Wymagania edukacyjne z geografii – zakres
rozszerzony dla klasy III d/e
na
rok szkolny 2018/2019
Oblicza geografii 2, zakres rozszerzony
Nr
|
Temat lekcji
|
Poziom wymagań |
||||
konieczny |
podstawowy |
rozszerzający |
dopełniający |
wykraczający |
ROLNICTWO
· |
Produkcja
zwierzęca na świecie |
· wymienia
czynniki wpływające na produkcję zwierzęcą · wymienia
produkty pochodzenia zwierzęcego · przedstawia
państwa o największym pogłowiu wybranych zwierząt gospodarskich |
· wskazuje
kierunki chowu zwierząt · przedstawia
typy chowu zwierząt gospodarskich · charakteryzuje
rozmieszczenie i wielkość pogłowia wybranych zwierząt gospodarskich
na podstawie map tematycznych i danych statystycznych · wymienia
czołowych importerów i eksporterów wołowiny i wieprzowiny na podstawie
danych statystycznych |
· omawia
zróżnicowanie hodowli na świece · wyjaśnia
różnicę miedzy chowem intensywnym a chowem ekstensywnym · analizuje
produkcję zwierzęcą w wybranych regionach świata |
· wyjaśnia
zależność chowu wybranych zwierząt gospodarskich na świecie od czynników
przyrodniczych i społeczno-ekonomicznych |
· wykazuje
zależność pomiędzy pogłowiem wybranych gatunków zwierząt gospodarskich
a wielkością produkcji mięsa, mleka i innych produktów |
· |
Rybactwo |
· wyjaśnia
znaczenie terminów:rybactwo, rybołówstwo,akwakultura, marikultura · przedstawia
główne łowiska na świecie na podstawie mapy tematycznej · wymienia
kraje o najniższym spożyciu ryb w przeliczeniu na 1 mieszkańca na
podstawie danych statystycznych |
· wskazuje na
mapie kraje o największych światowych połowach morskich · omawia
gospodarcze wykorzystanie wybranych gatunków ryb · wskazuje
przyczyny nadmiernego odławiania organizmów morskich |
· podaje różnice
między akwakulturą a rybołówstwem · wyjaśnia
przyczyny zróżnicowania wielkości połowów ryb w wybranych państwach świata · analizuje
zagrożenia produktywności mórz i oceanów |
· analizuje
przestrzenne zróżnicowanie wielkości spożycia ryb na świecie · podaje
przykłady zagrożeń wywołanych nadmierną eksploatacją mórz i oceanów · wskazuje
możliwości rozwoju wykorzystania zasobów oceanów i mórz
|
· przedstawia
sposoby zapobiegania wyczerpywaniu się zasobów wód morskich
i śródlądowych |
· |
Wyżywienie ludności świata |
· wyjaśnia
znaczenie terminów:głód, niedożywienie, głód utajony V. podaje
normy żywieniowe na świecie wg FAO VI. wskazuje
liczbę głodujących na świecie na podstawie danych statystycznych |
VII. wyjaśnia
przyczyny oraz skutki głodu i niedożywienia ludności na świecie · analizuje
rozmieszczenie obszarów niedoboru i nadwyżek żywności na podstawie mapy
tematycznej VIII. wskazuje
największych eksporterów żywności na świecie na podstawie danych
statystycznych |
IX. opisuje
problemy wyżywienia ludności świata na podstawie różnych źródeł X.wyjaśnia,
dlaczego w niektórych krajach świata o sprzyjających warunkach rozwoju
rolnictwa występuje problem niedożywienia ludności |
XI. porównuje
i uzasadnia strukturę spożycia żywności w państwach wysoko i słabo
rozwiniętych gospodarczo XII. wyjaśnia
wpływ działalności rolniczej na inne elementy przestrzeni społeczno- |
XIII. proponuje
działania, które można podjąć w celu zwiększenia produkcji rolnej na świecie,
zmiany struktury produkcji oraz dystrybucji żywności XIV. proponuje
sposoby walki z głodem |
· |
Leśnictwo |
· wymienia
funkcje lasów · wskazuje
kraje o największej lesistości · wymienia
kraje o największym udziale w światowej produkcji drewna · wyjaśnia
znaczenie terminudeforestacja |
· przedstawia
rozmieszczenie największych kompleksów leśnych na Ziemi · przedstawia
zróżnicowanie lesistości na świecie na podstawie mapy tematycznej · wymienia
sposoby prowadzenia racjonalnej gospodarki leśnej w różnych regionach |
· opisuje zasoby
leśne świata na podstawie mapy tematycznej i danych statystycznych · wskazuje
przyczyny oraz skutki wycinania i niszczenia lasów równikowych |
· wykazuje
skutki nieracjonalnej gospodarki leśnej w wybranych regionach świata |
· uzasadnia
konieczność racjonalnego gospodarowania zasobami leśnymi na świecie · podaje
przykłady działań zapobiegających zmniejszaniu się powierzchni lasów na
świecie |
|
· PRZEMYSŁ |
||||||
· |
Czynniki lokalizacji przemysłu |
· wymienia
przyrodnicze i pozaprzyrodnicze czynniki lokalizacji przemysłu · wymienia
przykłady zakładów przemysłowych uzależnionych od czynników
przyrodniczych i pozaprzyrodniczych |
· przedstawia
przyrodnicze i pozaprzyrodnicze czynniki lokalizacji przemysłu
na wybranych przykładach · omawia
przymusową, związaną oraz swobodną lokalizację przemysłu |
· wskazuje wpływ
czynników lokalizacji przemysłu na rozmieszczenie i rozwój wybranych
branż · wyjaśnia
znaczenie behawioralnych czynników lokalizacji przemysłu |
· porównuje
zróżnicowanie zasobów pracy w przemyśle tradycyjnym i przemyśle zaawansowanej
technologii |
· omawia zmianę
roli czynników lokalizacji przemysłu w czasie |
· |
Zasoby naturalne Ziemi. Podział i rola
surowców mineralnych |
· przedstawia podział
zasobów naturalnych · podaje
przykłady zastosowania wybranych surowców · wyjaśnia
znaczenie terminurecykling |
VIII. charakteryzuje
surowce metaliczne, chemiczne i skalne · przedstawia
znaczenie poszczególnych zasobów naturalnych IX. opisuje
rozmieszczenie wybranych surowców mineralnych na podstawie mapy tematycznej · omawia
recykling jako nowe źródło surowców |
· wyjaśnia rolę
surowców mineralnych w rozwoju przemysłu X. przedstawia
głównych producentów surowców mineralnych
|
· uzasadnia
potrzebę racjonalnego gospodarowania surowcami mineralnymi · charakteryzuje
światowe zasoby i wydobycie wybranych surowców mineralnych na podstawie
danych statystycznych |
· wyjaśnia
przyczyny wzrostu roli metali ziem rzadkich w gospodarce światowej
na podstawie dostępnych źródeł |
· |
Bilans energetyczny świata |
· przedstawia
podział źródeł energii · podaje
przykłady zastosowań surowców energetycznych · wymienia
największych producentów wybranych surowców energetycznych |
· opisuje
wykorzystanie odnawialnych i nieodnawialnych źródeł energii · charakteryzuje
zmiany w bilansie energetycznym świata · wskazuje
ośrodki wydobycia surowców energetycznych na świecie na podstawie mapy
tematycznej |
· opisuje
rozmieszczenie i wielkość wydobycia wybranych surowców energetycznych na
świecie na podstawie mapy tematycznej i danych statystycznych · charakteryzuje
kierunki eksportu i importu surowców energetycznych na podstawie danych
statystycznych |
· wyjaśnia
znaczenie ropy naftowej dla gospodarki energetycznej państw oraz
dla handlu międzynarodowego |
· wykazuje
dysproporcje w rozmieszczeniu rejonów produkcji i konsumpcji surowców
energetycznych oraz konsekwencje tych dysproporcji |
· |
Produkcja energii elektrycznej |
· wskazuje
głównych producentów energii elektrycznej na świecie na podstawie danych
statystycznych |
I. opisuje
znaczenie energii elektrycznej dla gospodarki i życia codziennego II. charakteryzuje
zmiany w strukturze zużycia energii następujące wraz z rozwojem
gospodarczym państw świata |
· wyjaśnia
przyczyny zróżnicowania źródeł produkcji energii elektrycznej · omawia
zmiany wielkości produkcji energii elektrycznej
na świecie |
· wykazuje
związek pomiędzy warunkami przyrodniczymi a strukturą produkcji energii
elektrycznej w danym państwie · opisuje
aktualne tendencje i kierunki w energetyce światowej |
· ocenia skutki
rosnącego zużycia energii elektrycznej oraz uzasadnia konieczność
pozyskiwania jej nowych źródeł |
· |
Typy elektrowni |
· wymienia typy
elektrowni · wskazuje
największe hydroelektrownie oraz elektrownie atomowe na mapie świata |
· charakteryzuje
różne typy elektrowni · przedstawia
udział energii elektrycznej pochodzącej z różnych elektrowni
w wybranych krajach na podstawie danych statystycznych |
· przedstawia
wady i zalety różnych typów elektrowni · wyjaśnia
rolę i znaczenie energetyki alternatywnej · wyjaśnia,
dlaczego energetyka alternatywna rozwija się w krajach wysoko
rozwiniętych gospodarczo |
· wykazuje
związek pomiędzy warunkami przyrodniczymi a lokalizacją różnych typów
elektrowni · podaje
przyczyny i skutki rozwoju energetyki atomowej |
· opisuje
możliwości wykorzystywania wykorzystania alternatywnych źródeł energii
w wybranych krajach świata |
· |
Obszary
koncentracji przemysłu i procesy jego restrukturyzacji |
· wymienia
rodzaje okręgów przemysłowych · wskazuje
na mapie przykłady okręgów przemysłowych na świecie |
· wyjaśnia
czynniki przestrzennej koncentracji przemysłu · charakteryzuje
rozmieszczenie i rozwój obszarów koncentracji przemysłu na wybranych przykładach |
· charakteryzuje
etapy rozwoju okręgu przemysłowego · wykazuje
skutki restrukturyzacji przemysłu |
· wyjaśnia
zależność między restrukturyzacją przemysłu a rozwojem okręgów
przemysłowych |
· wyjaśnia
tendencje zmian w rozwoju i rozmieszczeniu okręgów przemysłowych
na świecie |
· |
Przemysł
zaawansowanej technologii |
· wymienia
czynniki lokalizacji przemysłu high-tech · wskazuje
największe ośrodki przemysłu high-tech na podstawie mapy |
· opisuje czynniki lokalizacji
zakładów przemysłu zaawansowanej technologii · przedstawia
znaczenie przemysłu high-tech · omawia
rozmieszczenie wybranych technopolii na świecie · charakteryzuje
wybrane technopolie |
· opisuje cechy
przemysłu zaawansowanej technologii · omawia
formy organizacji przestrzennej przemysłu high-tech |
· podaje korzyści
związane z tworzeniem i funkcjonowaniem parków technologicznych · analizuje
znaczenie przemysłu high-tech
|
· ocenia wpływ
przemysłu zaawansowanej technologii na rozwój gospodarczy i jakość życia |
· |
Powtórzenie i sprawdzenie wiadomości z
rozdziału Przemysł |
|||||
· |
||||||
· |
Znaczenie
usług we współczesnym świecie |
Uczeń poprawnie: · klasyfikuje
usługi · podaje
przykłady usług podstawowych i wyspecjalizowanych |
Uczeń poprawnie: · charakteryzuje
znaczenie usług materialnych i niematerialnych · wymienia
sekcje usługowe wg PKD |
Uczeń poprawnie: · opisuje
etapy rozwoju usług · wykazuje
znaczenie usług dla gospodarki państw |
Uczeń poprawnie: · analizuje
udział usług w strukturze zatrudnienia w wybranych krajach świata
na podstawie danych statystycznych |
Uczeń poprawnie: · wykazuje
znaczenie usług wyspecjalizowanych dla rozwoju społeczno-gospodarczego państw |
· |
Podział i
rola komunikacji |
· przedstawia
podział komunikacji · wyjaśnia
znaczenie terminów:transport, łączność, terminal |
· przedstawia
uwarunkowania rozwoju komunikacji · przedstawia
rolę komunikacji w gospodarce |
· analizuje
dynamikę wzrostu zapotrzebowania na usługi transportowe i łącznościowe
na poszczególnych etapach rozwoju |
· omawia wpływ
postępu cywilizacyjnego na wzrost popytu na usługi komunikacyjne na podstawie
dostępnych źródeł |
· ocenia rolę
nowoczesnych usług komunikacyjnych w działalności gospodarczej państw |
· |
Transport
lądowy na świecie |
· przedstawia
kryteria podziału transportu · wymienia
czynniki przyrodnicze i społeczno-ekonomiczne warunkujące rozwój sieci
transportowej · wskazuje
na mapie kraje o dużej gęstości sieci drogowej i kolejowej |
· opisuje
czynniki warunkujące rozwój sieci transportowej · omawia
gęstość sieci dróg na świecie na podstawie mapy tematycznej · charakteryzuje
gęstość sieci kolejowej na świecie na podstawie mapy tematycznej · wymienia
najdłuższe rurociągi i gazociągi na świecie |
· analizuje
wielkość i rodzaje ładunków przewożonych różnymi rodzajami
transportu lądowego w wybranych krajach · określa
rolę transportu przesyłowego |
· omawia wady i
zalety transportu samochodowego kolejowego i przesyłowego |
· omawia zmiany
znaczenia transportu kolejowego na świecie |
· |
Żegluga i
transport lotniczy na świecie |
· wskazuje na
mapie największe porty morskie na świecie · wyjaśnia
znaczenie terminów:tania bandera, żegluga kabotażowa · wymienia
największe porty lotnicze pod względem liczby odprawianych pasażerów na
świecie i wskazuje je na mapie |
· podaje
przyczyny, dla których armatorzy rejestrują statki w krajach taniej
bandery · wskazuje
na mapie najważniejsze szlaki żeglugi śródlądowej na poszczególnych
kontynentach · charakteryzuje
uwarunkowania rozwoju transportu lotniczego |
· opisuje
wielkość przeładunku i strukturę towarów przeładowywanych
w największych portach świata na podstawie mapy tematycznej i danych
statystycznych · opisuje
sieć transportu śródlądowego na świecie na podstawie mapy tematycznej · omawia
znaczenie transportu lotniczego |
· omawia wady i
zalety transportu wodnego i lotniczego · przedstawia
rolę kanałów w skracaniu dróg morskich · wyjaśnia,
dlaczego rola żeglugi śródlądowej w wielu krajach jest coraz mniejsza |
· wyjaśnia zmiany
znaczenia poszczególnych rodzajów transportu wraz z rozwojem
społeczno-gospodarczym · określa
wpływ światowego kryzysu ekonomicznego na natężenie oraz kierunki ruchu
pasażerów i towarów na podstawie dostępnych źródeł |
· |
Rola i
znaczenie łączności na świecie |
· podaje
przykłady wykorzystania nowoczesnych usług telekomunikacyjnych w życiu
codziennym · wymienia
przyczyny spadku znaczenia usług pocztowych |
· podaje
przykłady dużego wpływu łączności na współczesną gospodarkę · opisuje
rozwój wybranych współczesnych środków łączności · wykazuje
spadek znaczenia usług pocztowych na podstawie danych statystycznych |
· opisuje rolę
telekomunikacji komputerowej w światowej gospodarce · omawia
rolę postępu technologicznego w rozwoju telekomunikacji |
· wykazuje
zróżnicowanie dostępu do telefonii komórkowej oraz internetu w państwach o
różnym poziomie rozwoju gospodarczego na podstawie danych statystycznych |
· wykazuje
zagrożenia związane z nowoczesną technologią informacyjną |
· |
Rozwój turystyki na świecie |
· klasyfikuje
turystykę wg różnych kryteriów · wyjaśnia,
co składa się na atrakcyjność turystyczną |
· przedstawia
przyczyny rozwoju turystyki na świecie · omawia
zróżnicowanie ruchu turystycznego na świecie wg regionów na podstawie
danych statystycznych · wskazuje
korzyści wynikające z rozwoju turystyki |
· analizuje cele
ruchu turystycznego we współczesnym świecie · opisuje
cechy i uwarunkowania ruchu turystycznego na świecie · wyjaśnia,
czym jest monokultura turystyczna |
· przedstawia
ekonomiczne, społeczne i przyrodnicze skutki rozwoju turystyki na wybranych
przykładach |
· wykazuje
znaczenie turystyki dla rozwoju społeczno- |
· |
Regiony
turystyczne świata |
· wymienia
regiony atrakcyjne turystycznie · wskazuje
kraje najczęściej odwiedzane przez turystów · wymienia
nowe siedem cudów świata |
· charakteryzuje
najważniejsze regiony turystyczne świata na podstawie różnych źródeł · opisuje
atrakcje turystyczne wybranych regionów Europy |
· opisuje walory
turystyczne wybranych ośrodków i regionów turystycznych na świecie na
podstawie różnych źródeł |
· wyjaśnia
przyczyny dużego udziału Europy w międzynarodowym rozwoju turystycznym · porównuje
regiony o różnym stopniu zagospodarowania turystycznego |
· wskazuje
korzyści wynikające z rozwoju turystyki · analizuje
niekorzystne zmiany w środowisku przyrodniczym związane z rozwojem
różnych form turystyki |
· |
Nowoczesne usługi |
· wymienia
nowoczesne usługi · podaje
nazwy największych banków na świecie pod względem przychodów |
· podaje
przyczyny rozwoju nowoczesnych usług bankowych, ubezpieczeniowych oraz
inwestycyjnych
|
· wykazuje
dysproporcje w dostępie do nowoczesnych usług finansowych, edukacyjnych
i zdrowotnych · uzasadnia
duży wpływ banków i giełd na funkcjonowanie gospodarki i życie człowieka · przedstawia
na podstawie danych statystycznych poziom zaspokojenia potrzeb na usługi
podstawowe i wyspecjalizowane w państwach o różnym poziomie rozwoju
gospodarczego |
· analizuje
przestrzenne zróżnicowanie dostępu do usług bankowych na świecie · omawia
współzależność procesu rozwoju społeczno-gospodarczego oraz poziomu edukacji
i nauki · omawia
wpływ nowoczesnych usług na życie i działalność człowieka (Interakcje) |
· wyjaśnia
znaczenie nowoczesnych usług dla rozwoju społeczno-gospodarczego wybranych
krajów świata ze szczególnym uwzględnieniem usług finansowych
|
· |
Powtórzenie i sprawdzenie wiadomości z
rozdziału Usługi |
|||||
· |
||||||
· |
Dysproporcje w rozwoju krajów świata |
Uczeń poprawnie: · wymienia
czynniki wpływające na dysproporcje w rozwoju społeczno-gospodarczym krajów
świata · wskazuje
na mapie kraje bogatej Północy i biednego Południa |
Uczeń poprawnie: · wskazuje
przyczyny dysproporcji w rozwoju społeczno- · wymienia
państwa należące do grupy BRICS |
Uczeń poprawnie: · analizuje
wybrane mierniki poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego i jakości życia
mieszkańców na podstawie danych statystycznych · wskazuje
cechy demograficzne, społeczne i gospodarcze państw bogatej Północy i
biednego Południa |
Uczeń poprawnie: · wyjaśnia
przyczyny i konsekwencje podziału świata na bogatą Północ i biedne
Południe
|
Uczeń poprawnie: · proponuje
działania mające na celu zmniejszenie dysproporcji rozwoju w społeczno- |
· |
Proces globalizacji na świecie |
· wskazuje
płaszczyzny globalizacji · wymienia
największe korporacje na świecie na podstawie danych statystycznych |
· wskazuje
przyczyny globalizacji na świecie · definiuje
indeks globalizacji i wskazuje kraje o najwyższym indeksie globalizacji |
· wskazuje
przyczyny wzrostu znaczenia korporacji międzynarodowych dla gospodarki
światowej · przedstawia
przejawy globalizacji na płaszczyznach: politycznej, gospodarczej, społecznej
i kulturowej |
· wskazuje i
uzasadnia pozytywne i negatywne skutki globalizacji |
· wyjaśnia,
dlaczego globalizacja na płaszczyźnie ekonomicznej ma największy wpływ
na rozwój społeczno-gospodarczy świata |
· |
Współpraca
międzynarodowa |
· wskazuje
płaszczyzny integracji międzynarodowej · wymienia
główne organy ONZ · podaje
przykłady krajów członkowskich Unii Europejskiej |
· przedstawia
formy współpracy międzynarodowej · omawia
rozmieszczenie wybranych organizacji międzynarodowych na świecie
na podstawie mapy tematycznej |
· omawia
działalność wybranych organizacji międzynarodowych o charakterze
gospodarczym, społecznym, politycznym i militarnym · podaje
przykłady krajów członkowskich wybranych organizacji międzynarodowych |
· wskazuje
przyczyny i skutki integracji europejskiej |
· omawia rolę i
znaczenie organizacji naukowych, sportowych oraz kulturalnych na świecie
na podstawie dostępnych źródeł |
· |
Znaczenie
handlu międzynarodowego |
· przedstawia
przedmioty obrotu międzynarodowego · wyjaśnia
znaczenie terminów:eksport, import, reeksport, bilanshandlowy · podaje
przykłady państw o dodatnim lub ujemnym bilansie handlowym na podstawie
danych statystycznych |
· przedstawia
czynniki rozwoju handlu międzynarodowego · przedstawia
rodzaje obrotów w handlu międzynarodowym ·opisuje
bilans handlowy i bilans płatniczy |
· analizuje
współczesne problemy międzynarodowej wymiany handlowej · analizuje
strukturę towarową i geograficzną obrotów handlu światowego |
· ocenia
uwarunkowania rozwoju handlu międzynarodowego |
· wyjaśnia wpływ
międzynarodowej wymiany handlowej na rozwój społeczno- |
· |
Konflikty
międzynarodowe |
· wymienia źródła
konfliktów na świecie · wyjaśnia,
czym różni się terroryzm od konfliktu zbrojnego |
· przedstawia
przyczyny konfliktów na świecie · przedstawia
zagrożenia związane z terroryzmem |
· omawia
przyczyny wybranych zamachów terrorystycznych na świecie |
· przedstawia
skutki konfliktów zbrojnych i terroryzmu |
· omawia
działania organizacji międzynarodowych i rządów państw podejmowane w celu
ograniczenia terroryzmu i konfliktów zbrojnych |
· |
Rejony
konfliktów międzynarodowych. Izolacjonizm |
podaje przykłady państw,
w których toczą się konflikty etniczne · wskazuje
na mapie państwa objęte arabską wiosną |
· przedstawia
przyczyny rozprzestrzeniania się konfliktów w wybranym regionie świata · przedstawia
przebieg wybranego konfliktu zbrojnego na podstawie dostępnych źródeł · podaje
przykłady izolacji państwowej na świecie |
· omawia przebieg
konfliktów w Europie, Azji i w Afryce oraz wskazuje na mapie świata
obszary objęte tymi konfliktami · omawia
przyczyny izolacji państwowej na świecie |
· omawia
konsekwencje izolacjonizmu państwna płaszczyznach: politycznej,
społecznej i gospodarczej · omawia
rolę ONZ w rozwiązywaniu konfliktów zbrojnych
|
· ocenia wpływ
konfliktów zbrojnych na pogłębienie się różnic między bogatymi
a biednymi krajami świata · omawia
konflikty toczące się aktualnie na świecie na podstawie źródeł
|
· |
Powtórzenie i sprawdzenie wiadomości z
rozdziału Problemy współczesnego
świata |
|||||
· |
||||||
· |
Relacje człowiek – środowisko |
Uczeń poprawnie: · wyjaśnia
znaczenie terminów:środowisko
przyrodnicze,środowisko
geograficzne,antropopresja · wymienia
poglądy na temat relacji człowiek – środowisko |
Uczeń poprawnie: · przedstawia
przykłady racjonalnego gospodarowania zasobami środowiska przyrodniczego · omawia
podstawowe zasady zrównoważonego rozwoju |
Uczeń poprawnie: · przedstawia
poglądy filozoficzne dotyczące relacji człowiek – środowisko przyrodnicze |
Uczeń poprawnie: · analizuje
relację człowiek – środowisko przyrodnicze na różnych etapach rozwoju
społeczno-gospodarczego · ocenia
możliwości realizacji podstawowych zasad zrównoważonego rozwoju w skali
lokalnej, regionalnej i globalnej |
Uczeń poprawnie: · ocenia
skutki zmian środowiska w holocenie związane z działalnością człowieka |
· |
Wpływ
działalności człowieka na atmosferę |
· wymienia
przyczyny globalnego ocieplenia klimatu · podaje
przyczyny powstawania smogu i kwaśnych opadów |
· analizuje
przestrzenne zróżnicowanie zanieczyszczeń powietrza na świecie
na podstawie mapy tematycznej · wymienia
skutki nadmiernej emisji zanieczyszczeń do atmosfery |
· omawia
przykłady wpływu działalności gospodarczej człowieka na zmniejszanie się
warstwy ozonowej · opisuje
wpływ działalności gospodarczej człowieka na atmosferę ze szczególnym
uwzględnieniem zmian klimatycznych |
· wyjaśnia,
dlaczego wzrost efektu cieplarnianego jest uważany za problem globalny · ocenia
skutki zmian w środowisku wywołanych kwaśnymi opadami |
· przedstawia
przykłady działań organizacji międzynarodowych i rządów państw
podejmowanych w celu redukcji zanieczyszczeń atmosfery |
· |
Wpływ
działalności człowieka na hydrosferę i litosferę |
· wymienia źródła
zanieczyszczeń hydrosfery · wskazuje
obszary niedoboru wody na świecie na podstawie mapy tematycznej · wyjaśnia
znaczenie terminów:lej depresyjny, recykling |
· omawia gospodarowanie
zasobami wodnymi · podaje
przykłady katastrof ekologicznych · omawia
przykłady wpływu działalności gospodarczej człowieka na litosferę |
· wyjaśnia
przyczyny niedoboru wody w wybranych regionach świata · wyjaśnia
sposoby walki z odpadami przemysłowymi i komunalnymi · proponuje
działania człowieka wspomagające racjonalne gospodarowanie wodą |
· przedstawia
skutki nadmiernego poboru wody w wyniku działalności gospodarczej człowieka · opisuje
kierunki oddziaływania człowieka na litosferę · wymienia
sposoby ograniczania ilości odpadów przemysłowych i komunalnych |
· proponuje
działania zapobiegające morskim katastrofom ekologicznym |
· |
Wpływ
działalności człowieka na pedosferę i biosferę |
· wyjaśnia
znaczenie terminów:erozja, degradacja gleb · podaje
cechy gleb zdegradowanych · podaje
przyczyny pustynnienia · wskazuje
na mapie obszary zagrożone pustynnieniem |
· podaje
przyczyny degradacji gleb · wskazuje
przykłady wpływu działalności człowieka na degradację i dewastację gleb |
· podaje sposoby
ograniczenia erozji gleb · analizuje
przyczyny i skutki wylesiania |
· omawia wpływ
człowieka na biosferę · dowodzi
na przykładach, że naruszenie stabilności ekosystemów może powodować
nieodwracalne zmiany w środowisku naturalnym |
· uzasadnia
konieczność ochrony gleb przed degradacją i przedstawia sposoby
zapobiegania niszczeniu gleby |
· |
Działania
na rzecz ochrony środowiska |
· wymienia
strategie ochrony środowiska · podaje
nazwy organizacji zajmujących się ochroną środowiska |
· wskazuje
sposoby ratowania środowiska geograficznego · podaje
przykłady działań wybranych organizacji międzynarodowych zajmujących się
ochroną środowiska · podaje
przykłady rezerwatów biosfery |
· omawia
międzynarodowe inicjatywy w zakresie ochrony środowiska |
· wyróżnia i
charakteryzuje siedem kategorii obszarów chronionych |
· przedstawia
przykłady działań podejmowanych przez rządy krajów, organizacje
międzynarodowe i regionalne w celu rozwiązywania problemów globalnych i
lokalnych w zakresie racjonalnego gospodarowania zasobami przyrody |
· |
Sprawdzenie
wiadomości z rozdziału Człowiek w
przestrzeni przyrodniczej |
|||||
· |
Warsztaty
terenowe – badanie dostępności do usług w najbliższej okolicy |
· wybiera obszar
badań · zaznacza
na mapie najbliższej okolicy wybrane przedsiębiorstwa usługowe |
· zbiera
informacje o podmiotach gospodarczych świadczących usługi na badanym terenie · określa
znaczenie wybranych przedsiębiorstw usługowych dla społeczności lokalnej
|
· dobiera
narzędzia badawcze w celu określenia dostępności usług w najbliższej okolicy · prowadzi
dokumentację badawczą · analizuje
informacje uzyskane w czasie badania i wyciąga wnioski |
· prezentuje
wyniki badań · ocenia
wpływ usług na poziom życia ludności w najbliższej okolicy |
· prognozuje
zmiany w dostępności do usług w najbliższej okolicy w czasie |
· |
Warsztaty
terenowe – wpływ funkcjonowania przedsiębiorstwa przemysłowego na otoczenie
lokalne |
· zbiera ogólne
dane na temat lokalnego przedsiębiorstwa produkcyjnego (nazwa, adres, profil
działalności, położenie, rok założenia, ważniejsze etapy rozwoju, wielkość i
struktura zatrudnienia) |
· przeprowadza
badania w przedsiębiorstwie przemysłowym w zakresie profilu i wielkości
produkcji, a także rynków zaopatrzenia i zbytu |
· dobiera pytania
badawcze w celu uzyskania informacji na temat przedsiębiorstwa przemysłowego · dokumentuje
wyniki badań · omawia funkcjonowanie
przedsiębiorstwa przemysłowego w środowisku lokalnym |
· prezentuje
wyniki badań · ocenia
wpływ przedsiębiorstwa przemysłowego na przyrodnicze
i społeczno-ekonomiczne elementy przestrzeni geograficznej |
· ukazuje
perspektywy rozwoju przedsiębiorstwa z uwzględnieniem zmian
w wielkości produkcji i zatrudnienia |
Oblicza geografii 3, zakres rozszerzony
Nr
|
Temat lekcji
|
Poziom wymagań |
||||
konieczny |
podstawowy |
rozszerzający |
dopełniający |
wykraczający |
||
Położenie
oraz środowisko przyrodnicze Polski |
||||||
|
|
|||||
ñ
|
Położenie
i granice Polski |
Uczeń poprawnie: · wymienia
i wskazuje na mapie sąsiadów Polski · podaje
długość granic Polski z poszczególnymi krajami · podaje
długość linii brzegowej · podaje
całkowitą długość granic oraz powierzchnię kraju |
Uczeń poprawnie: · przedstawia
charakterystyczne cechy położenia matematycznego, fizycznogeograficznego
i geopolitycznego Polski na podstawie mapy ogólnogeograficznej |
Uczeń poprawnie: · opisuje
główne cechy terytorium i granic Polski na podstawie map: tematycznej
i ogólnogeograficznej |
Uczeń poprawnie: · ocenia
konsekwencje położenia matematycznego, fizycznogeograficznego
i geopolitycznego Polski |
Uczeń poprawnie: · analizuje
zmiany terytorium oraz granic państwa polskiego na przestrzeni
dziejów |
ñ
|
Dzieje
geologiczne obszaru Polski |
· wymienia
jednostki tektoniczne Europy · wskazuje
jednostki tektoniczne Polski na mapie tematycznej · podaje
przykłady surowców mineralnych występujących w Polsce |
· przedstawia
budowę geologiczną Polski na tle struktur geologicznych Europy
na podstawie mapy geologicznej Europy · przedstawia
jednostki tektoniczne Polski na podstawie mapy tematycznej · omawia
występowanie surowców mineralnych na podstawie mapy tematycznej |
· omawia
najważniejsze wydarzenia z przeszłości geologicznej obszaru Polski · omawia
budowę geologiczną Karpat Zewnętrznych i Karpat Wewnętrznych na podstawie
przekroju geologicznego umieszczonego w podręczniku |
· analizuje
tabelę stratygraficzną · porządkuje
chronologicznie wydarzenia z przeszłości geologicznej Polski · wyjaśnia,
w jakich warunkach geologicznych powstały wybrane surowce mineralne |
· wykazuje, że
położenie geologiczne Polski na kontynencie europejskim |
ñ
|
Zlodowacenia
w Polsce. Formy i utwory czwartorzędowe |
· wymienia nazwy
zlodowaceń, które wystąpiły na obszarze Polski · wskazuje
krainy geograficzne objęte zlodowaceniami na mapie ogólnogeograficznej Polski |
· omawia przebieg
i zasięg zlodowaceń w Polsce na podstawie mapy tematycznej · opisuje
formy rzeźby młodoglacjalnej · podaje
przykłady górskich form polodowcowych |
· omawia
zlodowacenia, które wystąpiły na obszarze Polski · przedstawia
wpływ zlodowaceń na rzeźbę powierzchni Polski na podstawie mapy w podręczniku · wyjaśnia
różnicę między krajobrazem staroglacjalnym a młodoglacjalnym |
· charakteryzuje
działalność rzeźbotwórczą lądolodu i lodowców górskich na obszarze
Polski na przykładzie Tatr · wykazuje
wpływ klimatu peryglacjalnego na rzeźbę Polski |
· wyjaśnia, na
czym polega strefowość form polodowcowych w północnej i środkowej Polsce |
ñ
|
Cechy
rzeźby powierzchni Polski |
· wymienia pasy
rzeźby terenu charakterystyczne dla powierzchni Polski · wymienia
czynniki kształtujące rzeźbę terenu Polski |
· przedstawia
czynniki kształtujące rzeźbę powierzchni Polski · charakteryzuje
pasy rzeźby terenu |
· przedstawia
charakterystyczne cechy ukształtowania powierzchni Polski i ich wpływ na inne
komponenty środowiska przyrodniczego na podstawie mapy ogólnogeograficznej |
· analizuje
ukształtowanie pionowe powierzchni kraju na podstawie krzywej
hipsograficznej · wykazuje
wpływ głównych orogenez i zlodowaceń na ukształtowanie powierzchni kraju |
· porównuje
ukształtowanie powierzchni Polski z ukształtowaniem innych krajów
europejskich |
ñ
|
Klimat
Polski |
· wyróżnia
astronomiczne, kalendarzowe i termiczne pory roku · wymienia
czynniki kształtujące klimat Polski · odczytuje
dane z klimatogramów |
· podaje cechy
klimatu Polski na podstawie map tematycznych · wyróżnia
masy kształtujące pogodę w Polsce |
· wykazuje
regionalne zróżnicowanie temperatury powietrza i opadów atmosferycznych w
Polsce na podstawie danych liczbowych i map klimatycznych · charakteryzuje
klimat Polski na podstawie danych liczbowych i map klimatycznych |
· wykazuje wpływ
poszczególnych geograficznych czynników klimatotwórczych na klimat
w Polsce · charakteryzuje
rodzaje wiatrów występujących w Polsce
|
· wykazuje
gospodarcze skutki ekstremalnych zjawisk atmosferycznych · podaje
przyczyny regionalnego zróżnicowania klimatu w Polsce · ocenia
gospodarcze konsekwencje zróżnicowania długości okresu wegetacyjnego w Polsce |
ñ ñ |
Bilans
wodny Polski. Sieć rzeczna |
· wymienia
elementy bilansu wodnego na podstawie schematu · wymienia
najważniejsze elementy systemu rzecznego Polski · wymienia
regiony narażone na częste powodzie · wskazuje
największe rzeki Polski na mapie ogólnogeograficznej |
· przedstawia
cechy sieci rzecznej Polski i wyjaśnia jej zróżnicowanie na podstawie map
tematycznych · charakteryzuje
największe rzeki Polski na podstawie dostępnych źródeł · omawia
znaczenie gospodarcze polskich rzek |
· charakteryzuje
składowe bilansu wodnego Polski w roku hydrologicznym · opisuje
rozmieszczenie zlewisk i dorzeczy na obszarze Polski na podstawie
mapy ogólnogeograficznej · omawia
cechy reżimu polskich rzek |
· wyjaśnia
przyczyny niedoboru wody w wybranych regionach i gospodarcze skutki tego
zjawiska · wyjaśnia
zmiany stanów wody oraz analizuje przyczyny i typy powodzi w Polsce |
· uzasadnia
relacje pomiędzy siecią hydrograficzną a innymi elementami systemu
przyrodniczego Ziemi |
ñ ñ |
Jeziora.
Wody podziemne |
· wymienia
obszary o największej koncentracji jezior na podstawie mapy
ogólnogeograficznej · wymienia
typy genetyczne jezior i podaje przykłady · wymienia
rodzaje wód podziemnych (w tym mineralnych) · wskazuje
miejsca występowania wód mineralnych na mapie tematycznej |
· przedstawia
znaczenie przyrodnicze i gospodarcze jezior · wymienia
sztuczne zbiorniki znajdujące się w Polsce i wskazuje
na mapie · charakteryzuje
wody podziemne w Polsce |
· charakteryzuje
główne typy genetyczne jezior Polski na wybranych przykładach · porównuje
batymetrię jezior różnego typu · przedstawia
znaczenie sztucznych zbiorników wodnych · omawia
rozmieszczenie wód mineralnych i termalnych na podstawie map
tematycznych Polski |
· analizuje
rozmieszczenie i zasoby jezior w Polsce na podstawie map tematycznych i
danych statystycznych · analizuje
przekrój przez basen artezyjski na przykładzie niecki warszawskiej |
· ocenia stopień
wykorzystania wód termalnych w gospodarce kraju |
ñ
|
Morze
Bałtyckie |
· wymienia
największe wyspy Bałtyku i podaje ich przynależność państwową · wymienia
nazwy państw leżących nad Bałtykiem i wskazuje je na mapie · wymienia
przykłady flory i fauny Bałtyku |
· przedstawia
cechy fizycznogeograficzne Morza Bałtyckiego · podaje
przyczyny niskiego zasolenia wód Bałtyku · charakteryzuje
florę i faunę Morza Bałtyckiego |
· przedstawia
genezę Morza Bałtyckiego · charakteryzuje
typy wybrzeży Morza Bałtyckiego |
· analizuje
bilans wodny Morza Bałtyckiego · analizuje
zasolenie wód Morza Bałtyckiego |
· ocenia stan
czystości wód Bałtyku oraz wyjaśnia przyczyny ich zanieczyszczenia
|
ñ
|
Gleby w
Polsce |
· wymienia główne
typy genetyczne gleb występujących w Polsce · wskazuje
na mapie rozmieszczenie głównych typów genetycznych gleb |
· rozróżnia
główne typy genetyczne gleb występujących w Polsce · analizuje
rozmieszczenie głównych typów genetycznych gleb · wymienia
gleby strefowe i niestrefowe występujące w Polsce |
· wyjaśnia
uwarunkowania powstawania gleb w Polsce · charakteryzuje
wybrane profile glebowe · wyjaśnia
występowanie gleb strefowych i niestrefowych w Polsce · omawia
strukturę bonitacyjną gleb w Polsce |
· wyjaśnia wpływ
czynników przyrodniczych na proces powstawania gleb na obszarze Polski · porównuje
wartość użytkową gleb w różnych regionach Polski · przedstawia
stopień degradacji gleb w Polsce i sposoby ich ochrony |
· ocenia
przydatność rolniczą gleb w Polsce · wskazuje
sposoby zapobiegania erozji gleb w Polsce |
ñ
|
Świat
roślin i zwierząt w Polsce |
· wymienia typy
lasów w Polsce · charakteryzuje
rozmieszczenie lasów w Polsce · wymienia
przykłady gatunków roślin i zwierząt chronionych w Polsce |
· przedstawia
granice zasięgów występowania wybranych gatunków drzew na podstawie mapy
tematycznej · podaje
skład gatunkowy lasów w Polsce na podstawie wykresu · charakteryzuje
cechy świata roślinnego i zwierzęcego w Polsce |
· charakteryzuje
główne zbiorowiska roślinne na obszarze Polski i wyjaśnia uwarunkowania ich
występowania · opisuje
funkcje i znaczenie lasów w Polsce |
· wyjaśnia
przyczyny regionalnego zróżnicowania lesistości w Polsce · przedstawia
wpływ przejściowości klimatycznej na zasięg występowania wybranych gatunków
drzew oraz strukturę gatunkową lasów w Polsce |
· wyjaśnia
zależności pomiędzy rozmieszczeniem określonych typów lasów a warunkami
naturalnymi i działalnością człowieka |
ñ
|
Powtórzenie
i sprawdzenie wiadomości z rozdziału Środowisko
przyrodnicze Polski |
|||||
ñ
IV. Ludność.
Urbanizacja |
||||||
ñ ñ |
Podział
administracyjny Polski |
Uczeń poprawnie: · wskazuje
na mapie województwa i podaje ich nazwy · wymienia
stolice poszczególnych województw |
Uczeń poprawnie: · charakteryzuje
podział administracyjny własnego województwa |
Uczeń poprawnie: · przedstawia
cechy podziału administracyjnego Polski na podstawie mapy
administracyjnej |
Uczeń poprawnie: · omawia
zmiany podziału administracyjnego Polski po II wojnie światowej |
Uczeń poprawnie: · omawia
podział i kompetencje władz administracyjnych
|
ñ
|
Liczba
i rozmieszczenie ludności Polski |
· podaje czynniki
wpływające na zmiany liczby ludności po zakończeniu II wojny
światowej · wymienia
województwa o największym przyroście i największym spadku liczby
ludności w ostatnich latach na podstawie mapy tematycznej |
· charakteryzuje
czynniki decydujące o rozmieszczeniu ludności Polski · przedstawia
zmiany liczby ludności Polski po II wojnie światowej |
· oblicza
wskaźnik dynamiki zmian liczby ludności Polski · oblicza
wskaźnik gęstości zaludnienia wybranego województwa · omawia
zmiany tempa wzrostu liczby ludności Polski · wyjaśnia
przyczyny zmian zachodzących w rozmieszczeniu ludności Polski |
· omawia
regionalne zróżnicowanie zmian liczby ludności · omawia
przyczyny i konsekwencje zmian liczby ludności na podstawie danych statystycznych |
· prognozuje
rozwój liczby ludności Polski na podstawie wskaźników demograficznych · określa
przyrodnicze i społeczno--gospodarcze skutki nierównomiernego rozmieszczenia
ludności
|
ñ
|
Struktura
demograficzna ludności Polski |
· wymienia
województwa charakteryzujące się najwyższym i najniższym współczynnikiem
przyrostu naturalnego oraz najwyższym i najniższym współczynnikiem
feminizacji na podstawie danych statystycznych · wymienia
przyczyny starzenia się polskiego społeczeństwa |
· omawia przestrzenne
zróżnicowanie przyrostu naturalnego na podstawie kartogramu · wyjaśnia
przyczyny niskiego współczynnika przyrostu naturalnego w miastach · charakteryzuje
strukturę ludności Polski wg wieku i płci na podstawie danych
statystycznych |
· analizuje wartość
przyrostu naturalnego w Polsce w wybranych okresach na podstawie
danych statystycznych · omawia
przyczyny zmian przyrostu naturalnego w Polsce w ostatnich latach · oblicza
wartość współczynnika przyrostu naturalnego i współczynnika feminizacji |
· wyjaśnia
przyczyny wyżu demograficznego w Polsce w latach 50. XX w. i jego skutki · wyjaśnia
zmiany kształtu piramidy wieku i płci ludności Polski następujące wraz
z rozwojem gospodarczym · porównuje
piramidę wieku i płci ludności Polski w danym roku z piramidami wieku i
płci ludności innych państw |
· przewiduje
społeczno-gospodarcze skutki starzenia się polskiego społeczeństwa |
ñ
|
Migracje
wewnętrzne i zagraniczne Polaków |
· podaje
przyczyny migracji wewnętrznych i zagranicznych Polaków · wymienia
kraje, do których emigruje obecnie największa liczba Polaków · podaje
przykłady obszarów o dodatnim i ujemnym saldzie migracji wewnętrznych
na podstawie map zamieszczonych w podręczniku |
· charakteryzuje
regionalne zróżnicowanie salda migracji wewnętrznych w ostatnich latach na
podstawie mapy · określa
kierunki współczesnych migracji wewnętrznych i zagranicznych Polaków |
· charakteryzuje
cechy i kierunki współczesnych migracji wewnętrznych Polaków · oblicza
współczynnik przyrostu rzeczywistego · opisuje
rozmieszczenie i liczebność Polonii na świecie na podstawie danych
statystycznych |
· przedstawia
uwarunkowania oraz konsekwencje wewnętrznych i zagranicznych migracji Polaków · analizuje
okresowe zmiany salda migracji zagranicznych i wewnętrznych · wyjaśnia
przyczyny zmian salda migracji wewnętrznych i zagranicznych |
· formułuje
prognozy dotyczące zmian migracji Polaków (wielkości i kierunków) · ocenia
zagrożenia związane z ruchami migracyjnymi · ocenia
falę migracji zagranicznych Polaków po wejściu do UE |
ñ
|
Struktura
narodowościowa i wyznaniowa w Polsce. Grupy etniczne |
· wymienia
mniejszości narodowe i etniczne w Polsce · wskazuje
rozmieszczenie mniejszości narodowych i etnicznych na mapie · wymienia
religie wyznawane w Polsce |
· dostrzega
różnice między mniejszością narodową, mniejszością etniczną i grupą etniczną · charakteryzuje
wybraną grupę etniczną w Polsce na podstawie dostępnych źródeł · omawia
rozmieszczenie grup etnicznych w Polsce na podstawie mapy tematycznej · omawia
przyczyny zróżnicowania rozmieszczenia przedstawicieli poszczególnych wyznań
na terenie Polski |
· charakteryzuje
strukturę narodowościową i wyznaniową ludności Polski na podstawie danych
statystycznych · omawia
najważniejsze cechy kulturowe grup etnicznych w Polsce na podstawie dostępnych
źródeł · opisuje
główne grupy wyznaniowe w Polsce |
· wyjaśnia
kulturowe aspekty zróżnicowania religijnego |
· przewiduje
korzyści lub problemy wynikające z zamieszkania kraju jednolitego
narodowościowo |
ñ
|
Struktura
zatrudnienia i problem bezrobocia w Polsce |
· wymienia
czynniki wpływające na aktywność zawodową ludności w Polsce · wymienia
grupy ekonomiczne ludności w Polsce |
· omawia
aktywność zawodową ludności Polski na podstawie danych statystycznych · charakteryzuje
strukturę bezrobocia w Polsce |
· wyjaśnia zmiany
w strukturze zatrudnienia ludności Polski od 1990 r. · oblicza
współczynnik aktywności zawodowej i współczynnik bezrobocia w Polsce · wykazuje
regionalne zróżnicowanie rynku pracy w Polsce |
· przedstawia
uwarunkowania i konsekwencje zróżnicowania struktury zatrudnienia w
Polsce · przedstawia
przyczyny i konsekwencje bezrobocia w Polsce |
· wykazuje
zależność struktury zatrudnienia Polski lub wybranych państw UE
od poziomu rozwoju gospodarczego |
ñ
|
Stan
zdrowia ludności Polski |
· wymienia
najczęstsze schorzenia przewlekłe dotykające Polaków · wymienia
czynniki wpływające na stan zdrowia ludności Polski |
· przedstawia
przyczyny zróżnicowania stanu zdrowia ludności Polski · przedstawia
główne przyczyny zgonów w Polsce |
· omawia czynniki
różnicujące długość życia kobiet i mężczyzn w Polsce |
· przedstawia
najczęstsze schorzenia przewlekłe i wykazuje ich zróżnicowanie regionalne · ocenia
skutki zróżnicowania stanu zdrowia ludności Polski |
· ocenia
dostępność i poziom usług medycznych w Polsce |
ñ
|
Sieć
osadnicza w Polsce |
· wymienia
elementy sieci osadniczej · wymienia
funkcje miast · wskazuje
największe miasta Polski na mapie · wymienia
główne typy genetyczne kształtów wsi |
· charakteryzuje
największe miasta w Polsce i ich rozmieszczenie · charakteryzuje
strukturę funkcjonalną miast · omawia
czynniki wpływające na rozwój osadnictwa wiejskiego w Polsce |
· określa cechy
sieci osadniczej i jej rozwój w Polsce · omawia
układy przestrzenne polskich miast na podstawie fotografii · omawia
główne typy genetyczne kształtów wsi w Polsce |
· omawia
tendencje zmian układu sieci osadniczej w Polsce · omawia
hierarchię jednostek osadniczych w Polsce |
· wyjaśnia
związki zachodzące pomiędzy elementami środowiska przyrodniczego
a strukturą osadniczą |
ñ
|
Urbanizacja
w Polsce |
· przedstawia
zmiany liczby ludności miast wg województw na podstawie mapy tematycznej · przedstawia
typy aglomeracji w Polsce i podaje ich przykłady |
· charakteryzuje
przebieg procesów urbanizacyjnych w Polsce · wyjaśnia
przyczyny deglomeracji |
· wyjaśnia
przestrzenne zróżnicowanie wskaźnika urbanizacji w Polsce i jego przyczyny · wyjaśnia
uwarunkowania współczesnych procesów urbanizacyjnych w Polsce |
· ocenia wpływ
procesów urbanizacyjnych na zmiany sieci osadniczej · wyjaśnia,
na czym polega proces reurbanizacji i podaje jego przykłady w Polsce · ocenia
skutki procesów urbanizacyjnych w Polsce · wyjaśnia
przyczyny zmian procesów urbanizacyjnych |
· prognozuje
kierunek zmian związanych z urbanizacją · interpretuje
wskaźniki urbanizacji w Polsce i krajach UE |
23.09.2016 |
Preferencje
wyborcze Polaków. Organizacje pozarządowe |
· wymienia główne
opcje polityczne w kraju · wymienia
organizacje pozarządowe w Polsce |
· podaje
przykłady obszarów o najwyższym poparciu dla głównych opcji politycznych
w Polsce na podstawie mapy · podaje
cechy organizacji pozarządowych w Polsce |
· przedstawia
zróżnicowanie frekwencji wyborczej w Polsce · omawia
zasady działalności organizacji pozarządowych w Polsce
|
· omawia czynniki
wpływające na preferencje wyborcze Polaków · analizuje
regionalne zróżnicowanie preferencji wyborczych w Polsce |
· ocenia stałe i
zmienne czynniki wpływające na preferencje wyborcze Polaków oraz regionalne
zróżnicowanie tych preferencji |
ñ
|
Bogactwo
kulturowe Polski |
· wymienia obiekty
kultury materialnej oraz obiekty z Listy
światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego UNESCO w Polsce |
· charakteryzuje
pomniki historii Polski · opisuje
polskie obiekty znajdujące się na Liście
światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego UNESCO |
· omawia
znaczenie obiektów kultury materialnej w przeszłości i w czasach
współczesnych w wybranym województwie · omawia
najciekawsze obiekty kultury materialnej w swoim województwie |
· omawia
dziedzictwo kulturowe różnych grup narodowościowych, etnicznych
i religijnych w Polsce · przedstawia
potencjał kulturowy i naukowy Polski |
· ocenia wkład
Polaków w rozwój cywilizacyjny świata
|
ñ
|
Powtórzenie
i sprawdzenie wiadomości z rozdziału Ludność.
Urbanizacja |
|||||
ñ
V. Rolnictwo |
||||||
ñ ñ |
Czynniki
rozwoju rolnictwa w Polsce |
Uczeń poprawnie: · wymienia
czynniki rozwoju rolnictwa · wymienia
typy rolnictwa · wymienia
regiony rolnicze w Polsce i wskazuje je na mapie |
Uczeń poprawnie: · charakteryzuje
uwarunkowania rozwoju rolnictwa w wybranych regionach kraju · charakteryzuje
główne regiony rolnicze w Polsce na podstawie map tematycznych i danych
statystycznych |
Uczeń poprawnie: · wyjaśnia
przyczyny |
Uczeń poprawnie: · ocenia
wpływ wybranych czynników przyrodniczych i pozaprzyrodniczych na rozwój
rolnictwa w Polsce na podstawie map tematycznych |
Uczeń poprawnie: · ocenia
politykę rolną państwa polskiego · ocenia
wybrane obszary w Polsce pod względem ich przydatności do produkcji
rolnej |
ñ
|
Produkcja
roślinna w Polsce |
· wymienia główne
obszary uprawy roślin w Polsce na podstawie map tematycznych · przedstawia
produkcję zbóż w Polsce na podstawie wykresu |
· charakteryzuje
strukturę upraw w Polsce · charakteryzuje
rozmieszczenie upraw oraz wielkość produkcji głównych ziemiopłodów
w Polsce na podstawie map tematycznych i danych statystycznych |
· przedstawia
wielkość produkcji rolnej Polski na tle wybranych krajów świata na podstawie
danych statystycznych |
· analizuje
przestrzenną strukturę upraw w Polsce i jej zmiany na podstawie map
tematycznych i danych statystycznych |
· określa
tendencje zmian w produkcji roślinnej w Polsce |
ñ
|
Chów
zwierząt w Polsce |
· wymienia główne
zwierzęta gospodarskie w Polsce i określa kierunki ich chowu · wymienia
czynniki lokalizacji chowu wybranych zwierząt gospodarskich |
· omawia
rozmieszczenie i wielkość pogłowia głównych zwierząt gospodarskich w
kraju na podstawie map tematycznych |
· przedstawia
uwarunkowania chowu zwierząt w Polsce · przedstawia
przyczyny zmian w pogłowiu wybranych zwierząt gospodarskich w Polsce
w ostatnich latach |
· porównuje
wielkość produkcji zwierzęcej w Polsce na tle innych krajów świata na
podstawie danych statystycznych |
· określa
tendencje zmian w pogłowiu zwierząt gospodarskich w Polsce · określa
zależność między pogłowiem wybranych gatunków zwierząt gospodarskich a
wielkością produkcji mięsa, mleka i innych produktów |
ñ
|
Integracja
polskiego rolnictwa z rolnictwem UE |
· wymienia główne
problemy polskiego rolnictwa |
· omawia bariery
ograniczające rozwój polskiego rolnictwa · wymienia
korzyści, które daje polskiemu rolnictwu członkostwo naszego kraju w UE |
· przedstawia
zmiany strukturalne w polskim rolnictwie, które zaszły po wstąpieniu naszego
kraju do UE
|
· ocenia stan
polskiego rolnictwa na tle pozostałych krajów UE |
· formułuje
wnioski dotyczące korzyści, które może przynieść polskiemu rolnictwu
uczestnictwo we wspólnej polityce rolnej UE |
ñ
|
Rybactwo |
· wymienia akweny
będące łowiskami dla polskiego rybactwa morskiego · wymienia
porty morskie i rybackie polskiego wybrzeża na podstawie mapy
tematycznej |
· przedstawia
stan floty rybackiej w Polsce · opisuje
zmiany w wielkości połowów w Polsce w ostatnich latach na podstawie wykresu |
· przedstawia
stan i perspektywy rozwoju polskiego rybactwa omawia znaczenie rybactwa
śródlądowego dla gospodarki wybranego regionu |
· analizuje
wielkość i strukturę połowów w Polsce w ostatnich latach na podstawie danych
statystycznych |
· prognozuje
zmiany w polskim rybactwie związane z uczestnictwem we wspólnej polityce
rolnej UE |
ñ
|
Powtórzenie
i sprawdzenie wiadomości z rozdziału Rolnictwo |
|||||
ñ
VI. Przemysł |
||||||
ñ
|
Sytuacja
polskiego przemysłu |
Uczeń poprawnie: · dokonuje
podziału polskiego przemysłu · wymienia
przyczyny restrukturyzacji polskiego przemysłu · wymienia
przykłady specjalnych stref ekonomicznych w Polsce na podstawie mapy |
Uczeń poprawnie: · przedstawia
rozwój i znaczenie przemysłu na obszarze Polski · omawia
znaczenie specjalnych stref ekonomicznych dla gospodarki kraju |
Uczeń poprawnie: · prezentuje
przykłady przekształceń własnościowych w polskim przemyśle mających
wpływ na zmiany struktury produkcji i stopień zaspokojenia potrzeb
materialnych |
Uczeń poprawnie: · określa
zmiany w gospodarce Polski spowodowane jej restrukturyzacją i modernizacją po
1990 r. · określa
miejsce Polski w światowej produkcji przemysłowej |
Uczeń poprawnie: · ukazuje
perspektywy rozwoju przemysłu w Polsce |
ñ
|
Górnictwo
w Polsce |
· wskazuje
rozmieszczenie najważniejszych złóż surowców mineralnych w Polsce
na podstawie mapy tematycznej · wymienia
surowce energetyczne eksploatowane w kraju i wskazuje ich rozmieszczenie
na mapie |
· wskazuje na
mapie Polski obszary występowania podstawowych zasobów naturalnych
|
· analizuje
zmiany wielkości wydobycia wybranych surowców mineralnych w Polsce na
podstawie danych statystycznych |
· ocenia wielkość
wydobycia surowców w Polsce na tle światowej produkcji na podstawie
danych statystycznych |
· ocenia stan i
perspektywy rozwoju polskiego przemysłu wydobywczego · omawia
warunki występowania niekonwencjonalnych złóż gazu ziemnego |
ñ
|
Przemysł
energetyczny w Polsce |
· charakteryzuje
rodzaje elektrowni funkcjonujących w Polsce · wymienia
alternatywne źródła energii wykorzystywane w polskiej energetyce · dokonuje
podziału elektrowni funkcjonujących w Polsce |
· przedstawia
rozmieszczenie największych elektrowni cieplnych, wodnych i innych
niekonwencjonalnych na podstawie map tematycznych |
· omawia
współczesne przemiany w polskiej energetyce · porównuje
wielkość i strukturę produkcji energii elektrycznej w Polsce i w innych
państwach świata na podstawie danych statystycznych |
· wyjaśnia
przyczyny i konsekwencje zmian w gospodarowaniu różnymi źródłami
energii w Polsce · wskazuje
możliwość wykorzystania alternatywnych źródeł energii w Polsce |
· uzasadnia
aktualną lokalizację różnego typu elektrowni w Polsce · formułuje
problemy energetyki na przykładach wybranych regionów Polski |
ñ
|
Przemysł
przetwórczy w Polsce |
· wymienia
najważniejsze działy przetwórstwa przemysłowego w Polsce · wskazuje
obszary rozmieszczenia przemysłu spożywczego, samochodowego, elektronicznego
i meblarskiego |
· wskazuje
dynamicznie rozwijające się dziedziny produkcji przemysłowej w Polsce · wskazuje
na mapie Polski siedziby najbardziej dochodowych firm przetwórstwa
przemysłowego |
· omawia rolę
poszczególnych działów przetwórstwa przemysłowego w gospodarce Polski · porównuje
strukturę przemysłu przetwórczego Polski z krajami UE |
· opisuje
uwarunkowania rozmieszczenia przemysłu przetwórczego w Polsce
na podstawie map tematycznych |
· ocenia
perspektywy rozwoju przemysłu zaawansowanej technologii w Polsce
|
ñ
|
Obszary
koncentracji przemysłu w Polsce |
· wyjaśnia
różnicę między ośrodkiem przemysłowym a okręgiem przemysłowym · wskazuje
na mapie nieistniejące już i współczesne okręgi przemysłowe w Polsce |
· omawia
rozmieszczenie okręgów przemysłowych w Polsce w latach 80. i 90. XX w.
oraz współczesnych na podstawie map tematycznych · omawia
czynniki lokalizacji wybranych okręgów przemysłowych w Polsce |
· określa
rozmieszczenie i znaczenie okręgów przemysłowych w Polsce · opisuje
przyczyny restrukturyzacji w wybranych okręgach przemysłowych w Polsce |
· opisuje zmiany
zachodzące w wybranych okręgach przemysłowych w Polsce |
· porównuje
procesy restrukturyzacyjne zachodzące w wybranych okręgach przemysłowych
w Polsce, biorąc pod uwagę dawną i obecną strukturę gałęziową przemysłu
|
ñ
|
Powtórzenie
i sprawdzenie wiadomości z rozdziału Przemysł |
|||||
ñ
VII. Usługi |
||||||
ñ
|
Transport
w Polsce |
Uczeń poprawnie: · wymienia
przykłady działalności usługowej w Polsce · wymienia
przykłady firm usługowych mających siedziby w wybranym powiecie · wskazuje
na mapie najważniejsze szlaki transportowe w Polsce · charakteryzuje
sieć transportową wybranego regionu kraju · wymienia
elementy infrastruktury transportu przesyłowego |
Uczeń poprawnie: · omawia
rolę i znaczenie usług w Polsce · wymienia
problemy transportu kolejowego i samochodowego w Polsce · przedstawia
znaczenie transportu intermodalnego, jego wady i zalety · wymienia
przyczyny budowy autostrad i dróg ekspresowych w Polsce |
Uczeń poprawnie: · przedstawia
zróżnicowanie sektora usług w Polsce i innych państwach UE · przedstawia
uwarunkowania rozwoju i strukturę transportu w Polsce · określa
stopień rozwoju sieci transportowej w Polsce na tle krajów UE · określa
zmiany w zakresie środków transportu w Polsce · określa
skutki budowy autostrad i dróg ekspresowych w Polsce |
Uczeń poprawnie: · wymienia
przykłady przekształceń własnościowych w polskiej gospodarce mających
wpływ na zmiany struktury usług · analizuje
sieć transportu w Polsce i jej zmiany na podstawie danych
statystycznych i map tematycznych · wyjaśnia
zróżnicowanie udziału poszczególnych rodzajów transportu w przewozach i pracy
przewozowej w Polsce na podstawie danych statystycznych |
Uczeń poprawnie: · uzasadnia
konieczność inwestowania w rozwijanie sieci transportowej we własnym regionie
i w Polsce |
ñ ñ |
Łączność
w Polsce |
· wymienia
rodzaje usług, które obejmuje łączność
|
· omawia rolę
łączności w gospodarce Polski · opisuje
rozwój łączności w Polsce po II wojnie światowej · przedstawia
charakterystykę poszczególnych działów łączności |
· podaje
przyczyny nierówno-miernego dostępu do środków łączności na terenie
kraju · określa
poziom rozwoju łączności w Polsce na tle krajów UE |
· wyjaśnia przyczyny
niższego poziomu rozwoju łączności w Polsce w stosunku do wysoko
rozwiniętych krajów UE |
· ocenia
uwarunkowania oraz współczesne tendencje rozwoju różnych środków
łączności w Polsce |
ñ
|
Atrakcyjność
turystyczna Polski |
· wyjaśnia
znaczenie terminuatrakcyjność
turystyczna · wymienia
walory krajoznawcze Polski · odróżnia
walory przyrodnicze od antropogenicznych |
· wymienia
regiony turystyczne w Polsce i wskazuje je na mapie · przedstawia
atrakcje turystyczne wybranych regionów Polski na podstawie dostępnych
źródeł
|
· analizuje
czynniki warunkujące rozwój turystyki w Polsce · porównuje
i walory turystyczne wybranych regionów w Polsce
|
· ocenia walory
przyrodnicze i pozaprzyrodnicze Polski · ocenia
regionalne zróżnicowanie infrastruktury turystycznej w Polsce |
· dowodzi
atrakcyjności turystycznej Polski |
ñ
|
Turystyka
krajowa i zagraniczna |
· wymienia
czynniki warunkujące rozwój turystyki · podaje
kierunki wyjazdów zagranicznych polskich turystów |
· omawia rolę
turystyki w gospodarce krajowej · charakteryzuje
turystykę krajową i zagraniczną w Polsce na podstawie danych statystycznych i
map tematycznych |
· przedstawia
współczesne tendencje rozwoju różnych rodzajów turystyki w Polsce · porównuje
strukturę wykorzystania środków transportu w turystyce krajowej i
zagranicznej |
· analizuje cechy
ruchu turystycznego w Polsce na podstawie danych statystycznych · przedstawia
konsekwencje rozwoju turystyki w Polsce |
· ocenia wpływ
turystyki na środowisko przyrodnicze i gospodarkę Polski
|
ñ
|
Handel
zagraniczny Polski |
· podaje
przyczyny ujemnego salda bilansu handlowego Polski · wskazuje
głównych partnerów handlowych Polski |
· omawia
znaczenie handlu zagranicznego dla gospodarki Polski · przedstawia
bilans handlu zagranicznego Polski i wyjaśnia jego zmiany |
· porównuje
strukturę towarową handlu zagranicznego Polski i wybranych państw Europy · wykazuje
zmiany znaczenia handlu zagranicznego dla gospodarki Polski · wskazuje
kierunki geograficzne i strukturę handlu zagranicznego na podstawie
danych statystycznych |
· wyjaśnia
przyczyny zmian kierunków eksportu i importu Polski po 1990 r. |
· określa miejsce
Polski w światowym handlu międzynarodowym · przewiduje,
w jakich kierunkach będzie rozwijał się handel zagraniczny naszego kraju |
ñ
VIII. Polska
w świecie |
||||||
ñ
|
Polska
w organizacjach między-narodowych |
Uczeń poprawnie: · wymienia
organizacje międzynarodowe, których członkiem jest Polska · wymienia
euroregiony funkcjonujące przy polskich granicach i wskazuje je na mapie |
Uczeń poprawnie: · podaje
przykłady działań podejmowanych przez Polskę w ramach organizacji
międzynarodowych na podstawie dostępnych źródeł · charakteryzuje
międzynarodową współpracę w ramach euroregionów oraz miast i gmin
bliźniaczych |
Uczeń poprawnie: · przedstawia
udział Polski w procesach integracyjnych i głównych organizacjach
międzynarodowych · wskazuje
korzyści wynikające z funkcjonowania euroregionów w Polsce |
Uczeń poprawnie: · omawia
działalność Polski w organizacjach, które zapobiegają zagrożeniom
społeczno-ekonomicznym oraz konfliktom zbrojnym |
Uczeń poprawnie: · ocenia
społeczne i gospodarcze konsekwencje przystąpienia Polski do UE |
ñ
|
Inwestycje
zagraniczne w Polsce |
· wymienia
czynniki wpływające na atrakcyjność inwestycyjną Polski
|
· wskazuje
polskie bezpośrednie inwestycje zagraniczne i podaje ich wartość na podstawie
danych statystycznych · podaje
przykłady bezpośrednich inwestycji zagranicznych prowadzonych w wybranym
województwie na podstawie dostępnych źródeł |
· omawia
strukturę przestrzenną BIZ w Polsce na podstawie danych statystycznych · analizuje
wartość BIZ napływających do poszczególnych regionów naszego kraju na
podstawie mapy |
· przedstawia
bariery w napływie BIZ do Polski
|
· ocenia
znaczenie BIZ dla rozwoju społeczno-gospodarczego kraju · wskazuje
przykłady bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce
|
ñ |
Powtórzenie
i sprawdzenie wiadomości z rozdziałów Usługi i Polska w
świecie |
|||||
ñ
IX. Zróżnicowanie
regionalne Polski |
||||||
. |
Regiony
fizycznogeograficzne Polski |
Uczeń poprawnie: · wymienia
kryteria podziału Polski na regiony fizycznogeograficzne · wskazuje
na mapie prowincje i podprowincje Polski |
Uczeń poprawnie: · przedstawia
regionalizację fizycznogeograficzną Polski · wskazuje
na mapie makroregiony Polski |
Uczeń poprawnie: · wyjaśnia
uwarunkowania zróżnicowania środowiska przyrodniczego w Polsce |
Uczeń poprawnie: · określa
cechy środowiska decydujące o krajobrazie wybranych krain geograficznych
Polski na podstawie dostępnych źródeł |
Uczeń poprawnie: · porównuje
podział Polski na pasy ukształtowania powierzchni z podziałem
na regiony fizycznogeograficzne |
ñ
|
Cechy
środowiska przyrodniczego wybranego regionu Polski |
· wymienia walory
środowiska przyrodniczego wybranej krainy geograficznej |
· charakteryzuje
elementy środowiska przyrodniczego wybranej krainy geograficznej na podstawie
map, danych statystycznych i innych źródeł |
· wyjaśnia
uwarunkowania zróżnicowania środowiska przyrodniczego wybranego regionu |
· przestawia
dominanty środowiska wybranej krainy geograficznej Polski na postawie map
tematycznych, danych statystycznych i obserwacji bezpośrednich |
· wykazuje
związki i zależności zachodzące między poszczególnymi elementami środowiska
przyrodniczego w wybranym makroregionie |
ñ
|
Regionalne
zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno- |
· wymienia
regiony o najwyższym i najniższym stopniu rozwoju społeczno-gospodarczego · wskazuje
na mapie regiony różniące się poziomem rozwoju społeczno-gospodarczego |
· przedstawia
przyczyny dysproporcji w rozwoju społeczno-gospodarczym Polski |
· przedstawia
czynniki wpływające na rozwój społeczno-gospodarczy wybranych
regionów Polski · ocenia
poziom rozwoju społeczno-gospodarczego wybranych regionów Polski |
· przedstawia
przykłady działań zmniejszających dysproporcje w rozwoju poszczególnych
regionów Polski |
· ocenia skutki
dysproporcji w rozwoju społeczno-
|
ñ
|
Potencjał
gospodarczy wybranego regionu Polski |
· wymienia
mierniki rozwoju społeczno-gospodarczego danego regionu |
· omawia wartości
mierników rozwoju społeczno- |
· przedstawia
rolę i zadania samorządu terytorialnego w regionie na podstawie
dostępnych źródeł · omawia
zmiany zachodzące w środowisku geograficznym w wybranym regionie
Polski |
· ocenia
potencjał gospodarczy regionu na podstawie danych statystycznych i dostępnych
źródeł |
· omawia
inicjatywy podejmowane w regionie na rzecz jego rozwoju
na podstawie dostępnych źródeł
|
ñ
XI. Degradacja
i ochrona środowiska |
||||||
ñ
|
Zanieczyszczenie
środowiska przyrodniczego w Polsce |
Uczeń poprawnie: · wymienia
źródła zanieczyszczeń atmosfery, hydrosfery i biosfery · wymienia
regiony w Polsce o największym zanieczyszczeniu środowiska |
Uczeń poprawnie: · charakteryzuje
źródła zanieczyszczeń atmosfery, hydrosfery i biosfery, · wymienia
nazwy obszarów ekologicznego zagrożenia oraz klęski ekologicznej
i wskazuje te obszary na mapie |
Uczeń poprawnie: · omawia
wybrane wskaźniki zanieczyszczenia powietrza · omawia
skutki nadmiernej emisji zanieczyszczeń atmosferycznych |
Uczeń poprawnie: · charakteryzuje
wpływ poszczególnych sektorów gospodarki na stan środowiska w Polsce |
Uczeń poprawnie: · ocenia
stan poszczególnych komponentów środowiska przyrodniczego w Polsce · wskazuje
przykłady zachowań człowieka wobec klęsk ekologicznych |
ñ |
Ochrona
środowiska przyrodniczego Polski |
· podaje różnice
między parkiem narodowym a rezerwatem biosfery · wymienia
gatunki roślin |
· przedstawia
formy ochrony przyrody i krajobrazu w Polsce
|
· omawia uwarunkowania
rozmieszczenia obszarów chronionych w Polsce · wyjaśnia,
na czym polega restytucja gatunków · podaje
przykłady restytucji gatunków zwierząt w Polsce |
· przedstawia
działania polskich i międzynarodowych organizacji na rzecz ochrony
przyrody prowadzone na terytorium naszego kraju |
· ocenia kierunki
i skuteczność działań na rzecz ochrony środowiska podejmowanych w Polsce · uzasadnia
konieczność prowadzenia działań na rzecz restytucji i zachowania naturalnych
elementów środowiska w Polsce |
ñ
|
Walory
parków narodowych w Polsce |
· wymienia parki
narodowe w Polsce · wskazuje
parki narodowe na mapie ogólnogeograficznej Polski |
· opisuje
przykłady form ochrony przyrody i krajobrazu we własnym regionie · charakteryzuje
walory przyrodnicze parku narodowego we własnym regionie |
· przedstawia charakterystyczne
walory przyrodnicze podlegające szczególnej ochronie w parkach narodowych w
Polsce na podstawie dostępnych źródeł, np. map i danych statystycznych
|
· opisuje
unikalne obiekty przyrodnicze objęte ochroną na terenie polskich parków
narodowych |
· projektuje
utworzenie nowego obszaru chronionego we własnym regionie |
ñ
|
Sprawdzenie
wiadomości z rozdziałów Zróżnicowanie
regionalne Polski i Degradacja
i ochrona środowiska |
|||||
ñ
Powtórzenie
materiału przed egzaminem maturalnym (15 godz.) |
||||||
ñ
|
Środowisko
przyrodnicze Polski Mapa jako obraz Ziemi Sfery Ziemi Procesy endogeniczne
i egzogeniczne |
· wymienia cechy położenia
geograficznego Polski · zaznacza
na mapie sąsiadów Polski · zaznacza
na mapie główne · wymienia
czynniki kształtujące rzeźbę terenu · odczytuje
dane z klimatogramów · wymienia
elementy bilansu wodnego na podstawie schematu · rozpoznaje
typy jezior · wymienia
państwa nadbałtyckie · wymienia
typy gleb i lasów występujących w Polsce i na świecie · wymienia
elementy mapy · wymienia
metody przedstawiania rzeźby terenu na mapie · czyta
legendę mapy topograficznej · wymienia
źródła ciepła na Ziemi · wymienia
czynniki wpływające na rozkład temperatury powietrza na Ziemi · odczytuje
z mapy symbole synoptyczne · zaznacza
na mapie miejsca, w których odnotowano ekstremalne zjawiska
atmosferyczne · rozpoznaje
podstawowe (najpospolitsze) rodzaje skał występujących na Ziemi · wymienia
procesy endogeniczne i egzogeniczne |
· podaje cechy położenia Polski
na podstawie mapy · przedstawia
jednostki tektoniczne Polski na podstawie mapy · zaznacza
na mapie zasięg zlodowaceń w Polsce · opisuje
pasy rzeźby terenu Polski · podaje
cechy klimatu Polski na podstawie map tematycznych · opisuje
znaczenie przyrodnicze i gospodarcze rzek i jezior Polski · podaje
przyczyny niewielkiego zasolenia wód Bałtyku · przedstawia
granice zasięgów wybranych gatunków drzew w Polsce · klasyfikuje
mapy ze względu na różne kryteria · charakteryzuje
metody prezentacji zjawisk ilościowych i jakościowych na mapie · przedstawia
mechanizm powstawania monsunów · opisuje
właściwości chemiczne wód morskich · opisuje
typy ustrojów rzecznych · wskazuje
na mapie obszary głównych fałdowań górskich · wymienia
przykłady form erozyjnych i akumulacyjnych powstałych w wyniku działalności
rzek i lądolodów · podaje
cechy gór zrębowych i fałdowych · omawia
rozmieszczenie wulkanów i trzęsień ziemi na świecie na podstawie mapy
tematycznej |
· opisuje charakterystyczne cechy
granic Polski · porównuje
budowę geologiczną Karpat Zewnętrznych i Karpat Wewnętrznych na podstawie
przekroju geologicznego · podaje
różnice między działalnością rzeźbotwórczą lądolodu i lodowca górskiego · wyjaśnia
różnice między krajobrazem staroglacjalnym a młodoglacjalnym · charakteryzuje
klimat Polski na podstawie map klimatycznych i danych statystycznych · omawia
cechy reżimu polskich rzek · porównuje
batymetrię jezior różnego typu · charakteryzuje
typy wybrzeży Morza Bałtyckiego · odróżnia
gleby strefowe od niestrefowych · charakteryzuje
profile glebowe · opisuje
wykorzystanie gospodarcze lasów · porównuje
i szereguje różne rodzaje skał · porównuje
rozkład temperatury powietrza w poszczególnych porach roku · klasyfikuje
jeziora wg typów genetycznych · wyjaśnia
przyczyny ruchu płyt tektonicznych · wymienia
różnicę między ruchami epejrogenicznymi a ruchami izostatycznymi · opisuje
czynniki wpływające na przebieg procesów krasowych |
· ocenia konsekwencje położenia
geopolitycznego Polski · analizuje
tabelę stratygraficzną · analizuje
ukształtowanie pionowe powierzchni kraju na podstawie krzywej
hipsograficznej · wykazuje
skutki gospodarcze ekstremalnych zjawisk atmosferycznych w Polsce
i na świecie · wyjaśnia
przyczyny niedoboru wody oraz przyczyny powodzi w Polsce i na świecie · analizuje
przekrój przez basen artezyjski · porównuje
wartość użytkową gleb w różnych regionach Polski · wyjaśnia
przyczyny regionalnego zróżnicowania lesistości w Polsce · posługuje
się skalą polową do obliczenia powierzchni · wyjaśnia
skutki globalnych zmian klimatu · omawia
genezę oraz skutki tsunami · czyta
plany batymetryczne jezior · wykazuje
zależność między ruchami płyt skorupy ziemskiej a trzęsieniami ziemi · podaje
konsekwencje ruchów masowych |
· analizuje zmiany terytorium
oraz granic państwa polskiego na przestrzeni dziejów · porównuje
cechy ukształtowania powierzchni Polski z ukształtowaniem powierzchni
innych krajów · wykazuje
związek między siecią hydrograficzną a innymi elementami systemu
przyrodniczego Ziemi · ocenia
stan czystości wód Bałtyku · wskazuje
sposoby zapobiegania erozji gleb w Polsce · odczytuje
i interpretuje treść mapy topograficznej i samochodowej · porównuje
klimatogramy charakterystyczne dla różnych typów klimatu · analizuje
przyczyny zróżnicowania elementów bilansu wodnego w różnych strefach
klimatycznych · ocenia
wpływ zmian klimatycznych na zmiany zasięgu obszarów współczesnych zlodzeń · wykazuje
związek występowania zjawisk wulkanicznych z przebiegiem granic płyt
litosfery · wyjaśnia
znaczenie wietrzenia jako procesu rzeźbotwórczego powierzchni Ziemi |
ñ
|
Przemiany
polityczne i gospodarcze świata Ludność i urbanizacja |
· odczytuje na mapach aktualny
podział polityczny świata · zaznacza
na mapie aktualny podział administracyjny Polski · wymienia
czynniki wpływające na zmianę liczby ludności w Polsce i na świecie · wymienia
fazy przejścia demograficznego · wymienia
czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności w Polsce i na świecie · wymienia
kraje o wysokim i niskim przyroście naturalnym · wymienia
grupy ekonomiczne ludności na podstawie piramidy wieku i płci · wymienia
przyczyny migracji zewnętrznych i wewnętrznych w Polsce i na świecie · wymienia
mniejszości narodowe i etniczne w Polsce · wymienia
główne odmiany ludzkie na świecie · wymienia
czynniki wpływające na aktywność zawodową ludności w Polsce i na świecie · wymienia
główne choroby w krajach wysoko i słabo rozwiniętych · wymienia
funkcje miast i typy aglomeracji w Polsce i na świecie · wymienia
główne opcje polityczne i organizacje pozarządowe w Polsce · wymienia
obiekty kultury materialnej oraz obiekty z Listy światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego UNESCO w
Polsce |
· charakteryzuje wybrane ustroje
polityczne na świecie · opisuje
czynniki decydujące o rozmieszczeniu ludności w Polsce i na świecie · omawia
przestrzenne zróżnicowanie przyrostu naturalnego w Polsce i na świecie · przedstawia
zmiany liczby ludności w Polsce po II wojnie światowej · porównuje
piramidę wieku i płci Polski z piramidami wieku i płci innych państw · podaje
przyczyny starzenia się społeczeństwa · określa
kierunki migracji zewnętrznych Polaków na podstawie mapy · wyjaśnia
rozmieszczenie przedstawicieli poszczególnych wyznań na świecie · charakteryzuje
strukturę bezrobocia w Polsce · podaje
najczęstsze przyczyny zgonów w Polsce i na świecie · charakteryzuje
największe miasta w Polsce i na świecie oraz omawia ich rozmieszczenie · charakteryzuje
funkcje wybranych miast na świecie · charakteryzuje
przebieg procesów urbanizacyjnych w Polsce i na świecie · charakteryzuje
wybrane pomniki historii Polski oraz polskie obiekty z Listy światowego dziedzictwa kulturowego
i przyrodniczego UNESCO |
· podaje kryteria podziału państw wg
PKB na 1 mieszkańca oraz HDI · oblicza:
wskaźniki dynamiki · opisuje
cechy społeczeństwa w różnych fazach przejścia demograficznego · opisuje
wpływ barier osadniczych na rozmieszczenie ludności na świecie · wyjaśnia
przestrzenne zróżnicowanie wskaźnika urbanizacji w Polsce · rozróżnia
fazy urbanizacji · omawia
znaczenie obiektów kultury materialnej w przeszłości i w czasach
współczesnych w wybranym województwie w Polsce |
· omawia na przykładach procesy
integracji i dezintegracji w Europie po 1989 r. · przedstawia
zmiany podziału administracyjnego Polski · porównuje
kształt piramidy wieku i płci ludności Polski w danym roku z piramidami
wieku i płci innych państw wyjaśnia kulturowe aspekty zróżnicowania
religijnego · omawia
przyczyny i konsekwencje bezrobocia w Polsce i na świecie · ocenia
wpływ procesów urbanizacyjnych na zmiany sieci osadniczej w Polsce i na
świecie · przedstawia
uwarunkowania preferencji wyborczych Polaków |
· opisuje zmiany na mapie
politycznej Europy i świata po 1989 r. oraz jego następstwa · prognozuje
rozwój liczby ludności Polski na podstawie wskaźników demograficznych · przewiduje
społeczno- · ocenia
najnowszą falę migracji Polaków po wejściu do UE · ocenia
skutki zróżnicowania stanu zdrowia ludności Polski i innych krajów
świata · interpretuje
wskaźniki urbanizacji w Polsce i Europie · ocenia
wkład Polaków w rozwój cywilizacyjny świata |
65. |
Rolnictwo |
· wymienia czynniki rozwoju
rolnictwa w Polsce i na świecie · wymienia
regiony rolnicze w Polsce i na świecie · wymienia
główne obszary upraw roślin i chowu zwierząt w Polsce i na świecie |
· charakteryzuje uwarunkowania
rozwoju rolnictwa wybranego regionu Polski oraz wybranych państw na świecie · charakteryzuje
rozmieszczenie upraw i wielkość produkcji głównych ziemiopłodów
oraz zwierząt gospodarskich w Polsce i na świecie na podstawie
danych statystycznych · charakteryzuje
stan floty rybackiej oraz wielkość połowów w Polsce i na świecie
na podstawie danych statystycznych |
· omawia zróżnicowanie poziomu
rolnictwa w Polsce i na świecie oraz podaje jego konsekwencje · porównuje
produkcję rolniczą Polski z produkcją rolniczą wybranych krajów świata · przestawia
zmiany w polskim rolnictwie po wstąpieniu do UE · przestawia
stan i perspektywy rozwoju światowego oraz polskiego rybactwa |
· ocenia wpływ poszczególnych
czynników na rozwój rolnictwa Polsce i na świecie · analizuje
strukturę przestrzenną upraw w Polsce i na świecie oraz jej zmiany na
podstawie danych statystycznych · porównuje
wielkość produkcji zwierzęcej w Polsce na tle innych krajów świata
na podstawie danych statystycznych · porównuje
chów ekstensywny i intensywny · analizuje
wielkość i strukturę połowów w Polsce i na świecie na podstawie danych
statystycznych |
· ocenia politykę rolną państwa
polskiego i wybranych państw świata · określa
tendencje zmian w pogłowiu zwierząt gospodarskich w Polsce
i na świecie · prognozuje
zmiany w polskim rybactwie związane z uczestnictwem we wspólnej polityce
rolnej UE |
ñ
|
Przemysł |
· dokonuje podziału przemysłu
wg wybranych kryteriów · wymienia
funkcje przemysłu · wymienia
czynniki lokalizacji przemysłu · wskazuje
lokalizację najważniejszych złóż surowców mineralnych w Polsce
i na świecie na podstawie mapy tematycznej i danych statystycznych · wymienia
rodzaje elektrowni w Polsce i na świecie · wymienia
alternatywne źródła energii · wymienia
najważniejsze działy przetwórstwa przemysłowego w Polsce i na świecie · wskazuje
na mapie największe okręgi przemysłowe świata i Polski |
· wskazuje na
mapie obszary występowania zasobów naturalnych w Polsce i na świecie · przedstawia
rozmieszczenie elektrowni cieplnych, wodnych i innych
niekonwencjonalnych w Polsce i na świecie · wskazuje
dynamicznie rozwijające się dziedziny produkcji przemysłowej w Polsce i
na świecie · charakteryzuje
i wskazuje na mapie specjalne strefy ekonomiczne w Polsce · analizuje
rozmieszczenie ośrodków high-tech na świecie · omawia
czynniki lokalizacji wybranych okręgów przemysłowych |
· analizuje zmiany wielkości
wydobycia wybranych surowców mineralnych w Polsce i na świecie na podstawie
danych statystycznych · porównuje
wielkość i strukturę produkcji energii elektrycznej w Polsce i innych
państwach świata na podstawie danych statystycznych · porównuje
strukturę przemysłu przetwórczego Polski ze strukturą innych krajów
świata · opisuje
zmiany zachodzące w okręgach przemysłowych Polski i świata |
· określa miejsce Polski
w światowej produkcji przemysłowej · ocenia
wielkość wydobycia surowców w Polsce i na świecie · wyjaśnia
przyczyny i konsekwencje zmian w gospodarowaniu różnymi źródłami
energii w Polsce i na świecie · omawia
procesy modernizacji i restrukturyzacji zachodzące w okręgach
przemysłowych |
· ocenia stan i perspektywy rozwoju
polskiego i światowego przemysłu wydobywczego · formułuje
problemy energetyki w Polsce i na świecie · ocenia
perspektywy rozwoju przemysłu zaawansowanej technologii w Polsce i na świecie |
ñ
|
Usługi |
· dokonuje podziału usług · omawia
sieć transportową wybranego państwa oraz Polski · wyjaśnia
znaczenie terminuatrakcyjność
turystyczna · wymienia
walory krajoznawcze Polski i wybranych państw świata · wymienia
czynniki warunkujące rozwój turystyki · wskazuje
głównych partnerów handlowych Polski |
· omawia rolę usług w gospodarce
Polski i innych państw świata · omawia
wady i zalety różnych rodzajów transportu · omawia
rolę łączności w gospodarce Polski i świata · przedstawia
atrakcje turystyczne w wybranym państwie świata i w Polsce · omawia
rolę turystyki w polskiej i światowej gospodarce · omawia
bilans handlu zagranicznego wybranych państw świata i Polski |
· przedstawia zróżnicowanie sektora
usług w Polsce i innych państwach UE · przedstawia
uwarunkowania rozwoju i strukturę transportu w Polsce i na świecie · podaje
przyczyny nierównomiernego dostępu do środków łączności w Polsce
i na świecie · porównuje
walory turystyczne wybranych państw i Polski · przedstawia
współczesne tendencje rozwoju różnych rodzajów turystyki w Polsce
i na świecie · porównuje
strukturę towarową handlu zagranicznego Polski i wybranych państw świata |
· wyjaśnia zróżnicowanie udziału
poszczególnych rodzajów transportu w przewozach i pracy przewozowej w Polsce
i na świecie na podstawie danych statystycznych · ocenia
zróżnicowanie infrastruktury turystycznej w Polsce i na świecie · przedstawia
konsekwencje rozwoju turystyki w Polsce i na świecie · wyjaśnia
przyczyny zmian kierunków eksportu i importu Polski po 1990 r. |
· ocenia uwarunkowania
oraz współczesne tendencje rozwoju różnych środków transportu oraz
łączności w Polsce i na świecie · ocenia
wpływ turystyki na środowisko przyrodnicze Polski i innych państw
świata · ocenia
miejsce Polski w światowym handlu międzynarodowym i przewiduje kierunki
jego rozwoju |
ñ
|
Polska w
świecie Zróżnicowanie regionalne Polski Problemy współczesnego świata |
· wymienia organizacje
międzynarodowe, m.in. te, do których należy Polska · wymienia
euroregiony na podstawie mapy · wymienia
czynniki wpływające na atrakcyjność inwestycyjną Polski · wymienia
kryteria podziału Polski na regiony fizycznogeograficzne · wymienia
walory środowiska wybranej krainy geograficznej w Polsce · wymienia
mierniki poziomu rozwoju społeczno- |
· charakteryzuje międzynarodową
współpracę w ramach euroregionów oraz miast i gmin bliźniaczych · omawia
polskie bezpośrednie inwestycje zagraniczne i podaje ich wartość na podstawie
danych statystycznych · charakteryzuje
elementy środowiska przyrodniczego wybranej krainy geograficznej
na podstawie mapy · przedstawia
przyczyny dysproporcji w rozwoju społeczno-gospodarczym Polski i świata · podaje
przyczyny konfliktów zbrojnych na świecie |
· wskazuje korzyści wynikające
z funkcjonowania euroregionów w Polsce · przedstawia
nierównomierny napływ inwestycji zagranicznych w różnych regionach kraju
na podstawie mapy · wyjaśnia
uwarunkowania rozwoju społeczno- · omawia
przyczyny i skutki globalizacji · podaje
przykłady form współpracy międzynarodowej na różnych płaszczyznach |
· omawia
działalność Polski w organizacjach międzynarodowych · przedstawia
bariery w napływie BIZ do Polski · przedstawia
przykłady działań zmniejszających dysproporcje w poziomie rozwoju
wybranych regionów Polski · przedstawia
ekonomiczne skutki konfliktów na świecie |
· ocenia społeczne i gospodarcze
konsekwencje przystąpienia Polski do UE · ocenia
znaczenie inwestycji zagranicznych w Polsce · omawia
inicjatywy podejmowane w regionie na rzecz jego rozwoju
na podstawie dostępnych źródeł · stosuje
różne mierniki do oceny poziomu rozwoju społeczno- |
ñ
|
Degradacja
i ochrona środowiska przyrodniczego w Polsce i na świecie |
· wymienia źródła zanieczyszczeń w
różnych sferach Ziemi · wymienia
obszary na świecie i w Polsce o największym zanieczyszczeniu
środowiska na podstawie map · podaje
różnice między parkiem narodowym a rezerwatem biosfery · rozpoznaje
parki narodowe w Polsce i na świecie na podstawie mapy |
· charakteryzuje źródła
zanieczyszczeń różnych sfer Ziemi · wymienia
nazwy obszarów ekologicznego zagrożenia oraz klęski ekologicznej w Polsce
i na świecie oraz wskazuje te obszary na mapie · przedstawia
formy ochrony przyrody i krajobrazu w Polsce i na świecie · charakteryzuje
walory przyrodnicze parków narodowych w Polsce i na świecie · wymienia
obszary o różnym stopniu zależności człowieka od środowiska
przyrodniczego |
· omawia przyczyny przestrzennego
zróżnicowania emisji głównych zanieczyszczeń powietrza na świecie · omawia
skutki nadmiernej emisji zanieczyszczeń atmosferycznych · podaje
przykłady restytucji różnych gatunków zwierząt · wyjaśnia
zasady zrównoważonego rozwoju · przedstawia
charakterystyczne walory przyrodnicze podlegające szczególnej ochronie w
parkach narodowych w Polsce i na świecie na podstawie danych
statystycznych i dostępnych źródeł |
· charakteryzuje wpływ poszczególnych
sektorów gospodarki na stan środowiska w Polsce i na świecie · przedstawia
działania międzynarodowych organizacji na rzecz ochrony przyrody
w Polsce i na świecie · opisuje
unikalne na skalę światową obiekty przyrodnicze objęte ochroną na terenie
parków narodowych |
· ocenia stan poszczególnych
komponentów środowiska przyrodniczego w Polsce i na świecie · wskazuje
przykłady zachowań człowieka wobec klęsk ekologicznych · ocenia
kierunki i skuteczność działań państw na rzecz ochrony środowiska |
ñ ñ |
Zajęcia
terenowe |
Uczeń poprawnie: · określa
współrzędne geograficzne miejsca obserwacji na pomocą GPS |
Uczeń poprawnie: · dokonuje
pomiaru azymutu za pomocą busoli · wyznacza
kierunki świata za pomocą busoli · określa
wysokość bezwzględną za pomocą GPS |
Uczeń poprawnie: · wymienia
elementy środowiska przyrodniczego w okolicach szkoły · opisuje
typy skał występujących w okolicach szkoły na podstawie mapy geologicznej i
obserwacji bezpośredniej |
Uczeń poprawnie: · opisuje
elementy środowiska przyrodniczego w otoczeniu szkoły · określa
sposoby użytkowania ziemi w pobliżu miejsca obserwacji
|
Uczeń poprawnie: · wyjaśnia
związki zachodzące pomiędzy elementami środowiska przyrodniczego
a użytkowaniem ziemi na badanym obszarze |
1. Lekcja organizacyjna
2. Produkcja zwierzęca na świecie
3. Rybactwo
4. Wyżywienie na świecie
5. leśnictwo
6. Lekcja powtórzeniowa z działu Rolnictwo
7. Sprawdzian z działu Rolnictwo
8. Podział i rola surowców mineralnych
9. Bilans energetyczny świata
10. Produkcja energii elektrycznej
11. Czynniki lokalizacji przemysłu
12. Obszary koncentracji przemysłu i procesy jego restrukturyzacji
13. Przemysł zaawansowanej technologii
14. Znaczenie usług we współczesnym świecie. Rodzaje usług
15. Podział i rola komunikacji
16. Transport lądowy na świecie
17. Żegluga i transport lotniczy na świecie
18. Rola i znaczenie łączności na świecie
19. Rozwój turystyki na świecie
20. Atrakcje turystyczne świata
21. Nowoczesne usługi
22. Lekcja powtórzeniowa z rozdziału Przemysł i Usługi
23. Sprawdzenie wiadomości z rozdziału Przemysł i Usługi
24. Dysproporcje w rozwoju krajów.
25. Globalizacja
26. Współpraca międzynarodowa.Handel międzynarodowy
27. Rejony konfliktów międzynarodowych. Izolacjonizm
28. Relacje człowiek – środowisko. Wpływ działalności człowieka na atmosferę, biosferę i pedosferę
29. Działania na rzecz ochrony środowiska
30. Położenie i granice Polski
31. Dzieje geologiczne obszaru Polski cz.1
32. Dzieje geologiczne obszaru Polski cz.2
33. Zlodowacenia w Polsce. Formy i utwory czwartorzędowe
34. Cechy rzeźby powierzchni Polski
35. Klimat Polski
36. Bilans wodny Polski.
37. Sieć rzeczna Polski
38. Jeziora Polski.
39. Wody podziemne Polski
40. Morze Bałtyckie
41. Gleby w Polsce
42. Świat roślin i zwierząt w Polsce
43. Powtórzenie wiadomości z rozdziału Środowisko przyrodnicze Polski
44. Sprawdzenie wiadomości z rozdziału Środowisko przyrodnicze Polski
45. Podział administracyjny Polski
46. Liczba i rozmieszczenie ludności Polski
47. Struktura demograficzna ludności Polski
48. Migracje wewnętrzne i zagraniczne Polaków
49. Obliczanie zadań z demografii
50. Struktura narodowościowa i wyznaniowa w Polsce. Grupy etniczne
51. Struktura zatrudnienia i problem bezrobocia w Polsce
52. Stan zdrowia ludności Polski
53. Sieć osadnicza w Polsce
54. Układy przestrzenne polskich miast
55. Urbanizacja w Polsce
56. Preferencje wyborcze Polaków. Organizacje pozarządowe
57. Bogactwo kulturowe Polski
58. Powtórzenie wiadomości z rozdziału Ludność. Urbanizacja
59. Sprawdzenie wiadomości z rozdziału Ludność. Urbanizacja
60. Czynniki rozwoju rolnictwa w Polsce
61. Produkcja roślinna w Polsce
62. Chów zwierząt w Polsce
63. Integracja polskiego rolnictwa z rolnictwem UE
64. Rybactwo i gospodarka leśna
65. Powtórzenie wiadomości z rozdziału Rolnictwo
66. Sprawdzenie wiadomości z rozdziału Rolnictwo
67. Sytuacja polskiego przemysłu
68. Górnictwo w Polsce
69. Przemysł energetyczny w Polsce
70. Przemysł przetwórczy w Polsce
71. Obszary koncentracji przemysłu w Polsce
72. Znaczenie SSE oraz BIZ dla polskiej gospodarki
73. Zmiany w polskim przemyśle - ćwiczenia
74. Problemy polskiej energetyki
75. Powtórzenie wiadomości z rozdziału Przemysł
76. Sprawdzenie wiadomości z rozdziału Przemysł
77. Transport w Polsce
78. Łączność w Polsce
79. Atrakcyjność turystyczna Polski
80. Turystyka krajowa i zagraniczna
81. Handel zagraniczny Polski
82. Polska w organizacjach międzynarodowych
83. Inwestycje zagraniczne w Polsce
84. Powtórzenie wiadomości z rozdziałów Usługi i Polska w świecie
85. Sprawdzenie wiadomości z rozdziałów Usługi i Polska w świecie
86. Środowisko przyrodnicze Polski
87. Regiony fizycznogeograficzne Polski
88. Cechy środowiska przyrodniczego wybranego regionu Polski
89. Regionalne zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego Polski
90. Potencjał gospodarczy wybranego regionu Polski
91. Zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego w Polsce
92. Ochrona środowiska przyrodniczego Polski
93. Walory parków narodowych w Polsce
94. Sprawdzenie wiadomości z rozdziałów Zróżnicowanie regionalne Polski i Degradacja i ochrona środowiska
95. Mapa jako obraz Ziemi - zadania obliczeniowe
96. Czytanie treści mapy topograficznej
97. Ziemia we Wszechświecie – zadania obliczeniowe cz.1
98. Ziemia we Wszechświecie – zadania obliczeniowe cz.2
99. Atmosfera
100. Hydrosfera
101. Biosfera
102. Litosfera
103. Procesy endogeniczne
104. Procesy egzogeniczne
105. Przemiany polityczne i gospodarcze świata
106. Ludność cz.1
107. Ludność cz.2
108. Urbanizacja
109. Rolnictwo
110. Przemysł
111. Usługi
112. Problemy współczesnego świata