Wymagania edukacyjne z wos-u klasa 1F rok szkolny 2018/19   A.Podemska- Bergmann

 

 

 

 

 

 

 

1. Obywatelstwo polskie i unijne

 

 

Wymagania ogólne:

 

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat sposobu, w jaki prawo reguluje życie obywateli; wyraża własne zdanie w wybranych sprawach na różnych forach publicznych i uzasadnia je.

 

II. Rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów.

Uczeń rozpoznaje prawne aspekty codziennych problemów życiowych i szuka ich rozwiązania.

 

IV. Znajomość zasad i procedur demokracji.

Uczeń wyjaśnia znaczenie prawa dla funkcjonowania demokratycznego państwa i rozpoznaje

przypadki jego łamania.

 

Wymagania szczegółowe:

1. Młody obywatel w urzędzie.

Uczeń:

1) wyjaśnia, jak nabywa się obywatelstwo polskie i unijne.

 

2. Proces wyborczy

 

 

Wymagania ogólne:

 

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat sposobu, w jaki prawo reguluje życie obywateli; wyraża własne zdanie w wybranych sprawach na różnych forach publicznych i uzasadnia je.

 

III. Współdziałanie w sprawach publicznych.

Uczeń współpracuje z innymi – planuje, dzieli się zadaniami i wywiązuje się z nich.

 

IV. Znajomość zasad i procedur demokracji.

Uczeń wyjaśnia znaczenie prawa dla funkcjonowania demokratycznego państwa i rozpoznaje

przypadki jego łamania.

 

Wymagania szczegółowe:

1. Młody obywatel w urzędzie.

Uczeń:

3) podaje formalne warunki, jakie spełnić musi obywatel, by wziąć udział w wyborach.

 

3. Życie publiczne

 

 

Wymagania ogólne:

 

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat sposobu, w jaki prawo reguluje życie obywateli; wyraża własne zdanie w wybranych sprawach na różnych forach publicznych i uzasadnia je.

 

II. Rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów.

Uczeń rozpoznaje prawne aspekty codziennych problemów życiowych i szuka ich rozwiązania.

 

III. Współdziałanie w sprawach publicznych.

Uczeń współpracuje z innymi – planuje, dzieli się zadaniami i wywiązuje się z nich.

 

Wymagania szczegółowe:

1. Młody obywatel w urzędzie.

Uczeń:

5) wyjaśnia, co może zrobić obywatel, gdy nie zgadza się z decyzją urzędu;

6) sporządza urzędowy wniosek, skargę i odwołanie.

 

4. Jak załatwić sprawę w urzędzie?

 

 

Wymagania ogólne:

 

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat sposobu, w jaki prawo reguluje życie obywateli; wyraża własne zdanie w wybranych sprawach na różnych forach publicznych i uzasadnia je.

 

II. Rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów.

Uczeń rozpoznaje prawne aspekty codziennych problemów życiowych i szuka ich rozwiązania.

 

III. Współdziałanie w sprawach publicznych.

Uczeń współpracuje z innymi – planuje, dzieli się zadaniami i wywiązuje się z nich.

 

Wymagania szczegółowe:

1. Młody obywatel w urzędzie. Uczeń:

2) ustala, w jakim urzędzie i w jaki sposób uzyskuje się dowód osobisty, paszport, prawo jazdy, jak rejestruje się motocykl i samochód;

6) sporządza urzędowy wniosek, skargę i odwołanie.

 

5. Informacja publiczna i e-urząd

 

 

Wymagania ogólne:

 

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat sposobu, w jaki prawo reguluje życie obywateli; wyraża własne zdanie w wybranych sprawach na różnych forach publicznych i uzasadnia je.

 

II. Rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów.

Uczeń rozpoznaje prawne aspekty codziennych problemów życiowych i szuka ich rozwiązania.

 

III. Współdziałanie w sprawach publicznych.

Uczeń współpracuje z innymi – planuje, dzieli się zadaniami i wywiązuje się z nich.

 

Wymagania szczegółowe:

1. Młody obywatel w urzędzie.

Uczeń:

4) uzyskuje informację publiczną na zadany temat w odpowiednim urzędzie;

5) wyjaśnia, co może zrobić obywatel, gdy nie zgadza się z decyzją urzędu;

6) sporządza urzędowy wniosek, skargę i odwołanie.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1. Prawo i jego funkcje

 

 

Wymagania ogólne:

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat sposobu, w jaki prawo reguluje życie obywateli.

 

Wymagania szczegółowe:

2. Prawo i sądy. Uczeń:

1) wyjaśnia, co to jest prawo i czym różnią się normy prawne od norm religijnych, moralnych i obyczajowych;

2) wymienia podstawowe zasady prawa (prawo nie działa wstecz, domniemanie niewinności, nie ma winy bez prawa, nieznajomość prawa szkodzi) i wyjaśnia konsekwencje ich łamania.

 

2. Źródła i obszary prawa

 

 

Wymagania ogólne:

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat sposobu, w jaki prawo reguluje życie obywateli.

 

Wymagania szczegółowe:

2. Prawo i sądy. Uczeń:

3) wymienia źródła prawa; znajduje wskazany akt prawny i interpretuje proste przepisy prawne.

 

3. Gałęzie prawa wewnętrznego

 

 

Wymagania ogólne:

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat sposobu, w jaki prawo reguluje życie obywateli.

 

Wymagania szczegółowe:

2. Prawo i sądy. Uczeń:

4) wyjaśnia różnice między prawem cywilnym, karnym i administracyjnym; wskazuje, w jakim kodeksie można znaleźć przepisy dotyczące konkretnej sprawy.

 

4. Władza sądownicza w Polsce

 

 

Wymagania ogólne:

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat sposobu, w jaki prawo reguluje życie obywateli.

 

V. Znajomość podstaw ustroju Rzeczypospolitej Polskiej.

 

Uczeń opisuje sposób i zakres działania organów władzy sądowniczej oraz organów ścigania w Rzeczypospolitej Polskiej.

 

Wymagania szczegółowe:

2. Prawo i sądy. Uczeń:

5) uzasadnia potrzebę niezależności i niezawisłości sędziów.

 

 

 

5. Postępowanie sądowe

 

 

Wymagania ogólne:

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat sposobu, w jaki prawo reguluje życie obywateli.

 

II. Rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów.

Uczeń rozpoznaje prawne aspekty codziennych problemów życiowych i szuka ich rozwiązania.

 

III. Współdziałanie w sprawach publicznych.

Uczeń sprawnie korzysta z procedur i możliwości, jakie stwarzają obywatelom instytucje życia publicznego.

 

V. Znajomość podstaw ustroju Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń opisuje sposób i zakres działania organów władzy sądowniczej oraz organów ścigania w Rzeczypospolitej Polskiej.

 

Wymagania szczegółowe:

2. Prawo i sądy. Uczeń:

6) przedstawia uczestników i przebieg procesu sądowego: cywilnego i karnego; uzasadnia znaczenie mediacji;

7) wymienia główne prawa, jakie przysługują ofierze, sprawcy i świadkowi przestępstwa;

8) pisze pozew w wybranej sprawie cywilnej i zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa (według wzoru).

 

6. Organy ścigania

 

 

Wymagania ogólne:

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat sposobu, w jaki prawo reguluje życie obywateli.

 

II. Rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów.

Uczeń rozpoznaje prawne aspekty codziennych problemów życiowych i szuka ich rozwiązania.

 

III. Współdziałanie w sprawach publicznych.

Uczeń sprawnie korzysta z procedur i możliwości, jakie stwarzają obywatelom instytucje życia publicznego.

 

V. Znajomość podstaw ustroju Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń opisuje sposób i zakres działania organów władzy sądowniczej oraz organów ścigania w Rzeczypospolitej Polskiej.

 

Wymagania szczegółowe:

3. Bezpieczeństwo. Uczeń:

1) charakteryzuje najważniejsze zadania prokuratury i policji;

2) przedstawia uprawnienia policjantów i innych służb porządkowych; rozpoznaje przejawy ich naruszania.

 

7. Nieletni wobec prawa

 

 

Wymagania ogólne:

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat sposobu, w jaki prawo reguluje życie obywateli.

 

II. Rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów.

Uczeń rozpoznaje prawne aspekty codziennych problemów życiowych i szuka ich rozwiązania.

 

III. Współdziałanie w sprawach publicznych.

Uczeń sprawnie korzysta z procedur i możliwości, jakie stwarzają obywatelom instytucje życia publicznego.

 

V. Znajomość podstaw ustroju Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń opisuje sposób i zakres działania organów władzy sądowniczej oraz organów ścigania w Rzeczypospolitej Polskiej.

 

Wymagania szczegółowe:

3. Bezpieczeństwo. Uczeń:

3) nawiązuje kontakt (osobisty, telefoniczny lub mailowy) z funkcjonariuszem policji (np. dzielnicowym) i na podstawie uzyskanych informacji sporządza notatkę lub wykres dotyczący przestępczości w swojej okolicy;

4) wymienia przestępstwa, których ofiarą najczęściej padają młodzi ludzie; wie, jak można próbować ich uniknąć i przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w sytuacji zagrożenia;

5) wyjaśnia, na jakich zasadach nieletni odpowiadają za popełnienie przestępstwa (środki wychowawcze i poprawcze);

6) przedstawia przepisy prawne dotyczące sprzedaży i konsumpcji alkoholu, papierosów i narkotyków i wskazuje na konsekwencje ich łamania.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1. Czym są prawa człowieka?

 

 

Wymagania ogólne:

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat sposobu, w jaki prawo reguluje życie obywateli.

 

VI. Znajomość praw człowieka i sposobów ich ochrony.

Uczeń wyjaśnia podstawowe prawa człowieka, rozpoznaje przypadki ich naruszania i wie, jak można je chronić.

 

Wymagania szczegółowe:

5. Prawa człowieka. Uczeń:

1) przedstawia krótko historię praw człowieka i ich generacje; wymienia najważniejsze dokumenty z tym związane;

2) wymienia podstawowe prawa i wolności człowieka; wyjaśnia, co oznacza, że są one powszechne, przyrodzone i niezbywalne;

3) podaje najważniejsze postanowienia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Konwencji o Prawach Dziecka.

 

2. Międzynarodowy system ochrony praw człowieka

 

 

Wymagania ogólne:

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat sposobu, w jaki prawo reguluje życie obywateli.

 

VI. Znajomość praw człowieka i sposobów ich ochrony.

Uczeń wyjaśnia podstawowe prawa człowieka, rozpoznaje przypadki ich naruszania i wie, jak można je chronić.

 

Wymagania szczegółowe:

6. Ochrona praw i wolności. Uczeń:

3) uzasadnia znaczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu;

4) przedstawia na przykładach działania podejmowane przez ludzi i organizacje pozarządowe broniące praw człowieka; w miarę swoich możliwości włącza się w wybrane działania (np. podpisuje apel, prowadzi zbiórkę darów).

 

3. Ochrona praw i wolności w Polsce

 

 

Wymagania ogólne:

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat sposobu, w jaki prawo reguluje życie obywateli.

 

III. Współdziałanie w sprawach publicznych.

Uczeń sprawnie korzysta z procedur i możliwości, jakie stwarzają obywatelom instytucje życia publicznego.

 

VI. Znajomość praw człowieka i sposobów ich ochrony.

Uczeń wyjaśnia podstawowe prawa człowieka, rozpoznaje przypadki ich naruszania i wie, jak można je chronić.

 

Wymagania szczegółowe:

5. Prawa człowieka. Uczeń:

6) wyjaśnia, na czym polegają: prawo do prywatności, w tym do ochrony danych osobowych i prawa obywatela w kontaktach z mediami.

 

6. Ochrona praw i wolności. Uczeń:

1) przedstawia główne środki ochrony praw i wolności w Polsce;

2) opisuje sposób działania Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka; pisze prostą skargę do jednego z nich (według wzoru).

 

4. Łamanie praw człowieka

 

 

Wymagania ogólne:

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat sposobu, w jaki prawo reguluje życie obywateli; wyraża własne zdanie w wybranych sprawach na różnych forach publicznych i uzasadnia je; jest otwarty na odmienne poglądy.

 

V. Znajomość podstaw ustroju Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń opisuje sposób i zakres działania organów władzy sądowniczej oraz organów ścigania w Rzeczypospolitej Polskiej.

 

Wymagania szczegółowe:

5. Prawa człowieka. Uczeń:

4) znajduje w środkach masowego przekazu (w tym w Internecie) informacje o przypadkach łamania praw człowieka na świecie;

5) bierze udział w debacie klasowej, szkolnej lub internetowej na temat wolności słowa lub innych praw i wolności.

 

6. Ochrona praw i wolności. Uczeń:

5) rozpoznaje przejawy rasizmu, szowinizmu, antysemityzmu i ksenofobii; uzasadnia potrzebę przeciwstawiania się im oraz przedstawia możliwości zaangażowania się w wybrane działania na rzecz równości i tolerancji;

6) znajduje informacje o naruszaniu praw człowieka w wybranej dziedzinie (np. prawa kobiet, prawa dziecka, wolność wyznania, prawo do edukacji, prawa humanitarne) i projektuje działania, które mogą temu zaradzić.

 

5. Powtórzenie wiadomości

 

 

DZIAŁ IV. EDUKACJA I PRACA

 

 

 

 

 

1. System edukacji w Polsce

 

 

Wymagania ogólne:

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat sposobu, w jaki prawo reguluje życie obywateli.

 

II. Rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów.

Uczeń rozpoznaje prawne aspekty codziennych problemów życiowych i szuka ich rozwiązania.

 

III. Współdziałanie w sprawach publicznych.

Uczeń sprawnie korzysta z procedur i możliwości, jakie stwarzają obywatelom instytucje życia publicznego.

 

Wymagania szczegółowe:

4. Edukacja i praca w Polsce i Unii Europejskiej. Uczeń:

1) wymienia prawa i obowiązki ucznia; wyszukuje gwarantujące je przepisy prawa oświatowego (np. w ustawie, statucie szkoły) oraz przepisy zawarte w innych aktach prawnych (np. w Konstytucji RP);

2) rozpoznaje przypadki naruszania praw ucznia i w razie potrzeby podejmuje odpowiednie kroki w celu ich ochrony.

 

2. Polskie szkoły wyższe

 

 

Wymagania ogólne:

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

Uczeń gromadzi i wykorzystuje informacje potrzebne do zaplanowania dalszej nauki i kariery zawodowej.

 

II. Rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów.

Uczeń rozpoznaje prawne aspekty codziennych problemów życiowych i szuka ich rozwiązania.

 

Wymagania szczegółowe:

4. Edukacja i praca w Polsce i Unii Europejskiej. Uczeń:

3) omawia na wybranych przykładach zasady przyjmowania do szkół wyższych.

 

3. Kształcenie za granicą

 

 

Wymagania ogólne:

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

Uczeń gromadzi i wykorzystuje informacje potrzebne do zaplanowania dalszej nauki i kariery zawodowej.

 

Wymagania szczegółowe:

4. Edukacja i praca w Polsce i Unii Europejskiej. Uczeń:

4) przedstawia warunki podejmowania przez młodych Polaków nauki w Unii Europejskiej oraz wyszukuje informacje na ten temat odnoszące się do wybranego państwa.

 

4. Podróżowanie po Europie i świecie

 

 

Wymagania ogólne:

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat sposobu, w jaki prawo reguluje życie obywateli.

 

Wymagania szczegółowe:

4. Edukacja i praca w Polsce i Unii Europejskiej. Uczeń:

5) wyjaśnia, co wynika z wejścia Polski do strefy Schengen; zna zasady bezpiecznego podróżowania po Europie i świecie (unikanie ryzyka, postępowanie w razie kradzieży lub wypadku, możliwości uzyskania pomocy, w tym opieki zdrowotnej).

 

5. Praca w Polsce i za granicą

 

 

Wymagania ogólne:

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat sposobu, w jaki prawo reguluje życie obywateli; gromadzi i wykorzystuje informacje potrzebne do zaplanowania dalszej nauki i kariery zawodowej.

 

II. Rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów.

Uczeń rozpoznaje prawne aspekty codziennych problemów życiowych i szuka ich rozwiązania.

 

III. Współdziałanie w sprawach publicznych.

Uczeń sprawnie korzysta z procedur i możliwości, jakie stwarzają obywatelom instytucje życia publicznego.

 

Wymagania szczegółowe:

4. Edukacja i praca w Polsce i Unii Europejskiej. Uczeń:

6) wyjaśnia, jakie możliwości zarabiania mają młodzi ludzie, jakie umowy mogą

zawierać i jakie są zasady opodatkowania ich dochodów;

7) omawia ogólne zasady podejmowania pracy i zakładania własnych przedsiębiorstw w Unii Europejskiej (na podstawie informacji z Internetu); sporządza Europass-CV.

 

6. Powtórzenie wiadomości