeń Polaków do odzyskania niepodległości; wyjaśnia,
dlaczego Napoleon był zainteresowany udziałem Polaków w wojnie z Prusami w
latach 1806–1807; przedstawia
koncepcję Adama Czartoryskiego odbudowy państwa polskiego |
Uczeń: porównuje
działania Jana Henryka Dąbrowskiego i Adama Jerzego Czartoryskiego w
celu odzyskania przez Polaków niepodległości |
Księstwo Warszawskie |
Uczeń: pokazuje
na mapie obszar Księstwa Warszawskiego w 1808 r. i 1810 r.; |
Uczeń: wymienia
postanowienia konstytucji Księstwa Warszawskiego; |
Uczeń: przedstawia
okoliczności powstania Księstwa Warszawskiego; |
Uczeń: wskazuje
wzorce francuskie i tradycje polskie w konstytucji Księstwa Warszawskiego; |
Uczeń: wyjaśnia,
dlaczego w Księstwie Warszawskim było prawo francuskie, pieniądze pruskie i
król saski; |
|
pokazuje na mapie miejsca ważniejszych bitew, w
których walczyli Polacy u boku Napoleona lub w sojuszu z Napoleonem w
Hiszpanii i z Austrią |
wymienia
korzyści, jakie osiągnęli Polacy z istnienia Księstwa Warszawskiego |
przedstawia
rozwiązanie kwestii chłopskiej w Księstwie Warszawskim; przedstawia
miejsce Księstwa Warszawskiego w systemie napoleońskim |
przedstawia
rolę Polaków, którzy brali udział w wojnach z Hiszpanią i Austrią; ocenia
znaczenie istnienia Księstwa Warszawskiego dla Polaków |
wyjaśnia
wyrażenie „bajońskie sumy” w czasach Księstwa Warszawskiego i współcześnie |
Upadek Napoleona |
Uczeń: wymienia
przyczyny wojny Napoleona z Rosją pokazuje
na mapie miejsca bitew z ostatnich lat panowania Napoleona |
Uczeń: przedstawia
sytuację Napoleona po przegranej w 1814 r.; przedstawia
stosunek Polaków do Napoleona w ostatnich latach jego panowania i ich
sytuację po jego upadku |
Uczeń: wyjaśnia,
dlaczego Aleksander I przestał przestrzegać warunków pokoju z Tylży; przedstawia
próbę odzyskania władzy przez Napoleona |
Uczeń: przedstawia
sytuację we Francji, która ułatwiła Napoleonowi podjęcie próby
odzyskania władzy; porównuje
sytuację Napoleona po przegranej w 1814 i 1815 r. |
Uczeń: ocenia
znaczenie epoki napoleońskiej w dziejach Francji i Europy; wymienia
zmiany wprowadzone przez Napoleona, które przetrwały jego upadek |