CHEMIA
– poziom podstawowy
WSZYSTKIE
KLASY PIERWSZE
Propozycje
wymagań programowych na poszczególne oceny – IV etap edukacyjny – przygotowane
na podstawie treści zawartych
w podstawie programowej oraz w podręczniku To
jest chemia zakres podstawowy
Wyróżnione wymagania
programowe odpowiadają wymaganiom ogólnym i szczegółowym zawartym w treściach
nauczania podstawy programowej. Natomiast zaznaczone doświadczenia chemiczne są
zalecane przez Ewę Gryczman i Krystynę Gisges (autorki podstawy programowej) do przeprowadzenia w
zakresie podstawowym (Komentarz do
podstawy programowej przedmiotu Chemia)
Według opracowania
Wydawnictwa Nowa Era
1. Materiały i tworzywa pochodzenia
naturalnego
Ocena
dopuszczająca [1] |
Ocena
dostateczna [1
+ 2] |
Ocena
dobra [1
+ 2 + 3] |
Ocena
bardzo dobra [1
+ 2 + 3 + 4] |
Ocena
celująca [1+2+3+4+5] |
Uczeń: –
zna i stosuje zasady BHP obowiązujące –
definiuje pojęcia: skorupa ziemska,
minerały, skały, surowce mineralne –
dokonuje podziału surowców mineralnych na budowlane, chemiczne, energetyczne,
metalurgiczne, zdobnicze oraz wymienia przykłady poszczególnych rodzajów
surowców –
zapisuje wzór sumaryczny i podaje nazwę systematyczną podstawowego związku
chemicznego występującego w skałach wapiennych – opisuje rodzaje skał wapiennych i gipsowych –
opisuje podstawowe zastosowania skał wapiennych i gipsowych –
opisuje sposób identyfikacji CO2 (reakcja charakterystyczna) –
definiuje pojęcie hydraty – przewiduje
zachowanie się hydratów podczas ogrzewania – wymienia główny składnik kwarcu i piasku –
zapisuje wzór sumaryczny krzemionki oraz podaje jej nazwę systematyczną –
wymienia najważniejsze odmiany SiO2 występujące w
przyrodzie i podaje ich zastosowania –
wymienia najważniejsze właściwości tlenku krzemu(IV) –
podaje nazwy systematyczne wapna palonego –
wymienia podstawowe właściwości –
wymienia podstawowe zastosowania gipsu palonego –
wymienia właściwości szkła –
podaje różnicę między substancjami krystalicznymi a ciałami bezpostaciowymi –
opisuje proces produkcji szkła (wymienia podstawowe surowce) –
definiuje pojęcie glina –
wymienia przykłady zastosowań gliny –
definiuje pojęcia: cement, zaprawa cementowa, beton,
ceramika –
opisuje, czym są właściwości sorpcyjne gleby oraz co to jest odczyn gleby –
wymienia składniki gleby –
dokonuje podziału nawozów na naturalne –
wymienia przykłady nawozów naturalnych –
wymienia podstawowe rodzaje zanieczyszczeń gleby –
opisuje, na czym polega rekultywacja gleby |
Uczeń: –
opisuje, jak zidentyfikować węglan wapnia –
opisuje właściwości oraz zastosowania skał wapiennych i gipsowych –
opisuje właściwości tlenku krzemu(IV) –
podaje nazwy soli bezwodnych i zapisuje ich wzory sumaryczne – podaje
przykłady nazw najważniejszych hydratów i zapisuje ich wzory sumaryczne –
oblicza masy cząsteczkowe hydratów – przewiduje zachowanie się
hydratów podczas ogrzewania –
opisuje sposób otrzymywania wapna palonego –
opisuje właściwości wapna palonego –
zapisuje równania reakcji otrzymywania –
projektuje doświadczenie chemiczne Gaszenie
wapna palonego –
zapisuje równanie reakcji chemicznej wapna gaszonego z CO2
(twardnienie zaprawy wapiennej) –
zapisuje wzory sumaryczne gipsu i gipsu palonego oraz opisuje sposoby ich
otrzymywania –
wyjaśnia, czym są zaprawa gipsowa i
zaprawa wapienna oraz wymienia ich
zastosowania –
wyjaśnia proces twardnienia zaprawy gipsowej –
opisuje proces produkcji szkła (wymienia kolejne etapy) –
opisuje niektóre rodzaje szkła i ich zastosowania –
wymienia właściwości gliny –
wymienia surowce do produkcji wyrobów ceramicznych, cementu i betonu –
projektuje i przeprowadza badanie kwasowości gleby –
uzasadnia potrzebę stosowania nawozów –
opisuje znaczenie właściwości sorpcyjnych –
wyjaśnia, na czym polega zanieczyszczenie gleby –
wymienia źródła chemicznego zanieczyszczenia gleby –
definiuje pojęcie degradacja gleby –
opisuje metody rekultywacji gleby |
Uczeń: –
projektuje doświadczenie chemiczne Odróżnianie skał wapiennych
od innych skał –
definiuje pojecie skala twardości
minerałów –
podaje twardości w skali Mohsa dla wybranych minerałów –
podaje nazwy systematyczne hydratów –
opisuje różnice we właściwościach
hydratów i soli bezwodnych – projektuje doświadczenie chemiczne Usuwanie wody z hydratów –
oblicza zawartość procentową wody –
opisuje właściwości omawianych odmian kwarcu – projektuje doświadczenie
chemiczne Badanie właściwości tlenku krzemu(IV) – projektuje doświadczenie
chemiczne Termiczny rozkład wapieni –
opisuje szczegółowo sposób otrzymywania wapna palonego i wapna gaszonego –
zapisuje równanie reakcji
otrzymywania gipsu palonego –
wyjaśnia, dlaczego gips i gips palony są
hydratami –
projektuje doświadczenie chemiczne Sporządzanie
zaprawy gipsowej i badanie –
zapisuje równanie reakcji twardnienia zaprawy gipsowej –
opisuje każdy z etapów produkcji szkła –
wyjaśnia niektóre zastosowania gliny na podstawie jej właściwości –
projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Badanie właściwości sorpcyjnych gleby –
projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Badanie odczynu gleby –
opisuje wpływ niektórych składników gleby –
uzasadnia potrzebę stosowania nawozów sztucznych i podaje ich
przykłady –
wyjaśnia, na czym polega chemiczne zanieczyszczenie gleby |
Uczeń: –
wyjaśnia zjawisko powstawania kamienia kotłowego –
omawia proces twardnienia zaprawy wapiennej i zapisuje odpowiednie równanie
reakcji chemicznej –
opisuje szczegółowo przeróbkę gipsu –
wymienia rodzaje szkła oraz opisuje ich właściwości i zastosowania –
opisuje glinę pod względem jej zastosowań –
opisuje zastosowania cementu, zaprawy
cementowej i betonu –
wymienia źródła zanieczyszczeń gleby, omawia ich skutki oraz proponuje sposoby ochrony gleby przed degradacją |
Uczeń : - posługuje się wiedzą, dostrzega i wyjaśnia
zjawiska chemiczne w otoczeniu człowieka - zapisuje równania reakcji - wykazuje analityczne myśleniem, analizuje
zjawiska, wyciąga odpowiednie wnioski –
omawia zjawiska krasowe i zapisuje równania reakcji chemicznych ilustrujące
te zjawiska –
wyjaśnia, czym są światłowody i
opisuje ich zastosowania –
omawia naturalne wskaźniki odczynu gleby –
wyjaśnia znaczenie symboli umieszczonych na etykietach nawozów |
2. Źródła energii
Ocena dopuszczająca [1] |
Ocena
dostateczna [1
+ 2] |
Ocena
dobra [1
+ 2 + 3] |
Ocena
bardzo dobra [1
+ 2 + 3 + 4] |
Ocena
celująca [1+2+3+4+5] |
Uczeń: –
wymienia przykłady surowców naturalnych wykorzystywanych do pozyskiwania
energii –
definiuje pojecie gaz ziemny –
wymienia właściwości gazu ziemnego –
zapisuje wzór sumaryczny głównego składnika gazu ziemnego oraz podaje jego
nazwę systematyczną –
wymienia zasady BHP dotyczące obchodzenia się z węglowodorami i innymi
paliwami –
definiuje pojęcie ropa naftowa –
wymienia skład i właściwości ropy naftowej –
definiuje pojęcie alotropia
pierwiastków chemicznych –
wymienia odmiany alotropowe węgla –
wymienia nazwy kopalnych paliw stałych –
definiuje pojęcia: destylacja, frakcja, destylacja frakcjonowana, piroliza (pirogenizacja, sucha destylacja), katalizator, izomer –
wymienia nazwy produktów destylacji ropy naftowej – wymienia nazwy produktów suchej
destylacji węgla kamiennego – wymienia
składniki benzyny, jej właściwości – definiuje
pojęcie liczba oktanowa – dokonuje
podziału źródeł energii na wyczerpywalne i niewyczerpywalne – wymienia
przykłady negatywnego wpływu stosowania paliw tradycyjnych na środowisko
przyrodnicze – definiuje
pojęcia: efekt cieplarniany, kwaśne opady, globalne ocieplenie – wymienia gazy cieplarnianie – wymienia
przykłady alternatywnych źródeł energii – zapisuje proste równania reakcji spalania
całkowitego i niecałkowitego węglowodorów – opisuje właściwości tlenku węgla(II) i jego
wpływ na organizm człowieka |
Uczeń: –
wymienia właściwości kopalnych paliw stałych –
opisuje budowę diamentu, grafitu –
wyjaśnia, jakie właściwości ropy naftowej umożliwiają jej przetwarzanie w
procesie destylacji frakcjonowanej –
wymienia nazwy i zastosowania kolejnych produktów otrzymywanych w
wyniku destylacji ropy naftowej –
opisuje proces suchej destylacji węgla kamiennego (pirolizę) –
wymienia nazwy produktów procesu suchej destylacji węgla kamiennego oraz opisuje ich skład i stan skupienia –
wymienia zastosowania produktów suchej destylacji węgla kamiennego – opisuje, jak można zbadać właściwości
benzyn – wymienia przykłady rodzajów benzyn –
wymienia nazwy systematyczne związków chemicznych o LO = 100 i LO = 0 –
wymienia sposoby podwyższania LO benzyny –
zapisuje równania reakcji spalania całkowitego – wymienia główne powody powstania
nadmiernego efektu cieplarnianego oraz kwaśnych opadów –
zapisuje przykłady równań reakcji tworzenia się kwasów –
definiuje pojecie smog –
wymienia poznane alternatywne źródła energii |
Uczeń: –
opisuje właściwości diamentu, grafitu – wymienia zastosowania diamentu, grafitu –
definiuje pojęcia grafen
i karbin –
opisuje przebieg destylacji ropy naftowej – projektuje
doświadczenie chemiczne Badanie
właściwości ropy naftowej – projektuje
doświadczenie chemiczne Badanie
właściwości benzyny –
wyjaśnia, na czym polegają kraking –
opisuje, jak ustala się liczbę oktanową –
wymienia nazwy substancji stosowanych –
opisuje właściwości różnych rodzajów benzyn –
zapisuje równania reakcji powstawania kwasów (dotyczące kwaśnych opadów) –
analizuje możliwości zastosowań alternatywnych źródeł energii (biopaliwa,
wodór, energia słoneczna, wodna, jądrowa, geotermalna, itd.) –
wymienia wady i zalety wykorzystywania tradycyjnych i alternatywnych źródeł
energii |
Uczeń: –
proponuje rodzaje szkła laboratoryjnego niezbędnego do wykonania
doświadczenia chemicznego Destylacja
frakcjonowana ropy naftowej –
projektuje doświadczenie chemiczne Sucha
destylacja węgla kamiennego – definiuje
pojęcie izomeria –
wyjaśnia, w jakim celu przeprowadza
się procesy krakingu i reformingu –
analizuje wady i zalety środków przeciwstukowych –
analizuje wpływ sposobów uzyskiwania energii na stan środowiska
przyrodniczego |
Uczeń : - posługuje się wiedzą, dostrzega i wyjaśnia
zjawiska chemiczne w otoczeniu człowieka - zapisuje równania reakcji -
wykazuje analityczne myśleniem, analizuje zjawiska, wyciąga odpowiednie
wnioski – zapisuje
wzory (półstrukturalne, strukturalne) izomerów dla prostych przykładów
węglowodorów –
wyjaśnia, czym różnią się węglowodory łańcuchowe od pierścieniowych
(cyklicznych), podaje nazwy systematyczne prostych węglowodorów o łańcuchach
rozgałęzionych i pierścieniowych oraz zapisuje ich wzory strukturalne –
opisuje właściwości fosforu białego i fosforu czerwonego –
opisuje proces ekstrakcji –
wyjaśnia, czym jest biodiesel –
opisuje znaki informacyjne znajdujące się na stacjach paliw –
wyjaśnia znaczenie symboli znajdujących się na produktach, przy których wytwarzaniu
ograniczono zużycie energii, wydzielanie gazów cieplarnianych i emisję
zanieczyszczeń |
3. Środki czystości i kosmetyki
Ocena
dopuszczająca [1] |
Ocena
dostateczna [1
+ 2] |
Ocena
dobra [1
+ 2 + 3] |
Ocena
bardzo dobra [1
+ 2 + 3 + 4] |
Ocena
celująca [1+2+3+4+5] |
Uczeń: –
definiuje pojęcie mydła –
dokonuje podziału mydeł ze względu na rozpuszczalność w wodzie i stan
skupienia –
wymienia metody otrzymywania mydeł –
definiuje pojęcia: reakcja zmydlania,
reakcja zobojętniania, reakcja hydrolizy –
zapisuje wzory sumaryczne i nazwy zwyczajowe podstawowych kwasów tłuszczowych –
wymienia właściwości i zastosowania wybranych mydeł –
podaje odczyn roztworów mydeł oraz wymienia nazwy jonów odpowiedzialnych –
wymienia składniki brudu –
wymienia substancje zwilżalne i niezwilżalne przez wodę –
wyjaśnia pojęcia: hydrofilowy, hydrofobowy, napięcie powierzchniowe –
wymienia podstawowe zastosowania detergentów –
podaje przykłady substancji obniżających napięcie powierzchniowe wody –
definiuje pojęcia: twarda woda, kamień
kotłowy –
opisuje zachowanie mydła w twardej wodzie –
dokonuje podziału mieszanin ze względu na rozmiary cząstek –
opisuje zjawisko tworzenia się emulsji –
wymienia przykłady emulsji i
ich zastosowania –
podaje, gdzie znajdują się informacje –
wymienia zastosowania wybranych kosmetyków i środków czystości –
wymienia nazwy związków chemicznych znajdujących się w środkach do przetykania
rur –
wymienia przykłady zanieczyszczeń metali (rdza) oraz sposoby ich usuwania –
definiuje pojęcie eutrofizacja wód –
wymienia przykłady substancji powodujących eutrofizację wód –
definiuje pojęcie dziura ozonowa –
stosuje zasady bezpieczeństwa podczas korzystania ze środków chemicznych |
Uczeń: –
opisuje proces zmydlania tłuszczów –
zapisuje słownie przebieg reakcji zmydlania tłuszczów –
opisuje, jak doświadczalnie otrzymać mydło –
zapisuje nazwę zwyczajową i wzór sumaryczny kwasu tłuszczowego potrzebnego do
otrzymania mydła o podanej nazwie –
wyjaśnia, dlaczego roztwory mydeł mają odczyn zasadowy –
definiuje pojęcie substancja
powierzchniowo czynna (detergent) –
opisuje budowę substancji powierzchniowo czynnych –
zaznacza fragmenty hydrofobowe –
wymienia rodzaje substancji powierzchniowo czynnych –
opisuje mechanizm usuwania brudu –
projektuje doświadczenie chemiczne Badanie wpływu różnych substancji na
napięcie powierzchniowe wody –
wymienia związki chemiczne odpowiedzialne –
wyjaśnia, co to są emulgatory –
dokonuje podziału emulsji i wymienia przykłady poszczególnych jej rodzajów –
wyjaśnia różnice między typami emulsji (O/W, W/O) –
wymienia niektóre składniki kosmetyków –
wyjaśnia przyczynę eliminowania fosforanów(V) z proszków do prania (proces eutrofizacji) –
dokonuje podziału zanieczyszczeń metali na fizyczne i chemiczne oraz opisuje
różnice między nimi –
opisuje zanieczyszczenia występujące na powierzchni srebra i miedzi –
wymienia substancje, które w proszkach do prania odpowiadają za tworzenie się
kamienia kotłowego (zmiękczające) –
definiuje pojęcie freony |
Uczeń: –
projektuje doświadczenie chemiczne Otrzymywanie
mydła w reakcji zmydlania tłuszczu –
projektuje doświadczenie chemiczne Otrzymywanie
mydła w reakcji zobojętniania –
zapisuje równanie reakcji otrzymywania mydła o podanej nazwie –
wymienia produkty reakcji hydrolizy mydeł oraz wyjaśnia ich wpływ na odczyn
roztworu –
wyjaśnia, z wykorzystaniem zapisu jonowego równania reakcji chemicznej,
dlaczego roztwór mydła ma odczyn zasadowy –
projektuje doświadczenie chemiczne Wpływ
twardości wody na powstawanie piany –
zapisuje równania reakcji chemicznych mydła –
określa rolę środków zmiękczających wodę oraz podaje ich przykłady – wyjaśnia, jak odróżnić koloidy
od roztworów właściwych –
opisuje składniki bazowe, czynne i dodatkowe kosmetyków –
wyszukuje w dostępnych źródłach informacje na temat działania kosmetyków –
opisuje wybrane środki czystości (do mycia szyb i luster, używane w
zmywarkach, do udrażniania rur, do czyszczenia metali –
wskazuje na charakter chemiczny składników środków do mycia szkła,
przetykania rur, czyszczenia metali –
opisuje źródła zanieczyszczeń metali oraz sposoby ich usuwania –
omawia szczegółowo proces eutrofizacji |
Uczeń: –
zapisuje równanie reakcji hydrolizy podanego mydła na sposób cząsteczkowy –
wyjaśnia zjawisko powstawania osadu, zapisując jonowo równania reakcji
chemicznych –
zapisuje równania reakcji usuwania twardości wody przez gotowanie –
projektuje doświadczenie chemiczne Badanie
wpływu emulgatora na trwałość emulsji –
opisuje działanie wybranych postaci kosmetyków (np. emulsje, roztwory) –
wymienia zasady odczytywania i analizy składu kosmetyków na podstawie
etykiet – wymienia zasady INCI –
omawia mechanizm usuwania brudu przy użyciu środków zawierających krzemian
sodu na podstawie odpowiednich równań reakcji –
opisuje sposób czyszczenia srebra metodą redukcji elektrochemicznej –
projektuje doświadczenie chemiczne Wykrywanie
obecności fosforanów(V) –
wyjaśnia, dlaczego substancje zmiękczające wodę zawarte w proszkach są
szkodliwe dla urządzeń piorących –
omawia wpływ freonów na warstwę ozonową |
Uczeń : - posługuje się wiedzą, dostrzega i wyjaśnia
zjawiska chemiczne w otoczeniu człowieka - zapisuje równania reakcji -
wykazuje analityczne myśleniem, analizuje zjawiska, wyciąga odpowiednie
wnioski – definiuje pojęcie parabeny – wyjaśnia różnicę między jonowymi i
niejonowymi substancjami powierzchniowo czynnymi – opisuje działanie napojów typu cola jako
odrdzewiaczy – wyjaśnia znaczenie
symboli znajdujących się na opakowaniach kosmetyków |
4. Żywność
Ocena
dopuszczająca [1] |
Ocena
dostateczna [1
+ 2] |
Ocena
dobra [1
+ 2 + 3] |
Ocena
bardzo dobra [1
+ 2 + 3 + 4] |
Ocena
celująca [1+2+3+4+5] |
Uczeń: –
wymienia rodzaje składników odżywczych –
definiuje pojęcia: wartość odżywcza,
wartość energetyczna, GDA –
przeprowadza bardzo proste obliczenia –
opisuje zastosowanie reakcji ksantoproteinowej –
zapisuje słownie przebieg reakcji hydrolizy tłuszczów –
podaje po jednym przykładzie substancji tłustej i tłuszczu –
dokonuje podziału sacharydów –
podaje nazwy i wzory sumaryczne podstawowych sacharydów –
opisuje, jak wykryć skrobię –
opisuje znaczenie wody, witamin oraz soli mineralnych dla organizmu –
wyszukuje w dostępnych źródłach informacje na temat składników wody
mineralnej i mleka –
opisuje mikroelementy i makroelementy oraz
podaje ich przykłady –
wymienia pierwiastki toksyczne dla człowieka oraz pierwiastki biogenne –
definiuje pojęcia: fermentacja, biokatalizator –
dokonuje podziału fermentacji (tlenowa, beztlenowa) oraz opisuje jej rodzaje –
wymienia, z podaniem przykładów zastosowań, rodzaje procesów fermentacji
zachodzących –
zalicza laktozę do disacharydów –
definiuje pojęcia: jełczenie, gnicie, butwienie –
wymienia najczęstsze przyczyny psucia się żywności –
wymienia przykłady sposobów konserwacji żywności –
opisuje, do czego służą dodatki do żywności; dokonuje ich podziału ze względu
na pochodzenie |
Uczeń: –
opisuje sposób wykrywania białka –
opisuje sposób wykrywania tłuszczu –
podaje nazwę produktu rozkładu termicznego tłuszczu oraz opisuje jego
działanie na organizm –
opisuje sposób wykrywania skrobi, np. w mące ziemniaczanej i ziarnach fasoli –
opisuje sposób wykrywania glukozy –
wymienia pokarmy będące źródłem białek, tłuszczów i sacharydów – dokonuje podziału witamin (rozpuszczalne – opisuje procesy fermentacji (najważniejsze, podstawowe informacje) zachodzące podczas wyrabiania
ciasta, pieczenia chleba, produkcji napojów alkoholowych, otrzymywania
kwaśnego mleka, jogurtów –
zapisuje wzór sumaryczny kwasu mlekowego, masłowego i octowego –
definiuje pojęcie hydroksykwas –
wyjaśnia przyczyny psucia się żywności
oraz proponuje sposoby zapobiegania temu procesowi –
opisuje sposoby otrzymywania różnych dodatków do żywności –
wymienia przykłady barwników, konserwantów (tradycyjnych), przeciwutleniaczy,
substancji zagęszczających, emulgatorów, aromatów, regulatorów kwasowości i
substancji słodzących –
wyjaśnia znaczenie symbolu E –
podaje przykłady szkodliwego działania niektórych dodatków do żywności |
Uczeń: – przeprowadza
obliczenia z uwzględnieniem pojęć GDA, wartość odżywcza i energetyczna – projektuje i wykonuje doświadczenie chemiczne Wykrywanie białka w produktach żywnościowych (np. w twarogu) – projektuje doświadczenie chemiczne Wykrywanie tłuszczu w produktach żywnościowych (np. w pestkach dyni –
opisuje sposób odróżniania substancji tłustej –
projektuje doświadczenie chemiczne Wykrywanie
skrobi w produktach żywnościowych (np. mące ziemniaczanej – projektuje doświadczenie chemiczne Wykrywanie glukozy (próba Trommera) –
zapisuje równania reakcji chemicznych dla próby Trommera, utleniania glukozy –
opisuje produkcję napojów alkoholowych –
opisuje, na czym polegają: fermentacja alkoholowa, mlekowa i octowa –
zapisuje równania reakcji fermentacji
alkoholowej i octowej –
zapisuje równanie reakcji fermentacji masłowej z określeniem warunków jej
zachodzenia –
wyjaśnia określenie chleb na zakwasie –
opisuje procesy jełczenia, gnicia i butwienia –
przedstawia znaczenie stosowania dodatków do żywności –
wymienia niektóre zagrożenia wynikające ze stosowania dodatków do żywności –
opisuje poznane sposoby konserwacji żywności –
opisuje wybrane substancje zaliczane do barwników, konserwantów,
przeciwutleniaczy, substancji zagęszczających, emulgatorów, aromatów,
regulatorów kwasowości i substancji słodzących –
określa rolę substancji zagęszczających |
Uczeń: – projektuje
doświadczenie chemiczne Odróżnianie
tłuszczu od substancji tłustej –
zapisuje równanie hydrolizy podanego tłuszczu –
wyjaśnia, dlaczego sacharoza i skrobia dają ujemny wynik próby Trommera –
projektuje doświadczenie chemiczne Fermentacja
alkoholowa –
opisuje proces produkcji serów –
opisuje jedną z przemysłowych metod produkcji octu –
wyjaśnia skrót INS i potrzebę jego stosowania –
analizuje zalety i wady stosowania dodatków do żywności –
opisuje wybrane emulgatory i substancje zagęszczające, ich pochodzenie –
analizuje potrzebę stosowania aromatów –
przedstawia konsekwencje stosowania dodatków do żywności |
Uczeń : - posługuje się wiedzą, dostrzega i wyjaśnia
zjawiska chemiczne w otoczeniu człowieka - zapisuje równania reakcji - wykazuje analityczne myśleniem, analizuje
zjawiska, wyciąga odpowiednie wnioski -
opisuje proce produkcji miodu i zapisuje równanie zachodzącej reakcji
chemicznej –
wyjaśnia obecność dziur w serze szwajcarskim –
opisuje proces produkcji i zastosowanie octu winnego –
opisuje zjawisko bombażu –
wyjaśnia znaczenie symboli znajdujących się na opakowaniach żywności |
5. Leki
Ocena
dopuszczająca [1] |
Ocena
dostateczna [1
+ 2] |
Ocena
dobra [1
+ 2 + 3] |
Ocena
bardzo dobra [1
+ 2 + 3 + 4] |
Ocena
celująca [1+2+3+4+5] |
Uczeń: –
definiuje pojęcia: substancje lecznicze,
leki, placebo –
dokonuje podziału substancji leczniczych ze względu na efekt ich działania
(eliminujące objawy bądź przyczyny choroby), metodę otrzymywania (naturalne,
półsyntetyczne –
wymienia postaci, w jakich mogą występować leki (tabletki, roztwory, syropy,
maści) –
definiuje pojecie maść –
wymienia właściwość węgla aktywnego, umożliwiającą zastosowanie go w
przypadku dolegliwości żołądkowych –
wymienia nazwę związku chemicznego występującego w aspirynie i polopirynie –
wymienia zastosowania aspiryny i polopiryny –
podaje przykład związku chemicznego stosowanego w lekach neutralizujących
nadmiar kwasu solnego w żołądku –
wyjaśnia, od czego mogą zależeć lecznicze –
wyszukuje podstawowe informacje na temat działania składników
popularnych leków (np. węgla aktywnego, kwasu acetylosalicylowego, środków
neutralizujących nadmiar kwasów –
wymienia sposoby podawania leków –
wymienia przykłady uzależnień oraz substancji uzależniających –
opisuje ogólnie poszczególne rodzaje uzależnień –
wymienia przykłady leków, które mogą prowadzić do lekomanii (leki nasenne,
psychotropowe, sterydy anaboliczne) –
opisuje, czym są narkotyki i dopalacze –
wymienia napoje zawierające kofeinę |
Uczeń: –
wyszukuje informacje na temat działania składników popularnych leków na organizm ludzki (np. węgla aktywnego,
kwasu acetylosalicylowego, środków neutralizujących nadmiar kwasów –
wymienia przykłady substancji leczniczych eliminujących objawy (np.
przeciwbólowe, nasenne) i przyczyny choroby (np. przeciwbakteryjne, wiążące
substancje toksyczne) –
wymienia przykłady nazw substancji leczniczych naturalnych, półsyntetycznych –
opisuje właściwości adsorpcyjne węgla aktywnego –
wyjaśnia, jaki odczyn mają leki stosowane na nadkwasotę –
wyjaśnia, od czego mogą zależeć lecznicze –
oblicza dobową dawkę leku dla człowieka –
wyjaśnia różnicę między LC50 i LD50 –
wymienia właściwości etanolu i nikotyny –
definiuje pojęcie narkotyki –
wymienia nazwy substancji chemicznych uznawanych za narkotyki –
wyszukuje podstawowe informacje na temat działania składników
napojów, takich jak: kawa, herbata, napoje typu cola –
wymienia właściwości kofeiny oraz opisuje jej działanie na organizm ludzki |
Uczeń: –
opisuje sposoby otrzymywania wybranych substancji leczniczych –
opisuje działanie kwasu acetylosalicylowego –
zapisuje równanie reakcji zobojętniania kwasu solnego sodą oczyszczoną –
wykonuje obliczenia związane z pojęciem dawki leku –
określa moc substancji toksycznej na podstawie wartości LD50 –
opisuje wpływ odczynu środowiska –
wyjaśnia zależność szybkości działania leku –
opisuje działanie rtęci i baru na organizm –
wymienia związki chemiczne neutralizujące szkodliwe działanie baru na
organizm –
opisuje wpływ rozpuszczalności substancji leczniczej w wodzie na siłę jej
działania –
definiuje pojęcie tolerancja na dawkę substancji –
opisuje skutki nadmiernego używania etanolu oraz nikotyny na organizm –
opisuje działanie na organizm morfiny, heroiny, kokainy, haszyszu, marihuany
i amfetaminy –
opisuje działanie dopalaczy na organizm –
wyszukuje informacje na temat działania składników napojów, takich
jak: kawa, herbata, napoje typu cola na organizm ludzki |
Uczeń: –
wymienia skutki nadużywania niektórych leków –
wyjaśnia powód stosowania kwasu acetylosalicylowego (opisuje jego działanie
na organizm ludzki, zastosowania) –
dokonuje trudniejszych obliczeń związanych z pojęciem dawki leku –
analizuje problem testowania leków –
wyjaśnia wpływ baru na organizm –
wyjaśnia, zapisując odpowiednie równania reakcji chemicznych, działanie
odtrutki –
analizuje skład dymu papierosowego (wymienia jego główne składniki – nazwy
systematyczne, wzory sumaryczne) –
zapisuje wzory sumaryczne poznanych narkotyków oraz klasyfikuje je do
odpowiedniej grupy związków chemicznych
|
Uczeń : - posługuje się wiedzą, dostrzega i wyjaśnia
zjawiska chemiczne w otoczeniu człowieka - zapisuje równania reakcji - wykazuje analityczne myśleniem, analizuje
zjawiska, wyciąga odpowiednie wnioski –
wyjaśnia, dlaczego nie powinno się karmić psów i kotów czekoladą –
wymienia produkt pośredni utleniania alkoholu w organizmie i opisuje skutki
jego działania –
porównuje poszczególne zakresy stężeń alkoholu we krwi z ich działaniem na
organizm ludzki |
6. Odzież i opakowania
Ocena
dopuszczająca [1] |
Ocena
dostateczna [1
+ 2] |
Ocena
dobra [1
+ 2 + 3] |
Ocena
bardzo dobra [1
+ 2 + 3 + 4] |
Ocena
celująca [1+2+3+4+5] |
Uczeń: –
definiuje pojęcia: tworzywa sztuczne,
mer, polimer –
dokonuje podziału polimerów ze względu –
wymienia rodzaje substancji dodatkowych –
wymienia nazwy systematyczne najpopularniejszych tworzyw sztucznych oraz
zapisuje skróty pochodzące od tych nazw –
opisuje sposób otrzymywania kauczuku –
wymienia podstawowe zastosowania kauczuku –
wymienia substraty i produkt wulkanizacji kauczuku –
wymienia podstawowe zastosowania gumy –
wymienia nazwy polimerów sztucznych, przy których powstawaniu jednym z
substratów była celuloza – klasyfikuje tworzywa sztuczne według ich
właściwości (termoplasty i duroplasty) – podaje
przykłady nazw systematycznych termoplastów i duroplastów –
wymienia właściwości poli(chlorku winylu) (PVC) –
zapisuje wzór strukturalny meru dla PVC –
wymienia przykłady i najważniejsze zastosowania tworzyw sztucznych (np.
polietylenu, polistyrenu, polipropylenu, teflonu) –
wskazuje na zagrożenia związane z gazami powstającymi w wyniku spalania
PVC –
dokonuje podziału opakowań ze względu na materiał, z którego są wykonane –
podaje przykłady opakowań
(celulozowych, szklanych, metalowych, sztucznych) stosowanych w życiu
codziennym –
wymienia sposoby zagospodarowania określonych odpadów stałych –
definiuje pojęcie polimery
biodegradowalne –
definiuje pojęcia: włókna naturalne,
włókna sztuczne, włókna syntetyczne –
klasyfikuje włókna na naturalne, sztuczne –
wymienia najważniejsze zastosowania włókien naturalnych, sztucznych
–
wymienia właściwości wełny, jedwabiu naturalnego, bawełny i lnu |
Uczeń: –
opisuje zasady tworzenia nazw polimerów –
wymienia właściwości kauczuku –
opisuje, na czym polega wulkanizacja kauczuku –
zapisuje równanie reakcji otrzymywania PVC –
opisuje najważniejsze właściwości –
wymienia czynniki, które należy uwzględnić przy wyborze materiałów do
produkcji opakowań –
opisuje wady i zalety opakowań stosowanych w życiu codziennym –
wyjaśnia, dlaczego składowanie niektórych substancji chemicznych stanowi
problem – uzasadnia potrzebę
zagospodarowania odpadów pochodzących z różnych opakowań –
opisuje, które rodzaje odpadów stałych stanowią zagrożenie dla środowiska
naturalnego w przypadku ich spalania –
wymienia przykłady polimerów biodegradowalnych –
podaje warunki, w jakich może zachodzić biodegradacja polimerów (tlenowe,
beztlenowe) –
opisuje sposób odróżnienia włókna białkowego (wełna) od celulozowego
(bawełna) –
podaje nazwę włókna, które zawiera keratynę –
dokonuje podziału surowców do otrzymywania włókien sztucznych (organiczne,
nieorganiczne) oraz wymienia nazwy surowców danego rodzaju –
wymienia próbę ksantoproteinową jako sposób na odróżnienie włókien jedwabiu
naturalnego od włókien jedwabiu sztucznego –
wymienia najbardziej popularne włókna syntetyczne –
podaje niektóre
zastosowania włókien syntetycznych |
Uczeń: –
omawia różnice we właściwościach kauczuku przed i po wulkanizacji –
opisuje budowę wewnętrzną termoplastów –
omawia zastosowania PVC – wyjaśnia, dlaczego mimo użycia tych samych merów, właściwości
polimerów mogą się różnić –
wyjaśnia, dlaczego roztworu kwasu fluorowodorowego nie przechowuje się –
zapisuje równanie reakcji tlenku krzemu(IV) –
opisuje recykling szkła, papieru, metalu –
podaje zapis procesu biodegradacji polimerów w warunkach tlenowych i
beztlenowych –
opisuje zastosowania poznanych włókien sztucznych oraz syntetycznych –
projektuje doświadczenie chemiczne Odróżnianie
włókien naturalnych pochodzenia zwierzęcego od włókien naturalnych
pochodzenia roślinnego –
projektuje doświadczenie chemiczne Odróżnianie jedwabiu sztucznego
–
wymienia nazwy włókien do zadań specjalnych i opisuje ich właściwości |
Uczeń: –
zapisuje równanie reakcji wulkanizacji kauczuku –
wyjaśnia, z uwzględnieniem budowy, zachowanie się termoplastów i duroplastów
pod wpływem wysokich temperatur –
wyjaśnia, dlaczego stężony roztwór kwasu azotowego(V) przechowuje się –
zapisuje równanie reakcji glinu z kwasem azotowym(V) –
analizuje wady i zalety różnych sposobów radzenia sobie z odpadami stałymi –
opisuje właściwości i zastosowania nylonu oraz goreteksu –
opisuje zastosowania włókien aramidowych, węglowych, biostatycznych i
szklanych –
analizuje wady i zalety różnych włókien |
Uczeń : - posługuje się wiedzą, dostrzega i wyjaśnia
zjawiska chemiczne w otoczeniu człowieka - zapisuje równania reakcji -
wykazuje analityczne myśleniem, analizuje zjawiska, wyciąga odpowiednie
wnioski –
opisuje reakcje polikondensacji i poliaddycji oraz wymienia ich produkty –
opisuje metodę otrzymywania styropianu –
definiuje pojęcie kompozyty –
omawia proces merceryzacji bawełny –
definiuje pojęcie mikrofibra,
wymienia jej właściwości i zastosowania –
wyjaśnia znaczenie symboli znajdujących się na opakowaniach i wyrobach tekstylnych |