Wymagania
edukacyjne na poszczególne oceny − Ponad
słowami klasa 1 d/e – część 1 i 2
Prezentowane wymagania
edukacyjne są zintegrowane z planem wynikowym autorstwa Magdaleny Lotterhoff,
będącego propozycją realizacji materiału zawartego w podręczniku Ponad słowami
w pierwszym i drugim semestrze klasy 1. Wymagania dostosowano do
sześciostopniowej skali ocen.
Numer i temat
lekcji |
Wymagania
konieczne (ocena
dopuszczająca) Uczeń: |
Wymagania
podstawowe (ocena
dostateczna) Uczeń potrafi
to, |
Wymagania
rozszerzające (ocena dobra) Uczeń potrafi
to, co na ocenę dostateczną oraz: |
Wymagania
dopełniające (ocena bardzo
dobra) Uczeń potrafi
to, co |
Wymagania
wykraczające (ocena
celująca) Uczeń: potrafi
to, |
ANTYK – O EPOCE |
|||||
2. Fundamenty kultury
europejskiej |
•
wyjaśnia znaczenie słów: antyk, klasyczny, monoteizm i politeizm, antropocentryzm •
wskazuje różnice między politeizmem i monoteizmem •
tłumaczy, co oznacza pojęcie imperium
rzymskie i odnosi je do właściwego okresu historycznego •
podaje datę upadku cesarstwa zachodniorzymskiego i przedstawia znaczenie tego
wydarzenia w określaniu ram czasowych epoki |
• wyjaśnia znaczenie
słów: judaizm, chrześcijaństwo, miasto-państwo, demokracja oraz imperium
i używa ich w odpowiednim kontekście • właściwie stosuje
w swoich wypowiedziach przymiotnik klasyczny • wykorzystuje pojęcia miasto-państwo i
demokracja do opisu form ustrojowych starożytnej Grecji |
•
określa, na czym polegało przełomowe znaczenie wynalazku pisma •
podaje etymologię i wyjaśnia sens słowa antropocentryzm
w kontekście kultury antyku |
•
omawia ideę kalokagatii jako ideału człowieczeństwa •
wypowiada się na temat fundamentalnej roli starożytności klasycznej w
historii kultury europejskiej |
•
wyjaśnia, kim był Perykles i odnosi tę postać do złotego wieku w kulturze
greckiej •
przedstawia znaczenie prawa rzymskiego dla rozwoju późniejszych kodyfikacji
prawnych •
podaje datę podziału cesarstwa rzymskiego na wschodnie i zachodnie •
tłumaczy, co oznacza pojęcie agora |
3. i 4. Poglądy filozoficzne starożytnych Greków |
•
wymienia imiona najważniejszych filozofów starożytnej Grecji: Sokratesa,
Platona i Arystotelesa •
podaje najważniejsze założenia filozofii stoickiej i epikurejskiej |
•
wymienia podstawowe założenia filozofii Sokratesa, Platona i Arystotelesa •
czyta ze zrozumieniem fragment Uczty Platona
i objaśnia platońską metaforę jaskini •
określa etymologię oraz znaczenie słowa filozofia |
•
tłumaczy, co oznacza pojęcie materializm
w odniesieniu do filozofii przyrody •
określa sens wyrazu idealizm w
kontekście filozofii Platona •
wyjaśnia znaczenie słowa cnota i
odnosi je do filozofii Sokratesa |
• wyjaśnia znaczenie
pojęcia arche • opisuje
zasadę złotego środka w odniesieniu
do filozofii Arystotelesa • objaśnia sens
słów: cynizm, hedonizm, sofistyka |
•
określa pochodzenie słów akademia i liceum •
przedstawia główne poglądy Heraklita z Efezu |
5. i 6. Sztuka antyku |
•
rozróżnia porządki architektoniczne: dorycki, joński i koryncki •
rozpoznaje najważniejsze zabytki starożytnej Grecji i starożytnego Rzymu |
•
podaje główne cechy sztuki antycznej •
wymienia rzymskie wynalazki architektoniczne: arkadę oraz kopułę i wskazuje je na przykładach konkretnych zabytków •
wyjaśnia znaczenie pojęć: polichromia,
fresk, mozaika, kompozycja dzieła, arkada, kariatyda, kolumna, akwedukt, Koloseum, kopuła, łuk triumfalny |
•
omawia znaczenie harmonii w sztuce antyku •
tłumaczy, czym jest kanon •
objaśnia sens pojęcia mimesis jako
kategorii sztuki antycznej |
• charakteryzuje
antyczny ideał piękna • dokonuje
analizy dzieła sztuki według następujących kryteriów: stosunek do natury,
kompozycja, sposób ukazania tematu, kontekst kulturowy i filozoficzny |
•
wypowiada się na temat ceramiki antycznej •
przedstawia najistotniejsze informacje na temat muzyki w antyku •
rozróżnia okresy klasyczny i hellenistyczny w historii sztuki starożytnej
Grecji i przyporządkowuje im odpowiednie dzieła |
7. Teatr antyczny |
• wymienia nazwy
rodzajów literackich i definiuje dramat • wskazuje
podstawowe elementy budowy teatru greckiego – orchestrę, proscenium, skene,
parodos • wyjaśnia, na
czym polegała zasada trzech jedności • przytacza
tytuły przynajmniej dwóch tragedii Sofoklesa (Król Edyp i Antygona) |
• rozróżnia
antyczne gatunki dramatyczne: tragedię, komedię i dramat satyrowy • opisuje
podstawowe elementy budowy teatru greckiego – orchestrę, proscenium, skene,
parodos • przedstawia
budowę dramatu antycznego |
•
omawia historię narodzin teatru •
swobodnie posługuje się pojęciami i wyrażeniami: dytyramb, koryfeusz, agon, chór, koturny, maska, deus ex machina,
amfiteatr |
• określa rolę
trzech pisarzy – Ajschylosa, Eurypidesa i Sofoklesa – w rozwoju dramatu |
•
podaje etymologię słowa tragedia •
omawia wpływ tragików greckich: Ajschylosa, Eurypidesa i Sofoklesa oraz
komediopisarza Arystofanesa na rozwój teatru |
ANTYK – TEKSTY
Z EPOKI |
|||||
8. i 9. Mitologia Greków i Rzymian |
• na podstawie
fragmentu Mitologii Jana
Parandowskiego relacjonuje powstanie świata i bogów według wierzeń Greków • streszcza mit
o Orfeuszu • wymienia
imiona najważniejszych bogów greckich (Zeus, Posejdon, Hades, Hera, Hestia,
Demeter, Afrodyta, Apollo, Ares, Atena, Hermes i Hefajstos) |
• wyjaśnia
znaczenie pojęcia mit na tle
wierzeń świata starożytnego • odróżnia mit
od legendy i baśni • charakteryzuje
rodzaje mitów: kosmogoniczne, teogoniczne, antropogeniczne oraz genealogiczne
i podaje konkretne przykłady każdego z nich • opisuje
najważniejszych bogów greckich: Zeusa, Posejdona, Hadesa, Herę, Hestię,
Demeter, Afrodytę, Apolla, Aresa, Atenę, Hermesa i Hefajstosa, Artemidę,
Uranosa, Gaję, Kronosa, Reę |
• używa ze
zrozumieniem pojęć sacrum i profanum • tłumaczy
znaczenie pojęcia antropomorfizm i
odnosi je do mitów greckich • interpretuje
mit o Orfeuszu |
•
wyjaśnia znaczenie pojęcia archetyp
w kontekście mitu o Orfeuszu |
• na podstawie
mitów o Prometeuszu i Syzyfie określa sens pojęcia archetyp • tłumaczy,
czym były misteria eleuzyńskie • interpretuje
mit o rodzie Labdakidów |
12. i 13. U źródeł poezji – liryka grecka |
• omawia
podział na rodzaje literackie • wymienia
nazwy gatunków lirycznych uprawianych w antyku |
• podaje
definicje gatunków lirycznych: pieśni, trenu, anakreontyka, ody, elegii,
poezji tyrtejskiej • definiuje patriotyzm
w kontekście utworu Tyrtajosa • wymienia
twórców starożytnej liryki greckiej: Tyrtajosa, Safonę, Anakreonta |
•
charakteryzuje poezję tyrtejską na przykładzie wiersza Tyrtajosa •
interpretuje poezję Anakreonta w odniesieniu do filozofii epikurejskiej •
porównuje liryki Tyrtajosa z wierszami Anakreonta •
omawia twórczość poetów starożytnej Grecji: Tyrtajosa, Safony, Anakreonta |
• szczegółowo
analizuje i interpretuje wiersze, używając terminologii z zakresu teorii
literatury (rodzaj liryki, podmiot liryczny, sytuacja liryczna) i wskazując zastosowane
w utworze środki wyrazu artystycznego oraz określając ich funkcje |
•
interpretuje liryki Tyrtajosa, Anakreonta i Safony, odnosząc je do
światopoglądu starożytnych Greków •
ocenia formę i styl poznanych liryków |
14., 15. i 16. Homer – początki epiki |
• określa
tematykę przeczytanego fragmentu Iliady • uzasadnia
przynależność eposu do epiki |
• wymienia
cechy eposu homeryckiego • wyjaśnia, na
czym polega specyfika porównania homeryckiego i wskazuje odpowiednie
przykłady w tekście • tłumaczy
znaczenie pojęcia stały epitet i podaje
przykłady takich epitetów z eposu homeryckiego • wyjaśnia, co
oznacza wyrażenie koń trojański |
•
relacjonuje główne wątki Iliady •
odróżnia inwokację od apostrofy •
omawia na przykładach istotę toposu |
• rozpoznaje i
wskazuje cechy stylu podniosłego • charakteryzuje
głównych bohaterów Iliady |
•
wymienia imiona drugoplanowych bohaterów Iliady:
Andromacha, Priam, Kasandra, Helena, Parys, Laokoon •
konfrontuje historię o Laokoonie z rzeźbą Grupa
Laokoona •
omawia tematykę, toposy i przesłanie Odysei •
wyjaśnia znaczenie pojęcia homo viator |
*18. Poetyka normatywna według
Arystotelesa |
• wyjaśnia
pojęcie poetyka normatywna i odnosi
je do traktatu Poetyka Arystotelesa |
• wypowiada
się na temat dokonań Arystotelesa |
• omawia
zagadnienie katharsis jako jednej z
podstawowych kategorii tragedii greckiej • definiuje
zasady mimesis oraz decorum |
• wypowiada
się na temat funkcji zasad mimesis i
decorum w budowie tekstu
literackiego |
•
przywołuje szerokie konteksty traktatu Arystotelesa i nawiązania do niego |
*19., 20., 21. i 22. Król Edyp Sofoklesa |
• streszcza
tragedię Król Edyp Sofoklesa |
• wskazuje w
tekście elementy budowy dramatu antycznego • omawia
zasadę trzech jedności na przykładzie utworu Sofoklesa • charakteryzuje
głównego bohatera tragedii • wymienia
funkcje chóru w dramacie antycznym, odwołując się do przykładów z tekstu |
• wyjaśnia
istotę tragizmu w kontekście treści utworu • na
przykładzie działań Edypa określa funkcjonowanie ironii tragicznej • przedstawia,
na czym polega wina tragiczna w odniesieniu do losów głównego bohatera |
• analizuje
zagadnienie fatum w świecie starożytnych Greków, odnosząc się do treści Króla Edypa • posługuje
się pojęciem hybris przy
charakteryzowaniu postaci Edypa • objaśnia
zagadnienie katharsis jako jednej z
podstawowych kategorii tragedii greckiej |
•
streszcza mit o rodzie Labdakidów •
wyjaśnia na przykładzie Króla Edypa,
na czym polega zasada decorum |
23. i 24. Liryka rzymska – Horacy |
• przedstawia
postać Horacego • określa
pochodzenie pojęcia mecenas sztuki
w nawiązaniu do biografii Horacego • wyjaśnia
znaczenie pojęcia horacjanizm |
• podaje cechy
charakterystyczne pieśni (ód) • rozpoznaje
rodzaj liryki omawianego utworu, jego adresata, sposób kreacji podmiotu
lirycznego i sytuacji lirycznej • określa
problematykę utworu |
• definiuje
zasadę decorum i odnosi ją do
wybranych utworów literatury starożytnej • sytuuje
treść ody w kontekście poznanych filozofii • wskazuje zastosowane
w utworze środki wyrazu artystycznego |
•
pisze analizę i interpretację wiersza Horacego |
•
przywołuje szerokie konteksty twórczości Horacego i nawiązania do niej |
ANTYK – NAUKA
O JĘZYKU |
|||||
25. i 26. Retoryka |
• wyjaśnia
znaczenie pojęcia retoryka • wyróżnia
argumenty rzeczowe, logiczne i emocjonalne |
• prezentuje
na przykładach różne typy argumentów – rzeczowe, logiczne i emocjonalne • wymienia
etapy przygotowania wypowiedzi ustnej |
• wyjaśnia znaczenie
słowa perswazja i wskazuje odmiany
perswazji: propagandę oraz agitację • realizuje w
praktyce etapy przygotowania wypowiedzi ustnej |
•
rozpoznaje manipulację językową i najczęstsze chwyty erystyczne •
tworzy konspekt dłuższej wypowiedzi ustnej •
podczas wypowiadania się zwraca uwagę na mowę ciała |
•
rozpoznaje i analizuje wypowiedź propagandową |
ANTYK –
PODSUMOWANIE I POWTÓRZENIE |
|||||
27. Podsumowanie
wiadomości na temat kultury antycznej |
• streszcza
główne tezy fragmentu tekstu Ernsta Hansa Gombricha O sztuce • relacjonuje
fragment prozy Tadeusza Borowskiego U
nas, w Auschwitzu… |
• prezentuje
własne wrażenia wynikające z lektury fragmentu tekstu Tadeusza Borowskiego |
• podsumowuje
dziedzictwo antyku |
•
podejmuje dyskusję na temat roli artysty w czasach antyku i obecnie •
bierze udział w dyskusji na temat zagrożeń myślenia idealistycznego |
•
pisze pracę, w której zawiera swój pogląd na temat dziedzictwa antyku |
28. Powtórzenie
wiadomości |
• przytacza
najważniejsze fakty, sądy i opinie na temat antyku |
• wykorzystuje
najważniejsze konteksty wywodzące się z twórczości antycznej |
• wyciąga
wnioski na tematy związane z twórczością antyczną • określa
własne stanowisko w kwestii dziedzictwa antyku |
•
zabiera głos w dyskusji na tematy związane z antykiem i stosuje odpowiednie
argumenty •
w swoich wypowiedziach dokonuje uogólnień, podsumowań i porównań |
•
wykorzystuje bogate konteksty wywodzące się z twórczości antycznej •
formułuje i rozwiązuje problemy badawcze związane z twórczością antyku |
ANTYK –
NAWIĄZANIA |
|||||
29. Śladami
antyku |
• rozpoznaje
wpływy kultury starożytnej w różnych dziełach sztuki |
• wymienia
elementy kultury starożytnej obecne w dzisiejszym świecie |
• omawia znany
sobie przykład inspiracji kulturą antyku |
•
podaje przykłady wpływu sztuki starożytnej na twórczość kolejnych epok |
•
omawia stosunek poszczególnych okresów w historii kultury do dziedzictwa
antyku |
*30. Kto jest
barbarzyńcą? |
•
czyta ze zrozumieniem fragmenty tekstów Zbigniewa Herberta Barbarzyńca w ogrodzie i Mieczysława Jastruna Mit
śródziemnomorski • relacjonuje
opinię Mieczysława Jastruna o starożytnych Grekach |
• odnosi tekst
utworu Zbigniewa Herberta do poznanych dzieł architektury starożytnej Grecji • rozpoznaje polemiczny
charakter tekstu Mieczysława Jastruna |
• interpretuje
tytuł tekstu Herberta, odwołując się do toposów (m.in. ogrodu, arkadii,
barbarzyńcy) • porównuje
tezy zawarte w tekstach Jastruna i Herberta |
•
podejmuje dyskusję na temat dziedzictwa antyku •
interpretuje słowo barbarzyńca w
kontekście obu fragmentów |
•
przywołuje szerokie konteksty i nawiązania obu przeczytanych tekstów |
31. Mitologia
współcześnie |
• streszcza
mit o Dedalu i Ikarze • czyta ze
zrozumieniem fragment tekstu Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego Tragiczny koniec mitologii |
• streszcza
mit o Ledzie i Jowiszu • wyjaśnia znaczenie
słów demitologizacja i parodia na przykładzie utworu
Gałczyńskiego |
• interpretuje
rzeźbę Igora Mitoraja Ikaro Alato w
odniesieniu do kanonu sztuki antycznej oraz mitu o Dedalu i Ikarze |
•
omawia współczesne interpretacje mitologii starożytnych Greków i Rzymian |
•
tworzy parodię dowolnie wybranego mitu |
32. Safona w
poezji współczesnej |
• określa
tematykę fragmentu wiersza Marii Pawlikowskiej Jasnorzewskiej Róże dla Safony • nazywa
rodzaj liryki występujący w utworze |
• prezentuje
informacje na temat życia, legendy oraz twórczości Safony • określa
podmiot liryczny i adresata lirycznego utworu |
• wypowiada
się na temat kreacji podmiotu lirycznego • omawia
sytuację liryczną występującą w utworze Jasnorzewskiej |
•
wyjaśnia, na czym polega funkcja metafor w wierszu |
•
pisze analizę i interpretację wiersza |
33. Omówienie
filmu Troja |
• streszcza
fabułę filmu |
• porównuje
fabułę filmu z treścią mitu trojańskiego |
• posługuje
się nazwami gatunków filmowych i przyporządkowuje Troję do jednego z nich |
•
wypowiada się na temat scenografii, kostiumów, zdjęć, montażu, reżyserii, gry
aktorskiej oraz efektów specjalnych w Troi |
•
porównuje obraz Wolfganga Petersena z innymi dziełami filmowymi podejmującymi
wątki antyczne |
*34. Omówienie filmu Grek Zorba |
• wypowiada
się na temat swoich odczuć po obejrzeniu filmu |
• definiuje
żywioł dionizyjski i odnosi go do Alexisa Zorbasa – głównego bohatera filmu |
• porównuje Greka Zorbę z tragedią antyczną,
uwzględniając następujące elementy: przeznaczenie, konflikt tragiczny, winę
tragiczną, katharsis |
•
omawia znaczenia tańca w filmie i w antycznych obrzędach religijnych |
•
tworzy recenzję filmu |
BIBLIA – O
EPOCE |
|||||
36. Świat judeochrześcijański |
• podaje nazwy
religii wywodzących się z Biblii • wymienia podobieństwa
i różnice pomiędzy judaizmem a chrześcijaństwem |
• wymienia
nazwy religii chrześcijańskich i wskazuje podstawowe różnice pomiędzy nimi • wyjaśnia
znaczenie pojęcia Testament w
odniesieniu do Biblii |
• omawia
różnice pomiędzy Starym a Nowym Testamentem • wyjaśnia,
czym są Ewangelie i wymienia imiona ewangelistów |
•
analizuje relacje dogmatyczne i społeczne pomiędzy judaizmem i
chrześcijaństwem, a także pomiędzy wyznaniami chrześcijańskimi |
•
wyczerpująco opisuje jedną z religii wywodzących się z Biblii |
37. Biblia –
wiadomości wstępne |
• określa
pochodzenie słowa Biblia • prezentuje
podział ksiąg biblijnych |
• dokonuje
podziału ksiąg biblijnych na księgi historyczne, dydaktyczne oraz profetyczne
i podaje ich przykłady • wymienia
przekłady Biblii • określa, w jakich
językach została zapisana Biblia • wyjaśnia znaczenie
pojęć werset i alegoria |
• charakteryzuje
przekłady Biblii • wyjaśnia
znaczenie pojęć: kanon, teologia, symbol |
•
omawia funkcje Biblii – sakralną, poznawczą i estetyczną |
•
wymienia nazwy świętych ksiąg innych
religii |
BIBLIA –
TEKSTY Z EPOKI |
|||||
38. Księga
Rodzaju – dzieje początków świata i ludzkości |
• relacjonuje
powstanie świata i człowieka według Biblii |
• wyjaśnia
znaczenie frazeologizmu zakazany owoc • definiuje
pojęcia genesis i patriarcha |
• porównuje
biblijny opis stworzenia świata i człowieka z opisem mitologicznym |
•
interpretuje opowieść o zerwaniu owocu z drzewa zakazanego (o grzechu
pierworodnym) |
•
formułuje wypowiedź na temat wolnej
woli w kontekście opowieści o grzechu pierworodnym • interpretuje obraz Tycjana Grzech pierworodny i Williama Blake’a Bóg stwarzający wszechświat |
*39. W drodze do Ziemi
Obiecanej – Księga Wyjścia |
• relacjonuje
treść fragmentu Księgi Wyjścia |
• charakteryzuje relację między Bogiem a
człowiekiem na podstawie fragmentów Księgi Wyjścia |
• wypowiada
się na temat symboliki wydarzeń opisanych w Księdze Wyjścia |
•
przedstawia rolę Mojżesza w historii
judaizmu |
•
analizuje dzieła plastyczne
inspirowane Księgą Wyjścia |
40. Rozważania
o cierpieniu – Księga Hioba |
• opowiada
historię Hioba |
• omawia
relacje między Hiobem a Bogiem na podstawie fragmentu Biblii |
• interpretuje
przemianę postawy Hioba po rozmowie z Bogiem |
•
podejmuje dyskusję na temat sensu cierpienia i zgody Boga na istnienie zła
(teodycei) |
•
omawia problem cierpienia we
współczesnym świecie • interpretuje obraz Léona Bonnata w
kontekście historii Hioba |
42. Poezja
biblijna – Księga Psalmów |
•
przyporządkowuje psalmy do liryki • określa
rodzaj liryki oraz nadawcę i adresata psalmów • wyjaśnia
znaczenie pojęć psalm i psałterz |
• klasyfikuje
psalmy według poznanych kryteriów • podaje
przykłady paralelizmów |
• wypowiada się na temat związku psalmów z
muzyką • wskazuje środki
stylistyczne zastosowane w psalmach i omawia ich funkcje |
•
przedstawia obraz Boga wyłaniający się z psalmów |
•
porównuje tłumaczenia psalmów (z
Biblii Tysiąclecia, Jana Kochanowskiego i Czesława Miłosza) |
43. Biblijne
oblicza miłości – Pieśń nad Pieśniami |
• uzasadnia
przynależność Pieśni nad Pieśniami do liryki |
• charakteryzuje
relacje między Oblubieńcem a Oblubienicą • wyjaśnia
znaczenie wyrażenia miłość zmysłowa
w kontekście utworu |
• omawia
oddziaływanie Pieśni nad Pieśniami na zmysły, wskazując cytaty z tekstu • odnajduje
środki stylistyczne zastosowane w utworze i określa ich funkcję |
•
podejmuje dyskusję na temat przynależności Pieśni nad Pieśniami do kanonu
biblijnego •
wypowiada się na temat symbolicznej interpretacji Pieśni |
•
porównuje opis miłości zaprezentowany
w Pieśni nad Pieśniami z wybranymi utworami miłosnymi z kręgu popkultury • opisuje postać z obrazu Oblubienica Rossettiego i zestawia ją
z literackim pierwowzorem z Biblii |
44. Moralizatorski
sens przypowieści biblijnych |
• odczytuje
przypowieści na poziomie dosłownym i alegorycznym • tłumaczy
znaczenie pojęcia parabola |
• wymienia
elementy świata przedstawionego, zwracając uwagę na ich schematyczną
konstrukcję |
• wyjaśnia
funkcję schematycznej konstrukcji przypowieści i podaje przyczynę braku imion
bohaterów • odróżnia
przypowieść od exemplum |
•
uzasadnia sens posługiwania się formą przypowieści w Biblii •
wskazuje na średniowiecznej miniaturze Czterech
ewangelistów
atrybuty właściwe poszczególnym ewangelistom |
•
podejmuje dyskusję na temat
aktualności wzorców moralnych propagowanych w przypowieściach • podaje przykłady utworów literackich o
charakterze parabolicznym |
46. Wizja końca
świata w Apokalipsie św. Jana |
• streszcza
Księgę Apokalipsy na podstawie przeczytanych fragmentów |
• opisuje
jeźdźców Apokalipsy i charakteryzuje ich na podstawie ryciny Albrechta Dürera
Czterech jeźdźców Apokalipsy • definiuje
pojęcie eschatologii |
• wskazuje główne
cechy stylu Apokalipsy •
interpretuje symbole i alegorie znajdujące się w omawianym fragmencie |
•
wypowiada się na temat sposobów obrazowania i wywoływania nastroju grozy w
Apokalipsie •
porównuje biblijną Apokalipsę z innymi przedstawieniami końca świata |
•
pisze
analizę porównawczą Apokalipsy
i dowolnego dzieła prezentującego koniec świata (literackiego, malarskiego
bądź filmowego) |
*47. O miłości bliźniego –
Pierwszy list św. Jana Apostoła |
• omawia obraz
miłości wyłaniający się z listu św. Jana • wyjaśnia
znaczenie pojęć kazanie i list apostolski |
• dostrzega i
charakteryzuje rewolucyjność nauki Jezusa z Nazaretu zawartej w liście św.
Jana |
• podejmuje
dyskusję na temat funkcjonowania przykazania miłości bliźniego |
•
porównuje obraz Fra Angelica Kazanie na górze z treścią
listu św. Jana |
•
przywołuje szerokie konteksty listu św. Jana i nawiązania do niego |
BIBLIA – NAUKA
O JĘZYKU |
|||||
49. Style wypowiedzi |
• wymienia
style funkcjonalne obecne w języku polskim i rozpoznaje je w praktyce • wymienia
najczęstsze rodzaje stylizacji językowej |
• podaje cechy
stylów funkcjonalnych |
• rozpoznaje
stylizację językową • wskazuje
wyróżniki stylu biblijnego |
•
omawia różnice pomiędzy stylem funkcjonalnym a artystycznym •
podaje cechy dobrego stylu |
•
tworzy teksty napisane różnymi stylami funkcjonalnymi |
BIBLIA –
PODSUMOWANIE I POWTÓRZENIE |
|||||
50. Podsumowanie
wiadomości na temat Biblii |
• relacjonuje
opinie na temat Biblii, zawarte w tekstach Anny Kamieńskiej Książka
nad książkami i Anny Świderkówny Rozmowy
o Biblii |
• wskazuje i
komentuje różnice pomiędzy tekstami obu autorek |
• na podstawie
przeczytanych fragmentów formułuje własne sądy na temat Biblii |
•
podejmuje dyskusję o miejscu Biblii w przeszłości i we współczesnym świecie |
•
wypowiada się na temat wpływu Biblii na dzieje świata |
51. Powtórzenie
wiadomości |
• przytacza
najważniejsze fakty, sądy i opinie na temat Biblii |
• wykorzystuje
najważniejsze konteksty wywodzące się z Biblii |
• rozważa
zagadnienia poruszane w przeczytanych fragmentach Biblii i formułuje własne
sądy na ich temat oraz wnioski |
•
zabiera głos w dyskusji na tematy związane z Biblią i stosuje odpowiednie
argumenty •
w swoich wypowiedziach dokonuje uogólnień, podsumowań i porównań |
•
wykorzystuje bogate konteksty wywodzące się z Biblii •
formułuje i rozwiązuje problemy badawcze związane z Biblią |
BIBLIA –
NAWIĄZANIA |
|||||
52. Śladami Biblii |
• rozpoznaje
inspiracje biblijne w sztuce |
• wymienia
motywy w kulturze współczesnej, wywodzące się z Biblii |
• omawia
przykład dzieła zainspirowanego Biblią |
•
podaje przykłady inspiracji biblijnych, realizowane w określonych epokach |
•
szczegółowo omawia wybrany przykład współczesnego dzieła sztuki inspirowanego
Biblią |
*53. Poezja współczesna inspirowana Biblią |
•
odczytuje ze zrozumieniem treść wierszy Zbigniewa Herberta Książka i Anny Achmatowej
Żona Lota •
relacjonuje historie zburzenia Sodomy i Gomory • nazywa
rodzaj liryki występujący w utworach |
• określa
adresata i nadawcę wierszy • rozpoznaje
bohaterów lirycznych wiersza Achmatowej • odnajduje
nawiązania biblijne w wierszu Herberta |
• określa stosunek
podmiotu lirycznego do Biblii w wierszu Herberta oraz do żony Lota w wierszu
Achmatowej |
•
interpretuje oba wiersze |
•
pisze analizę porównawczą obu utworów |
54. i 55. O
Biblii dzisiaj |
• relacjonuje
treść fragmentów tekstów Harolda Kushnera Co się
naprawdę zdarzyło w ogrodzie Edenu? i Frédérica Beigbedera Windows on
the World • przytacza
treść historii o grzechu pierworodnym i zburzeniu wieży Babel |
• uzasadnia
porównanie World Trade Center do wieży Babel z tekstu Frédérica Beigbedera • opisuje
dzieło Jerzego Nowosielskiego Krucyfiks |
• określa
funkcję pytań w tekście Harolda Kushnera • porównuje
autorską interpretację historii biblijnej z interpretacją kanoniczną |
•
wskazuje literaturę pomocną do interpretacji krucyfiksu •
interpretuje znaczenie krucyfiksu w kontekście symboliki chrześcijańskiej |
•
wymienia tytuły innych dzieł Jerzego Nowosielskiego i je interpretuje |
56. Biblia w filmie – Pasja Mela
Gibsona |
• streszcza
fabułę filmu |
•
wyjaśnia funkcję retrospekcji w Pasji |
•
wypowiada się na temat kompozycji filmu |
•
podejmuje dyskusję na temat zasadności ukazania w filmie drastycznych scen •
interpretuje postać szatana |
•
porównuje epizody filmowe z ich ewangelicznymi opisami •
pisze recenzję filmu |
57. Kino o wartościach – Dekalog I
Krzysztofa Kieślowskiego |
• przedstawia
swoje odczucia po obejrzeniu filmu |
•
zabiera głos w dyskusji na temat postawy bohatera filmu – Krzysztofa |
•
wypowiada się na temat dialogów, narracji i kadrowania w filmie •
analizuje rolę przypadku w konstrukcji fabuły |
•
interpretuje postać graną w filmie przez Artura Barcisia •
podejmuje dyskusję o hierarchii wartości we współczesnym świecie |
•
formułuje wypowiedź na temat innego filmu z cyklu Dekalog |
ŚREDNIOWIECZE
– O EPOCE |
|||||
59. i 60. Średniowiecze
– wprowadzenie do epoki |
• podaje
etymologię nazwy epoki • wymienia
najważniejsze wydarzenia związane z początkiem i końcem średniowiecza • wyjaśnia znaczenie
słów teocentryzm i feudalizm • określa fazy
średniowiecza |
• omawia
najważniejsze wydarzenia związane z początkiem i końcem średniowiecza • porównuje
ramy czasowe średniowiecza polskiego i europejskiego • charakteryzuje
średniowieczny system szkolny • wyjaśnia, co
oznacza sformułowanie Biblia pauperum |
•
analizuje specyfikę periodyzacji polskiego średniowiecza • omawia, na
czym polegał średniowieczny uniwersalizm i teocentryzm |
•
interpretuje rolę karnawału |
•
opisuje wpływ antyku i kultury arabskiej na średniowiecze |
61. i 62. Filozofia
chrześcijańska |
• czyta ze
zrozumieniem fragment Wyznań św.
Augustyna oraz Summy teologicznej św.
Tomasza • wyjaśnia
znaczenie pojęcia asceza |
• wymienia
podstawowe założenia obu filozofii • tłumaczy, co
oznaczają pojęcia: dualizm, iluminacja, akt, potencja, hierarchia bytów |
•
na podstawie Summy teologicznej
wyjaśnia pochodzenie hierarchii bytów według św. Tomasza •
omawia wpływ idei hierarchii bytów na średniowieczną koncepcję władzy i
społeczeństwa |
•
przedstawia różnice między filozofią św. Augustyna a filozofią św. Tomasza |
•
interpretuje portret św. Augustyna •
objaśnia alegoryczne znaczenie koloru na obrazie Justusa z Gandawy |
63. i 64. Sztuka
średniowieczna |
• rozpoznaje
najważniejsze zabytki polskiego i europejskiego średniowiecza • odróżnia
styl romański od gotyckiego |
• wymienia
podstawowe cechy stylu romańskiego i gotyckiego • podaje
przykłady zabytków polskiego i europejskiego średniowiecza • właściwie posługuje
się terminami: płaskorzeźba, rzeźba pełnofigurowa, fresk, pieta, ikona, nawa, ołtarz, prezbiterium, apsyda, katedra, przypora, rozeta, witraż, portal |
•
wyjaśnia i ilustruje przykładami parenetyczny i anonimowy charakter sztuki
średniowiecznej •
omawia alegorię i podaje jej przykłady •
używa we właściwym kontekście terminów: symultanizm, iluminatorstwo, miniatura, chorał, bazylika |
•
analizuje średniowieczne dzieło sztuki według następujących kryteriów:
symbolika, kolorystyka, kolejność ukazywania postaci, sposób przedstawienia
sylwetki ludzkiej, kontekst filozoficzny i historyczny dzieła, kompozycja |
•
wymienia cechy stylu bizantyjskiego i podaje jego przykłady •
wypowiada się na temat muzyki średniowiecznej |
65. Teatr średniowieczny |
• podaje nazwy
średniowiecznych gatunków teatralnych |
• wymienia
cechy teatralnych gatunków średniowiecznych |
•
wypowiada się na temat funkcji teatru w średniowieczu |
•
objaśnia psychomachię w kontekście moralitetu |
•
przywołuje szerokie konteksty i nawiązania |
ŚREDNIOWIECZE
– TEKSTY Z EPOKI |
|||||
66. Bogurodzica – najstarszy polski utwór poetycki |
• czyta ze
zrozumieniem Bogurodzicę • wskazuje
przykłady archaizmów w utworze |
• rozpoznaje
podmiot liryczny oraz adresata utworu • wskazuje
archaizmy leksykalne i fleksyjne w Bogurodzicy • wyjaśnia znaczenie
pojęcia kierlesz |
•
wypowiada się na temat kompozycji utworu •
omawia funkcję Bogurodzicy w
średniowiecznej Polsce |
•
odnajduje w treści Bogurodzicy
motyw deesis i odnosi go do sztuk plastycznych •
omawia formę wiersza |
•
wskazuje podobieństwa między motywem deesis w Bogurodzicy a przedstawionym na średniowiecznej ikonie |
67. Ludzki wymiar cierpienia Matki Boskiej w Lamencie świętokrzyskim |
• czyta ze
zrozumieniem Lament świętokrzyski • wskazuje
przykłady archaizmów w utworze |
• określa
sytuację liryczną, podmiot liryczny i adresatów utworu • wskazuje
archaizmy leksykalne i fleksyjne w Lamencie świętokrzyskim |
•
charakteryzuje Maryję jako matkę •
rozpoznaje w wierszu motyw Stabat mater |
•
porównuje obrazy Maryi z Lamentu
świętokrzyskiego i z Bogurodzicy |
•
zestawia obrazy męki Pańskiej przedstawione w Lamencie świętokrzyskim i na obrazie Matthiasa Grünewalda Ukrzyżowanie •
wypowiada się na temat obrazu Żydów w tekście Lamentu świętokrzyskiego |
69. Motyw tańca śmierci w Rozmowie
Mistrza Polikarpa ze Śmiercią |
• czyta ze
zrozumieniem Rozmowę Mistrza Polikarpa
ze Śmiercią • streszcza
utwór • wskazuje
przykłady archaizmów w tekście |
• opisuje
obraz śmierci przedstawiony w utworze, posługując się przy tym terminem alegoria • wskazuje w
tekście archaizmy leksykalne i fleksyjne |
•
odnajduje w przeczytanym fragmencie motyw danse
macabre •
wyjaśnia przyczyny popularności motywu śmierci w średniowieczu •
wyjaśnia w kontekście utworu znaczenie pojęć memento mori i ars moriendi
|
•
omawia na podstawie lektury światopogląd ludzi średniowiecza •
wypowiada się na temat średniowiecznych wskazań ars moriendi •
tłumaczy, czym była w średniowieczu czarna śmierć |
•
porównuje motyw danse macabre
przedstawiony w Rozmowie… i na obrazie Bernta Notkego Taniec śmierci |
70. Średniowieczny ideał ascety – Legenda
o św. Aleksym |
• czyta ze
zrozumieniem Legendę o św. Aleksym • streszcza
żywot św. Aleksego • wskazuje
przykłady archaizmów w utworze |
• charakteryzuje
świętego jako ascetę • podaje
przykłady archaizmów leksykalnych i fleksyjnych z tekstu |
•
wskazuje w utworze typowe elementy legendy hagiograficznej |
•
podejmuje dyskusję na temat aktualności ascezy oraz sensu takiej drogi do
świętości |
•
opisuje inne przykłady ascezy średniowiecznej •
wyjaśnia, jaką rolę odgrywali święci w życiu ludzi średniowiecza |
*71. Świętość afirmacyjna – św. Franciszek |
• relacjonuje
treść fragmentu Pochwała stworzenia • charakteryzuje
Pochwałę stworzenia jako hymn |
• porównuje
postawy dwóch świętych: św. Franciszka i św. Aleksego |
•
odnajduje w tekście elementy stylu biblijnego •
wyraża opinię na temat dwóch dróg do świętości – św. Aleksego i św.
Franciszka |
•
interpretuje dzieło Giotta •
wyjaśnia znaczenie pojęcia franciszkanizm |
•
przywołuje szerokie konteksty interpretacyjne związane z postacią św.
Franciszka |
73. Średniowieczny wzorzec rycerza – Król
Artur i rycerze Okrągłego Stołu |
• streszcza
fragment utworu Król Artur i rycerze
Okrągłego Stołu |
• wymienia
tytuły europejskich eposów rycerskich • odnosi
zachowania Artura do średniowiecznego kodeksu rycerskiego • wyjaśnia znaczenie
pojęcia epos rycerski |
•
na przykładzie tekstu objaśnia funkcję fantastyki w epice rycerskiej •
tłumaczy, co oznacza pojęcie etos |
•
analizuje etos rycerza i wyraża swoją opinię na ten temat |
•
wypowiada się na temat XV-wiecznego obrazu Rycerze Okrągłego Stołu i św. Graal •
opisuje współczesne dzieła (filmowe, literackie) nawiązujące do
średniowiecznych opowieści o rycerzach |
74. Średniowieczna miłość – Dzieje
Tristana i Izoldy |
dla fragmentów
utworu: • streszcza
fragment Dziejów Tristana i Izoldy dla całości
utworu: • streszcza utwór
Dzieje Tristana i Izoldy • sporządza
plan wydarzeń |
dla fragmentów
utworu: • formułuje
zasady miłości rycerskiej dla całości
utworu: • omawia etos
rycerski na przykładzie postaci Tristana |
dla
fragmentów utworu: •
objaśnia funkcję fantastyki w tekście dla całości
utworu: •
podaje przykłady elementów fantastyki w Dziejach
Tristana i Izoldy i określa ich funkcję |
dla
fragmentów utworu: •
analizuje specyfikę uczucia łączącego Tristana i Izoldę dla całości
utworu: •
charakteryzuje obyczajowość średniowieczną na podstawie Dziejów Tristana i Izoldy |
•
streszcza historię Abelarda i Heloizy •
podaje przykłady dzieł (także współczesnych) opartych na historii podobnej do
romansu Tristana i Izoldy •
wypowiada się na temat miniatury Tristan
i Izolda podczas morskiej podróży |
75. Historiografia polska w średniowieczu |
• opisuje
wzorzec władcy na podstawie charakterystyki Bolesława Chrobrego pióra Galla
Anonima • definiuje pojęcie
kronika |
• wymienia
obowiązki króla przedstawione przez kronikarza • podaje
przykłady dzieł polskiej historiografii średniowiecznej • definiuje
pojęcie historiografia |
•
na podstawie Kroniki polskiej wypowiada
się na temat stosunków społecznych i obyczajowości w średniowiecznej Polsce •
charakteryzuje dzieła polskiej historiografii średniowiecznej |
•
omawia uwarunkowania historyczne początków piśmiennictwa polskiego •
podejmuje dyskusję na temat wizerunku współczesnych władców w mediach |
•
przygotowuje mowę pochwalną na cześć wybranej przez siebie osoby |
*76. Testament poetycki François Villona |
• czyta ze zrozumieniem fragment Wielkiego testamentu • prezentuje
życiorys Villona, stanowiący kanwę
utworu |
• interpretuje
tytuł tekstu • wyjaśnia znaczenie
pojęcia testament poetycki |
•
wypowiada się na temat środków
stylistycznych użytych w wierszu oraz zastosowanej w nim kompozycji |
•
porównuje obraz przemijania zawarty w Wielkim
Testamencie ze współczesnymi wyobrażeniami na ten temat |
•
przywołuje szerokie konteksty wywodzące się z Wielkiego testamentu
i nawiązania do utworu |
*77. Podróż po zaświatach – Boska
Komedia Dantego Alighieri |
dla fragmentów utworu: • na podstawie fragmentów Boskiej Komedii ogólnie omawia budowę
piekła, czyśćca i raju dla całości utworu: • opisuje budowę zaświatów • wyjaśnia znaczenie słowa prekursor |
dla fragmentów utworu: • charakteryzuje
narratora Boskiej Komedii • wyjaśnia
znaczenie tytułu tekstu dla całości utworu: • wypowiada
się na temat postaci pojawiających się w utworze • tłumaczy
znaczenie pojęć poemat epicki i summa |
dla fragmentów utworu: •
wylicza elementy dzieła charakterystyczne dla średniowiecza i renesansu dla całości utworu: •
wymienia i ilustruje przykładami elementy dzieła charakterystyczne dla
średniowiecza i dla renesansu |
dla fragmentów utworu: •
wypowiada się na temat sposobu obrazowania w utworze dla całości utworu: •
interpretuje symbole obecne w dziele Dantego |
•
omawia fresk Dante i trzy królestwa |
ŚREDNIOWIECZE
– NAUKA O JĘZYKU |
|||||
78. U źródeł języka polskiego |
• wymienia dialekty polszczyzny • przytacza przykłady zabytków języka
polskiego (w tym pierwsze zapisane zdanie) |
• rozpoznaje we współczesnym języku niektóre
pozostałości staropolskie, np. ślady liczby podwójnej |
• omawia historię zapożyczeń • wskazuje przykłady wyrazów z przegłosem
polskim, palatalizacją oraz e
ruchomym |
• podaje przyczyny zmian zachodzących w
języku polskim |
•
sytuuje język polski we właściwej grupie języków słowiańskich •
wymienia nazwy podstawowych grup języków wywodzących się z języka
praindoeuropejskiego oraz języków spoza rodziny indoeuropejskiej |
ŚREDNIOWIECZE
– PODSUMOWANIE I POWTÓRZENIE |
|||||
80. Podsumowanie wiadomości |
•
relacjonuje opinie na temat średniowiecza, zawarte we fragmentach tekstów Franca Cardiniego Wojownik i rycerz oraz Johana Huizingi Jesień średniowiecza |
• wskazuje i
komentuje różnice pomiędzy tekstami obu autorów |
• formułuje
własne sądy na podstawie przeczytanych fragmentów |
• podejmuje dyskusję dotyczącą oceny
średniowiecza, w której odwołuje się do fragmentów tekstów Cardiniego i Huizingi |
•
przywołuje szerokie konteksty i nawiązania wywodzące się ze światopoglądu i z
twórczości średniowiecza |
81. Powtórzenie wiadomości |
• odtwarza
najważniejsze fakty, sądy i opinie na temat średniowiecza |
• wykorzystuje
najważniejsze konteksty wywodzące się ze średniowiecza |
• rozważa
zagadnienia poruszane w przeczytanych tekstach średniowiecznych i formułuje
własne sądy na ich temat oraz wnioski |
•
zabiera głos w dyskusji na tematy związane ze światopoglądem oraz twórczością
średniowiecza i stosuje odpowiednie argumenty •
w swoich wypowiedziach dokonuje uogólnień, podsumowań i porównań |
•
wykorzystuje bogate konteksty wywodzące się ze światopoglądu i z twórczości
średniowiecza •
formułuje i rozwiązuje problemy badawcze związane z epoką średniowiecza |
ŚREDNIOWIECZE
– NAWIĄZANIA |
|||||
82. Śladami średniowiecza |
• rozpoznaje inspiracje
sztuką średniowiecza |
• wymienia
elementy kultury średniowiecza obecne w dzisiejszym świecie |
• omawia
wpływy kultury średniowiecznej w różnych dziełach sztuki |
•
analizuje wybrany przykład inspiracji kulturą średniowiecza |
•
podaje przykłady wpływów sztuki średniowiecznej na twórczość kolejnych epok •
omawia stosunek poszczególnych okresów w historii kultury do dziedzictwa
średniowiecza |
*83. Poetycki komentarz do ascezy |
• rozpoznaje
kontekst literacki wiersza Kazimiery
Iłłakowiczówny Opowieść małżonki św.
Aleksego |
• określa typ
liryki występujący w utworze, a także wskazuje podmiot liryczny i adresata wiersza |
• porównuje
legendę średniowieczną z poetyckim komentarzem współczesnej poetki |
•
omawia kontekst kulturowy wykorzystany w wierszu |
•
pisze analizę i interpretację wiersza |
84. Śmiech w średniowieczu |
• referuje
opinię bohaterów Imienia róży na
temat śmiechu |
• porównuje
stosunek do śmiechu obecny w Imieniu
róży i Stołku dla wesołka |
• rozpoznaje
we fragmencie Imienia róży autora
księgi – Arystotelesa • omawia rolę
błazna na dworach |
•
podejmuje dyskusję na temat funkcji śmiechu w kulturze średniowiecza i
dzisiaj |
•
przywołuje szerokie konteksty i nawiązania obecne w utworze Umberta Eco Imię róży |
85. Współczesne inspiracje średniowieczem |
•
streszcza fragment tekstu Andrzeja Sapkowskiego Miecz przeznaczenia |
•
wymienia motywy średniowieczne, którymi posłużył się autor Miecza przeznaczenia |
• odnajduje w
tekście elementy stylizowane na polszczyznę średniowieczną |
•
wskazuje w dziele Zdzisława Beksińskiego nawiązania do wieków średnich oraz
elementy charakterystyczne dla sposobu obrazowania malarza |
•
interpretuje obraz Zdzisława Beksińskiego •
porównuje dzieło Beksińskiego z animacją Tomasza Bagińskiego Katedra |
86. Średniowiecze w krzywym zwierciadle – Monty Python i św. Graal |
•
streszcza fabułę filmu |
•
odnajduje w filmie motywy średniowieczne •
wyjaśnia w kontekście filmu znaczenie słów absurd oraz ironia |
• porównuje
bohaterów filmu z ich pierwowzorami z legend arturiańskich • wyjaśnia, na
czym polega specyfika angielskiego humoru |
•
analizuje środki tworzące w filmie klimat średniowiecza |
•
podejmuje dyskusję na temat walorów artystycznych i poznawczych filmu |
*87. Współczesny moralitet – Siódma
pieczęć Ingmara Bergmana |
•
odnajduje w tekście nawiązania do
kultury i obyczajowości średniowiecza |
•
interpretuje tytuł filmu i objaśnia jego funkcję •
wyjaśnia w kontekście dzieła Bergmana znaczenie pojęć personifikacja i taniec
śmierci |
• rozpoznaje w
filmie konwencję moralitetu • tłumaczy na
podstawie Siódmej pieczęci, czym jest teodycea |
•
odczytuje przesłanie filmu |
•
przywołuje szerokie konteksty wywodzące się z filmu Siódma pieczęć i
nawiązania do niego |
Autor: Magdalena
Lotterhoff
Numer i temat
lekcji |
Wymagania
konieczne (ocena
dopuszczająca) Uczeń: |
Wymagania podstawowe (ocena
dostateczna) Uczeń potrafi
to, |
Wymagania
rozszerzające (ocena dobra) Uczeń potrafi
to, co na ocenę dostateczną, oraz: |
Wymagania
dopełniające (ocena bardzo
dobra) Uczeń potrafi
to, co |
Wymagania
wykraczające (ocena
celująca) Uczeń potrafi
to, |
RENESANS – O EPOCE |
|||||
1. i 2. U progu czasów nowożytnych |
•
określa, na kiedy datowany jest
początek renesansu w Europie •
podaje umowną datę początku renesansu w Polsce •
wyjaśnia znaczenie i pochodzenie nazwy epoki •
tłumaczy, co oznacza pojęcie reformacja
i opisuje rolę Marcina Lutra •
dostrzega związki pomiędzy odrodzeniem a antykiem |
•
objaśnia, na czym polegała reformacja i jakie były jej przyczyny •
opisuje przemiany kulturowe, które stały się podwalinami nowej epoki •
podaje przykłady związków pomiędzy renesansem a antykiem •
wymienia wyznania protestanckie •
wyjaśnia znaczenie pojęć humanizm i
antropocentryzm |
• omawia
społeczne uwarunkowania narodzin epoki odrodzenia • charakteryzuje
rolę wydarzeń wyznaczających początek renesansu w kształtowaniu nowej epoki • wyjaśnia
znaczenie wyrażenia ad fontes |
•
analizuje wpływ antyku na narodziny nowej epoki |
•
wyjaśnia, jakie było podłoże różnicy pomiędzy periodyzacją renesansu w
Europie i w Polsce •
omawia wpływ teorii heliocentrycznej Mikołaja Kopernika, wynalezienia druku i
upadku Konstantynopola na kształtowanie się renesansu |
3. i 4. Filozofia renesansu |
•
wymienia nazwiska czołowych filozofów i myślicieli epoki odrodzenia •
streszcza fragment Pochwały głupoty
Erazma z Rotterdamu •
przedstawia główny temat Księcia
Niccola Machiavellego |
•
omawia najważniejsze założenia filozofii Erazma z Rotterdamu •
opisuje ogólne tendencje filozoficzne odrodzenia |
• wyczerpująco
przedstawia problematykę fragmentów Pochwały
głupoty i Księcia • w kontekście
fragmentów tekstów Machiavellego i Erazma z Rotterdamu wyjaśnia znaczenie terminów
makiawelizm i tolerancja |
•
podejmuje dyskusję na temat poglądów Erazma z Rotterdamu i Machiavellego |
•
objaśnia wpływ filozofii Platona na myśl renesansową •
wypowiada się na temat gatunku zapoczątkowanego przez Michela de Montaigne’a •
podejmuje dyskusję na temat etyki w kontekście dzieła Niccola Machiavellego |
6. i 7. Sztuka
renesansu |
•
rozpoznaje dzieła sztuki renesansowej •
ogólnie wypowiada się na temat najważniejszych artystów odrodzenia (Leonardo
da Vinci, Michał Anioł, Rafael, Sandro Botticelli) |
•
wymienia cechy charakterystyczne stylu renesansowego i objaśnia je na
przykładach •
prezentuje dzieła polskiego renesansu •
wyjaśnia znaczenie terminów: akt, portret, perspektywa, scenka
rodzajowa, krużganki, miasto idealne, sfumato |
• wskazuje i
ilustruje przykładami najważniejsze tematy sztuki renesansowej • omawia
twórczość najważniejszych artystów odrodzenia (Leonardo da Vinci, Michał
Anioł, Rafael, Sandro Botticelli) |
•
analizuje renesansowe dzieło sztuki •
charakteryzuje wpływ antyku na sztukę odrodzenia |
•
opisuje twórczość renesansowych artystów północnych •
analizuje i ocenia dzieła renesansowe •
wypowiada się na temat muzyki XVI-wiecznej |
8. Teatr renesansowy |
•
wymienia cechy teatru elżbietańskiego |
•
przedstawia różnice pomiędzy teatrem renesansowym a średniowiecznym |
• wylicza
podobieństwa i różnice pomiędzy teatrem renesansowym a antycznym |
•
charakteryzuje konwencje teatralne powstałe w renesansie •
omawia zjawisko teatru dell’arte |
•
przedstawia podobieństwa oraz różnice pomiędzy dramatem humanistycznym a
elżbietańskim |
RENESANS –
TEKSTY Z EPOKI |
|||||
9. Poezja religijna Jana Kochanowskiego |
•
czyta ze zrozumieniem Pieśń XXV z Ksiąg wtórych Kochanowskiego •
określa rodzaj liryki występujący w utworze |
•
wskazuje podmiot liryczny oraz adresata lirycznego pieśni •
określa gatunek utworu i wskazuje na jego pochodzenie |
• interpretuje
wiersz • wyjaśnia, na
czym polega renesansowy charakter utworu |
•
porównuje kreację Boga w pieśni z Jego obrazem w utworach średniowiecznych •
rozpoznaje rodzaj wersyfikacji zastosowany w utworze |
•
na podstawie indywidualnych poszukiwań wyjaśnia znaczenie wyrażenia Deus artifex i odnosi je do utworu
Jana Kochanowskiego •
konfrontuje wiersz Jana Kochanowskiego z obrazem Pietera Bruegla Żniwa i formułuje wnioski |
10. i 11. Świat
myśli Jana Kochanowskiego utrwalony w Pieśniach |
•
czyta ze zrozumieniem podane pieśni •
wskazuje elementy światopoglądu renesansowego w utworach Kochanowskiego •
definiuje pieśń jako gatunek |
•
na podstawie wierszy charakteryzuje światopogląd poety •
wyjaśnia znaczenie terminów: horacjanizm, cnota, fortuna, stoicyzm, epikureizm |
• odnajduje wątki
horacjańskie w pieśniach Jana Kochanowskiego • analizuje wiersze
pod kątem obecności elementów stoicyzmu i epikureizmu |
•
dokonuje analizy i interpretacji utworów •
wskazuje w pieśniach cechy wiersza sylabicznego |
•
porównuje Pieśń XXIV z Ksiąg wtórych z wierszami Horacego •
konfrontuje pieśni Jana Kochanowskiego z obrazem Tycjana Trzy okresy życia |
12. Liryka obywatelska Jana Kochanowskiego |
•
czyta ze zrozumieniem fragmenty Pieśni
o spustoszeniu Podola i Pieśń XIV
z Ksiąg wtórych •
określa rodzaj liryki, podmiot liryczny i adresata lirycznego utworów |
•
określa historyczne tło powstania Pieśni
o spustoszeniu Podola •
wypowiada się na temat kreacji podmiotu lirycznego |
•
odnosi tematykę pieśni do światopoglądu renesansowego •
dokonuje analizy i interpretacji wiersza |
•
w kontekście utworu Jana Kochanowskiego wypowiada się na temat roli osób
sprawujących władzę •
podaje cechy wiersza sylabicznego |
•
przywołuje szerokie konteksty interpretacyjne utworów Kochanowskiego oraz
nawiązania do nich |
13. Renesansowy obraz arkadii |
•
czyta ze zrozumieniem fragment Pieśni
świętojańskiej o sobótce •
określa rodzaj liryki i wskazuje podmiot liryczny oraz adresata lirycznego |
•
rozpoznaje gatunek wiersza i odnosi go do tradycji literackiej •
w kontekście utworu wyjaśnia znaczenie terminów: sielanka, arkadia, literatura pastoralna, folklor, idylla |
•
odnajduje w wierszu toposy renesansowe •
wskazuje w utworze środki stylistyczne i określa ich funkcję |
•
odnosi tematykę wiersza do obyczajowości ziemiańskiej XVI w. •
podejmuje dyskusję na temat realiów życia wiejskiego oraz wizji poetyckiej
wsi |
•
odnosi mit arkadyjski do zjawisk współczesnej kultury •
konfrontuje wiersz Jana Kochanowskiego z obrazem Giorgionego Burza |
14. Fraszki – poezja dnia codziennego |
•
rozpoznaje w czytanych fraszkach tematykę autobiograficzną,
refleksyjno-filozoficzną i obyczajową |
•
na podstawie poznanych utworów charakteryzuje fraszkę jako gatunek literacki •
wskazuje we fraszkach elementy światopoglądu i obyczajowości renesansowej |
•
odnajduje we fraszkach konteksty antyczne i biblijne |
•
analizuje fraszki pod kątem renesansowego obrazu człowieka |
•
omawia topos świata jako teatru •
konfrontuje wybraną fraszkę z obrazem Giuseppe Arcimbolda Jesień |
15., 16. i 17. Żaden ojciec podobno barziej nie miłował / Dziecięcia – Treny Jana Kochanowskiego |
•
odnosi Treny do biografii Jana
Kochanowskiego •
czyta ze zrozumieniem wskazane utwory •
definiuje tren jako gatunek |
•
wskazuje elementy filozofii stoickiej w Trenach •
rozpoznaje w Trenie IX pozorny
panegiryk •
odnajduje w Trenie XIX informacje
świadczące o odbudowie światopoglądu poety •
wyjaśnia znaczenie określeń poezja
funeralna i liryka żałobna |
•
analizuje i interpretuje wskazane treny •
przedstawia kryzys światopoglądowy poety na podstawie trenów: IX, X i XI |
•
wypowiada się na temat kreacji podmiotu lirycznego w Trenach •
wyjaśnia, na czym polegała innowacyjność Trenów
Kochanowskiego |
•
na podstawie cyklu Trenów omawia
kompozycję epicedium |
18. Tłumaczenie wierne czy piękne – o Psałterzu
Dawidów Jana Kochanowskiego |
•
czyta ze zrozumieniem psalmy w tłumaczeniu Jana Kochanowskiego •
definiuje psalm jako gatunek |
•
odnosi Psałterz Dawidów do tradycji
biblijnej •
wyjaśnia znaczenie terminów: translatoryka, humanizm chrześcijański, poeta doctus |
•
wypowiada się na temat specyfiki przekładu •
porównuje Psalm 130 w przekładzie Jana Kochanowskiego z wersją utworu z Biblii
Tysiąclecia |
•
zestawia Psalm 130 w przekładzie
Jana Kochanowskiego z pieśnią Czego
chcesz od nas, Panie i wypowiada się na temat spójności światopoglądowej
poety •
podejmuje dyskusję na temat granic wolności tłumacza |
•
odnosi Psalm 130 w tłumaczeniu Jana
Kochanowskiego do analogicznych zjawisk w kulturze |
19. Podsumowanie
wiadomości na temat Jana Kochanowskiego |
•
przytacza najważniejsze wydarzenia z biografii Jana Kochanowskiego •
podaje tytuły omówionych utworów Kochanowskiego |
•
analizuje wybrane wiersze |
•
wskazuje najważniejsze tematy i motywy w twórczości Kochanowskiego |
•
omawia znaczenie twórczości Jana Kochanowskiego w rozwoju literatury polskiej |
•
wypowiada się na temat światopoglądu Jana Kochanowskiego w kontekście jego
biografii i twórczości |
*20. O poprawie
Rzeczypospolitej Andrzeja Frycza Modrzewskiego |
•
wymienia tytuły ksiąg rozprawy •
relacjonuje poglądy Modrzewskiego, zawarte w przeczytanym fragmencie tekstu |
•
omawia najważniejsze postulaty pisarza |
•
przedstawia źródło toposu utopii •
relacjonuje najważniejsze założenia utworu Thomasa More’a |
•
podejmuje dyskusję na temat realizacji idei utopii – w obszarze literatury i w
świecie realnym |
•
samodzielnie opracowuje koncepcję idealnego państwa i społeczeństwa oraz uzasadnia
swoje tezy •
konfrontuje wyobrażenie idealnej społeczności z obrazem Lucasa Cranacha
starszego Złoty wiek |
*21. Kazania sejmowe Piotra Skargi |
•
przytacza argumentację zaprezentowaną przez Piotra Skargę •
wyjaśnia znaczenie terminu retoryka |
•
nakreśla kontekst historyczny Kazań
sejmowych •
odnajduje w tekście wątki biblijne •
wyjaśnia znaczenie terminów: anarchia
szlachecka, złota wolność, tolerancja religijna |
•
wskazuje w utworze środki retoryczne •
charakteryzuje stylizację proroczej groźby w Kazaniach sejmowych |
•
podejmuje dyskusję na temat aktualności Kazań
sejmowych we współczesnej Polsce •
konfrontuje treść obrazu Jana Matejki Kazanie Skargi z realiami historycznymi i formułuje
wnioski na temat ideologicznej funkcji obrazu |
•
analizuje obraz Jana Matejki Kazanie Skargi |
22. Sonety do Laury Francesca Petrarki |
•
czyta ze zrozumieniem wskazane utwory •
określa rodzaj liryki zastosowany w wierszach •
definiuje sonet jako gatunek |
•
określa podmiot liryczny, adresata lirycznego oraz sytuację liryczną w
wierszach •
wypowiada się na temat kreacji podmiotu lirycznego •
wskazuje w podanych utworach cechy gatunkowe sonetu |
•
analizuje i interpretuje wiersz •
opisuje uczucia podmiotu lirycznego •
wskazuje w utworach przykłady idealizacji kobiety |
•
na podstawie poznanych utworów charakteryzuje zjawisko petrarkizmu •
podejmuje dyskusję na temat wpływu twórczości Francesca Petrarki na
skonwencjonalizowanie poezji miłosnej |
•
porównuje dwa sposoby obrazowania piękna kobiecego na przykładzie obrazów
Giorgionego Śpiąca Wenus i Domenica
Ghirlandaia Portret Giovanny Tornabuoni |
24. Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy Miguela de Cervantesa Saavedry |
•
streszcza dzieło Cervantesa •
wyjaśnia znaczenie wyrażenia walka z
wiatrakami |
•
wymienia cechy gatunkowe romansu rycerskiego i ilustruje je przykładami z
literatury średniowiecznej •
charakteryzuje na podstawie tekstu głównych bohaterów powieści |
•
wyjaśnia istotę parodii i podaje odpowiednie przykłady •
analizuje utwór Cervantesa pod kątem parodii romansu rycerskiego |
•
rozpatruje charaktery głównych bohaterów powieści jako odbicie dwoistej
natury ludzkiej |
•
konfrontuje poznany tekst z obrazem Honoré
Daumiera Don Kichot • tworzy parodię dowolnego dzieła
literackiego |
*25. Początki noweli – Giovanni Boccaccio Dekameron |
•
streszcza nowelę Sokół •
definiuje nowelę jako gatunek |
•
wypowiada się na temat Dekameronu
jako cyklu nowel •
na podstawie tekstu podaje cechy gatunkowe noweli |
•
wyróżnia elementy kompozycyjne noweli |
•
analizuje utwór pod kątem światopoglądu renesansowego |
•
omawia obraz Sandra Botticellego Uczta
w piniowym lesie |
26., 27., 28., 29. i 30. Makbet Williama Szekspira |
•
streszcza dramat Makbet •
wymienia tytuły najważniejszych dzieł Williama Szekspira |
•
przedstawia zarys biografii Williama Szekspira •
omawia cechy charakterystyczne teatru elżbietańskiego •
porównuje dramat szekspirowski z dramatem antycznym •
charakteryzuje głównych bohaterów tragedii •
wskazuje przyczyny ostatecznej klęski Makbeta |
•
wyjaśnia znaczenie określenia kwestia
szekspirowska •
analizuje pod względem psychologicznym motywację działań głównych bohaterów
dramatu •
określa rolę czarownic w budowaniu napięcia w sztuce •
wskazuje elementy świata irracjonalnego i opisuje ich znaczenie •
omawia funkcję elementów humorystycznych w Makbecie |
•
analizuje przyczyny ponadczasowej aktualności dzieł Szekspira •
wymienia przykłady adaptacji dzieł Szekspira •
definiuje tragizm w utworze |
•
streszcza Hamleta Williama
Szekspira •
omawia wybraną adaptację Makbeta bądź
Hamleta i konfrontuje ją z tekstem
dramatu |
RENESANS – NAUKA O JĘZYKU |
|||||
32. Styl artystyczny |
•
wymienia cechy charakterystyczne stylu renesansowego |
•
wyjaśnia różnicę pomiędzy stylem artystycznym a stylami funkcjonalnymi |
•
prezentuje na przykładach cechy stylu renesansowego •
wskazuje przykłady parodii, trawestacji i pastiszu |
•
rozpoznaje wiersz sylabiczny i określa jego cechy |
•
wskazuje chwyty retoryczne w przykładowych tekstach publicystycznych z okresu
odrodzenia oraz współczesnych •
analizuje problem oryginalności dzieła literackiego w kontekście konwencji
stylistycznej |
RENESANS – PODSUMOWANIE I POWTÓRZENIE |
|||||
33. Podsumowanie wiadomości na temat kultury renesansu |
•
relacjonuje opinie o epoce zawarte we fragmentach tekstów Renesans Jerzego Ziomka oraz Czy diabeł
może być zbawiony i 27 innych kazań Leszka Kołakowskiego |
•
w kontekście fragmentu książki Jerzego Ziomka porównuje możliwości, jakie stwarzał
ludziom renesans, z epoką poprzednią |
•
wypowiada się na temat związków kultury narodowej z europejską |
•
podejmuje dyskusję na temat renesansu w kontekście fragmentu książki Leszka
Kołakowskiego |
•
formułuje własną opinię dotyczącą stereotypów w postrzeganiu renesansu |
34. Powtórzenie wiadomości |
• odtwarza
najważniejsze fakty, sądy i opinie na temat renesansu |
• wykorzystuje
najistotniejsze konteksty wywodzące się z twórczości renesansowej |
• formułuje
wnioski na tematy związane z twórczością renesansową • określa
własne stanowisko w kwestii dziedzictwa renesansu |
•
uczestniczy w dyskusji na tematy związane z renesansem i stosuje odpowiednie argumenty •
w swoich wypowiedziach dokonuje uogólnień, podsumowań i porównań |
•
wykorzystuje bogate konteksty wywodzące się z twórczości renesansowej •
formułuje i rozwiązuje problemy badawcze dotyczące piśmiennictwa
renesansowego |
RENESANS –
NAWIĄZANIA |
|||||
35. Śladami renesansu |
• rozpoznaje
wpływy kultury renesansowej w różnych dziełach sztuki |
• wymienia
osiągnięcia cywilizacyjne renesansu oraz ich wpływ na rozwój człowieka |
• przedstawia
wpływ sztuki renesansowej na późniejsze epoki |
•
prezentuje dowolny przykład inspiracji kulturą renesansu |
•
omawia i ocenia dowolny przykład inspiracji kulturą renesansu |
36. Cywilizacja odrodzenia – odrodzenie cywilizacji |
• relacjonuje
poglądy Jeana Delumeau zawarte we fragmencie tekstu Cywilizacja Odrodzenia • wymienia najważniejsze
osiągnięcia epoki |
• podaje przykłady
wpływu renesansu na współczesną cywilizację |
• wyjaśnia,
dlaczego czasy renesansu rozpoczynają epokę nowożytną • podejmuje
dyskusję na temat osiągnięć renesansu |
•
ocenia z własnej perspektywy przełomowy charakter epoki |
•
konfrontuje osiągnięcia kultury renesansu ze znanymi sobie dziełami sztuki |
*37. Mona Lisa w czasach popkultury |
• wypowiada się
na temat zjawiska popkultury • formułuje
wypowiedź na temat Mona Lisy
Leonarda da Vinci |
• porównuje
obraz Jeana-Michela Basquiata z pierwowzorem |
• przedstawia
własną opinię na temat przetwarzania ikon historii sztuki przez popkulturę |
•
analizuje funkcję wykorzystania Mona
Lisy w dziele popkulturowym |
•
podejmuje dyskusję na temat tego, czym jest sztuka |
*38. O śmierci ponad epokami − *** [Anka! to już trzy i pół roku]
Władysława Broniewskiego |
• czyta ze
zrozumieniem wiersz Władysława Broniewskiego • określa
rodzaj liryki, wskazuje podmiot liryczny i adresata lirycznego utworu |
• odnajduje w
utworze nawiązania do Trenów Jana
Kochanowskiego • określa w
kontekście wiersza etymologię imienia Zofia |
• dokonuje
analizy stylistycznej wiersza • wypowiada
się na temat kreacji podmiotu lirycznego w wierszu Broniewskiego w kontekście
Trenów |
•
podejmuje dyskusję na temat opisu śmierci i żałoby w różnych okresach literackich |
•
pisze analizę porównawczą wierszy *** [Anka! to już trzy i pół roku]
Władysława Broniewskiego i Tren XIX
Jana Kochanowskiego |
39. Makbet z przymrużeniem oka |
• streszcza
wskazany fragment utworu Trzy wiedźmy Terry’ego Pratchetta • odnajduje w
czytanym tekście aluzje do Makbeta Williama
Szekspira |
• charakteryzuje
utwór jako parodię i podaje odpowiednie przykłady |
• wskazuje
środki nadające tekstowi efekt komediowy |
•
uczestniczy w dyskusji na temat funkcjonowania parodii |
•
wskazuje elementy świadczące o oryginalnym podejściu twórcy do gatunku
powieści |
*40. Elżbieta królowa Anglii |
• na podstawie
obejrzanego spektaklu Teatru Telewizji charakteryzuje królową Elżbietę,
uwypukla złożoność jej postaci |
• przywołuje
kontekst historyczny przedstawienia |
• wypowiada
się na temat kreacji odtwórczyni tytułowej roli |
•
podejmuje dyskusję na temat problemów osób sprawujących władzę w czasach
renesansu i dzisiaj |
•
omawia specyfikę Teatru Telewizji |
41. Romeo i Julia współcześnie |
• streszcza
fabułę Romea i Julii w reż.
Baza Luhrmanna • opisuje
swoje wrażenia po obejrzeniu filmu |
• porównuje
film Luhrmanna z utworem Williama Szekspira • wyjaśnia
znaczenie terminów: adaptacja, ekranizacja, interpretacja |
• dokonuje
szczegółowej analizy porównawczej wybranych scen filmu |
•
wypowiada się na temat funkcji kiczu w filmie •
podejmuje dyskusję o granicach dowolności adaptacji |
•
wyraża swoją opinię na temat rekwizytów, kostiumów oraz sposobu filmowania i
montażu |
*42. Królowa Margot |
• opisuje
relacje panujące na dworze francuskim, które zostały przedstawione w filmie |
• omawia wydarzenia
historyczne stanowiące tło fabuły filmu |
• analizuje
pobudki, jakimi kierowała się tytułowa bohaterka filmu |
•
na podstawie fabuły filmu rozważa problem zła w człowieku |
•
przywołuje konteksty i nawiązania wykorzystane w filmie |
BAROK – O
EPOCE |
|||||
45. i 46. Barok
– świat wewnętrznych sprzeczności |
• wyjaśnia
etymologię nazwy barok • określa ramy
czasowe epoki • podaje daty
początku i końca baroku w Polsce |
• wymienia
podstawowe różnice pomiędzy renesansem a barokiem • wyjaśnia,
dlaczego XVI w. nazywa się czasem wojen • tłumaczy
znaczenie terminów monarchia absolutna
i kontrreformacja |
• omawia
najważniejsze postanowienia soboru trydenckiego • charakteryzuje
specyfikę polskiego baroku |
•
wypowiada się na temat życia codziennego w baroku |
•
analizuje wpływ soboru trydenckiego
na kształt epoki •
podaje przykłady teatralizacji życia
w baroku •
charakteryzuje tło historyczne epoki |
47. i 48. Człowiek
wobec nieskończoności – filozofia czasów baroku |
• streszcza fragmenty traktatów Kartezjusza: Medytacji o pierwszej filozofii i Rozprawy o metodzie • relacjonuje
fragment Myśli Pascala |
• przedstawia
podstawowe założenia filozofii Kartezjańskiej • wymienia najważniejsze
elementy filozofii Blaise’a Pascala |
• objaśnia
sens stwierdzenia Myślę, więc jestem • tłumaczy
znaczenie sforumłowania zakład Pascala • wyjaśnia,
jak rozumie określenie trzcina myśląca |
•
wymienia nazwiska przedstawicieli
spirytualizmu, naturalizmu i panteizmu oraz charakteryzuje ich poglądy •
formułuje swoją opinię na temat myśli
barokowej |
•
przedstawia charakterystykę głównych
nurtów myśli barokowej, korzystając z różnych źródeł informacji |
49. i 50. Sztuka
baroku |
• rozpoznaje cechy
stylu barokowego na podstawie wskazanych dzieł • wymienia
nazwiska najważniejszych twórców okresu baroku • podaje najistotniejsze
cechy stylu barokowego |
• omawia
twórczość przedstawicieli sztuki barokowej • charakteryzuje
malarstwo barokowe, posługując się przykładami dzieł • na
przykładzie wybranej budowli przedstawia cechy architektury barokowej |
• omawia
założenia światopoglądowe sztuki baroku • charakteryzuje
operę jako zjawisko typowe dla baroku • wyjaśnia,
czym był teatr dworski |
•
określa, na czym polegało znaczenie Kościoła jako mecenasa sztuki •
dokonuje analizy rzeźby barokowej według wskazanych kryteriów •
opisuje działalność szkolnego teatru jezuitów w Polsce |
•
analizuje i interpretuje wybrane
dzieło sztuki barokowej |
BAROK – TEKSTY
Z EPOKI |
|||||
52. Wprowadzenie do literatury barokowej |
• charakteryzuje
dwa nurty poezji barokowej: dworski i metafizyczny |
• wymienia
nazwiska przedstawicieli klasycyzmu barokowego • definiuje
termin marinizm |
• omawia
twórczość Moliera • wyjaśnia
znaczenie terminów: sacrum, profanum, vanitas |
•
przedstawia różnice pomiędzy nurtem dworskim i metafizycznym literatury
baroku a klasycyzmem francuskim |
•
streszcza wybrany dramat Pierre’a
Corneille’a bądź Jeana Racine’a |
53. Poezja metafizyczna Mikołaja Sępa Szarzyńskiego |
• czyta ze
zrozumieniem wiersze poety • omawia
przynależność Mikołaja Sępa Szarzyńskiego do dwóch epok: renesansu z uwagi na
lata życia i baroku ze względu na prekursorską twórczość |
• odnajduje
cechy poezji metafizycznej w utworach Sępa Szarzyńskiego • wskazuje
podmiot liryczny oraz adresata lirycznego i określa sytuację liryczną we
wskazanych wierszach |
• wypowiada
się na temat kreacji podmiotu lirycznego w analizowanych sonetach • dokonuje
analizy stylistycznej i interpretacji wierszy Sępa Szarzyńskiego |
•
porównuje obraz Boga zawarty w utworach Sępa Szarzyńskiego z obrazem Boga w Hymnie Jana Kochanowskiego •
podejmuje dyskusję na temat aktualności poezji Sępa Szarzyńskiego |
•
analizuje pogląd poety na temat sensu
istnienia na podstawie wskazanych sonetów •
konfrontuje sonety Sępa Szarzyńskiego
z obrazem Juana de Valdésa Leala In ictu oculi |
*54. Poezja Daniela Naborowskiego |
• wskazuje w
wierszu Krótkość żywota cechy
literatury metafizycznej • odnajduje w
wierszu Na oczy królewny angielskiej
i omawia cechy literatury dworskiej |
•
odczytuje wiersz Krótkość żywota
jako traktat z tezą i potwierdzającą ją argumentacją |
• analizuje i
interpretuje wiersze Krótkość żywota
oraz Na oczy królewny angielskiej |
•
wyjaśnia znaczenie paradoksów kończących wiersz |
•
interpretuje obraz Georges’a de La Toura Maria Magdalena |
*55. Poezja dworska Jana Andrzeja Morsztyna |
• na podstawie
wiersza Do trupa definiuje sonet
jako gatunek • przytacza
definicję paradoksu i podaje odpowiednie przykłady |
•
wyjaśnia istotę konceptu w wierszach O
swej pannie i Do trupa •
odnajduje elementy sensualizmu w omawianych utworach |
• analizuje
wiersze Jana Andrzeja Morsztyna • definiuje
marinizm po omówieniu twórczości Jana Andrzeja Morsztyna |
•
omawia koncept stanowiący oś konstrukcyjną utworu O swej pannie |
•
w kontekście barokowego ujęcia tematu
śmierci porównuje wiersz Do trupa z
rzeźbą Berniniego Śmierć błogosławionej Ludwiki Albertoni |
56. Zbytki sarmackie według Wacława Potockiego |
• streszcza
wskazane fragmenty Zbytków polskich • wyjaśnia
znaczenie terminu sarmatyzm • na podstawie
tekstu omawia zamiłowanie XVII-wiecznej szlachty i duchowieństwa do życia
ponad stan |
•
odnajduje we fragmencie Zbytków
polskich elementy nurtu sarmackiego •
przedstawia obraz społeczeństwa wyłaniający się z podanego fragmentu |
• przytacza fakty
na temat wojen polsko-szwedzkich w
XVII w. |
•
tworzy analizę formalną tekstu i przedstawia funkcję użytych w nim środków
językowych •
podejmuje dyskusję na temat
społeczeństwa polskiego w kontekście utworu Wacława Potockiego |
•
omawia wpływ przymusowej konwersji na
życie i twórczość Wacława Potockiego |
57. Sarmaty portret własny – Pamiętniki
Jana Chryzostoma Paska |
• definiuje sarmatyzm oraz wymienia jego wady
i zalety • przytacza najważniejsze fakty z biografii pisarza |
•
przedstawia biografię Paska i
wskazuje w niej fakty typowe dla Sarmaty •
na podstawie utworu definiuje
pamiętnik |
• odnajduje w tekście Pamiętników elementy mentalności sarmackiej |
•
analizuje styl i język Pamiętników |
•
podejmuje dyskusję na temat elementów
mentalności sarmackiej u współczesnych Polaków |
*59. Angielska poezja metafizyczna |
• omawia
charakter twórczości angielskich poetów metafizycznych |
•
określa, na czym polega koncept w
wierszu Pchła Johna Donne’a •
rozpoznaje oryginalny charakter utworu
Donne’a |
• dokonuje
analizy i interpretacji wiersza Pchła |
•
podejmuje dyskusję na temat współczesnych przykładów niebanalnego ukazania
erotyzmu w sztuce |
•
analizuje i porównuje obrazy Ogród miłości Petera
Paula Rubensa oraz Vanitas Pietera Claesza •
przedstawia w kontekście
analizowanych obrazów przykłady łączenia ze sobą dwóch skrajnych kręgów
tematycznych |
BAROK – NAUKA
O JĘZYKU |
|||||
61. Środki wyrazu artystycznego i ich funkcje |
• wymienia
środki wyrazu artystycznego właściwe dla
stylu barokowego |
•
klasyfikuje środki artystycznego
wyrazu oraz określa ich funkcję w dziele literackim •
prezentuje na przykładach cechy stylu
barokowego |
• odnosi termin
makaronizm do współczesnej
polszczyzny |
•
wypowiada się na temat wpływu stylu barokowego na treść utworów |
•
porównuje na podstawie wybranych
utworów style renesansowy i barokowy |
BAROK –
PODSUMOWANIE I POWTÓRZENIE |
|||||
62. Podsumowanie wiadomości na temat baroku |
• relacjonuje
opinie na temat baroku zawarte we fragmentach książek Dzieje literatury polskiej Juliana Krzyżanowskiego i Helikon sarmacki Andrzeja Vincenza |
•
wyjaśnia znaczenie pojęcia rodzimości
w piśmiennictwie barokowym |
• wypowiada
się na temat demokratycznego charakteru piśmiennictwa barokowego |
•
podejmuje dyskusję dotyczącą nieobecności literatury barokowej w świadomości
społecznej |
•
odnajduje w literaturze i sztuce
barokowej elementy ponadczasowe |
63. Powtórzenie wiadomości |
• przytacza
najważniejsze fakty, sądy i opinie na temat twórczości barokowej |
• wykorzystuje
najistotniejsze konteksty wywodzące się z twórczości barokowej |
• formułuje
wnioski na tematy związane z twórczością barokową • określa
własne stanowisko w kwestii dziedzictwa baroku |
•
uczestniczy w dyskusji na tematy związane z barokiem i stosuje odpowiednie argumenty •
w swoich wypowiedziach dokonuje uogólnień, podsumowań i porównań |
•
wykorzystuje bogate konteksty wywodzące się z twórczości barokowej •
formułuje i rozwiązuje problemy badawcze dotyczące twórczości barokowej |
BAROK –
NAWIĄZANIA |
|||||
64. Śladami baroku |
• rozpoznaje
inspiracje barokowe w sztuce |
• podaje
przykłady motywów w kulturze współczesnej wywodzących się z baroku |
• charakteryzuje
stosunek do baroku na przestrzeni epok |
•
prezentuje przykład dzieła zainspirowanego sztuką barokową |
•
szczegółowo omawia wybrany przykład współczesnego dzieła inspirowanego sztuką
barokową |
65. Barokowe inspiracje |
• czyta ze
zrozumieniem wskazane teksty • streszcza w
punktach fragmenty Kuli Pascala Jorge Luisa Borgesa |
• odnajduje
elementy estetyki barokowej we fragmencie Wojny
futbolowej
Ryszarda Kapuścińskiego |
• prezentuje
sylwetkę Ryszarda Kapuścińskiego • referuje wykład Borgesa i interpretuje ostatnie zdanie tekstu |
•
konfrontuje cechy estetyki barokowej wymienione przez Kapuścińskiego z
dziełami sztuki zamieszczonymi w podręczniku •
podejmuje dyskusję na temat obecności estetyki barokowej we współczesnym
świecie |
•
porównuje barokową wizję świata i człowieka opisaną przez Pascala z
niepokojami współczesnych ludzi •
ocenia aktualne przejawy estetki barokowej w sztuce i życiu codziennym |
*66. Ideał kobiecego piękna |
• odnajduje w
podręczniku oraz dostępnych sobie źródłach akty kobiece powstałe w baroku i w
innych epokach |
•
dobiera obrazy według kryterium kompozycji
wykorzystanej przez Fernanda Botera w dziele Leżąca naga kobieta z kwiatami |
• porównuje obraz
Botera z aktami barokowymi, wskazuje elementy zaczerpnięte z tradycji i
komentuje sposób ich przetworzenia |
•
podejmuje dyskusję na temat ewolucji ideału kobiecego piękna |
•
uczestniczy w dyskusji na temat obecności i funkcji kiczu we współczesnych
przedstawieniach kobiety |
*67. Barok w poezji współczesnej |
• określa
rodzaj liryki oraz zasadę kompozycyjną, według której zbudowany jest wiersz Jarosława Marka Rymkiewicza Róża oddana Danielowi Naborowskiemu |
• określa
funkcję anafory |
• wykazuje się
znajomością topiki barokowej i wskazuje toposy wykorzystane w wierszu
Rymkiewicza |
•
porównuje utwór Rymkiewicza z wierszem barokowym o podobnej konstrukcji •
wyjaśnia znaczenie symbolu róży obecnego w tekście |
•
tworzy prezentację dotyczącą toposu róży w literaturze i sztuce |
*68. Trans-Atlantyk Witolda Gombrowicza
wobec tradycji sarmackiej |
• odnajduje we
fragmencie Trans-Atlantyku Gombrowicza
cechy języka Jana Chryzostoma Paska • wskazuje w tekście
elementy mentalności sarmackiej |
• prezentuje
najważniejsze fakty z życia i twórczości Witolda Gombrowicza |
• wykazuje się
ogólną znajomością treści utworu Witolda Gombrowicza |
•
analizuje sposoby ośmieszenia mentalności sarmackiej zastosowane przez
Gombrowicza |
•
w kontekście fragmentu utworu podejmuje dyskusję na temat stosunku do
emigrantów i problemów związanych z asymilacją na obczyźnie |
69. Barokowa teatralność w opowieści filmowej |
• odnajduje w
filmie Vatel w reż. Rolanda Joffégo elementy
teatralizacji życia w baroku • opisuje przedstawioną
w filmie barokową arystokrację |
• porównuje
kadry filmowe z reprodukcjami barokowych obrazów zamieszczonymi w podręczniku • ocenia postępowanie
arystokracji ukazane w filmie |
• odnajduje w
filmie toposy barokowe • analizuje
postępowanie tytułowego bohatera |
•
interpretuje motyw lustra obecny w filmie |
•
porównuje sposób przedstawienia arystokracji w filmach Vatel oraz Królowa Margot •
pisze recenzję dzieła Rolanda
Joffégo |
*70. Filmowa opowieść o artyście – Dziewczyna
z perłą Petera Webbera |
• na podstawie
filmu charakteryzuje życie codzienne w baroku • opisuje
proces powstawania dzieła sztuki |
• przedstawia
charakterystykę postaci Griet – służącej malarza |
• porównuje
kadry z filmu z obrazami Jana Vermeera |
•
analizuje i ocenia kreację Scarlett Johansson |
•
tworzy prezentację na temat obrazu artysty w filmie |
OŚWIECENIE – O EPOCE |
|||||
72. i 73. Oświecenie
w Europie i Polsce |
• objaśnia
etymologię nazwy epoki • podaje daty
graniczne oświecenia w Europie • przedstawia periodyzację
polskiego oświecenia |
• opisuje
światopogląd ludzi oświecenia • wymienia
osiągnięcia oświecenia w dziedzinie nauki • podaje nazwy
instytucji powstałych w czasach stanisławowskich |
• opisuje
przemiany społeczne doby oświecenia • charakteryzuje
specyfikę polskiego oświecenia |
•
prezentuje wpływ idei oświeceniowych na życie codzienne •
analizuje rolę czasopiśmiennictwa w oświeceniu |
•
analizuje przemiany światopoglądowe, które ukształtowały epokę |
75. i 76. Wiek
rozumu i czułego serca |
• czyta ze
zrozumieniem fragment traktatu Johna Locke’a Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego i przytacza najważniejsze
tezy tekstu • czyta ze
zrozumieniem fragment Traktatu o
tolerancji Woltera i podaje najistotniejsze
założenia tekstu |
• wymienia
główne kierunki światopoglądowe oświecenia • prezentuje
założenia filozofii Johna Locke’a •
charakteryzuje podstawowe elementy światopoglądu Woltera • wyjaśnia
znaczenie terminów: deizm, ateizm, materializm, sensualizm, empiryzm, tabula rasa, utylitaryzm, liberalizm, libertynizm |
• odnajduje w
tekście Johna Locke’a argumenty świadczące o tym, że autor był zwolennikiem
racjonalizmu i empiryzmu •
przedstawia okoliczności, w których powstał Traktat o tolerancji •
na podstawie tekstu objaśnia, jaką rolę – według Woltera – odgrywają Bóg i
religia |
•
prezentuje podstawowe założenia światopoglądu Immanuela Kanta •
wyjaśnia, na czym polega kopernikański przewrót w filozofii dokonany przez
Kanta •
tłumaczy, czym jest według filozofa prawo naturalne •
omawia główne twierdzenia Jeana-Jacquesa Rousseau |
•
przedstawia pogłębioną wiedzę na temat filozofii Immanuela Kanta i Jeana-Jacquesa
Rousseau |
77. i 78. Sztuka
oświecenia |
• wskazuje na
przykładach cechy stylu klasycystycznego w architekturze, malarstwie i
rzeźbie • na podstawie
wybranych dzieł omawia cechy rokoka |
• podaje cechy
stylu klasycystycznego i rokokowego • omawia rolę
teatru w oświeceniu |
• wymienia najważniejsze
dzieła czołowych twórców klasycyzmu europejskiego • opisuje
specyfikę rokokowych przedmiotów użytku codziennego i wystroju wnętrz • charakteryzuje
rolę komedii w teatrze oświeceniowym |
•
analizuje dzieło klasycystyczne według wskazanych kryteriów •
wyjaśnia, w jaki sposób sztuka oświecenia odzwierciedlała najważniejsze idee
epoki •
określa rolę Teatru Narodowego w rozwoju polskiego oświecenia |
•
wypowiada się na temat muzyki okresu oświecenia •
prezentuje treść i problematykę wybranej komedii klasycystycznej |
OŚWIECENIE – TEKSTY Z EPOKI |
|||||
79. Wprowadzenie do literatury oświecenia |
• wymienia
nazwy gatunków literackich najpełniej realizujących postulat dydaktyzmu |
• wskazuje
gatunek, który pojawił się w polskiej literaturze XVIII-wiecznej • wymienia
najważniejsze cechy literatury sentymentalnej i rokokowej |
• definiuje klasycyzm
w literaturze |
•
wskazuje podstawowe zadania twórcy oświeceniowego |
•
wymienia poetyki normatywne |
80. Bajki Ignacego Krasickiego |
• wymienia
cechy gatunkowe bajki i przytacza odpowiednie przykłady |
• wskazuje i
wyjaśnia morał w bajkach Jagnię i wilcy,
Wilk i owce oraz Lew
pokorny |
• określa
pochodzenie gatunku bajki • odnosi sens
bajki Wilk i owce do sytuacji z
życia codziennego • formułuje
morał bajki Podróżny |
•
komentuje bajkę Lew pokorny w
kontekście wiedzy na temat natury ludzkiej |
•
przedstawia ogólny obraz człowieka wyłaniający się z bajek Ignacego
Krasickiego i komentuje go w odniesieniu do znanej mu rzeczywistości |
81. Świat poprawiać –
zuchwałe rzemiosło – satyry Ignacego Krasickiego |
• definiuje
satyrę jako gatunek • relacjonuje
treść Żony modnej Ignacego
Krasickiego |
• charakteryzuje
głównych bohaterów satyry • wymienia
wady ganione przez autora Żony modnej |
• podaje cechy
utworu, które świadczą o jego przynależności
do klasycyzmu • porównuje
bajkę i satyrę • omawia
kompozycję satyry |
•
rozpatruje satyrę w kontekście ówczesnej obyczajowości •
wskazuje sposoby osiągnięcia efektu komicznego w satyrze |
•
w kontekście satyry omawia wzorce obyczajowe obecne we współczesnym świecie |
82. Śmiejmy się z głupich,
choć i przewielebnych – Monachomachia Ignacego Krasickiego |
• definiuje
poemat heroikomiczny jako gatunek • streszcza wskazany
fragment Monachomachii |
• wyjaśnia
pochodzenie poematu heroikomicznego • wskazuje w
tekście Monachomachii cechy
gatunkowe poematu heroikomicznego • odnajduje w utworze
ogólną refleksję i ją komentuje |
• rozpatruje fragmenty
Monachomachii w kontekście swojej wiedzy na temat
funkcjonowania zakonów w XVIII w. • wskazuje w
tekście przykłady zabiegów językowych mających wywołać efekt komiczny • opisuje rolę
humoru w Monachomachii |
•
analizuje sposób ukazania mnichów w poemacie •
w kontekście fragmentów Monachomachii podejmuje dyskusję na temat funkcji śmiechu
w życiu społecznym |
•
porównuje fragment Monachomachii z
eposem homeryckim i wskazuje sparodiowane elementy •
przedstawia w satyryczny sposób wybrany fragment życia społecznego |
84. Podsumowanie wiadomości na temat Ignacego Krasickiego |
• wymienia
nazwy gatunków uprawianych przez Krasickiego i podaje przykładowe tytuły
utworów |
• relacjonuje
najważniejsze wydarzenia z biografii poety • podaje tytuł
pierwszej polskiej powieści |
• wylicza powracające
w twórczości Krasickiego tematy i motywy oraz przytacza tytuły konkretnych
dzieł |
•
przedstawia rolę „księcia poetów” w rozwoju literatury polskiej |
•
określa tematykę powieści Mikołaja
Doświadczyńskiego przypadki |
85. Sentymentalna twórczość Franciszka Karpińskiego |
• definiuje
sielankę jako gatunek • streszcza wskazane
fragmenty utworu Laura i Filon |
• odnajduje w
świecie przedstawionym utworu elementy o charakterze konwencjonalnym |
• określa
pochodzenie sielanki i podaje nazwiska twórców tego gatunku |
•
przytacza poglądy Jeana-Jacquesa Rousseau i opisuje ich wpływ na rozwój
sentymentalizmu •
wyjaśnia, dlaczego sielanki sentymentalne śmieszą dzisiejszego czytelnika |
•
wymienia tytuły innych utworów Franciszka Karpińskiego •
porównuje świat sielankowej arkadii do utopii |
87. Pieśń Legionów Polskich
we Włoszech |
• opisuje
historyczne okoliczności powstania Pieśni
Legionów Polskich we Włoszech |
• nazywa
rodzaj liryki występujący w utworze i wypowiada się na temat podmiotu lirycznego
|
• wymienia
wydarzenia historyczne przywołane w tekście Józefa Wybickiego • określa,
kiedy Mazurek Wybickiego został oficjalnie uznany za hymn państwowy |
•
podejmuje dyskusję na temat roli hymnu i innych symboli w życiu narodu |
•
określa funkcję przywołania osoby Tadeusza Kościuszki w zakończeniu pieśni •
wypowiada się na temat autorstwa i charakteru melodii towarzyszącej tekstowi pieśni |
*88. Kubuś Fatalista i jego
pan |
• wykazuje się
orientacyjną wiedzą na temat dorobku i działalności Denisa Diderota • definiuje
powiastkę filozoficzną jako gatunek |
• udowadnia,
że utwór Diderota jest powiastką filozoficzną |
• streszcza
utwór Kubuś Fatalista i jego pan • wyjaśnia
znaczenie słowa fatalizm i odnosi
je do treści przeczytanego fragmentu |
•
analizuje kreację narratora w utworze |
•
porównuje bohaterów Kubusia Fatalisty
do postaci z powieści Don Kichote
Cervantesa |
89. Wobec inności – o Podróżach
Guliwera Jonathana Swifta |
• streszcza wskazany
fragment Podróży do wielu odległych
narodów świata… |
• odnajduje
elementy ironii w przeczytanym fragmencie i określa jej funkcję |
• analizuje
sposób przedstawienia cywilizacji europejskiej w utworze |
•
odnosi fantastyczne wątki podróżnicze do historycznej wiedzy na temat
kolonializmu •
podejmuje dyskusję o spotkaniach różnych cywilizacji we współczesnym świecie |
•
w kontekście dzieła Swifta wypowiada
się na temat szans funkcjonowania społeczeństwa wielokulturowego |
*90. Rękopis znaleziony w
Saragossie |
• streszcza wskazany
fragment Rękopisu… • prezentuje
własne przeżycia wynikające z lektury tekstu |
• definiuje
powieść szkatułkową |
• wyjaśnia na
podstawie tekstu Rękopisu…, czym
jest powieść szkatułkowa |
• analizuje
kreację narratora w Rękopisie… |
•
rozważa, czy powieść Jana Potockiego tematycznie przynależy do okresu
oświecenia |
OŚWIECENIE – NAUKA O JĘZYKU |
|||||
91. Mówić poprawnie |
• wymienia
rodzaje norm językowych • podaje typy
słowników językowych i wyjaśnia, które wątpliwości rozwiewa dany typ słownika
• nazywa cechy
stylu oświeceniowego |
• przytacza
przykłady ilustrujące różne rodzaje norm językowych • prezentuje
na przykładach cechy stylu oświeceniowego |
• rozpoznaje,
kiedy odstępstwo od normy językowej jest błędem językowym • odróżnia
błędy wewnątrz-od zewnątrzjęzykowych |
•
przytacza przykłady błędów językowych i określa ich rodzaj |
•
wyszukuje błędy językowe określonego typu |
OŚWIECENIE – PODSUMOWANIE I POWTÓRZENIE |
|||||
92. Podsumowanie wiadomości |
• przytacza
opinie zawarte we fragmentach tekstów Wynalezienie wolności
1700–1789 Jeana Starobinskiego i Mroczne dziedzictwo oświecenia Pawła
Lisickiego |
• formułuje
własną opinię dotyczącą tez zawartych w przeczytanych tekstach • wypowiada
się na temat dążeń wolnościowych w XVIII w. |
• podejmuje
dyskusję na temat spuścizny myślowej oświecenia |
•
w kontekście fragmentu tekstu Pawła Lisickiego zabiera głos w kwestii
manipulowania opinią publiczną w oświeceniu i czasach współczesnych |
•
podejmuje polemikę z tekstem Pawła Lisickiego |
93. Powtórzenie wiadomości |
• przytacza
najważniejsze fakty, sądy i opinie na temat dorobku oświecenia |
• wykorzystuje
najistotniejsze konteksty wywodzące się z twórczości oświeceniowej |
• formułuje
wnioski na tematy związane z twórczością oświeceniową • określa
własne stanowisko w kwestii dziedzictwa oświecenia |
•
uczestniczy w dyskusji na tematy związane z oświeceniem i stosuje odpowiednie
argumenty •
w swoich wypowiedziach dokonuje uogólnień, podsumowań i porównań |
•
wykorzystuje bogate konteksty wywodzące się z twórczości oświeceniowej •
formułuje i rozwiązuje problemy badawcze dotyczące piśmiennictwa
oświeceniowego |
OŚWIECENIE –
NAWIĄZANIA |
|||||
94. Śladami oświecenia |
• wymienia
instytucje powstałe w epoce oświecenia mające swoje współczesne odpowiedniki |
• wskazuje
elementy klasycyzmu w kulturze współczesnej |
• omawia wpływy
światopoglądu oświeceniowego na człowieka XXI w. |
•
analizuje wybrany przykład inspiracji kulturą oświecenia |
•
podaje konkretne przykłady wpływu sztuki klasycystycznej i sentymentalnej na
twórczość późniejszych epok •
omawia zmianę światopoglądową, jaka zaszła w epoce oświecenia |
95. Czesław Miłosz o rozumie |
• podaje
najistotniejsze fakty z biografii Czesława Miłosza • określa
funkcję apostrofy rozpoczynającej tekst Rozum |
• wskazuje sytuacje,
do których odnosi się w drugim akapicie tekstu podmiot mówiący • wyjaśnia
funkcję użycia słowa gdybyż |
• odnosi teksty
Czesława Miłosza do światopoglądu oświeceniowego |
•
wyjaśnia metafory użyte w tekście Labirynt •
opisuje, co było przyczyną niezgody autora na uwielbienie labiryntu swego umysłu |
•
określa, jaką rolę wyznacza sztuce i artyście podmiot mówiący |
*96. Człowiek poszukujący |
• rozpoznaje we
fragmencie tekstu Jak szukaliśmy Lailonii Leszka Kołakowskiego powiastkę
filozoficzną i określa jej cechy • streszcza przeczytany
fragment utworu |
•
odnosi tekst do istoty ludzkiego życia •
podejmuje próbę interpretacji utworu na poziomie metaforycznym |
• przytacza
najistotniejsze fakty z biografii Leszka Kołakowskiego • konfrontuje
czytany fragment ze światopoglądem oświeceniowym • interpretuje
tekst na poziomie metaforycznym |
•
wypowiada się na temat istoty szukania •
analizuje metaforyczne znaczenie Lailonii jako przedmiotu poszukiwań |
•
przywołuje szerokie konteksty i nawiązania w interpretacji tekstu |
97. Bajki współczesne |
• streszcza
teksty Zbigniewa Herberta Wilk i owieczka oraz Wiatr i róża • odnajduje w utworach
cechy gatunkowe bajki |
•
interpretuje morały bajek Herberta |
• przytacza
najważniejsze fakty z biografii Zbigniewa Herberta • analizuje
kreację narratora w bajce Wilk i
owieczka |
•
komentuje sposób, w jaki Herbert
odnosi się do tradycji XVIII-wiecznego bajkopisarstwa |
•
pisze analizę porównawczą wybranych bajek Ignacego Krasickiego i Zbigniewa Herberta |
*98. Współczesne nawiązania malarskie –
Perspektywa: „Madame Récamier” Davida |
•
wyjaśnia, że pierwowzorem obrazu René Magritte’a Perspektywa: „Madame Récamier” Davida było
klasycystyczne dzieło Jacques’a-Louisa
Davida pod tytułem Madame Récamier |
•
analizuje obraz Davida jako modelowy przykład klasycyzmu w sztuce |
• porównuje surrealistyczne
dzieło René Magritte’a z obrazem Davida • opisuje
swoje wrażenia wynikające z zestawienia obu dzieł |
•
interpretuje współczesny obraz i ocenia go z perspektywy własnej wrażliwości |
•
pisze analizę porównawczą obu obrazów, wykorzystując szerokie konteksty i
nawiązania |
*99. Wobec konwencji – Laura i Filon Marii
Pawlikowskiej- |
• wskazuje
utwór, do którego nawiązuje wiersz Marii Pawlikowskiej- |
•
odnajduje w wierszu elementy nawiązujące do konwencji sielanki oświeceniowej |
• interpretuje
wymowę wiersza |
•
omawia polemikę poetki z oświeceniowym sentymentalizmem |
•
rozpoznaje typ malarstwa oświeceniowego, do którego nawiązuje wiersz Marii
Pawlikowskiej- |
100. Współczesny Robinson |
• streszcza
fabułę filmu Cast Away – poza światem w reż. Roberta Zemeckisa |
•
charakteryzuje głównego bohatera przed pobytem na bezludnej wyspie i po jego
powrocie do cywilizacji |
• wyjaśnia,
jak w kontekście filmu rozumie słowo świat
użyte w tytule • opisuje znaczenie piłki dla głównego bohatera podczas jego pobytu na wyspie |
•
analizuje konfrontację bohatera z cywilizacją po powrocie z wyspy •
interpretuje motyw nieotwartej paczki |
•
wypowiada się na temat kreacji Toma Hanksa w filmie •
porównuje fabułę filmu z treścią książki Robinson
Crusoe Daniela Defoe |
*101. Amadeusz Miloša Formana |
• streszcza
fabułę filmu |
•
charakteryzuje Antonia Salieriego i Amadeusza Mozarta jako dwie kontrastujące
ze sobą postacie |
• nazywa chwyt
narracyjny zastosowany w filmie i określa jego funkcję |
•
ocenia postępowanie Mozarta i wypowiada się na temat praw artysty do
niekonwencjonalnego zachowania |
•
opisuje kondycję artysty w XVIII w. |
Autor: Magdalena
Lotterhoff