Plan wynikowy z wymaganiami edukacyjnymi przedmiotu wiedzy o społeczeństwie w zakresie rozszerzonym dla klasy II szkoły ponadgimnazjalnej

 

 

Temat

(rozumiany

jako lekcja)

Wymagania na

ocenę dopuszczającą

 

Uczeń:

Wymagania na

ocenę dostateczną

 

Uczeń opanował wymagania na ocenę dopuszczającą, a ponadto:

Wymagania na

ocenę dobrą

 

Uczeń opanował wymagania na ocenę dostateczną, a ponadto:

Wymagania na

ocenę bardzo dobrą

 

Uczeń opanował wymagania na ocenę

dobrą, a ponadto:

Wymagania na ocenę celującą

 

Uczeń opanował wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto:

SPOŁECZEŃSTWO

I. Człowiek jako jednostka w społeczeństwie

Człowiek jako istota społeczna

– wyjaśnia, czym zajmuje się socjologia

– wymienia koncepcje zachowania się człowieka

– wymienia elementy osobowości człowieka

 

– charakteryzuje poszczególne koncepcje zachowania się człowieka

– omawia elementy osobowości człowieka

– wyjaśnia znaczenie takich pojęć, jak psychologia, behawioryzm, psychoanaliza, aksjologia

– przedstawia różnice między koncepcjami zachowania się człowieka

– odróżnia tożsamość osobistą od społecznej

– odróżnia mentalność indywidualistyczną od kolektywistycznej

– podaje przykłady stereotypów

– podaje i ocenia wartości będące elementem osobowości

– zna modele osobowości

– wyjaśnia, na czym polega klasyfikacja potrzeb według Abrahama Maslowa

– wyciąga wnioski dotyczące wpływu osobowości na zachowanie się człowieka

– rozpoznaje modele osobowości w oparciu o przykładowe zachowania

– ocenia wpływ stereotypów na życie jednostki i zbiorowości

Człowiek a zbiorowości

– wymienia rodzaje więzi

– wyjaśnia, czym jest zborowość społeczna

–wymienia rodzaje społeczności

– charakteryzuje poszczególne rodzaje więzi społecznych

– przedstawia wybrane zbiorowości, społeczności, wspólnoty, społeczeństwa

– charakteryzuje zbiorowości, społeczności, wspólnoty, społeczeństwa, ze względu na obowiązujące w nich reguły i więzi

– wyjaśnia, w jaki sposób kształtują się więzi społeczne

– wyjaśnia związek między wspólnotą a społeczeństwem

– analizuje proces kształtowania się więzi w poszczególnych zbiorowościach

Socjalizacja i stygmatyzacja w życiu jednostki

– podaje definicję socjalizacji

– wymienia rodzaje socjalizacji

– wyjaśnia, na czym polega kontrola społeczna

– wymienia rodzaje norm społecznych

– charakteryzuje rodzaje socjalizacji

– podaje, w jakich przypadkach może dojść do zakłócenia procesu socjalizacji

– charakteryzuje normy społeczne

– podaje przykłady stygmatyzacji społecznej

– opisuje przejawy kontroli społecznej w życiu codziennym

– charakteryzuje skutki stygmatyzacji

– wyjaśnia, na czym polega internalizacja

– prawidłowo używa takich pojęć, jak: rola społeczna, perswazja, deprecjacja

– porównuje modele socjalizacji charakterystyczne dla własnej grupy

wiekowej i pokolenia rodziców

– wyjaśnia, w jaki sposób dochodzi do stygmatyzacji

społecznej

– uzasadnia wpływ socjalizacji wtórnej na wypełnianie przez jednostkę ról społecznych

– ocenia wpływ kontroli społecznej na życie jednostki i zbiorowości

– ocenia skutki stygmatyzacji

Życie społeczne jednostki

– wymienia elementy życia społecznego

– wymienia cechy i postawy sprzyjające prawidłowemu funkcjonowaniu człowieka w społeczeństwie

– wymienia przyczyny konfliktów społecznych

– wymienia metody rozwiązywania konfliktów

– podaje przykłady norm i instytucji społecznych

– charakteryzuje przyczyny konfliktów społecznych

– charakteryzuje sposoby rozwiązywania konfliktów

– charakteryzuje prawidłowości życia społecznego

– wyjaśnia, na czym polega dewiacja, patologia i anomia

– charakteryzuje funkcje instytucji społecznych

– wymienia rodzaje konfliktów

– omawia przyczyny i skutki anomii

– omawia na przykładach źródła i mechanizmy konfliktów społecznych

– ocenia metody rozwiązywania konfliktów

– ocenia skutki anomii

– analizuje instytucje społeczne pod kątem wykonywanych przez nie funkcji

– uzasadnia zastosowanie określonych metod do rozwiązania przykładowych konfliktów

Grupy społeczne

– wymienia cechy grupy

– wymienia rodzaje grup

– przedstawia cechy i funkcjonowanie małej grupy społecznej (liczebność, więź, trwałość, role grupowe, wspólne wartości i cele, poczucie odrębności, współdziałanie)

– omawia na przykładach różne rodzaje grup i wyjaśnia funkcjonowanie wskazanej grupy

– wyjaśnia takie pojęcia, jak konformizm i nonkonformizm

– klasyfikuje grupy na podstawie podanych kryteriów

– wyjaśnia znaczenie grup odniesienia pozytywnego i negatywnego w procesie socjalizacji

– wyjaśnia wpływ jednostki na grupę

– analizuje przykładowe grupy pod kątem różnych kryteriów podziału grup

– ocenia postawę konformistyczną i nonkonformistyczną

Rodzina jako podstawowa grupa społeczna

– wyjaśnia, czym jest rodzina

– wymienia funkcje rodziny

– zna problemy współczesnych rodzin

– opisuje swoiste cechy współczesnej rodziny jako grupy społecznej

– wyjaśnia terminy: pokrewieństwo

powinowactwo, adopcja

– odróżnia wstępnych od zstępnych

– charakteryzuje modele rodziny na podstawie określonych kryteriów podziału

– charakteryzuje funkcje rodziny

– wyjaśnia różnicę między krewnymi w linii prostej i bocznej

– porównuje i ilustruje przykładami różne modele rodziny

– wyjaśnia przyczyny problemów współczesnych rodzin

– wyjaśnia zależności między poszczególnymi problemami współczesnych rodzin

Powtórzenie wiadomości

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 40%–50%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 51%–70%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 71%–90%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 91%–99%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 100%

Analiza tekstów źródłowych

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 40%–50%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 51%–70%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 71%–90%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 91%–99%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 100%

Sprawdzian wiadomości

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 40%–50%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 51%–70%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 71%–90%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 91%–99%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 100%

II. Charakterystyka życia społecznego

Społeczeństwo i jego struktura

– wymienia koncepcje ujmowania struktury społecznej

– wymienia elementy struktury społecznej

– wyjaśnia, czym jest struktura społeczna

– wyjaśnia różnicę między społeczeństwem amorficznym i morficznym

– charakteryzuje poszczególne rodzaje struktur społecznych

– podaje przykłady społeczeństw amorficznych i morficznych

– charakteryzuje koncepcje ujmowania struktury społecznej

– charakteryzuje czynniki warunkujące istnienie struktury społeczne

– porównuje koncepcje ujmowania struktury społecznej

– wyciąga wnioski z przemian zachodzących w strukturach społecznych

Przemiany w strukturze społeczeństwa polskiego

– opisuje strukturę klasowo-warstwową polskiego społeczeństwa

– podaje przykłady problemów społecznych

– podaje przykłady problemów dotykających młodzież

– charakteryzuje strukturę klasowo-warstwową swojej społeczności lokalnej

– charakteryzuje wybrane problemy życia społecznego w Polsce

– charakteryzuje strukturę społeczeństwa polskiego w okresie PRL-u i III RP

– charakteryzuje wybrane problemy życia społecznego młodych ludzi

– porównuje strukturę społeczeństwa polskiego w okresie PRL-u i III RP

– rozważa i proponuje możliwości rozwiązania problemów społecznych

– wyciąga wnioski z przemian zachodzących w strukturze społeczeństwa polskiego

Nierówności i wykluczenie społeczne

– wyjaśnia, na czym polega nierówność społeczna

– wymienia różne teorie sprawiedliwości

– wymienia grupy podatne na marginalizację społeczną

– charakteryzuje różne teorie sprawiedliwości

– wyjaśnia, na czym polega społeczne wykluczenie

– opisuje mechanizm i skutki społecznego wykluczenia

– charakteryzuje sposoby przeciwdziałania społecznemu wykluczeniu

– wyjaśnia związek między nierównościami społecznymi a nierównością szans życiowych

– charakteryzuje przejawy marginalizacji społecznej

– porównuje skalę nierówności społecznych w Polsce i wybranym państwie

Ruchliwość społeczna

– podaje przykłady pionowej i poziomej ruchliwości społecznej

– wymienia rodzaje migracji

– wyjaśnia, na czym polega pionowa i pozioma ruchliwość społeczna

– odróżnia ruchliwość horyzontalną od wertykalnej

– wyjaśnia uwarunkowania pionowej i poziomej ruchliwości społecznej

– charakteryzuje rodzaje migracji

– charakteryzuje społeczeństwa ze względu na ruchliwość społeczną

– charakteryzuje i ocenia skutki ruchliwości społecznej

Historyczne formy organizacji społeczeństwa

– wymienia historyczne formy organizacji społeczeństwa

– wymienia teorie rozwoju społeczeństw

– charakteryzuje historyczne formy organizacji społeczeństwa

– podaje twórców teorii rozwoju społeczeństw

– charakteryzuje teorie rozwoju społeczeństw

– podaje przykłady historycznych form organizacji społeczeństw

– porównuje poszczególne rodzaje społeczeństw

– wyciąga wnioski z analizy porównawczej poszczególnych rodzajów społeczeństw

 

– analizuje społeczeństwo polskie pod kątem historycznych form organizacji narodów

– udowadnia rozwój społeczeństwa polskiego w oparciu o jedną z teorii rozwoju narodów

Współczesne formy organizacji społeczeństwa

– wymienia współczesne formy organizacji społeczeństwa

– charakteryzuje wybrane społeczeństwo współczesne

– podaje cechy współczesnego społeczeństwa zachodniego (otwarte, zamknięte, postindustrialne, konsumpcyjne, masowe, globalne, informacyjne)

– charakteryzuje współczesne społeczeństwa

– rozpoznaje współczesne społeczeństwa na podstawie podanych cech

– charakteryzuje współczesne społeczeństwa na przykładzie państwa polskiego

– przedstawia podobieństwa i różnice między poszczególnymi typami społeczeństw

– wyjaśnia, jakie zagrożenia niosą ze sobą poszczególne typy współczesnych społeczeństw

Ruchy społeczne

– zna rewolucyjną i reformistyczną drogę zmian społecznych

– podaje przykłady ruchów społecznych

– charakteryzuje feminizm, ruchy praw obywatelskich, ekologizm

– przedstawia dwie drogi zmiany społecznej

– podaje przykłady rewolucji społeczno-politycznych (krwawych i bezkrwawych)

– ocenia dwie drogi zmiany społecznej

– analizuje plusy i minusy zmiany społecznej na drodze rewolucji i reform

– analizuje sposoby adaptacji do zmiany społecznej

– ocenia znaczenie NSZZ „Solidarność” i innych ruchów społecznych

Powtórzenie wiadomości

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 40%–50%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 51%–70%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 71%–90%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 91%–99%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 100%

Analiza tekstów źródłowych

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 40%–50%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 51%–70%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 71%–90%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 91%–99%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 100%

Sprawdzian wiadomości

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 40%–50%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 51%–70%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 71%–90%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 91%–99%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 100%

III. Naród

Naród i jego tożsamość

– wymienia koncepcje narodu

– wymienia czynniki narodowotwórcze

– podaje przykłady narodów politycznych i etniczno-kulturowych

– charakteryzuje dwie koncepcje narodu: etniczno-kulturową i polityczną

– omawia czynniki narodowotwórcze

– charakteryzuje czynniki sprzyjające asymilacji

– charakteryzuje czynniki służące zachowaniu tożsamości narodowej

– charakteryzuje genezę narodu

– charakteryzuje różne procesy kształtowania się narodów europejskich

– wyjaśnia zależności między narodem a państwem

Postawy względem narodu

– wyjaśnia, czym jest ojczyzna

– wymienia postawy narodowe

– charakteryzuje patriotyzm

– charakteryzuje postawy narodowe

– podaje przykłady manifestowania patriotyzmu lokalnego

– wyjaśnia wieloznaczność terminu ojczyzna

– podaje przykłady ksenofobii, antysemityzmu, rasizmu i szowinizmu

– wyjaśnia różnicę między ojczyzną narodową a małą ojczyzną

– rozpoznaje przejawy ksenofobii, antysemityzmu, rasizmu i szowinizmu

– ocenia poszczególne postawy względem narodu

– uzasadnia potrzebę przeciwstawiania się zjawiskom ksenofobii, antysemityzmu, rasizmu i szowinizmu

Mniejszości narodowe i imigranci w Polsce

– wymienia mniejszości narodowe w Polsce

– wymienia mniejszości etniczne w Polsce

– wymienia prawa przysługujące mniejszościom

– charakteryzuje mniejszości narodowe, etniczne i grupy imigrantów żyjące w Polsce

– wyjaśnia, kim jest uchodźca

– charakteryzuje międzynarodowe dokumenty chroniące prawa mniejszości

– wyjaśnia, w jaki sposób są chronione prawa mniejszości w Polsce

– wyjaśnia różnicę między mniejszością narodową a etniczną w Polsce

– uzasadnia konieczność międzynarodowej ochrony praw mniejszości

– wyjaśnia, jakie czynniki wpłynęły na rozmieszczenie

poszczególnych mniejszości

narodowych i etnicznych w Polsce

– ocenia wady i zalety imigracji

– wyjaśnia powody napływu do Polski imigrantów

– ocenia sytuację imigrantów w Polsce

Polityka wybranych państw wobec mniejszości narodowych i imigrantów

– zna rozwiązania polityki imigracyjnej

– wymienia dokumenty międzynarodowe wytyczające politykę państw wobec mniejszości narodowych i imigrantów

– wymienia przykładowe państwa stosujące politykę liberalną i restrykcyjną wobec imigrantów

– podaje powody zróżnicowania narodowościowego współczesnych państw

– charakteryzuje politykę liberalną i restrykcyjną wobec imigrantów

– wyjaśnia, z czego wynika zróżnicowanie narodowościowe współczesnego świata

– charakteryzuje na przykładach politykę liberalną i restrykcyjną

– wyjaśnia, dlaczego i w jakim zakresie doszło do integracji narodów w świecie zachodnim

– wyjaśnia, dlaczego w Europie integracja imigrantów z państw pozaeuropejskich rodzi trudności

– porównuje różne modele polityki wybranych państw wobec mniejszości narodowych i imigrantów

– ocenia politykę liberalną i restrykcyjną wobec imigrantów

Konflikty społeczne we współczesnym świecie

– wymienia rodzaje konfliktów społecznych

– wymienia sposoby rozwiązywania konfliktów społecznych

– wymienia organizacje pośredniczące w rozwiązywaniu konfliktów między narodami

– wymienia państwa Europy, Afryki, Azji, Ameryki Południowej i Środkowej, w których miały miejsce konflikty między narodami

– charakteryzuje sposoby rozwiązywania konfliktów

– charakteryzuje na przykładach przyczyny, przebieg i sposoby rozwiązywania długotrwałych konfliktów między narodami w Europie, Afryce, Azji, Ameryce Południowej i Środkowej

– charakteryzuje skutki konfliktów między narodami

– porównuje przyczyny konfliktów w Europie, Afryce, Azji, Ameryce Południowej i Środkowej

– posługuje się przy omawianiu konfliktów nazwiskami, datami, miejscowościami

– wyciąga wnioski z przedstawionych konfliktów

– ocenia skuteczność metod, którymi posłużono się przy rozwiązywaniu poszczególnych konfliktów między narodami

Powtórzenie wiadomości

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 40%–50%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 51%–70%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 71%–90%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 91%–99%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 100%

Analiza tekstów źródłowych

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 40%–50%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 51%–70%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 71%–90%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 91%–99%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 100%

Sprawdzian wiadomości

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 40%–50%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 51%–70%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 71%–90%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 91%–99%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 100%

IV. Kultura

Kultura współczesnego świata

– charakteryzuje kulturę materialną, duchową, społeczną i osobistą

– wymienia specyficzne cechy kultury wysokiej, masowej, narodowej i ludowej

– wyjaśnia, czym jest kultura

– charakteryzuje kulturę symboliczną

– charakteryzuje kulturę narodową

– charakteryzuje kulturę ludową

– wyjaśnia różnicę między kulturą opisową a normatywną

– przedstawia na przykładach cechy polskiej kultury ludowej

– wyjaśnia, na czym polega komercjalizacja kultury

– rozpoznaje najważniejsze cechy kultury wskazanej społeczności

– przedstawia pozytywne i negatywne skutki rozprzestrzeniania się kultury masowej

– podaje przykłady polskiej kultury wysokiej

– ocenia pozytywne i negatywne skutki rozprzestrzeniania się kultury masowej

– ocenia wpływ komercjalizacji na kulturę

Religia w kulturze polskiej

– podaje przykłady wpływu religii na kulturę polską

– wymienia osoby duchowne zasłużone dla polskiej kultury

 

– przedstawia wpływ duchowieństwa na rozwój kultury polskiej

– charakteryzuje przejawy materialnej i symbolicznej kultury polskiej związanej z religijnością Polaków

– charakteryzuje wpływ różnych religii i wyznań na kulturę polską

– charakteryzuje religijność współczesnych Polaków

 

– wyjaśnia związek Kościoła katolickiego z kulturą polską

– wyjaśnia różnice między poszczególnymi typami religijności

– ocenia znaczenie religii dla polskiej kultury

Pluralizm kulturowy i subkultury młodzieżowe

– wymienia subkultury występujące w Polsce i na świecie

– podaje przykłady kontrkultury i kultury alternatywnej

– wie, na czym polega tolerancja

– wyjaśnia różnicę między kontrkulturą a kulturą alternatywną

– charakteryzuje subkultury młodzieżowe w Polsce i Europie

– przedstawia różnicę między etnocentryzmem a relatywizmem kulturowym

– odróżnia tolerancję od akceptacji

– wyjaśnia, na czym polega uniformizacja kultury

– wyjaśnia, na czym polega i skąd się bierze pluralizm kulturowy współczesnego społeczeństwa

– uzasadnia związek subkultury z kontrkulturą i kulturą alternatywną

– ocenia wpływ kontrkultury na życie społeczne

– analizuje konsekwencje pluralizmu kulturowego

– ocenia znaczenie tolerancji i akceptacji dla życia społecznego

Współczesne spory światopoglądowe

– wymienia współczesne spory światopoglądowe (aborcja, eutanazja, swoboda prowadzenia badań genetycznych, przyznanie mniejszościom seksualnym takich samych praw, jakie mają osoby heteroseksualne)

– wyjaśnia pojęcia: aborcja, eutanazja, klonowanie

– charakteryzuje problemy etyczne współczesnego świata (aborcja, eutanazja, swoboda prowadzenia badań genetycznych, przyznanie mniejszościom seksualnym takich samych praw, jakie mają osoby heteroseksualne)

– wyjaśnia wpływ norm społecznych na rozwiązywanie problemów światopoglądowych

– podaje argumenty za i przeciw swobodzie prowadzenia badań genetycznych, dopuszczalności aborcji i eutanazji, przyznaniu mniejszościom seksualnym takich samych praw, jakie mają osoby heteroseksualne

– charakteryzuje przemiany w etyce życia społecznego na przestrzeni wieków

– wyraża swoje zdanie na temat aborcji, eutanazji, swobody prowadzenia badań genetycznych, przyznawania mniejszościom seksualnym takich samych praw, jakie mają osoby heteroseksualne

– ocenia argumenty za i przeciw swobodzie prowadzenia badań genetycznych, dopuszczalności aborcji i eutanazji, przyznaniu mniejszościom seksualnym takich samych praw, jakie mają osoby heteroseksualne

Rola szkoły i edukacji nieformalnej we współczesnym społeczeństwie

– charakteryzuje zadania szkoły

– wymienia przyczyny powstawania nierówności w dostępie do edukacji

– wymienia metody wykorzystywane w edukacji nieformalnej

– charakteryzuje rolę szkoły we współczesnym społeczeństwie informacyjnym

– charakteryzuje edukację nieformalną

– wskazuje działania, które mogą podejmować państwo, władze samorządowe oraz organizacje społeczne, by zwiększyć równość szans w dostępie do edukacji

– wyjaśnia, według jakich zasad funkcjonuje współczesny system edukacyjny

– wyjaśnia, na czym polega e-learning

– zna dokumenty dotyczące sposobów i środków likwidowania nierówności szans edukacyjnych

– ocenia skuteczność szkoły i edukacji nieformalnej we współczesnym świecie

– wyraża swoje zdanie na temat nowych potrzeb edukacyjnych

System edukacyjny a rynek pracy

– podaje przykłady ich niedopasowania systemu edukacyjnego do rynku pracy

– charakteryzuje gospodarkę opartą na wiedzy

– charakteryzuje sposoby podnoszenia lub zmieniania swoich kwalifikacji zawodowych

– wyjaśnia, na czym polega kształcenie ustawiczne

– wymienia filary gospodarki opartej na wiedzy

– wyjaśnia, jakie problemy pojawiają się przed uczniem w związku z wyborem szkoły

– przedstawia skutki, jakie może za sobą pociągać niedostosowanie systemu edukacyjnego do rynku pracy

– charakteryzuje filary gospodarki opartej na wiedzy

– wyjaśnia zależność między systemem edukacyjnym a rynkiem pracy

– wyjaśnia, dlaczego uczenie się przez całe życie jest jednym z warunków sukcesu w karierze zawodowe

– uzasadnia związek edukacji z gospodarką

Powtórzenie wiadomości

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 40%–50%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 51%–70%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 71%–90%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 91%–99%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 100%

Analiza tekstów źródłowych

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 40%–50%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 51%–70%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 71%–90%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 91%–99%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 100%

Sprawdzian wiadomości

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 40 %–50%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 51%–70%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 71%–90%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 91%–99%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 100%

V. Obywatel w państwie

Status obywatela w państwie

– wyjaśnia, na czym polegają zasada krwi i ziemi przy uzyskiwaniu obywatelstwa

– wymienia warunki uzyskiwania obywatelstwa polskiego

– charakteryzuje procedury nabywania i zrzekania się polskiego obywatelstwa

– wyjaśnia, na czym polega naturalizacja

– wymienia dokumenty regulujące kwestie obywatelstwa w Polsce

– wyjaśnia, czym obywatelstwo różni się od narodowości

– charakteryzuje warunki umożliwiające zrzeczenie się obywatelstwa polskiego

– wyjaśnia, w jakich przypadkach człowiek może zostać bezpaństwowcem

– wyjaśnia, w jakich przypadkach obywatel polski może

uzyskać podwójne obywatelstwo

– posługuje się prawidłową terminologią (naturalizacja, apatrydzi, reintegracja)

– wyjaśnia, czym jest karta Polaka

– ocenia zasady nabywania obywatelstwa w Polsce

– uzasadnia konieczność przyznawania karty Polaka obywatelom byłego ZSRR

 

Geneza społeczeństwa obywatelskiego

– wymienia filozofów wypowiadających się na temat społeczeństwa obywatelskiego (Arystoteles, John Locke, Georg Hegel, Alexis de Tocqueville, Karol Marks)

– podaje przykłady samoorganizacji społeczeństwa obywatelskiego

– wymienia organizacje będące efektem samoorganizacji społeczeństwa obywatelskiego w Polsce (KOR, ROPCiO, KPN, NSZZ „Solidarność”)

– charakteryzuje filozoficzny rodowód koncepcji społeczeństwa obywatelskiego (John Locke, Georg Hegel, Alexis de Tocqueville)

– charakteryzuje proces samoorganizacji społeczeństwa obywatelskiego w Polsce

– wyjaśnia, czym jest społeczeństwo obywatelskie

– charakteryzuje poglądy Arystotelesa, Karola Marska i Ralpha Dahrendorfa na temat społeczeństwa obywatelskiego

– charakteryzuje formy organizacyjne społeczeństwa obywatelskiego

– porównuje poszczególne koncepcje społeczeństwa obywatelskiego

– wyjaśnia, na czym polega samoorganizacja społeczeństwa obywatelskiego

– wymienia Polaków, którzy przyczynili się do samoorganizacji społeczeństwa obywatelskiego w Polsce

– ocenia wkład poszczególnych Polaków, którzy przyczynili się do samoorganizacji społeczeństwa obywatelskiego w Polsce (Jan Paweł II, Lech Wałęsa, Adam Michnik, Romek Strzałkowski)

– ocenia rolę Kościoła w kształtowaniu się społeczeństwa obywatelskiego w naszym kraju

Obowiązki obywatelskie i obywatelskie nieposłuszeństwo

– wymienia konstytucyjne obowiązki obywateli Rzeczypospolitej Polskiej

– wymienia cnoty obywatelskie

– podaje historyczne i współczesne przykłady nieposłuszeństwa obywatelskiego

– wymienia cechy obywatelskiego nieposłuszeństwa

– wyjaśnia, na czym polegają cnoty obywatelskie

– charakteryzuje krytycyzm i wolontariat

– wymienia polskie organizacje opierające się na działalności wolontariuszy

– odróżnia obowiązki konstytucyjne od obowiązków prawnych

– wyjaśnia, na czym polega nieposłuszeństwo obywatelskie i jakie niesie ze sobą dylematy

– wyjaśnia, dlaczego Henry D. Thoreau uznawany jest za prekursora obywatelskiego nieposłuszeństwa

– uzasadnia znaczenie postaw i cnót obywatelskich (troska o dobro wspólne, odpowiedzialność, aktywność, solidarność, odwaga cywilna, roztropność, tolerancja)

– charakteryzuje poglądy Roberta Mertona na temat obywatelskiego nieposłuszeństwa

– charakteryzuje zapisy Deklaracji Zasad Tolerancji

– uzasadnia, dlaczego działalność Mahatmy Gandhiego i Martina Luthera Kinga zaliczamy do obywatelskiego nieposłuszeństwa

Społeczeństwo obywatelskie we współczesnym świecie

– podaje przykłady z życia codziennego, które świadczą o budowaniu kapitału społecznego

– wymienia warunki prawidłowego funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego

– charakteryzuje formy aktywności obywateli w ramach społeczności lokalnej, regionu, państwa oraz na poziomie globalnym

– wymienia, na co może wpływać kapitał społeczny

– wyjaśnia, jak powstaje kapitał społeczny

– charakteryzuje warunki funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego

– charakteryzuje poglądy Roberta Putnama na temat kapitału społecznego

– wyjaśnia, jakie znaczenie dla społeczeństwa obywatelskiego ma kapitał społeczny (zaufanie, sieci współpracy i system efektywnych norm)

– wyjaśnia, jakie znaczenie w społeczeństwie obywatelskim odgrywają grupy interesu

– uzasadnia znaczenie swobody zrzeszania się dla jakości życia publicznego

– ocenia znaczenie kapitału społecznego dla jednostki

Związki zawodowe, stowarzyszenia i fundacje

– wymienia podmioty społeczeństwa obywatelskiego

– wyjaśnia, czym są organizacje społeczne

– podaje przykłady lokalnych organizacji pozarządowych

– wymienia najważniejsze związki zawodowe w Polsce (NSZZ „Solidarność”, OPZZ)

– wymienia stowarzyszeniami wyższej użyteczności działające w Polsce

– charakteryzuje formy aktywności obywateli w ramach społeczności lokalnej, regionu, państwa oraz na poziomie globalnym

– przedstawia zasady zakładania i funkcjonowania stowarzyszeń, fundacji i organizacji pożytku publicznego w Polsce

– przedstawia różnice między zarejestrowanym a zwykłym stowarzyszeniem

 

– wyjaśnia znaczenie swobody zrzeszania się dla jakości życia publicznego

– charakteryzuje różnice w zakładaniu stowarzyszeń i fundacji, konstruuje projekt statutu stowarzyszenia

– wyjaśnia pojęcie i znaczenie grup nacisku

– wyjaśnia, jaką rolę w społeczeństwie odgrywają związki zawodowe, stowarzyszenia, fundacje, organizacje pożytku publicznego

– charakteryzuje lokalne organizacje pozarządowe

– ocenia skuteczność związków zawodowych

– opracowuje według wzoru projekt statutu stowarzyszenia (nazwa, siedziba, członkowie, władze, majątek, zasady zmiany statutu i rozwiązywania stowarzyszenia)

Powtórzenie wiadomości

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 40%–50%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 51%–70%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 71%–90%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 91%–99%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 100%

Analiza tekstów źródłowych

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 40%–50%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 51%–70%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 71%–90%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 91%–99%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 100%

Sprawdzian wiadomości

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 40%–50%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 51%–70%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 71%–90%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 91%–99%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 100%

VI. Media we współczesnym świecie

Opinia publiczna

– wie, czym jest opinia publiczna

– wymienia sposoby wyrażania opinii publicznej

– podaje przykłady wpływu opinii publicznej na decyzje polityczne

– wymienia polskie instytuty badawcze zajmujące się badaniem opinii publicznej (OBOP, CBOS)

– charakteryzuje proces kształtowania się opinii publicznej

– przedstawia działania zapobiegające manipulacji opinią publiczną

– charakteryzuje działalność OBOP-u i CBOS-u

– charakteryzuje na przykładach wpływ opinii publicznej na decyzje polityczne

– charakteryzuje poglądy Waltera Lippmana, Paula

Lazarsfelda i Jana Szczepańskiego na opinię publiczną

– wyjaśnia, w jakim celu przeprowadza się badania opinii publicznej

– odczytuje i interpretuje tabele i wykresy prezentujące wyniki badania opinii publicznej

– ocenia wpływ opinii publicznej na decyzje polityczne

– uzasadnia, dlaczego znajomość opinii publicznej w państwie demokratycznym jest korzystna dla partii politycznych

Marketing i kampania społeczna

– zna pojęcia marketing społeczny i marketing zaangażowany społecznie

– podaje przykłady reklam społecznych

– wymienia przykładowe kampanie społeczne

– charakteryzuje wybraną kampanię społeczną

– charakteryzuje rolę reklamy społecznej w marketingu społecznym

– wyjaśnia, na czym polega marketing społeczny i marketing zaangażowany społecznie

– charakteryzuje poglądy

Philipa Kotlera i Geralda Zaltmanana na temat marketingu społecznego

– porównuje marketing społeczny z marketingiem zaangażowanym społecznie

– porównuje reklamę społeczną z komercyjną

– analizuje wybraną kampanię społeczną z punktu widzenia jej celów, sposobów realizacji i skuteczności

– opracowuje projekt kampanii społecznej w wybranej przez siebie sprawie

– wyjaśnia, na czym polega public relations

Funkcje mediów w państwie

– wymienia funkcje mediów

– charakteryzuje dowolną funkcję mediów w państwie demokratycznym

– wymienia funkcje mediów jako „czwartej władzy”

– charakteryzuje funkcje mediów w państwie demokratycznym i niedemokratycznym (na wybranych przykładach)

– charakteryzuje znaczenie Internetu jako środka masowego przekazu

 

– wyjaśnia, jaką rolę odgrywają media

w zakresie nieformalnej kontroli społecznej

– wyjaśnia, na czym polega funkcja propagandowa mediów

– porównuje media w państwie demokratycznym i niedemokratycznym

– wyjaśnia, dlaczego media określa się mianem „czwartej władzy”

– krytycznie analizuje dowolny przekaz medialny

– uzasadnia konieczność utrzymania niezależności mediów

Niezależność i pluralizm mediów

– wymienia negatywne zjawiska towarzyszące rozwojowi mediów

– wie, w czym się przejawia pluralizm mediów

– zna rodzaje pluralizmu w mediach

– wymienia zasady zawarte w Karcie Etycznej Mediów

– wymienia międzynarodowe dokumenty chroniące wolność słowa w Europie (Europejska Konwencja Praw Człowieka, Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej)

– charakteryzuje negatywne zjawiska towarzyszące rozwojowi mediów

– przedstawia różnicę między pluralizmem strukturalnym a zawartości

– charakteryzuje zasady Karty Etycznej Mediów i Kodeksu Etyki Dziennikarskiej

– wyjaśnia, na czym polega zasada wolności słowa i wskazuje na przypadki jej nadużycia

– charakteryzuje strategię państwa polskiego w dziedzinie mediów elektronicznych

– charakteryzuje podstawowe modele funkcjonowania środków masowego przekazu w państwach demokratycznych

– uzasadnia znaczenie niezależności i pluralizmu mediów

– wyjaśnia, jakimi zasadami etycznymi powinny kierować się media

– porównuje podstawowe modele funkcjonowania środków masowego przekazu w państwach demokratycznych

– odróżnia opinie od faktów

 

– ocenia skutki ograniczania niezależności i pluralizmu mediów

– ocenia przykłady kontrowersyjnych działań dziennikarzy i mediów

– ocenia zasoby Internetu z punktu widzenia rzetelności i wiarygodności informacyjnej

Media w Polsce i na świecie

– wie, jak dzielimy media

– podaje przykłady mediów w zależności od kryteriów podziału

– wymienia najważniejsze agencje prasowe

– wymienia rodzaje prasy

– charakteryzuje media w Polsce i na świecie (odbiorcy, zasięg, forma przekazu, orientacja ideologiczna, typ własności)

– charakteryzuje prasę wielkonakładową

– charakteryzuje poszczególne rodzaje mediów w Polsce

– wyjaśnia różnicę między mediami publicznymi a komercyjnymi

– krytycznie analizuje przekazy medialne

– charakteryzuje genezę agencji prasowych

– charakteryzuje wybrane media lokalne

 

– ocenia rolę prasy wielkonakładowej w debacie publicznej

– ocenia wiarygodność i bezstronność mediów

Powtórzenie wiadomości

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 40%–50%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 51%–70%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 71%–90%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 91%–99%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 100%

Analiza tekstów źródłowych

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 40%–50%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 51%–70%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 71%–90%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 91%–99%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 100%

Sprawdzian wiadomości

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 40%–50%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 51%–70%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 71%–90%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 91%–99%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 100%

POLITYKA

VII. Demokracja – zasady i procedury

Geneza demokracji

– wymienia wspólne standardy demokracji charakterystyczne dla każdej epoki

– wie, jaką rolę pełniły Zgromadzenia Ludowe w Atenach i Rzymie

– wymienia podstawowe dokumenty, które stały się podstawą demokracji (Habeas Corpus Act, Bill of Rights, Deklaracja Niepodległości

Stanów Zjednoczonych, Konstytucja

Stanów Zjednoczonych Ameryki, Deklaracja Praw Człowieka

i Obywatela)

– charakteryzuje proces kształtowania się demokracji w starożytnych Atenach

– charakteryzuje zasady demokracji obowiązujące w republice rzymskiej

– charakteryzuje rozwój demokracji w Anglii, USA i Francji

– przedstawia genezę praw kobiet

– charakteryzuje wpływ demokracji ateńskiej i ustroju rzymskiego na współczesną demokrację

– wyjaśnia, jakie rozwiązania wprowadzone w Anglii, USA i Francji świadczą o powstaniu w tych krajach demokracji

– charakteryzuje wpływ oświecenia na współczesną demokrację

– porównuje zasady funkcjonowania i uprawnienia zgromadzeń ludowych w Atenach i republice rzymskiej

– wyjaśnia wpływ ruchów społecznych na kształtowanie się demokracji

– ocenia plusy i minusy demokracji w poszczególnych fazach kształtowania się systemu demokratycznego

Polskie tradycje demokratyczne

– wymienia przykłady polskich tradycji demokratycznych

– wymienia dokumenty będące podstawą demokracji w Polsce (przywilej cerekwicko-

nieszawski, Konstytucja Nihil Novi, artykuły henrykowskie, Konstytucja 3

maja, Konstytucja marcowa, Konstytucja kwietniowa)

– charakteryzuje polskie tradycje demokratyczne (parlamentaryzm I Rzeczypospolitej, Konstytucja 3 maja, II Rzeczpospolita)

– wymienia ustawy zasadnicze, które zaliczamy do polskich tradycji konstytucyjnych

– przedstawia proces kształtowania się demokracji szlacheckiej

– charakteryzuje zasady działania sejmu walnego w Polsce

– wyjaśnia znaczenie Konstytucji 3 maja w historii Polski

– charakteryzuje konstytucje oktrojowane

– wyjaśnia, dlaczego po II wojnie światowej zmieniono ustrój Polski

– ocenia Konstytucję 3 maja pod kątem współczesnych standardów demokratycznych

– uzasadnia, które z polskich konstytucji budziły wątpliwości co do ich demokratycznego charakteru

Istota demokracji

– wymienia wartości będące fundamentem współczesnej demokracji

– wymienia fundamentalne zasady demokracji

– podaje przykłady pokojowego rozwiązywania konfliktów przy użyciu demokracji

– charakteryzuje wartości będące fundamentem współczesnej demokracji

– charakteryzuje fundamentalne zasady demokracji

– charakteryzuje dwa modele trójpodziału władzy (system kooperacji i separacji)

– wyjaśnia różnicę między wolnością pozytywną a negatywną

– charakteryzuje różne odmiany pluralizmu

– charakteryzuje wkład Jeana Jacquesa Rousseau, Karola Monteskiusza, Johna Locke’a w rozwój demokracji

– wyjaśnia, w jakim stopniu demokracja sprzyja pokojowemu rozwiązywaniu konfliktów

– wyjaśnia, dlaczego zasadę konstytucjonalizmu możemy powiązać z zasadą praworządności

– uzasadnia, dlaczego wolność, równość i sprawiedliwość są uznawane za podstawowe wartości demokracji

Formy demokracji

– wymienia rodzaje demokracji bezpośredniej i pośredniej

– podaje przykłady przejawów łamania zasad i procedur demokratycznych

– zna cenzusy wiekowe czynnego i biernego prawa wyborczego w Polsce

– charakteryzuje rodzaje demokracji bezpośredniej i pośredniej

– charakteryzuje formy uczestnictwa obywateli w procesie wyborczym

– charakteryzuje rodzaje referendów

– wyjaśnia różnicę między czynnym a biernym prawem wyborczym

 

– wyjaśnia, jak są przeprowadzane i jaką rolę odgrywają wybory we współczesnej demokracji

– wyjaśnia, w jaki sposób można w Polsce zainicjować referendum

– ocenia konieczność stosowania zróżnicowanego cenzusu wiekowego w biernym prawie wyborczym

Powtórzenie wiadomości

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 40%–50%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 51%–70%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 71%–90%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 91%–99%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 100%

Analiza tekstów źródłowych

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 40%–50%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 51%–70%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 71%–90%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 91%–99%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 100%

Sprawdzian wiadomości

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 40%–50%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 51%–70%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 71%–90%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 91%–99%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 100%

VIII. Myśl polityczna

Historyczny i współczesny aspekt polityki

– wyjaśnia, co to jest polityka

– wyjaśnia, czym zajmują się politycy

– wymienia możliwe sposoby wpływania podmiotów bezpośrednich i ostatecznych na politykę

– zna korzenie polityki

– charakteryzuje koncepcje polityki

– przyporządkowuje podmioty polityki do przedmiotów polityki

– wyjaśnia różnicę między podmiotami ostatecznymi a bezpośrednimi polityki

– charakteryzuje marketing polityczny

– wyjaśnia związek między ideologią, doktryną i programem polityczny

– porównuje koncepcje polityki

 

– uzasadnia związek polityki z państwem

– ocenia działalność polityków

Ideologie i doktryny polityczne

– wymienia doktryny ze względu na stosunek do rzeczywistości społecznej i kryterium ideału społecznego

– wymienia funkcje myśli politycznej

– charakteryzuje doktryny lewicowe, prawicowe i centrowe

– wyjaśnia, czym jest ideologia

– charakteryzuje doktryny ze względu na stosunek do rzeczywistości społecznej i kryterium ideału społecznego

– wymienia funkcje myśli politycznej

– wyjaśnia, czym jest doktryna

– wyjaśnia korzenie podziału doktryn na lewicowe, prawicowe i centrowe

– wyjaśnia, czym różni się ideologia od doktryny

– wyjaśnia, w jakim przypadku nie możemy utożsamiać doktryny z ideologią

– uzasadnia, dlaczego doktryny centrowe stwarzają najszerszą możliwość współpracy zarówno z ugrupowaniami kierującymi się doktrynami lewicowymi. jak i prawicowymi

Współczesne ideologie

– wymienia założenia chrześcijańskiej demokracji, konserwatyzmu, liberalizmu, nacjonalizmu, socjaldemokracji i socjalizmu

– wymienia kluczowe postacie związane z poszczególnymi ideologiami

– charakteryzuje najważniejsze współczesne doktryny polityczne

(chrześcijańska demokracja, konserwatyzm, liberalizm, nacjonalizm, socjaldemokracja, socjalizm)

– wyjaśnia, na czym polega integryzm, indywidualizm, racjonalizm, leseferyzm, atomizacja, reformizm, rewizjonizm, egalitaryzm, interwencjonizm, personalizm, subsydiarność, solidaryzm społeczny

– porównuje założenia poszczególnych ideologii

– łączy integryzm, indywidualizm, racjonalizm, leseferyzm, atomizację, reformizm, rewizjonizm, egalitaryzm, interwencjonizm, personalizm, subsydiarność, solidaryzm społeczny z odpowiednimi ideologiami

– dokonuje analizy porównawczej ideologii pod kątem założeń społecznych, politycznych i ekonomicznych

– ocenia założenia poszczególnych ideologii

– wymienia encykliki Jana Pawła II z zakresu nauki społecznej Kościoła katolickiego

Ideologie totalitarne

– wymienia cechy państwa totalitarnego

– podaje przykłady państw, które funkcjonowały lub funkcjonują w oparciu o ideologie totalitarne

– wymienia postacie związane z ideologiami totalitarnymi

– charakteryzuje ideologie totalitarne (komunizm, nazizm), odwołując się do przykładów historycznych

– charakteryzuje marksizm-leninizm, stalinizm i maoizm

– charakteryzuje podobieństwa i różnice między ideologiami totalitarnymi

– wyjaśnia takie pojęcia, jak autarkia, kolektywizm, materializm dialektyczny, komuna, dyktatura proletariatu

– wyjaśnia, czym się charakteryzują poszczególne cechy państwa totalitarnego

– wyjaśnia różnicę między faszyzmem i nazizmem

– porównuje marksizm-leninizm, stalinizm i maoizm

– uzasadnia, dlaczego komunizm, faszyzm i nazizm nie są akceptowalne w państwach demokratycznych

– porównuje założenia faszyzmu, nazizmu i komunizmu

Kultura polityczna

– wyjaśnia, czym jest kultura polityczna

– wymienia rodzaje kultury politycznej

– wymienia wymiary kultury politycznej

– wymienia poziomy partycypacji obywatelskiej

 

– charakteryzuje poszczególne rodzaje kultury politycznej

– charakteryzuje wymiary kultury politycznej według Jana Garlickiego

– charakteryzuje partycypację obywatelską

– opisuje genezę pojęcia „kultura polityczna”

– charakteryzuje poglądy G. A. Almonda na temat kultury politycznej

– charakteryzuje kulturę polityczną współczesnej Polski (normy, formy komunikacji, poziom partycypacji, natężenie konfliktów)

– opisuje przebieg debaty publicznej na wybrany temat

– wyjaśnia, który rodzaj kultury politycznej jest najbardziej pożądany w państwach demokratycznych

– charakteryzuje poziomy i metody partycypacji obywatelskiej

– analizuje wybrane konflikty wartości i interesów ujawniające się w debacie publicznej w Polsce

– ocenia jakość argumentacji stron debaty publicznej

Partie polityczne

– wymienia etapy procesu kształtowania się partii politycznych

– podaje cechy partii politycznych

– wyjaśnia, czym jest partia polityczna

– dokonuje podziału partii politycznych ze względu na program społeczno-polityczny

– charakteryzuje etapy procesu kształtowania się partii politycznych według Maxa Webera

– dokonuje podziału partii politycznych ze względu na cechy organizacji i funkcjonowania

– charakteryzuje partie polityczne ze względu na cechy organizacji i funkcjonowania

– charakteryzuje funkcje partii politycznych

– charakteryzuje partie polityczne ze względu na program społeczno-polityczny

– porównuje funkcje partii politycznych w państwach demokratycznych i niedemokratycznych

– uzasadnia związek programu politycznego z doktryną i ideologią polityczną

– wyjaśnia, na czym polega pragmatyzm partii politycznych

– przeprowadza krytyczną analizę programów i innych materiałów wyborczych partii politycznych ze względu na zawartość merytoryczną i formę przekazu

Systemy partyjne i polskie partie polityczne

– wymienia rodzaje systemów partyjnych

– podaje przykłady państw o systemie monopartyjnym, dwupartyjnym i wielopartyjnym

– wymienia ugrupowania polityczne zasiadające w parlamencie RP

– charakteryzuje system monopartyjny, dwupartyjny i wielopartyjny

– charakteryzuje ugrupowania polityczne zasiadające w parlamencie RP

– wyjaśnia, czym jest system partyjny

– zna dokumenty regulujące zasady działania partii politycznych w Polsce

– charakteryzuje procedury zakładania partii politycznej w Polsce

– wyjaśnia różnice między wariantami systemu wielopartyjnego

– ocenia poszczególne systemy partyjne pod kątem funkcjonowania państwa

– dokonuje analizy porównawczej wybranych przez siebie materiałów wyborczych polskich partii politycznych pod kątem ich zawartości merytorycznej i formy przekazu

Ordynacje wyborcze

– wymienia rodzaje ordynacji wyborczych

– podaje, w jakich przypadkach stosuje się w Polsce ordynację większościową, a w jakich proporcjonalną

– wymienia ogólne zasady prawa wyborczego

– wymienia metody przeliczania miejsc w ordynacji proporcjonalnej

– charakteryzuje poszczególne rodzaje ordynacji wyborczych (proporcjonalna, większościowa, mieszana)

– charakteryzuje ogólne zasady prawa wyborczego

– charakteryzuje metodę przeliczania miejsc w ordynacji proporcjonalnej obowiązującej w Polsce

– wyjaśnia, czym jest próg wyborczy

– charakteryzuje podstawowe zasady ordynacji większościowej i proporcjonalnej w powiązaniu z systemem dwupartyjnym i wielopartyjnym

– charakteryzuje warianty ordynacji większościowej

– podaje progi wyborcze obowiązujące w Polsce

– charakteryzuje zasady, jakie są zawarte w kodeksie wyborczym

– wyjaśnia skutki stosowania progów wyborczych dla reprezentatywności wyborów

– charakteryzuje metody przeliczania miejsc w ordynacji proporcjonalnej (D’Hondta, Saint-Laguë, Hare’a-Niemeyera)

– przedstawia plusy i minusy poszczególnych ordynacji wyborczych

– ocenia metody przeliczania miejsc w ordynacji proporcjonalnej z punktu widzenia interesów partii

Powtórzenie wiadomości

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 40%–50%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 51%–70%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 71%–90%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 91%–99%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 100%

Analiza tekstów źródłowych

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 40%–50%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 51%–70%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 71%–90%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 91%–99%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 100%

Sprawdzian wiadomości

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 40%–50%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 51%–70%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 71%–90%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 91%–99%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 100%

IX. Państwo

Istota państwa

– wymienia najważniejsze teorie genezy państwa (Arystotelesa, teistyczna, umowy społecznej, podboju, marksistowska)

– wyjaśnia, czym jest suwerenność państwa

– wymienia cechy państwa

– charakteryzuje najważniejsze teorie genezy państwa (Arystotelesa, teistyczna, umowy społecznej, podboju, marksistowska)

– wymienia twórców teorii genezy państwa

– charakteryzuje cechy państwa

– charakteryzuje poglądy Arystotelesa, św. Tomasza z Akwinu, Jana Jakuba Rousseau, Ludwika Gumplowicza, Immanuela Kanta, Georga Friedricha Hegla, Karola Marksa, Georga Jellinka, Włodzimierza Iljicza Lenina, Czesława Znamierowskiego dotyczące państwa

– wyjaśnia różnicę między suwerennością zewnętrzną i wewnętrzną

– analizuje problem suwerenności w aspekcie Traktatu Lizbońskiego

– porównuje różne poglądy dotyczące państwa

– analizuje koncepcje genezy państwa na przykładzie Polski

Funkcje państwa i legitymizacja władzy

– wymienia rodzaje legitymizacji

– podaje historyczne i współczesne przykłady legitymizacji władzy

– wymienia funkcje państwa

– charakteryzuje zjawisko legitymizacji władzy

– charakteryzuje funkcje państwa (zewnętrzną i wewnętrzną)

– wymienia rodzaje funkcji wewnętrznych państwa

– wyjaśnia na przykładach relacje między narodem a państwem

– charakteryzuje rodzaje funkcji wewnętrznych państwa (prawodawczą, porządkową, administracyjną, gospodarczo-organizatorską, socjalną, kulturalną)

– wyjaśnia, na czym polegają różnice pomiędzy poszczególnymi rodzajami legitymizacji

– wyjaśnia, na czym polega państwowotwórcza funkcja narodu i narodowotwórcza funkcja państwa

– charakteryzuje funkcje państwa ze względy na cele jego działania (adaptacyjna, regulacyjna, innowacyjna)

– wyjaśnia, na czym polega różnica między przywódcą populistycznym

a charyzmatycznym

– ocenia skuteczność władzy tradycyjnej, charyzmatycznej, legalnej

Formy państwa

– dzieli państwa ze względu formę, reżim polityczny, system polityczny, strukturę terytorialną

– wymienia rodzaje monarchii

– podaje przykłady monarchii europejskich

– podaje cechy państw ze względu na reżim polityczny

– wyjaśnia, czym jest monarchia, a czym republika

– charakteryzuje państwo unitarne

– charakteryzuje rodzaje państw złożonych

– przedstawia różnice między państwem scentralizowanym i zdecentralizowanym

– charakteryzuje poszczególne rodzaje monarchii

– charakteryzuje rodzaje republiki

– charakteryzuje reżimy polityczne

– porównuje pozycję władcy w poszczególnych rodzajach monarchii

– wyjaśnia, czym się różni federacja od konfederacji

– charakteryzuje państwa pod względem rodzajów regionów

– porównuje reżimy polityczne

– ocenia poszczególne formy państwowości

 

Ustrój polityczny Stanów Zjednoczonych

– podaje cechy charakterystyczne modelu ustrojowego USA

– wymienia instytucje władzy ustawodawczej w USA

– zna aktualnego prezydenta USA

– wyjaśnia zasady systemu prezydenckiego

– charakteryzuje model ustrojowy USA

– charakteryzuje uprawnienia Kongresu

– charakteryzuje ustrój terytorialno-administracyjny USA

– charakteryzuje system partyjny w USA

– charakteryzuje uprawnienia prezydenta USA

– charakteryzuje uprawnienia Izby Reprezentantów

– charakteryzuje uprawnienia Senatu

– charakteryzuje partię Republikanów i Demokratów

– wyjaśnia, na czym polegają procedury wyborów prezydenckich w USA

– wyjaśnia, na czym polega procedura impeachmentu

– porównuje uprawnienia Izby Reprezentantów i Senatu

– charakteryzuje i ocenia wady i zalety krótkiej kadencji

członków Izby Reprezentantów

– przedstawia zależności między poszczególnymi rodzajami władzy w USA

System półprezydencki we Francji i Rosji

– podaje charakterystyczne cechy ustroju Francji i Rosji

– wymienia organy władzy ustawodawczej we Francji i w Rosji

– zna aktualnych prezydentów Francji i Rosji

– wyjaśnia zasady systemu półprezydenckiego (mieszanego)

– charakteryzuje ustrój Francji i Rosji

– charakteryzuje uprawnienia władzy ustawodawczej we Francji i Rosji

– charakteryzuje system partyjny Francji i Rosji

– charakteryzuje system terytorialno-administracyjny Francji i Rosji

– charakteryzuje uprawnienia prezydenta i rządu we Francji

– charakteryzuje uprawnienia prezydenta i rządu w Rosji

– charakteryzuje strukturę parlamentu Francji i Rosji

– porównuje uprawnienia prezydentów Francji i Rosji

– porównuje uprawnienia władzy ustawodawczej we Francji i w Rosji

– porównuje systemy partyjne Francji i Rosji

– wyciąga wnioski z analizy porównawczej uprawnień prezydentów Francji i Rosji

– wyciąga wnioski z analizy porównawczej uprawnień władzy ustawodawczej we Francji i w Rosji

– przedstawia zależności między poszczególnymi rodzajami władzy we Francji i w Rosji

Ustrój polityczny Wielkiej Brytanii i Niemiec

– podaje charakterystyczne cechy ustroju Wielkiej Brytanii i RFN

– wymienia organy władzy ustawodawczej w Wielkiej Brytanii i w RFN

– zna aktualnego monarchę Wielkiej Brytanii oraz kanclerza RFN

– wyjaśnia zasady systemu parlamentarnego

– charakteryzuje ustrój Wielkiej Brytanii i RFN

– charakteryzuje uprawnienia władzy ustawodawczej w Wielkiej Brytanii i RFN

– charakteryzuje system terytorialno-administracyjny Wielkiej Brytanii i RFN

– charakteryzuje uprawnienia monarchy i rządu w Wielkiej Brytanii

– charakteryzuje uprawnienia prezydenta i kanclerza w RFN

– charakteryzuje strukturę parlamentu Wielkiej Brytanii i RFN

– wyjaśnia, na czym polega odpowiedzialność polityczna i konstytucyjna

– porównuje uprawnienia monarchy i rządu w Wielkiej Brytanii z uprawnieniami prezydenta i kanclerza RFN

– porównuje uprawnienia władzy ustawodawczej Wielkiej Brytanii i RFN

– wyjaśnia, jakie znaczenie dla ustroju Wielkiej Brytanii mają konwenanse

– wyciąga wnioski z analizy porównawczej uprawnień monarchy i rządu w Wielkiej Brytanii z uprawnieniami prezydenta i kanclerza RFN

– wyciąga wnioski z analizy porównawczej uprawnień władzy ustawodawczej Wielkiej Brytanii i RFN

– przedstawia zależności między poszczególnymi rodzajami władzy w Wielkiej Brytanii i RFN

Ustrój polityczny Włoch i Szwajcarii

– podaje charakterystyczne cechy ustroju Włoch i Szwajcarii

– wymienia organy władzy ustawodawczej we Włoszech i w Szwajcarii

– zna nazwisko aktualnego prezydenta Włoch

– wyjaśnia zasady systemu parlamentarno-gabinetowego i parlamentarno-komitetowego

– charakteryzuje ustrój Włoch i Szwajcarii

– charakteryzuje uprawnienia władzy ustawodawczej we Włoszech i w Szwajcarii

– charakteryzuje system partyjny Szwajcarii

– charakteryzuje system terytorialno-administracyjny Włoch i Szwajcarii

– charakteryzuje uprawnienia prezydenta i rządu we Włoszech

– charakteryzuje uprawnienia władzy wykonawczej w Szwajcarii

– charakteryzuje strukturę parlamentu Włoch i Szwajcarii

– porównuje uprawnienia prezydenta i rządu we Włoszech z uprawnieniami władzy wykonawczej w Szwajcarii

– porównuje uprawnienia władzy ustawodawczej Włoch i Szwajcarii

– wyciąga wnioski z analizy porównawczej uprawnień prezydenta i rządu we Włoszech z uprawnieniami władzy wykonawczej w Szwajcarii

– wyciąga wnioski z analizy porównawczej uprawnień władzy ustawodawczej Włoch i Szwajcarii

Relacje państwo – Kościół we współczesnym świecie

– wymienia współczesne modele stosunków między władzą świecką a władzą duchowną

– podaje przykłady państw neutralnych światopoglądowo, wyznaniowych, teokratycznych

– charakteryzuje współczesne modele stosunków między władzą świecką a władzą duchowną (uprzywilejowanie głównego wyznania, państwo ateistyczne, państwo neutralne światopoglądowo)

– charakteryzuje modele stosunków państwo – kościół w państwie neutralnym światopoglądowo (model radykalnie świecki i umiarkowanie świecki)

– charakteryzuje państwo teokratyczne i wyznaniowe

– wyjaśnia różnicę w podejściu do Kościoła i związków wyznaniowych w państwie radykalnie świeckim, umiarkowanie świeckim, ateistycznym, wyznaniowym i teokratycznym

– wyjaśnia, co to jest prawo szariatu

– ocenia poszczególne modele stosunków między władzą świecką a władzą duchowną

Relacje państwo – Kościół w Polsce

– podaje najważniejsze postanowienia konkordatu

– zna model stosunków między władzą świecką a władzą duchowną w Polsce

– wymienia największe Kościoły w Polsce

– charakteryzuje przepisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej dotyczące relacji państwo – Kościół

– wyjaśnia, czym jest konkordat

– charakteryzuje przepisy dotyczące małżeństwa konkordatowego

– wyjaśnia indywidualny i instytucjonalny aspekt religijności Polaków

– wyjaśnia, w jaki sposób są regulowane stosunki państwa polskiego z Kościołami i związkami wyznaniowymi

– wyjaśnia, w jaki sposób w Polsce jest rozwiązana kwestia prawa wyznaniowego

– charakteryzuje zasady finansowania Kościoła katolickiego w Polsce

– uzasadnia, dlaczego państwo polskie jest uznawane za umiarkowanie świeckie

– ocenia wpływ zawarcia konkordatu na stosunki państwa polskiego z innymi Kościołami i związkami wyznaniowymi

Powtórzenie wiadomości

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 40%–50%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 51%–70%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 71%–90%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 91%–99%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 100%

Analiza tekstów źródłowych

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 40%–50%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 51%–70%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 71%–90%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 91%–99%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 100%

Sprawdzian wiadomości

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 40%–50%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 51%–70%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 71%–90%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 91%–99%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 100%

X. Demokracja – mechanizmy, problemy, zagrożenia

Władza ustawodawcza w państwie demokratycznym

– wymienia i ilustruje przykładami funkcje władzy ustawodawczej

– podaje przykłady izb parlamentu w wybranych państwach

– charakteryzuje główne funkcje izby wyższej i niższej parlamentów w wybranych państwach (w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, Niemczech)

– charakteryzuje zasady wyborów przedstawicieli do parlamentu jednoizbowego i izby niższej parlamentu dwuizbowego

– wyjaśnia, czym się charakteryzuje unikameralizm i bikameralizmu

– charakteryzuje różne metody wyłaniania izby wyższej parlamentu

– wyjaśnia różnicę między „izbą oporu” a „izbą refleksji i rozwagi”

– podaje przykłady państw z parlamentami unikameralnymi i bikameralnymi

– charakteryzuje zasady działania parlamentów w wybranych państwach

– porównuje funkcje parlamentów w systemach prezydenckich i parlamentarnych

– uzasadnia, które rozwiązanie uznaje za korzystniejsze (unikameralizm czy bikameralizm)

Działalność parlamentu w praktyce

– podaje rodzaje immunitetów

– wyjaśnia terminy: sesja plenarna, komisja parlamentarna, kworum, interpelacja, zapytanie poselskie

– podaje tryby pracy parlamentu

– wymienia rodzaje większości w parlamencie

– charakteryzuje rolę immunitetu parlamentarnego

– charakteryzuje sesyjny i permanentny tryb pracy parlamentu

– charakteryzuje rodzaje większości w parlamencie

– charakteryzuje rodzaje immunitetów (formalny i materialny)

– opisuje mechanizm tworzenia koalicji rządowej

– wyjaśnia różnicę między immunitetem formalnym i materialnym

– wyjaśnia rolę opozycji w pracy parlamentu

– przedstawia procedurę tworzenia prawa przez parlament

– ocenia zasadność immunitetu parlamentarnego

Władza wykonawcza w państwie demokratycznym

– podaje przykłady urzędujących głów państw (monarchów

i prezydentów)

– wymienia rodzaje elekcji głowy państwa

(powszechna – bezpośrednia, powszechna – pośrednia, pośrednia)

– charakteryzuje kompetencje rządu w państwie demokratycznym

– charakteryzuje uprawnienia głowy państwa

– charakteryzuje relacje między rządem a głową państwa

– charakteryzuje uprawnienia głowy państwa w wybranym państwie

– przedstawia różnice między egzekutywą otwartą a zamkniętą

– charakteryzuje rodzaje elekcji głowy państwa

(powszechna – bezpośrednia, powszechna – pośrednia, pośrednia)

– wyjaśnia, jaką rolę we współczesnych państwach może pełnić głowa państwa

– wyjaśnia, na czym polegają relacje między rządem a głową państwa w poszczególnych systemach politycznych

– uzasadnia, z czego wynikają różnice w pozycji głowy państwa

– ocenia zasadność funkcjonowania głowy państwa wraz z premierem

Współczesna demokracja w Polsce i na świecie

– rozpoznaje i podaje przykłady przejawów populizmu

– wymienia metody walki partii politycznych o elektorat

– podaje przykłady łamania zasad i procedur demokratycznych w życiu publicznym – w państwie, społeczności lokalnej i życiu szkoły

– charakteryzuje problemy polityki bezpieczeństwa socjalnego

– przedstawia sposoby, jakimi partie polityczne walczą o elektorat

– charakteryzuje, na czym polega kampania pozytywna i negatywna

– wyjaśnia, jaką rolę w państwie demokratycznym pełnią ruchy obywatelskiego sprzeciwu i emancypacji

– charakteryzuje działalność państwa opiekuńczego i liberalnego w zakresie polityki bezpieczeństwa socjalnego

– wyjaśnia, dlaczego populizm stanowi zagrożenie dla demokracji

– wyjaśnia, na czym polega marketing polityczny

– charakteryzuje zasady postępowania polityka, który chce odnieść sukces

– ocenia metody, jakimi partie polityczne walczą o elektorat, według standardów demokracji

Patologie życia publicznego

– wymienia zagrożenia demokracji

– wymienia patologie życia publicznego

– charakteryzuje wybraną patologię życia publicznego

– charakteryzuje zagrożenia demokracji (dyktatura większości, demokracja narzucona, problemy ekonomiczne)

– charakteryzuje patologie życia publicznego (np. korupcja, nepotyzm, klientelizm)

– omawia na przykładach patologie życia publicznego

– przedstawia sposoby zwiększania poziomu partycypacji

– przedstawia najbardziej zauważalne zagrożenia demokracji w Polsce

– wyjaśnia, dlaczego patologie życia publicznego wpływają destrukcyjnie na życie publiczne

– wyjaśnia, dlaczego podejmowanie decyzji na drodze większości może stanowić zagrożenie dla demokracji

– wyjaśnia, dlaczego tak wielu obywateli nie uczestniczy w życiu politycznym

– ocenia skutki patologii władzy

Powtórzenie wiadomości

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 40%–50%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 51%–70%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 71%–90%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 91%–99%

– opanował materiał powtórzeniowy na poziomie 100%

Analiza tekstów źródłowych

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 40%–50%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 51%–70%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 71%–90%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 91%–99%

– udziela prawidłowych odpowiedzi na poziomie 100%

Sprawdzian wiadomości

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 40%–50%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 51%–70%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 71%–90%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 91%–99%

– rozwiązuje zadania testowe na poziomie 100%