PLAN WYNIKOWY

Plan wynikowy z wymaganiami edukacyjnymi przedmiotu etyka (zakres podstawowy)
dla XIV Liceum Ogólnokształcącego klas: 1,2,3 i 4.

Temat (rozumiany jako lekcja)		Wymagania konieczne (ocena dopuszczająca)	Wymagania podstawowe (ocena dostateczna)	Wymagania rozszerzające (ocena dobra)	Wymagania dopełniające (ocena bardzo dobra)	Wymagania wykraczające (ocena celująca)
Dział I. WPROWADZENIE DO ETYKI 1. Doświadczanie zła
1. Poznać, zrozumieć, „wymknąć się złu” (J. Tischner). Doświadczanie zła		Uczeń: Rozumie przyczyny, dla których należy podejmować dysku- sję na temat zła. Dostrzega różnorod- ność zła w świecie. Wskazuje przykłady zła. Zna pojęcie zło moralne. Wyjaśnia, na czym polega zło we wska- zanym przykładzie. Rozumie, na czym polega właściwa postawa wobec zła. Poznaje personalistyczne ujęcie zła moralnego. Rozważa sens wiersza i obrazu. Prezentuje własne poglądy, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Rozumie przyczyny, dla których należy podejmować dyskusję na temat zła. Dostrzega różnorod- ność zła w świecie. Wskazuje i uzasadnia przykłady zła. Zna pojęcia: zło mo- ralne oraz subiekty- wizm i obiektywizm w opisie zła. Wskazuje konsek- wencje zła w odnie- sieniu do konkretnego przykładu. Rozumie, na czym polega właściwa postawa wobec zła. Poznaje personalistyczne ujęcie zła moralnego. Rozważa sens wiersza i obrazu. Prezentuje własne poglądy, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia przyczyny, dla których należy podejmować dyskusję na temat zła. Dostrzega różnorod- ność zła w świecie. Wskazuje i uzasadnia przykłady zła, odwo- łując się do własnych doświadczeń. Posługuje się pojęcia- mi: subiektywizm i obiektywizm w opisie zła. Rozumie sformułowanie hierarchizacja zła. Rozumie znaczenie pojęć: zło ontyczne i zło moralne. Omawia jedno z wybranych kryteriów oceny zła. Wskazuje konsek- wencje zła w odnie- sieniu do życia jednostki, zbiorowości i przyrody w kontek- ście konkretnych przykładów. Rozumie rolę wiedzy z zakresu etyki oraz świadomości moralnej w kształtowaniu właściwej postawy wobec zła. Rozważa personalistyczne ujęcie zła moralnego. Analizuje i interpretuje wiersz i obraz. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia przyczyny, dla których należy podejmować dyskusję na temat zła. Dostrzega różnorodność zła w świecie. Wskazuje i uzasadnia przykłady zła, odwołując się do własnych doświadczeń oraz wykorzystując informacje podawane za pośrednictwem środków masowego przekazu. Posługuje się pojęciami: subiektywizm i obiektywizm w opisie zła oraz zło ontyczne i zło moralne, hierarchizacja zła. Omawia różne kryteria oceny zła. Wskazuje przykłady dowodzące różno- rodnych konsek- wencji zła w odnie- sieniu do życia jednostki, zbioro- wości i przyrody. Rozumie rolę wiedzy z zakresu etyki oraz świadomości moral- nej w kształtowaniu właściwej postawy wobec zła. Interpretuje persona- listyczne ujęcie zła moralnego. Analizuje i interpre- tuje wiersz i obraz. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia przyczyny, dla których należy podejmować dyskusję na temat zła. Dostrzega różnorod- ność zła w świecie. Wskazuje i uzasadnia przykłady zła, odwołując się do własnych doświadczeń oraz wykorzystując informacje podawane za pośrednictwem środków masowego przekazu. Posługuje się pojęciami: subiektywizm i obiektywizm w opisie zła oraz zło ontyczne i zło moralne, hierarchizacja zła. Omawia różne kryteria oceny zła. Wskazuje konsekwencje zła w odniesieniu do życia jednostki, zbiorowości i przyrody. Rozumie rolę wiedzy z zakresu etyki oraz świadomości moralnej w kształtowaniu właściwej postawy wobec zła. Interpretuje personalistyczne ujęcie zła moralnego. Analizuje i interpretuje wiersz i obraz. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje wiedzę z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki i filozofii.
2. Poznać, zrozumieć, „wymknąć się złu” (J. Tischner). Czym jest zło?		Uczeń: Dostrzega różnorodność zła w świecie. Rozważa problem źródeł zła, wskazuje przyczyny zła. Analizuje pojęcia zła, odpowiada na pytanie: czym jest zło we wskazanym przykładzie. Rozumie istotę koncepcji zła jako braku bytu. Zna pojęcia: teodycea, manicheizm. Dostrzega znaczenie kształtowania właściwej postawy wobec zła. Prezentuje własne poglądy, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Dostrzega różnorod- ność zła w świecie. Rozważa problem źródeł zła, wskazuje przyczyny zła. Dokonuje interpretacji pojęcia zła, odpowia- dając na pytanie: czym jest zło we wskazanym przykła- dzie. Rozumie istotę koncepcji zła jako braku bytu. Zna pojęcia: teodycea, manicheizm. Rozumie znaczenie kształtowania właściwej postawy wobec zła. Prezentuje poglądy, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Dostrzega różnorodność zła w świecie. Rozważa problem źródeł zła, wskazuje przyczyny zła. Interpretuje pojęcie zła. Wyjaśnia koncepcję zła jako braku bytu. Zna pojęcia: teodycea i manicheizm. Uzasadnia rolę wiedzy z zakresu etyki oraz świadomości moralnej w kształtowaniu właściwej postawy wobec zła. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Dostrzega różnorod- ność zła w świecie. Rozważa problem źródeł zła, wskazuje przyczyny zła. Interpretuje pojęcie zła w kontekście aksjologicznym. Wyjaśnia koncepcję zła jako braku bytu. Posługuje się pojęciami: teodycea, manicheizm. Uzasadnia rolę wiedzy z zakresu etyki oraz świadomości moralnej w kształtowaniu właściwej postawy wobec zła. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Dostrzega różnorod- ność zła w świecie. Rozważa problem źródeł zła, wskazuje przyczyny zła. Interpretuje pojęcie zła w kontekście aksjologicznym. Wyjaśnia koncepcję zła jako braku bytu. Posługuje się pojęciami: teodycea i manicheizm. Uzasadnia rolę wiedzy z zakresu etyki oraz świadomości moralnej w kształtowaniu właściwej postawy wobec zła. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozwa- żaniach wykorzystuje wiedzę z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
3. Człowiek wobec zła		Uczeń: Czyta wiersz C.K. Norwida „Fatum”. Rozumie związek wiersza z tematem lekcji. Dostrzega różne typy zła w zależności od stopnia natężenia; rozważa wpływ zła na życie człowieka oraz na kształtowanie postaw życiowych; analizuje jeden ze wskazanych przykładów ilustrujących wpływ zła na zachowanie i postawy ludzi. Dokonuje interpretacji wybranego cytatu z podręcznika, uzasadnia swój wybór. Wskazuje przykład walki ze złem lub wyjaśnia, na czym polega walka ze złem we wskazanym przez uczniów lub nauczyciela przykładzie. Rozumie, na czym polega rozbieżność między sformułowaniem zrozumieć człowieka a oceną moralną czynu. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyszukuje istotne treści w wierszu C.K. Norwida „Fatum”. Dostrzega różne typy zła w zależności od stopnia natężenia; rozważa wpływ zła na życie człowieka oraz na kształtowanie postaw życiowych; analizuje jeden ze wskazanych przykładów ilustrujących wpływ zła na zachowanie i postawy ludzi. Dokonuje interpretacji wybranego cytatu z podręcznika, uzasadnia swój wybór. Wskazuje przykład walki ze złem lub wyjaśnia, na czym polega walka ze złem we wskazanym przez uczniów lub nauczyciela przykładzie. Rozumie, na czym polega rozbieżność między sformułowaniem zrozumieć człowieka a oceną moralną czynu. Prezentuje własne poglądy, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyszukuje istotne treści w wierszu C.K. Norwida „Fatum”. Dostrzega różne typy zła w zależności od stopnia natężenia; omawia wpływ zła na życie człowieka oraz na kształtowanie postaw życiowych; analizuje wskazane przykłady ilustrujące wpływ zła na zachowanie i postawy ludzi. Dokonuje interpretacji cytatów z podręcznika. Wskazuje przykłady potwierdzające słuszność myśli zawartych w omawianych cytatach. Podaje przykłady form walki ze złem i uzasadnia swoje zdanie. Rozumie, na czym polega rozbieżność między sformułowaniem zrozumieć człowieka a oceną moralną czynu. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyszukuje istotne treści w wierszu C.K. Norwida „Fatum” i odnajduje związek między wierszem a tematem zajęć. Dostrzega różne typy zła w zależności od stopnia natężenia; omawia wpływ zła na życie człowieka oraz na kształtowanie postaw życiowych. Odwołując się do własnych doświadczeń i obserwacji rzeczywistości, podaje przykłady ilustrujące wpływ zła na zachowanie i postawy ludzi. Dokonuje interpretacji cytatów z podręcznika. Wskazuje przykłady potwierdzające słuszność myśli zawartych w omawianych cytatach. Omawia i analizuje przykłady form walki ze złem. Rozumie, na czym polega rozbieżność między sformułowaniem zrozumieć człowieka a oceną moralną czynu. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyszukuje istotne treści w wierszu C.K. Norwida „Fatum” i odnajduje związek między wierszem a tematem zajęć. Dostrzega różne typy zła w zależności od stopnia natężenia; omawia wpływ zła na życie człowieka oraz na kształtowanie postaw życiowych. Odwołując się do własnych doświadczeń i obserwacji rzeczywistości, podaje przykłady ilustrujące wpływ zła na zachowanie i postawy ludzi. Dokonuje interpretacji cytatów z podręcznika. Wskazuje przykłady potwierdzające słuszność myśli zawartych w omawianych cytatach. Omawia i analizuje przykłady form walki ze złem. Rozumie, na czym polega rozbieżność między sformułowaniem zrozumieć człowieka a oceną moralną czynu. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje wiedzę z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki i filozofii.
4. W zasadzie jestem w porządku, ale... Analiza tekstu „Nie mam czasu” J. Filka		Uczeń: Czyta tekst, zwracając szczególną uwagę na postępowanie bohatera (automatyzm). Wyjaśnia znaczenie zwrotu człowiek jest wolny. Omawia znaczenie zwrotu nie mam czasu. Dostrzega wpływ współczesnej rzeczywistości na kształtowanie określonych postaw. Dokonuje autorefleksji w kontekście omawianych zagadnień: analizuje intencje, motywy i konsekwencje działania; wykorzystuje znaczenie słowa usprawiedliwienie w odniesieniu do podejmowanych przez siebie decyzji. Prezentuje własne poglądy, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Analizuje i interpretuje tekst, zwracając szczególną uwagę na postępowanie bohatera (automatyzm). Wyjaśnia znaczenie zwrotu człowiek jest wolny. Interpretuje zwrot nie mam czasu w kontekście etycznym. Ocenia postawę opisaną w tekście. Dostrzega wpływ współczesnej rzeczywistości na kształtowanie określonych postaw. Dokonuje autorefleksji w kontekście omawianych zagadnień: analizuje intencje, motywy i konsekwencje działania; wykorzystuje znaczenie słowa usprawiedliwienie w odniesieniu do podejmowanych przez siebie decyzji. Prezentuje własne poglądy w sposób logiczny, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Analizuje i interpretuje tekst, zwracając szczególną uwagę na postępowanie bohatera (automatyzm). Wyjaśnia znaczenie zwrotu człowiek jest wolny. Interpretuje zwrot nie mam czasu w kontekście etycznym. Ocenia postawę opisaną w tekście, wykorzystując słowo hipokryzja w odniesieniu do postawy bohatera. Wskazuje elementy współczesnej rzeczywistości, które mają wpływ na kształtowanie określonych postaw. Dokonuje autorefleksji w kontekście omawianych zagadnień: analizuje intencje, motywy i konsekwencje działania; wykorzystuje znaczenie słowa usprawiedliwienie w odniesieniu do podejmowanych przez siebie decyzji. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Analizuje i interpre- tuje tekst, zwracając szczególną uwagę na postępowanie bohatera (automatyzm). Omawia intencje, motywy i skutki podejmowanych przez niego decyzji. Wyjaśnia znaczenie słowa hipokryzja w odniesieniu do postępowania bohatera. Interpretuje pojęcie wartość. Wyjaśnia znaczenie zwrotów: ty jesteś czasem oraz człowiek jest wolny. Interpretuje zwrot nie mam czasu w kontekście etycznym. Dokonuje oceny postawy opisanej w tekście. Wskazuje elementy współczesnej rzeczywistości, które mają wpływ na kształtowanie określonych postaw. Dokonuje autorefleksji w kontekście omawianych zagadnień: analizuje intencje, motywy i konsekwencje działania; wykorzystuje znaczenie słowa usprawiedliwienie w odniesieniu do podejmowanych przez siebie decyzji. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Analizuje i interpretuje tekst, zwracając szczególną uwagę na postępowanie bohatera (automatyzm). Omawia intencje, motywy i skutki podejmowanych przez niego decyzji. Wyjaśnia znaczenie słowa hipokryzja w odniesieniu do postępowania bohatera tekstu. Interpretuje pojęcie wartość. Wyjaśnia znaczenie zwrotów: ty jesteś czasem oraz człowiek jest wolny. Interpretuje zwrot nie mam czasu w kontekście etycznym. Dokonuje oceny postawy opisanej w tekście. Wskazuje elementy współczesnej rzeczywistości, które mają wpływ na kształtowanie określonych postaw. Dokonuje autorefleksji w kontekście omawianych zagadnień: analizuje intencje, motywy i konsekwencje działania; wykorzystuje znaczenie słowa usprawiedliwienie w odniesieniu do podejmowanych przez siebie decyzji. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje wiedzę z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki lub filozofii.
5. Powtórzenie wiadomości
2. Spojrzenie na rozwój moralności: od Kalego do trybunału w Norymberdze
6. O dojrzewaniu moralności		Uczeń: Wskazuje ważność intersubiektywnej zgody moralnej. Rozumie pojęcia: opłacalne, użyteczne, pożyteczne, przyjemne, dobre, słuszne, rozsądne. Wykazuje niejednoznaczność tych pojęć, analizując wskazany przykład. Zna pojęcia: egoizm, altruizm, myślenie premoralne. Dokonuje analizy i właściwej oceny własnych działań, a także zachowań innych ludzi. Przyjmuje postawę krytyczną wobec zła moralnego. Rozumie pojęcie dojrzałość moralna. Prezentuje własne poglądy w sposób logiczny, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wskazuje ważność intersubiektywnej zgody moralnej. Rozumie pojęcia: opłacalne, użyteczne, pożyteczne, przyjemne, dobre, słuszne, rozsądne. Analizuje przykłady, dostrzegając różne odcienie znaczeniowe ukazujące niejednoznaczność tych pojęć. Zna pojęcia: egoizm, altruizm, myślenie premoralne, hedonizm. Dokonuje analizy i właściwej oceny własnych działań, a także zachowań innych ludzi. Przyjmuje postawę krytyczną wobec zła moralnego. Rozumie pojęcie dojrzałość moralna. Przedstawia własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia pojęcia: opłacalne, użyteczne, pożyteczne, przyjem- ne, dobre, słuszne, rozsądne, wskazując różne odcienie zna- czeniowe ukazujące ich niejednoznacz- ność. Podaje przyk- łady, w których wyra- ża się niejednoznacz- ność tych pojęć. Wyjaśnia pojęcia: egoizm, altruizm, myślenie premoralne, hedonizm. Dokonuje analizy i właściwej oceny własnych działań, a także zachowań innych ludzi. Przyjmuje postawę krytyczną wobec zła moralnego, uzasadniając jej wartość. Wyjaśnia pojęcie dojrzałość moralna. Rozumie, na czym polega teoria umowy społecznej. Zna poglądy T. Hobbesa. Przedstawia własne poglądy, stawia tezy i argumentuje. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia pojęcia: opłacalne, użyteczne, pożyteczne, przyjemne, dobre, słuszne, rozsądne, wskazując różne odcienie znaczeniowe ukazujące ich niejednoznaczność. Wyjaśnia pojęcia: egoizm, altruizm, myślenie pre- moralne, hedonizm. Zna teorię umowy społecznej. Prezentuje poglądy T. Hobbesa. Dokonuje analizy i właściwej oceny własnych działań, a także zachowań innych ludzi. Przyjmuje postawę krytyczną wobec zła moralnego, uzasadniając jej wartość. Wyjaśnia pojęcie dojrzałość moralna. Przedstawia własne poglądy, stawia tezy i argumentuje. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia pojęcia: opłacalne, użyteczne, pożyteczne, przyjem- ne, dobre, słuszne, rozsądne, wskazując różne odcienie znacze- niowe ukazujące ich niejednoznaczność. Wyjaśnia pojęcia: egoizm, altruizm, myślenie premoralne, hedonizm. Zna teorię umowy społecznej. Prezentuje poglądy T. Hobbesa. Dokonuje analizy i właściwej oceny własnych działań, a także zachowań innych ludzi. Przyjmuje postawę krytyczną wobec zła moralnego, uzasad- niając jej wartość. Wyjaśnia pojęcie dojrzałość moralna. Przedstawia własne poglądy, stawia tezy i argumentuje. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważa- niach wykorzystuje wiedzę z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
7. „Co to wszystko znaczy?” (T. Nagel). Konflikt motywacyjny		Uczeń: Wie, jakie czynniki należy brać pod uwa- gę, dokonując oceny moralnej czynu. Wskazuje sprzeczne motywy w konfliktach motywacyjnych. We wskazanym przykładzie dostrzega wartości określające motywy wyboru, dokonuje hierarchizacji tych wartości. Rozumie, na czym polega różnica między opisem psychologicznym a etycznym. Odwołuje się do własnych doświadczeń. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Rozumie, na czym polega rozróżnienie czynników (intencje, motywy, konsekwencje) w ocenie moralnej czynu. Wyjaśnia, na czym polega sprzeczność motywów w konfliktach motywacyjnych. We wskazanym przykładzie dostrzega wartości określające motywy wyboru, dokonuje hierarchizacji tych wartości. Rozumie, na czym polega różnica między opisem psychologicznym a etycznym. Odwołuje się do własnych doświadczeń. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Rozumie, na czym polega rozróżnienie czynników (intencje, motywy, konsekwencje) w ocenie moralnej czynu. Wyjaśnia, na czym polega trafna ocena moralna czynu. Wskazuje i hierarchizuje wartości. Trafnie określa sprzeczne motywy w konfliktach motywacyjnych. We wskazanym przykładzie dostrzega wartości określające motywy wyboru, dokonuje hierarchizacji tych wartości. Odróżnia opis psychologiczny od etycznego. Odwołuje się do własnych doświad- czeń i obserwacji rzeczywistości. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: W ocenie moralnej czynu rozpatruje różne czynniki (intencje, motywy, konsekwencje), wskazuje i hierar- chizuje wartości. Trafnie określa sprzeczne motywy w konfliktach motywacyjnych. We wskazanym przykładzie dostrzega wartości określające motywy wyboru, dokonuje hierarchizacji tych wartości. Odróżnia opis psychologiczny od etycznego. Odwołuje się do własnych doświadczeń i obserwacji rzeczywistości. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: W ocenie moralnej czynu rozpatruje różne czynniki (intencje, motywy, konsekwencje), wskazuje i hierar- chizuje wartości. Trafnie określa sprzeczne motywy w konfliktach motywacyjnych. We wskazanym przykładzie dostrzega wartości określające motywy wyboru, dokonuje hierarchizacji tych wartości. Odróżnia opis psychologiczny od etycznego. Odwołuje się do własnych doświadczeń i obserwacji rzeczywistości. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje wiedzę z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
8. Pytania o wartości moralne w kontekście zbrodni ludobójstwa		Uczeń: Zna pojęcia: ludobójstwo, Holocaust, totalitaryzm. Wie, co oznacza wyrażenie deformacja wartości w kontekście omawianych zagadnień. Wskazuje cechy ideologii prowadzących do ludobójstwa. Zna cel działań prowadzonych przez Trybunał Norymberski. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia pojęcia: ludobójstwo, Holo- caust, totalitaryzm. Interpretuje wyrażenie deformacja wartości w kontekście omawia- nych zagadnień. Wskazuje cechy ideologii prowadzących do ludobójstwa, analizując wybrany przykład. Zna informacje na temat działania Trybunału Norymberskiego. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Definiuje pojęcia: ludobójstwo, Holocaust, totalitaryzm i analizuje je w kontekście deformacji wartości. Wskazuje i poddaje analizie cechy ideologii prowadzących do ludobójstwa, odwołując się do wskazanego przykładu. Posługuje się konkret- nymi, poprawnymi pod względem merytorycznym informacjami dotyczącymi omawianych wydarzeń. Wskazuje cele i efekt działań Trybunału Norymberskiego oraz innych instytucji powołanych do osądzania zbrodni ludobójstwa. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Definiuje pojęcia: ludobójstwo, Holocaust, totalitaryzm i analizuje je w kontekście deformacji wartości. Wskazuje i poddaje analizie cechy ideologii prowadzących do ludobójstwa, odwołując się do wybranego przez siebie przykładu. Wykorzystuje wiedzę na temat współczesnych wydarzeń mających znamiona ludobójstwa. Analizuje je, posługując się konkretnymi, poprawnymi pod względem merytorycznym informacjami dotyczącymi omawianych wydarzeń. Wskazuje cele i efekt działań Trybunału Norymberskiego oraz innych instytucji powołanych do osądzania zbrodni ludobójstwa. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Definiuje pojęcia: ludobójstwo, Holocaust, totalitaryzm i analizuje je w kontekście deformacji wartości. Wskazuje i poddaje analizie cechy ideologii prowadzących do ludobójstwa, odwołując się do wybranego przez siebie przykładu. Wykorzystuje wiedzę na temat współczesnych wydarzeń mających znamiona ludobójstwa. Analizuje je, posługując się konkretnymi, poprawnymi pod względem merytorycznym informacjami dotyczącymi omawianych wydarzeń. Wskazuje cele i efekt działań Trybunału Norymberskiego oraz innych instytucji powołanych do osądzania zbrodni ludobójstwa. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje wiedzę z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
9. „[…] to jest gra i tylko gra”? – interpretacja utworu J. Kaczmarskiego „Postmodernizm”		Uczeń: Zna pojęcie postmodernizm. Dostrzega kontekst etyczny postawy opisanej w utworze. Podaje argumenty przemawiające za wskazaną tezą i przeciwko niej. Prezentuje i uzasadnia własne poglądy na temat postawy opisanej w tekście. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Rozumie pojęcie postmodernizm. Interpretuje utwór. Dostrzega kontekst etyczny postawy opisanej w utworze. Wyjaśnia tezę utworu, podaje argumenty przemawiające za tezą i przeciwko niej. Prezentuje i uzasadnia własne poglądy na temat postawy opisanej w tekście. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia pojęcie postmodernizm. Interpretuje utwór. Odnajduje kontekst etyczny postawy opisanej w utworze. Prezentuje opinię autora wobec przedstawionego problemu, wskazując ironię jako klucz do jej odczytania. Wyodrębnia w tekście tezę. Podaje argumenty przemawiające za tezą i przeciwko niej. Prezentuje i uzasadnia w rzeczowy sposób własne poglądy na temat postawy opisanej w tekście. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Definiuje pojęcie postmodernizm w różnych kontekstach. Interpretuje utwór. Odnajduje kontekst etyczny postawy opisanej w utworze. Prezentuje opinię autora wobec przedstawionego problemu, wskazując ironię jako klucz do jej odczytania. Dostrzega związek między warstwą muzyczną a słowną. Wyodrębnia w tekście tezę. Podaje argumenty przemawiające za tezą i przeciwko niej. Prezentuje i uzasadnia w rzeczowy sposób własne poglądy na temat postawy opisanej w tekście. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Definiuje pojęcie postmodernizm w różnych kontekstach. Interpretuje utwór. Odnajduje kontekst etyczny postawy opisanej w utworze. Prezentuje opinię autora wobec przedstawionego problemu, wskazując ironię jako klucz do jej odczytania. Dostrzega związek między warstwą muzyczną a słowną. Wyodrębnia w tekście tezę. Podaje argumenty przemawiające za tezą i przeciwko niej. Prezentuje i uzasadnia w rzeczowy sposób własne poglądy na temat postawy opisanej w tekście. Z uwagą słucha wypo- wiedzi innych osób. W swoich rozważa- niach wykorzystuje wiedzę z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
10. Powtórzenie wiadomości
3. Strach, odwaga i sumienie
11. „Powiedz mi, o co się boisz, a powiem ci, kim jesteś” – strach jako wyzwanie etyczne		Uczeń: Dostrzega wpływ strachu na ludzkie postawy i czyny. Interpretuje wskazany przykład opisujący zachowanie wywołane strachem, wskazując przeżycie, przyczynę i obiekt strachu. Rozumie, na czym polega hierarchia wartości jednostki w zachowaniach wywołanych strachem. Wie, na czym polega upadek moralny wywołany strachem. Odpowiada na pytania. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Dostrzega wpływ strachu na ludzkie postawy i czyny. Wskazuje przykład zachowania wywołanego strachem, trafnie interpretując przeżycie, przyczynę i obiekt strachu. Odczytuje właściwą hierarchię wartości jednostki w zachowaniach wywołanych strachem. Rozumie, na czym polega upadek moralny wywołany strachem. Prezentuje własne poglądy w sposób logiczny. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wskazuje przykład zachowania wywoła- nego strachem, trafnie interpretując przeżycie, przyczynę i obiekt strachu. Odczytuje właściwą hierarchię wartości jednostki w zachowaniach wywołanych strachem. Rozważa strach w kategorii wyzwania etycznego. Odwołując się do przykładów z różnych tekstów kultury, objaśnia, na czym polega upadek moralny wywołany strachem. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wskazuje przykłady zachowań wywoła- nych strachem, trafnie interpretując przeżycie, przyczynę i obiekt strachu. Odczytuje właściwą hierarchię wartości jednostki w zachowaniach wywołanych strachem. Rozważa strach w kategorii wyzwania etycznego. Odwołując się do obserwacji rzeczywistości lub wybranych tekstów kultury, objaśnia, na czym polega upadek moralny wywołany strachem. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wskazuje przykłady zachowań wywołanych strachem, trafnie interpretując przeżycie, przyczynę i obiekt strachu. Odczytuje właściwą hierarchię wartości jednostki w zachowaniach wywołanych strachem. Rozważa strach w kategorii wyzwania etycznego. Odwołując się do obserwacji rzeczywistości lub wybranych tekstów kultury, objaśnia, na czym polega upadek moralny wywołany strachem. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje wiedzę z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
12. Odwaga		Uczeń: Czyta wskazane teksty prasowe oraz analizuje przykłady omawiane na lekcji w odniesieniu do rozważanych zagadnień. Wie, na czym polega różnica między odwagą a brawurą. Omawia kwestię działania opartego na uczuciach i rozumie. Dostrzega kontekst etyczny pojęcia odwaga. Interpretuje pojęcie odwagi chwalebnej. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Analizuje wskazane teksty prasowe oraz przykłady omawiane na lekcji w odniesieniu do rozważanych zagadnień. Rozumie, na czym polega różnica między odwagą a brawurą. Omawia kwestię działania opartego na uczuciach i rozumie. Wie, że odwaga wiąże się z kategorią wartości etycznych. Interpretuje pojęcie odwagi chwalebnej. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Odwołując się do tekstów prasowych oraz do własnych obserwacji i doświadczeń, wskazuje i omawia przykłady zachowań nacechowanych odwagą i brawurą, uwypuklając różnice. Omawia kwestię działania opartego na uczuciach i rozumie. Rozważa odwagę w kategoriach wartości etycznych. Interpretuje pojęcie odwagi chwalebnej. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Odwołując się do tekstów prasowych i do własnych obserwacji i doświadczeń, wskazuje i omawia przykłady zachowań nacechowanych odwagą i brawurą, uwypuklając różnice. Omawia kwestię działania opartego na uczuciach i rozumie. Rozważa odwagę w kategoriach wartości etycznych. Interpretuje pojęcie odwagi chwalebnej. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Odwołując się do tekstów prasowych i do własnych obser- wacji i doświadczeń, wskazuje i omawia przykłady zachowań nacechowanych odwagą i brawurą, uwypuklając różnice. Omawia kwestię działania opartego na uczuciach i rozumie. Rozważa odwagę w kategoriach wartości etycznych. Interpretuje pojęcie odwagi chwalebnej. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje wiedzę z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
13. „Oto sumienie” – struktura i działanie sumienia		Uczeń: Zna pojęcie sumienia. Omawia przykład, wskazując, na czym polega przeżycie winy, odpowiedział- ności, dumy moralnej. Odróżnia wstyd moralny od lęku przed odrzuceniem. Rozumie, na czym polega sumienie przeduczynkowe i pouczynkowe. Rozumie, na czym polegają zaburzenia sumienia. Rozróżnia odpowie- dzialność za coś i przed kimś. Odpowiada na pytania. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Interpretuje definicję sumienia. Omawia przykład, wskazując, na czym polega przeżycie winy, odpowiedzial- ności, dumy moralnej. Odróżnia wstyd moralny od lęku przed odrzuceniem. Rozumie, na czym polega sumienie przeduczynkowe i pouczynkowe. Objaśnia zaburzenia sumienia. Rozróżnia odpowie- dzialność za coś i przed kimś. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Definiuje pojęcie sumienia, ukazując jego strukturę. Omawia przykłady, które ukazują przeżycie winy, odpowiedzialności, dumy moralnej. Odróżnia wstyd moralny od lęku przed odrzuceniem. Rozumie, na czym polega sumienie przeduczynkowe i pouczynkowe. Trafnie diagnozuje i objaśnia zaburzenia sumienia. Rozróżnia odpowie- dzialność za coś i przed kimś. Interpretuje etyczne, religijne i potoczne ujęcie grzechu. Prezentuje własne poglądy w logiczny sposób. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Definiuje pojęcie sumienia, ukazując jego strukturę. Przytacza i omawia przykłady, które ukazują przeżycie winy, odpowiedzialności, dumy moralnej. Wskazuje różnicę między wstydem moralnym a lękiem przed odrzuceniem. Wskazuje i omawia przykład sumienia przeduczynkowego i pouczynkowego. Trafnie diagnozuje i objaśnia zaburzenia sumienia. Rozróżnia odpowiedzialność za coś i przed kimś. Interpretuje etyczne, religijne i potoczne ujęcie grzechu. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Przytacza i omawia przykłady, które ukazują przeżycie winy, odpowiedzial- ności, dumy moralnej. Wskazuje różnicę między wstydem moralnym a lękiem przed odrzuceniem. Wskazuje i omawia przykład sumienia przeduczynkowego i pouczynkowego. Definiuje pojęcie sumienia, ukazując jego strukturę. Trafnie diagnozuje i objaśnia zaburzenia sumienia. Rozróżnia odpowie- dzialność za coś i przed kimś. Interpretuje etyczne, religijne i potoczne ujęcie grzechu. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypo- wiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje wiedzę z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
14. Wewnętrzne przekonania moralne a jakość egzystencji człowieka		Uczeń: Rozumie znaczenie wyrażenia poczucie własnej wartości oraz zwrotu mieć szacunek dla samego siebie. Wskazuje wybrane cechy swojego cha- rakteru i określa ich wpływ na postępo- wannie w kontekście wartości moralnych. Wskazuje swoje działania i ocenia je w wymiarze etycznym. Rozumie, na czym polega związek między przekonaniami moralnymi a jakością egzystencji. Odpowiada na pytania. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Rozumie znaczenie wyrażenia poczucie własnej wartości oraz zwrotu mieć szacunek dla samego siebie. Wskazuje wybrane cechy swojego charakteru i określa ich wpływ na postępowanie w kontekście wartości moralnych. Konfrontuje swoje działania i zaniechania czynów. Rozumie, na czym polega związek między przekonaniami moralnymi a jakością egzystencji. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Interpretuje wyrażenie poczucie własnej wartości oraz zwrot mieć szacunek dla samego siebie. Wskazuje wybrane cechy swojego charakteru i określa ich wpływ na postępowanie w kontekście wartości moralnych. Konfrontuje swoje działania i zaniechania czynów. Rozumie, na czym polega związek między przekonaniami moralnymi a jakością egzystencji. Prezentuje własne poglądy. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Interpretuje wyrażenie poczucie własnej wartości oraz zwrot mieć szacunek dla samego siebie. Wskazuje wybrane cechy swojego cha- rakteru i określa ich wpływ na postępo- wannie w kontekście wartości moralnych. Konfrontuje swoje działania i zaniechania czynów. Wyjaśnia związek między przekonaniami moralnymi a jakością egzystencji. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Interpretuje wyrażenie poczucie własnej wartości oraz zwrot mieć szacunek dla samego siebie. Wskazuje wybrane cechy swojego charakteru i określa ich wpływ na postępowanie w kontekście wartości moralnych. Konfrontuje swoje działania i zaniechania czynów. Wyjaśnia związek między przekonaniami moralnymi i jakością egzystencji. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje wiedzę z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
15. „Bądź wierny Idź” – interpretacja utworu Z. Herberta „Przesłanie Pana Cogito”		Uczeń: Rozumie, na czym polega postawa etyczna opisana przez Z. Herberta. Zdaje sobie sprawę z konsekwencji przyjęcia takiej postawy. Dostrzega różnicę znaczeniową pojęcia idealizm życiowy w ujęciu etycznym i potocznym. Rozważa argumenty za przyjęciem postawy, za którą opowiada się Z. Herbert, oraz przeciwko jej przyjęciu. Odpowiada na pytania. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Rozumie, na czym polega postawa etyczna opisana przez Z. Herberta. Zdaje sobie sprawę z konsekwencji przyjęcia takiej postawy. Rozumie różnicę znaczeniową pojęcia idealizm życiowy w ujęciu etycznym i potocznym. Wypowiada się na temat argumentów za przyjęciem postawy, za którą opowiada się Z. Herbert, oraz przeciwko jej przyjęciu. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Interpretuje postawę etyczną opisaną przez Z. Herberta. Wskazuje, na czym polegają konsekwencje przyjęcia takiej postawy. Wyjaśnia różnicę znaczeniową pojęcia idealizm życiowy w ujęciu etycznym a potocznym. Analizuje argumenty za przyjęciem postawy, za którą opowiada się Z. Herbert, oraz przeciwko jej przyjęciu. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Interpretuje postawę etyczną opisaną przez Z. Herberta. Wskazuje, na czym polegają konsekwencje przyjęcia takiej postawy. Wyjaśnia różnicę znaczeniową między pojęciem idealizm życiowy w ujęciu etycznym a potocznym. Podaje argumenty za przyjęciem postawy, za którą opowiada się Z. Herbert, oraz przeciwko jej przyjęciu. W interpretacji tekstu odwołuje się do własnych doświadczeń, a także do wiedzy z zakresu wiedzy o świecie współczesnym oraz historii. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. Bierze czynny udział w zajęciach.	Uczeń: Interpretuje postawę etyczną opisaną przez Z. Herberta. Wskazuje, na czym polegają konsekwencje przyjęcia takiej postawy. Wyjaśnia różnicę znaczeniową między pojęciem idealizm życiowy w ujęciu etycznym a potocznym. Podaje argumenty za przyjęciem postawy, za którą opowiada się Z. Herbert, oraz przeciwko jej przyjęciu. W interpretacji tekstu odwołuje się do własnych doświadczeń, a także do wiedzy o świecie współczesnym oraz historii. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje wiedzę z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
16. Powtórzenie wiadomości
4. Doświadczanie wartości i ich natura
17. Ważność tego, co nas otacza		Uczeń: Rozumie pojęcie wartość i ma świadomość tego, że może ono przybierać różne znaczenia. Wyjaśnia hierarchię wartości zawartą w podanych przykładach. Wykonuje ćwiczenia. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Na podstawie wskazanych przykładów wyjaśnia pojęcie wartość i wskazuje jego różne znaczenia. Ma świadomość istnienia bogactwa wartości. Wyjaśnia hierarchię wartości zawartą w podanych przykładach. Wykonuje ćwiczenia. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób. Bierze czynny udział w zajęciach.	Uczeń: Odwołując się do obserwacji rzeczy- wistości oraz włas- nych doświadczeń, interpretuje pojęcie wartość i wskazuje jego różne znaczenia. W swoich wypowiedziach dowodzi istnienia bogactwa wartości. Omawia hierarchię wartości w podanych przykładach. Wykonuje ćwiczenia. Prezentuje własne poglądy w logiczny sposób. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Odwołując się do obserwacji rzeczywistości oraz własnych doświadczeń, interpretuje pojęcie wartość i wskazuje jego różne znaczenia. W swoich wypowiedziach dowodzi istnienia bogactwa wartości. Omawia hierarchię wartości we wskazanych przez siebie przykładach. Wykonuje ćwiczenia. Posługuje się poznanymi na lekcji pojęciami z zakresu etyki. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Odwołując się do obserwacji rzeczy- wistości oraz własnych doświadczeń, inter- pretuje pojęcie wartość i wskazuje jego różne znaczenia. W swoich wypowie- dziach dowodzi istnie- nia bogactwa wartości. Omawia hierarchię wartości we wskazanych przez siebie przykładach. Wykonuje ćwiczenia. Posługuje się poznanymi na lekcji pojęciami z zakresu etyki. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważa- niach wykorzystuje wiedzę z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
18. Istnienie i hierarchia wartości		Uczeń: Rozumie, na czym polegają różne sposoby istnienia wartości. Wie, na czym polega szczególny status ontyczny wartości. Rozróżnia wartości autoteliczne i instrumentalne oraz antywartości. Rozumie, na czym polega wartość i godność osoby. Rozważa własną hierarchię wartości. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia wskazane przykłady, ukazujące różne sposoby istnienia wartości. Rozumie, na czym polega szczególny status ontyczny wartości. Rozróżnia wartości autoteliczne i instrumentalne oraz antywartości. Rozumie, na czym polega wartość i godność osoby. Zna poglądy na temat wartości M. Schelera oraz R. Ingardena. Rozważa własną hierarchię wartości. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Charakteryzuje stanowiska wobec pytania, jak istnieją wartości. Dostrzega wartości jako cechy bytów i jako idee normatywne. Wyjaśnia szczególny status ontyczny wartości. Zna pojęcie aksjologia. Odróżnia wartości autoteliczne i instrumentalne oraz antywartości. Rozpoznaje wartość i godność osoby. Odtwarza poglądy na temat wartości M. Schelera oraz R. Ingardena. Rozważa własną hierarchię wartości. Prezentuje poglądy w sposób logiczny. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Charakteryzuje stanowiska wobec pytania, jak istnieją wartości. Wyróżnia wartości jako cechy bytów i jako idee normatywne, omawia szczególny status ontyczny wartości. Definiuje pojęcie aksjologia. Odróżnia wartości autoteliczne i instrumentalne oraz antywartości. Rozpoznaje wartość i godność osoby. W swoich wypowiedziach odwołuje się do poglądów na temat wartości M. Schelera oraz R. Ingardena. Rozważa własną hierarchię wartości. Prezentuje poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Charakteryzuje stanowiska wobec pytania, jak istnieją wartości. Wyróżnia wartości jako cechy bytów i jako idee normatywne, omawia szczególny status ontyczny wartości. Definiuje pojęcie aksjologia. Odróżnia wartości autoteliczne i instrumentalne oraz antywartości. Rozpoznaje wartość i godność osoby. W swoich wypowiedziach odwołuje się do poglądów na temat wartości M. Schelera oraz R. Ingardena. Rozważa własną hierarchię wartości. Prezentuje poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważa- niach wykorzystuje wiedzę z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
19. Zaburzenia w postrzeganiu wartości		Uczeń: Zapoznaje się z przykładami ilustrującymi różne sposoby doświadczania wartości. Rozważa przejawy postrzegania życia ludzkiego jako wartości. Rozważa przykłady opisujące różnego typu zaburzenia postrzegania wartości. Zna pojęcie resentyment. Odpowiada na pytania. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Przedstawia przykłady ilustrujące różne sposoby doświadczania wartości. Rozważa przejawy postrzegania życia ludzkiego jako wartości. Rozważa przykłady opisujące różnego typu zaburzenia postrzegania wartości. Uzasadnia, na czym one polegają. Zna i rozumie pojęcie resentyment. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Analizuje przykłady ilustrujące różne sposoby doświadczania wartości. Rozważa przejawy postrzegania życia ludzkiego jako wartości. Określa istotę poznania wartości (analizuje założenia stanowiska personalistycznego). Zna i rozumie pojęcia resentyment i wrażliwość aksjologiczna. Omawia przykłady niewrażliwości aksjologicznej. Zna różnego typu zaburzenia postrzegania wartości. Prezentuje własne poglądy w sposób logiczny. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Analizuje przykłady ilustrujące różne sposoby doświadczania wartości. Rozważa przejawy postrzegania życia ludzkiego jako wartości. Określa istotę poznania wartości (interpretuje założe- nia stanowiska personalistycznego). Wyjaśnia pojęcia resentyment i wrażliwość aksjologiczna. Omawia przykłady niewrażliwości aksjologicznej. Wskazuje i analizuje przykłady różnego typu zaburzeń postrzegania wartości. W argumentacji posługuje się poznanymi pojęciami. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Analizuje przykłady ilustrujące różne sposoby doświadczania wartości. Rozważa przejawy postrzegania życia ludzkiego jako wartości. Określa istotę poznania wartości (interpretuje założenia stanowiska personalistycznego). Wyjaśnia pojęcia resentyment i wrażliwość aksjologiczna. Omawia przykłady niewrażliwości aksjologicznej. Wskazuje i analizuje przykłady różnego typu zaburzeń postrzegania wartości. W argumentacji posługuje się poznanymi pojęciami. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważa- niach wykorzystuje wiedzę z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
20. Urzeczywistnianie wartości		Uczeń: Omawia przykład urzeczywistniania wartości. Dostrzega związek hierarchizacji celów z wcielaniem wartości. Rozumie pojęcie obowiązek moralny. Uzasadnia przykład zaistnienia dobra moralnego. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia przykład urzeczywistniania wartości. Dostrzega związek hierarchizacji celów z wcielaniem wartości. Zna pojęcie obowiązek moralny. Rozumie, na czym polega związek między pojęciami obowiązek moralny i wartości. Uzasadnia przykład zaistnienia dobra moralnego. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia przykłady urzeczywistniania wartości. Dostrzega związek hierarchizacji celów z wcielaniem wartości. Wyjaśnia pojęcie obowiązek moralny. Dostrzega związek między pojęciami obowiązek moralny i wartości. Przedstawia i omawia przykłady zaistnienia dobra moralnego. Prezentuje własne poglądy w sposób logiczny. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wskazuje i omawia przykłady urzeczywistniania wartości. Dostrzega związek hierarchizacji celów z wcielaniem wartości. Wyjaśnia pojęcie obowiązek moralny. Uzasadnia związek między pojęciami obowiązek moralny i wartości. Przedstawia i omawia przykłady zaistnienia dobra moralnego. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wskazuje i omawia przykłady urzeczy- wistniania wartości. Dostrzega związek hierarchizacji celów z wcielaniem wartości. Wyjaśnia pojęcie obowiązek moralny. Uzasadnia związek między pojęciami obowiązek moralny i wartości. Przedstawia i omawia przykłady zaistnienia dobra moralnego. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważa- niach wykorzystuje informacje z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
21. „Problem wartości” – analiza tekstu J. Tischnera		Uczeń: Rozważa problem urzeczywistniania i hierarchizacji wartości. Czyta tekst J. Tischnera. Rozumie, że wskazany przykład z życia lub literatury, filmu czy teatru potwierdza postawioną w tekście tezę. Odpowiada na pytania. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Rozważa problem urzeczywistniania i hierarchizacji wartości. Rozumie tekst J. Tischnera. Wyjaśnia, że wskazany przykład z życia lub literatury, filmu czy teatru potwierdza postawioną w tekście tezę. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Rozważa problem urzeczywistniania i hierarchizacji wartości. Analizuje i omawia tekst J. Tischnera; wyodrębnia tezę i argumenty. Wskazuje przykłady z życia lub literatury, filmu czy teatru potwierdzające postawioną tezę. Przedstawia poglądy w logiczny sposób. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Rozważa problem urzeczywistniania i hierarchizacji wartości. Analizuje i omawia tekst J. Tischnera, wyodrębnia tezę i argumenty. Wskazuje przykłady z życia lub literatury, filmu czy teatru potwierdzające postawioną tezę. Przedstawia poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Rozważa problem urzeczywistniania i hierarchizacji wartości. Analizuje i omawia tekst J. Tischnera, wyodrębnia tezę i argumenty. Wskazuje przykład z życia lub literatury, filmu czy teatru potwierdzające postawioną tezę. Przedstawia poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
22. Powtórzenie wiadomości
5. Odpowiedzialność
23. Odpowiedzialność i jej rodzaje		Uczeń: Rozumie zwroty: być odpowiedzialnym przed samym sobą, za siebie oraz bać się odpowiedzialności. Poznaje elementy warunkujące odpowiedzialność moralną. Rozważa przykłady zachowań nacechowanych odpowiedzialnością moralną, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji, w których występują zewnętrzne naciski. Rozumie zwrot człowiek jest powołany do odpowiedzialności. Analizuje własne postępowanie w kontekście odpowiedzialności. Odpowiada na pytania. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia zwroty: być odpowiedzialnym przed samym sobą, za siebie oraz bać się odpowiedzialności. Poznaje elementy warunkujące odpowiedzialność moralną. Rozważa przykłady zachowań nacechowanych odpowiedzialnością moralną, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji, w których występują zewnętrzne naciski. Wyjaśnia zwrot człowiek jest powołany do odpowiedzialności. Analizuje własne postępowanie w kontekście odpowiedzialności. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia różne rodzaje odpowie- dzialności, wskazując różnice. Wykorzystując przykłady, wyjaśnia na przykładach zwroty: być odpowiedzialnym przed samym sobą, za siebie oraz bać się odpowiedzialności. Wskazuje elementy warunkujące odpowiedzialność moralną. Rozważa przypadki podejmowania odpo- wiedzialności w sytu- acji zewnętrznych nacisków. Interpretuje związek między obiektywnością wartości a odpowiedzialnością moralną. Wyjaśnia zwrot człowiek jest powołany do odpowiedzialności. Analizuje własne postępowanie w kontekście odpowiedzialności. W swoich rozważaniach posługuje się poznanymi na zajęciach pojęciami i sformułowaniami. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Na podstawie własnych doświadczeń i obserwacji rzeczywistości definiuje pojęcie odpowiedzialność. Omawia różne rodzaje odpowiedzialności, wykazując różnice. Wyjaśnia zwroty: być odpowiedzial- nym przed samym sobą, za siebie oraz bać się odpowiedzialności. Rozważa przypadki podejmowania odpowiedzialności w sytuacji zewnętrznych nacisków. Wskazuje elementy warunkujące odpowiedzialność moralną. Objaśnia sformułowanie ontyczny warunek odpowiedzialności moralnej. Interpretuje związek między obiektyw- nością wartości a odpowiedzial- nością moralną. Omawia wskazane przez siebie przykłady ilustrujące zwrot człowiek jest powołany do odpowiedzialności. Analizuje własne postępowanie w kontekście odpowiedzialności. W swoich rozważaniach posługuje się poznanymi na zajęciach pojęciami i sformułowaniami. Prezentuje poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Na podstawie własnych doświadczeń i obserwacji rzeczywis- tości definiuje pojęcie odpowiedzialność. Omawia różne rodzaje odpowiedzialności, wykazując różnice. Wyjaśnia zwroty: być odpowiedzialnym przed samym sobą, za siebie oraz bać się odpowiedzialności. Rozważa przypadki podejmowania odpowiedzialności w sytuacji zewnę- trznych nacisków. Wskazuje elementy warunkujące odpowiedzialność moralną. Objaśnia sformułowanie ontyczny warunek odpowiedzialności moralnej. Interpretuje związek między obiektywnością wartości a odpowie- dzialnością moralną. Omawia wskazane przez siebie przykłady ilustrujące zwrot człowiek jest powołany do odpowiedzialności. Analizuje własne postępowanie w kontekście odpowiedzialności. W rozważaniach posługuje się poznanymi na zajęciach pojęciami i sformułowaniami. Prezentuje poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
24. „[…] cokolwiek uczynię, zamieni się na zawsze w to, co uczyniłam” (W Szymborska). Kiedy możemy być odpowiedzialni?		Uczeń: Wskazuje warunki ponoszenia odpowiedzialności w wybranym przykładzie. Rozumie pojęcie pole odpowiedzialności. Rozumie znaczenie trafnego rozpoznawania zagrożonych wartości oraz analizy możliwości działania. Spośród wielu przykładów wskazuje te, które dotyczą postaw osób realizujących czyny moralnie pozytywne. Zna pojęcia dobra wola oraz cnota moralna. Rozumie, na czym polegają zachowania nacechowane znieczulicą. Zna wyrażenie praca nad sobą oraz pojęcie samowychowanie. Dokonuje analizy własnego postępowania w kontekście odpowiedzialności za siebie, wobec siebie, innych oraz wobec świata. Odpowiada na pytania. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wskazuje warunki ponoszenia odpowiedzialności w wybranym przykładzie. Rozumie pojęcie pole odpowiedzialności. Rozumie znaczenie trafnego rozpoznawania zagrożonych wartości oraz analizy możliwości działania. Spośród wielu przykładów wskazuje te, które dotyczą postaw osób realizujących czyny moralnie pozytywne. Wie, z jakimi wymaganiami wiąże się realizacja czynów moralnie pozytywnych. Zna pojęcia dobra wola oraz cnota moralna. Wskazuje przykłady zachowań nacechowanych znieczulicą. Zna wyrażenie praca nad sobą oraz pojęcie samowychowanie. Rozumie ich związek z odpowiedzialnością. Dokonuje analizy własnego postępowania w kontekście odpowiedzialności za siebie, wobec siebie, innych oraz wobec świata. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Określa warunki ponoszenia odpowiedzialności we wskazanych przykładach. Wyjaśnia pojęcie pole odpowiedzialności. Dostrzega znaczenie trafnego rozpoznawania zagrożonych wartości oraz analizy możliwości działania. Podaje przykłady postaw osób realizujących czyny moralnie pozytywne. Zna wymagania dotyczące realizacji czynów moralnie pozytywnych. Spośród przykładów wybiera te, które ilustrują pojęcia dobra wola oraz cnota moralna. Omawia sytuacje obrazujące zachowania nacechowane znieczulicą. Wyjaśnia wyrażenie praca nad sobą. Dostrzega znaczenie samowychowania w kontekście odpowiedzialności. Rozumie sformułowanie samowychowanie jako powołanie do odpowiedzialności. Dokonuje analizy własnego postępowania w kontekście odpowiedzialności za siebie, wobec siebie, innych oraz wobec świata. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia warunki ponoszenia odpowiedzialności na podstawie wskazanych przez siebie przykładów. Wyjaśnia pojęcie pole odpowiedzial- ności. Określa wymagania dotyczące realizacji czynów moralnie pozytywnych. Dostrzega znaczenie trafnego rozpoznawania zagrożonych wartości oraz analizy możliwości działania. Definiuje pojęcia dobra wola oraz cnota moralna i odnajduje przykłady, które je ilustrują. Interpretuje znaczenie zasady noblesse oblige w kontekście współczesnej rzeczywistości. Podaje przykłady postaw osób realizujących czyny moralnie pozytywne, zestawiając je z zachowaniami nacechowanymi znieczulicą. Określa warunki i znaczenie pracy nad sobą. Interpretuje sformułowanie samowychowanie jako powołanie do odpowiedzialności. Dokonuje wnikliwej analizy własnego postępowania w kontekście odpowiedzialności za siebie, wobec siebie, innych oraz wobec świata. W swoich rozważaniach posługuje się poznanymi na zajęciach pojęciami i sformułowaniami. Prezentuje poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia warunki ponoszenia odpowiedzialności na podstawie wskazanych przez siebie przykładów. Wyjaśnia pojęcie pole odpowiedzialności. Określa wymagania dotyczące realizacji czynów moralnie pozytywnych. Dostrzega znaczenie trafnego rozpoznawania zagrożonych wartości oraz analizy możliwości działania. Definiuje pojęcia dobra wola oraz cnota moralna i odnajduje przykłady, które je ilustrują. Interpretuje znaczenie zasady noblesse oblige w kontekście współczesnej rzeczywistości. Podaje przykłady postaw osób realizujących czyny moralnie pozytywne, zestawiając je z zachowaniami nacechowanymi znieczulicą. Określa warunki i znaczenie pracy nad sobą. Interpretuje sformułowanie samowychowanie jako powołanie do odpowiedzialności. Dokonuje wnikliwej analizy własnego postępowania w kontekście odpowiedzialności za siebie, wobec siebie, innych oraz wobec świata. W rozważaniach posługuje się poznanymi na zajęciach pojęciami i sformułowaniami. Prezentuje poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
25. „Teoria odpowiedzialności: podstawowe rozróżnienia” – analiza tekstu H. Jonasa		Uczeń: Rozumie znaczenie zwrotu odpowiedzialność za sprawę, która domaga się mojego działania w kontekście etycznym. Dostrzega różnicę w pojmowaniu odpowiedzialności za czyn i odpowiedzialności za rzeczywistość. Stara się zrozumieć wyrażenie moc ponoszenia odpowiedzialności, analizując własne możliwości. Rozważa własne postępowanie w kontekście odpowiedzialności za siebie, wobec siebie, innych oraz wobec świata. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Rozumie znaczenie zwrotu odpowiedzialność za sprawę, która domaga się mojego działania w kontekście etycznym. Wybiera przykłady pokazujące różnicę w pojmowaniu odpowiedzialności za czyn i odpowiedzialności za rzeczywistość. Rozumie sformułowanie moc ponoszenia odpowiedzialności i stara się je odczytać w kontekście własnych możliwości. Wypowiada się na temat przedstawionych treści, wykorzystując własne przemyślenia na temat współczesnego świata. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Interpretuje zwrot odpowiedzialność za sprawę, która domaga się mojego działania w kontekście etycznym. Analizuje przykłady pokazujące różnicę w pojmowaniu odpowiedzialności za czyn i odpowiedzialności za rzeczywistość. Omawia sformułowanie moc ponoszenia odpowiedzialności i odnosi je do własnych możliwości. Wskazuje w tekście tezę. Wypowiada się na temat przedstawionych treści, wykorzystując własne przemyślenia na temat współczesnego świata. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Interpretuje zwrot odpowiedzialność za sprawę, która domaga się mojego działania w kontekście etycznym. Analizuje przykłady pokazujące różnicę w pojmowaniu odpowiedzialności za czyn i odpowiedzialności za rzeczywistość. Omawia sformułowanie moc ponoszenia odpowiedzialności i analizuje je w kontekście własnych możliwości. Wskazuje w tekście tezę. Wypowiada się na temat przedstawionych treści, wykorzystując własne przemyślenia na temat współczesnego świata. W swoich rozważaniach posługuje się poznanymi na zajęciach pojęciami i sformułowaniami. Prezentuje poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Interpretuje zwrot odpowiedzialność za sprawę, która domaga się mojego działania w kontekście etycznym. Analizuje przykłady pokazujące różnicę w pojmowaniu odpowiedzialności za czyn i odpowie- dzialności za rzeczywistość. Omawia sformułowanie moc ponoszenia odpowiedzialności i analizuje je w kontekście własnych możliwości. Wskazuje w tekście tezę. Wypowiada się na temat przedstawionych treści, wykorzystując własne przemyślenia na temat współ- czesnego świata. W swoich rozważaniach posługuje się poznanymi na zajęciach pojęciami i sformułowaniami. Prezentuje poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
26. Powtórzenie wiadomości
6. Niełatwo jest mówić o dobru
27. Obyczaj, moralność, etyka		Uczeń: Rozumie znaczenie pojęć dobro i zło w kontekście rozważań o moralności. Rozumie pojęcia: norma, obyczaj, moralność, etyka, amoralizm. Dostrzega związek moralności z nakazami i zakazami. Rozumie, na czym polega rozwój moralny. Dostrzega jego rolę w życiu jednostki. Odpowiada na pytania. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Rozumie znaczenie pojęć dobro i zło w kontekście rozważań o moralności. Rozumie pojęcia: norma, obyczaj, moralność, etyka, amoralizm. Dostrzega związek moralności z nakazami i zakazami. Rozumie, na czym polega rozwój moralny. Dostrzega jego rolę w życiu jednostki. Dostrzega różnicę między etyką normatywną a opisową. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia znaczenie pojęć dobro i zło w kontekście rozważań o moralności. Wyjaśnia pojęcia: norma, obyczaj, moralność, etyka, amoralizm. Trafnie interpretuje wskazane przykłady ilustrujące te pojęcia. Dostrzega związek moralności z nakazami i zakazami. Wskazuje czynniki wpływające na rozwój moralny i wyjaśnia jego znaczenie oraz rolę. Objaśnia przedmiot rozważań etyki normatywnej i opisowej. Zna pojęcia psychologia i socjologia moralności. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia znaczenie pojęć dobro i zło w kontekście rozważań o moralności. Definiuje pojęcia: norma, obyczaj, moralność, etyka, amoralizm. Przytacza i omawia przykłady ilustrujące te pojęcia. Wskazuje wartości chronione i cenione w przykładach prezentujących obyczaj. Dostrzega związek moralności z nakazami i zakazami. Wskazuje czynniki wpływające na rozwój moralny i wyjaśnia jego znaczenie i rolę. Objaśnia przedmiot rozważań etyki normatywnej i opisowej. Wyjaśnia pojęcia psychologia i socjologia moralności. Prezentuje poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia znaczenie pojęć dobro i zło w kontekście rozważań o moralności. Definiuje pojęcia: norma, obyczaj, moralność, etyka, amoralizm. Przytacza i omawia przykłady ilustrujące te pojęcia. Wskazuje wartości chronione i cenione w przykładach prezentujących obyczaj. Dostrzega związek moralności z nakazami i zakazami. Wskazuje czynniki wpływające na rozwój moralny i wyjaśnia jego znaczenie i rolę. Objaśnia przedmiot rozważań etyki normatywnej i opisowej. Wyjaśnia pojęcia psychologia i socjologia moralności. Prezentuje poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
28. Ocenianie w wypowiedziach językowych		Uczeń: Zna pojęcie podmiot moralny oraz warunki, jakie muszą być spełnione, aby wiedza podmiotu moralnego na temat wartości i norm moralnych przekładała się na właściwe działanie. Rozumie, czym się różnią zdania opisujące od oceniających oraz osądzających. Rozumie, na czym polega subiektywny charakter oceniania. Wie, jakie warunki należy wziąć pod uwagę, dokonując osądu moralnego. Rozumie, na czym polega wpływ pozytywnej i negatywnej oceny na działanie. Ma świadomość istnienia różnego typu sądów moralnych. Rozważa własną postawę i swoje wypowiedzi w kontekście omawianych zagadnień. Odpowiada na pytania. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna pojęcie podmiot moralny oraz warunki, jakie muszą być spełnione, aby wiedza podmiotu moralnego na temat wartości i norm moralnych przekładała się na właściwe działanie. Rozumie, czym się różnią zdania opisujące od oceniających oraz osądzających. Dostrzega cechę wartościowania wypowiedzi. Zna kryterium rozróżnienia ocen językowych (oceny praktyczne i moralne). Rozumie, na czym polega subiektywny charakter oceniania. Wie, jakie warunki należy wziąć pod uwagę, dokonując osądu moralnego. Omawia wpływ pozytywnej i negatywnej oceny na działanie. Zna różne typy sądów moralnych. Analizuje własną postawę i swoje wypowiedzi w kontekście omawianych zagadnień. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna pojęcie podmiot moralny. Określa warunki, jakie muszą być spełnione, aby wiedza podmiotu moralnego na temat wartości i norm moralnych przekładała się na właściwe działanie. Omawia przykłady zdań opisujących, oceniających, osądzających. Dostrzega cechę wartościowania wypowiedzi. Wśród ocen językowych wskazuje oceny praktyczne i moralne. Wyjaśnia, na czym polega subiektywny charakter oceniania i jego konsekwencje. Objaśnia warunki, jakie należy wziąć pod uwagę, dokonując osądu moralnego. Omawia wpływ pozytywnej i negatywnej oceny na działanie. Wyróżnia i analizuje różne typy sądów moralnych. Analizuje własną postawę i swoje wypowiedzi w kontekście omawianych zagadnień. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna pojęcie podmiot moralny. Określa warunki, jakie muszą być spełnione, aby wiedza podmiotu moralnego na temat wartości i norm moralnych przekładała się na właściwe działanie. Wskazuje i omawia przykłady zdań opisujących, oceniających, osądzających. Dostrzega cechę wartościowania wypowiedzi. Wśród ocen językowych wskazuje oceny praktyczne i moralne. Wyjaśnia, na czym polega subiektywny charakter oceniania i jego konsekwencje. Objaśnia warunki, jakie należy wziąć pod uwagę, dokonując osądu moralnego. Omawia wpływ pozytywnej i negatywnej oceny na działanie. Wyróżnia i analizuje różne typy sądów moralnych. Analizuje własną postawę i swoje wypowiedzi w kontekście omawianych zagadnień. Prezentuje poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna pojęcie podmiot moralny. Określa warunki, jakie muszą być spełnione, aby wiedza podmiotu moralnego na temat wartości i norm moralnych przekładała się na właściwe działanie. Wskazuje i omawia przykłady zdań opisujących, oceniających, osądzających. Dostrzega cechę wartościowania wypowiedzi. Wśród ocen językowych wskazuje oceny praktyczne i moralne. Wyjaśnia, na czym polega subiektywny charakter oceniania i jego konsekwencje. Objaśnia warunki, jakie należy wziąć pod uwagę, dokonując osądu moralnego. Omawia wpływ pozytywnej i negatywnej oceny na działanie. Wyróżnia i analizuje różne typy sądów moralnych. Analizuje własną postawę i swoje wypowiedzi w kontekście omawianych zagadnień. Prezentuje poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
29. Spór o realność powinności moralnej		Uczeń: Zna pytania metaetyczne. Rozumie znaczenie słów wartość i dobro w różnych kontekstach. Dostrzega różnicę między stwierdzeniami zawierającymi przekonania moralne a wypowiedzeniami wyrażającymi pewność prezentowanych poglądów. Zna różne sposoby uzasadniania moralnego, zwłaszcza manipulację. Rozumie, z czego wynikają pytania o rację dobra (obiektywność zakazów i nakazów moralnych, wartość logiczna prawdy lub fałszu). Rozumie, jakie konsekwencje wynikają z przyjęcia założenia uznającego wartości za szczególny rodzaj bytu. Dostrzega argumenty przemawiające za przyjęciem założenia o obiektywności powinności moralnej i przeciw niemu. Dostrzega związek między możliwością wiedzy o dobru i złu a wychowaniem moralnym. Odpowiada na pytania. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna pytania metaetyczne. Rozumie znaczenie słów wartość i dobro w różnych kontekstach. Dostrzega różnicę między stwierdzeniami zawierającymi przekonania moralne a wypowiedzeniami wyrażającymi pewność prezentowanych poglądów. Zna różne sposoby uzasadniania moralnego, zwłaszcza manipulację. Rozumie, z czego wynikają pytania o rację dobra (obiektywność zakazów i nakazów moralnych, wartość logiczna prawdy lub fałszu). Rozumie argumenty przemawiające za przyjęciem założenia o obiektywności powinności moralnej i przeciw niemu. Zna pojęcia: kognitywizm i nonkognitywizm etyczny oraz naturalizm metaetyczny i antynaturalizm metaetyczny. Rozumie, jakie konsekwencje wynikają z przyjęcia założenia uznającego wartości za szczególny rodzaj bytu. Dostrzega związek między możliwością wiedzy o dobru i złu a wychowaniem moralnym. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Rozpoznaje pytania metaetyczne. Stosuje słowa wartość i dobro w różnych kontekstach. Wskazuje stwierdzenia zawierające przekonania moralne oraz wypowiedzenia wyrażające pewność prezentowanych poglądów. Omawia różne sposoby uzasadniania moralnego, zwracając szczególną uwagę na manipulację. Wyjaśnia istotę pytań o rację dobra (obiektywność zakazów i nakazów moralnych, wartość logiczna prawdy lub fałszu). Wypowiada się na temat argumentów przemawiających za przyjęciem założenia o obiektywności powinności moralnej i przeciw niemu. Wie, na czym polegają różnice między pojęciami: kognitywizm i nonkognitywizm etyczny oraz naturalizm metaetyczny i antynaturalizm metaetyczny. Wyjaśnia ich znaczenie w odniesieniu do rzeczywistości. Dostrzega związek między możliwością wiedzy o dobru i złu a wychowaniem moralnym. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Formułuje pytania metaetyczne. Stosuje słowa wartość i dobro w różnych kontekstach. Podaje przykłady stwierdzeń zawierających przekonania moralne oraz wypowiedzeń wyrażających pewność prezentowanych poglądów. Podaje przykłady różnych sposobów uzasadniania moralnego. Omawiając je, zwraca szczególną uwagę na manipulację. Interpretuje pytania o rację dobra (obiektywność zakazów i nakazów moralnych, wartość logiczna prawdy lub fałszu). Wskazuje argumenty przemawiające za przyjęciem założenia o obiektywności powinności moralnej i przeciw niej. Wyjaśnia pojęcia: kognitywizm i nonkognitywizm etyczny oraz naturalizm metaetyczny i antynaturalizm metaetyczny. Uzasadniania ich znaczenie w odniesieniu do rzeczywistości. Dostrzega związek między możliwością wiedzy o dobru i złu a wychowaniem moralnym. Prezentuje poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Formułuje pytania metaetyczne. Stosuje słowa wartość i dobro w różnych kontekstach. Podaje przykłady stwierdzeń zawierających przekonania moralne oraz wypowiedzeń wyrażających pewność prezentowanych poglądów. Podaje przykłady różnych sposobów uzasadniania moralnego. Omawiając je, zwraca szczególną uwagę na manipulację. Interpretuje pytania o rację dobra (obiektywność zakazów i nakazów moralnych, wartość logiczna prawdy lub fałszu). Wskazuje argumenty przemawiające za słusznością przekonania o obiektywności powinności moralnej i przeciw niej. Wyjaśnia pojęcia: kognitywizm i nonkognitywizm etyczny oraz naturalizm metaetyczny i antynaturalizm metaetyczny. Uzasadniania ich znaczenie w odniesieniu do rzeczywistości. Dostrzega związek między możliwością wiedzy o dobru i złu a wychowaniem moralnym. Prezentuje poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
30. „Mała etyka” – analiza fragmentu tekstu L. Kołakowskiego		Uczeń: Czyta tekst L. Kołakowskiego. Rozumie tezę tekstu, a także formułowane przez innych argumenty za jej przyjęciem i przeciw niej. Rozważa przykłady ukazujące pojęcia dobro instrumentalne i dobro samo w sobie. Rozumie, na czym polega problem empirycznego uzasadnienia powinności. Dostrzega związek omawianych zagadnień z życiem codziennym. Odpowiada na pytania. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Analizuje tekst L. Kołakowskiego. Rozumie tezę tekstu, a także formułowane przez innych argumenty za jej przyjęciem i przeciw niej. Wie, na czym polega rozróżnienie zagadnień z obszaru etyki normatywnej i opisowej. Rozważa przykłady ukazujące pojęcia dobro instrumentalne i dobro samo w sobie. Rozumie, na czym polega problem empirycznego uzasadnienia powinności. Dostrzega związek omawianych zagadnień z życiem codziennym. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Analizuje tekst L. Kołakowskiego. Wskazuje tezę tekstu, formułuje argumenty za jej przyjęciem i przeciw niej. Odnosi się do poruszanych w tekście pojęć, omawiając wskazane przykłady; rozróżnia etykę normatywną i opisową. Omawia pojęcia dobro instrumentalne i dobro samo w sobie. Przedstawia, na czym polega problem empirycznego uzasadnienia powinności. Analizuje związek omawianych zagadnień z życiem codziennym. Prezentuje własne poglądy w logiczny sposób. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Analizuje tekst L. Kołakowskiego. Wskazuje tezę tekstu, formułuje argumenty za jej przyjęciem i przeciw niej. Odnosi się do poruszanych w tekście pojęć, omawiając wskazane przykłady; rozróżnia etykę normatywną i opisową. Omawia pojęcia dobro instrumentalne i dobro samo w sobie. Przedstawia, na czym polega problem empirycznego uzasadnienia powinności. Analizuje związek omawianych zagadnień z życiem codziennym. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Analizuje tekst L. Kołakowskiego. Wskazuje tezę tekstu, formułuje argumenty za jej przyjęciem i przeciw niej. Odnosi się do poruszanych w tekście pojęć, omawiając wskazane przykłady; rozróżnia etykę normatywną i opisową. Omawia pojęcia dobro instrumentalne i dobro samo w sobie. Przedstawia, na czym polega problem empirycznego uzasadnienia powinności. Analizuje związek omawianych zagadnień z życiem codziennym. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
31. Powtórzenie wiadomości
7. Normy moralne a rozwój człowieka
32. Normy moralne a rozwój człowieka – struktura i rodzaje norm moralnych		Uczeń: Rozumie rolę kształtowania podmiotowości moralnej w kontekście rozwoju osobowości. Odczytuje ewokatywny charakter wskazanych zdań. Zna definicję normy. Zapoznaje się z przykładami norm obyczajowych, prawnych, moralnych. Dostrzega związek między normą a wartością (w tym zaspokajaniem istotnych potrzeb). Rozważa powody przestrzegania norm moralnych (nawyk, „intelektualna identyfikacja”, strach przed sankcjami). Rozumie rolę, jaką odgrywają normy moralne w życiu społecznym. Dostrzega związek prawa i moralności. Rozumie konieczność znajomości i praktycznego hierarchizowania norm moralnych w życiu. Zna pojęcie etyka zawodowa i rozumie jej cel. Zapoznaje się z przykładem kodeksu etyki zawodowej. Zna Dekalog. Zapoznaje się z tekstem Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Rozumie jej cel i znaczenie. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Rozumie rolę kształtowania podmiotowości moralnej w kontekście rozwoju osobowości. Odczytuje ewokatywny charakter wskazanych zdań. Zna definicję normy. Rozróżnia normy obyczajowe, prawne, moralne. Wyróżnia normy moralne spośród norm postępowania. Wyjaśnia rolę, jaką odgrywają normy moralne w życiu społecznym. Zna pojęcia etyka heteronomiczna i etyka autonomiczna. Rozważa powody przestrzegania norm moralnych (nawyk, „intelektualna identyfikacja”, strach przed sankcjami). Rozumie związek między normą a wartością (w tym zaspokajaniem istotnych potrzeb). Zna dwa znaczenia obowiązywania normy moralnej; odróżnia normy tetyczne i teleologiczne. Dostrzega związek prawa i moralności. Zna kryteria podziału norm moralnych. Rozumie konieczność znajomości i praktycznego hierarchizowania norm moralnych w życiu. Zna pojęcie etyka zawodowa i uzasadnia jej cel. Omawia wskazany przykład kodeksu etyki zawodowej. Zna Dekalog. Zna tekst Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Rozumie jej cel i znaczenie. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia rolę kształtowania podmiotowości moralnej w kontekście rozwoju osobowości. Wskazuje zdania o charakterze ewokatywnym. Definiuje normę. Wskazuje przykłady norm obyczajowych, prawnych, moralnych. Wyróżnia normy moralne spośród norm postępowania. Wyjaśnia rolę, jaką odgrywają normy moralne w życiu społecznym. Zna pojęcia etyka heteronomiczna i etyka autonomiczna. Rozważa powody przestrzegania norm moralnych (nawyk, „intelektualna identyfikacja”, strach przed sankcjami). Rozumie związek między normą a wartością (w tym zaspokajaniem istotnych potrzeb). Zna dwa znaczenia obowiązywania normy moralnej; odróżnia normy tetyczne i teleologiczne. Dostrzega związek prawa i moralności. Zna kryteria podziału norm moralnych. Rozumie konieczność znajomości i praktycznego hierarchizowania norm moralnych w życiu. Wyjaśnia pojęcie etyka zawodowa i uzasadnia jej cel. Omawia wskazany przykład kodeksu etyki zawodowej. Zna Dekalog. Zna tekst Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Rozumie jej cel i znaczenie. Prezentuje własne poglądy w logiczny sposób. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia rolę kształtowania podmiotowości moralnej w kontekście rozwoju osobowości. Podaje przykłady zdań o charakterze ewokatywnym. Definiuje normę. Podaje przykłady norm obyczajowych, prawnych, moralnych. Wyróżnia normy moralne spośród norm postępowania. Wyjaśnia rolę, jaką odgrywają normy moralne w życiu społecznym. Wyjaśnia pojęcia etyka heteronomiczna i etyka autonomiczna. Rozróżnia poglądy na temat pochodzenia norm moralnych zawarte w etyce heteronomicznej i autonomicznej. Omawia powody przestrzegania norm moralnych (nawyk, „intelektualna identyfikacja”, strach przed sankcjami). Rozumie oraz ilustruje przykładami związek między normą a wartością (w tym zaspokajaniem istotnych potrzeb). Zna dwa znaczenia obowiązywania normy moralnej; odróżnia normy tetyczne i teleologiczne. Dostrzega związek prawa i moralności. Zna klasyfikację i kryteria podziału norm moralnych. Omawia konieczność znajomości i praktycznego hierarchizowania norm moralnych w życiu. Wyjaśnia pojęcie etyka zawodowa i uzasadnia jej cel. Wskazuje i omawia przykład kodeksu etyki zawodowej. Zna i interpretuje Dekalog. Zna tekst Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Określa jej cel i wyjaśnia znaczenie. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia rolę kształtowania podmiotowości moralnej w kontekście rozwoju osobowości. Podaje przykłady zdań o charakterze ewokatywnym. Definiuje normę. Podaje przykłady norm obyczajowych, prawnych, moralnych. Wyróżnia normy moralne spośród norm postępowania. Wyjaśnia rolę, jaką odgrywają normy moralne w życiu społecznym. Wyjaśnia pojęcia etyka heteronomiczna i etyka autonomiczna. Rozróżnia poglądy na temat pochodzenia norm moralnych zawarte w etyce heteronomicznej i autonomicznej. Omawia powody przestrzegania norm moralnych (nawyk, „intelektualna identyfikacja”, strach przed sankcjami). Rozumie oraz ilustruje przykładami związek między normą a wartością (w tym zaspokajaniem istotnych potrzeb). Zna dwa znaczenia obowiązywania normy moralnej; odróżnia normy tetyczne i teleologiczne. Dostrzega związek prawa i moralności. Zna klasyfikację i kryteria podziału norm moralnych. Omawia konieczność znajomości i praktycznego hierarchizowania norm moralnych w życiu. Wyjaśnia pojęcie etyka zawodowa i uzasadnia jej cel. Wskazuje i omawia przykład kodeksu etyki zawodowej. Zna i interpretuje Dekalog. Zna tekst Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Określa jej cel i wyjaśnia znaczenie. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
33. Rozwój moralny człowieka		Uczeń: Zastanawia się nad sformułowaniem rozwój moralny jako integralna część rozwoju psychicznego. Zna składniki rozwoju moralnego (poznawczy i behawioralny). Rozumie, na czym polega rozwinięta moralność. Zapoznaje się z etapami rozwoju moralnego. Rozpoznaje zjawiska niedorozwoju moralnego, demoralizacji i upadku moralnego we wskazanych przykładach. Rozumie wartość uczuć dla rozwoju moralnego. Dokonuje autorefleksji w kontekście omawianych zagadnień. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Rozumie sformułowanie rozwój moralny jako integralna część rozwoju psychicznego. Zna składniki rozwoju moralnego (poznawczy i behawioralny). W podanych przykładach wskazuje różne składniki rozwiniętej moralności. Zapoznaje się z etapami rozwoju moralnego. Wie, czego dotyczy spór na temat uwarunkowań rozwoju moralnego. Rozpoznaje zjawiska niedorozwoju moralnego, demoralizacji i upadku moralnego we wskazanych przykładach. Rozumie wartość uczuć dla rozwoju moralnego. Dokonuje autorefleksji w kontekście omawianych zagadnień. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia sformułowanie rozwój moralny jako integralna część rozwoju psychicznego. Wyróżnia składniki rozwoju moralnego (poznawczy i behawioralny). W podanych przykładach wskazuje różne składniki rozwiniętej moralności. Zna etapy rozwoju moralnego. Rozumie istotę sporu na temat uwarunkowań rozwoju moralnego. Objaśnia zjawiska niedorozwoju moralnego, demoralizacji i upadku moralnego we wskazanych przykładach. Wyjaśnia wartość uczuć dla rozwoju moralnego. Dokonuje autorefleksji w kontekście omawianych zagadnień. Prezentuje własne poglądy w logiczny sposób. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia sformułowanie rozwój moralny jako integralna część rozwoju psychicznego. Wyróżnia składniki rozwoju moralnego (poznawczy i behawioralny). Podaje przykłady różnych składników rozwiniętej moralności. Omawia etapy rozwoju moralnego. Wyjaśnia spór na temat uwarunkowań rozwoju moralnego. Podaje przykłady i interpretuje zjawiska niedorozwoju moralnego, demoralizacji i upadku moralnego. Wyjaśnia wartość uczuć dla rozwoju moralnego. Dokonuje autorefleksji w kontekście omawianych zagadnień. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia sformułowanie rozwój moralny jako integralna część rozwoju psychicznego. Wyróżnia składniki rozwoju moralnego (poznawczy i behawioralny). Podaje przykłady różnych składników rozwiniętej moralności. Omawia etapy rozwoju moralnego. Wyjaśnia spór na temat uwarunkowań rozwoju moralnego. Podaje przykłady i interpretuje zjawiska niedorozwoju moralnego, demoralizacji i upadku moralnego. Wyjaśnia wartość uczuć dla rozwoju moralnego. Dokonuje autorefleksji w kontekście omawianych zagadnień. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
34. „Dekalog zen” – analiza tekstu		Uczeń: Rozumie cel, dla którego J. Santorski wykorzystał fragmenty Dekalogu zen. Czyta tekst; rozumie zawarte w nim zalecenia i ich zasadność w kontekście doświadczeń codziennego życia. Poznaje argumenty przemawiające za słusznością przedstawionych zasad lub przeciw nim. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Rozumie cel, dla którego J. Santorski wykorzystał fragmenty Dekalogu zen. Analizuje tekst; rozumie zawarte w nim zalecenia i ich zasadność w kontekście doświadczeń codziennego życia. Podaje argument przemawiający za słusznością przedstawionych zasad lub przeciw nim. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Rozumie cel, dla którego J. Santorski wykorzystał fragmenty Dekalogu zen. Analizuje tekst; wskazuje tezy i argumenty. Interpretuje zawarte w nim zalecenia i wyjaśnia ich zasadność w kontekście doświadczeń codziennego życia. Przedstawia argumenty przemawiające za słusznością przedstawionych zasad oraz przeciw nim. Prezentuje własne poglądy. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia cel, dla którego J. Santorski wykorzystał fragmenty Dekalogu zen. Analizuje tekst; wskazuje tezy i argumenty. Interpretuje zawarte w nim zalecenia i wyjaśnia ich zasadność w kontekście doświadczeń codziennego życia. Przedstawia argumenty przemawiające za słusznością przedstawionych zasad oraz przeciw nim. Porównuje tekst Dekalogu zen z chrześcijańskim Dekalogiem. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia cel, dla którego J. Santorski wykorzystał fragmenty Dekalogu zen. Analizuje tekst; wskazuje tezy i argumenty. Interpretuje zawarte w nim zalecenia i wyjaśnia ich zasadność w kontekście doświadczeń codziennego życia. Przedstawia argumenty przemawiające za słusznością przedstawionych zasad oraz przeciw nim. Porównuje tekst Dekalogu zen z chrześcijańskim Dekalogiem. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
35. Powtórzenie wiadomości
Dział II. AKTYWNE CZYTANIE DZIEDZICTWA ETYKI 8. W pogoni za cnotą
36. „Bezmyślnym życiem żyć człowiekowi nie warto” – w pogoni za cnotą – sofiści		Uczeń: Zna pytania wyróżniające filozofię spośród innych dziedzin nauki. Rozumie, na czym polega praktyczny charakter etyki. Zna stanowisko Protagorasa i zasadę homo-mensura. Rozumie pojęcie relatywizm w etyce. Zna argumenty przemawiające za słusznością stanowiska prezentowanego przez sofistów i przeciwko niemu. Przewiduje konsekwencje wynikające z realizacji założeń relatywizmu w sferze etycznej. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Odróżnia pytania charakterystyczne dla filozofii od pytań wyróżniających inne dziedziny nauki. Rozumie, na czym polega praktyczny charakter etyki. Zna stanowisko Protagorasa i zasadę homo-mensura. Wyjaśnia pojęcie relatywizm w etyce. Zna argumenty przemawiające za słusznością stanowiska prezentowanego przez sofistów i przeciwko niemu. Przewiduje konsekwencje wynikające z realizacji założeń relatywizmu w sferze etycznej. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wskazuje cechy filozofii; wskazuje pytania wyróżniające filozofię spośród innych dziedzin nauki. Analizuje praktyczny charakter etyki. Omawia stanowisko Protagorasa. Wyjaśnia zasadę homo-mensura. Zna poglądy Gorgiasza. Wyjaśnia pojęcie relatywizm w etyce. Formułuje argumenty przemawiające za słusznością stanowiska prezentowanego przez sofistów i przeciwko niemu. Interpretuje stanowisko sofistów w kontekście współczesnej rzeczywistości. Przewiduje konsekwencje wynikające z realizacji założeń relatywizmu w sferze etycznej. Prezentuje własne poglądy. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wskazuje cechy filozofii; stawia pytania wyróżniające filozofię spośród innych dziedzin nauki. Analizuje praktyczny charakter etyki. Omawia stanowisko Protagorasa oraz Gorgiasza. Wyjaśnia zasadę homo-mensura. Charakteryzuje relatywizm w teorii poznania i w etyce. Formułuje argumenty przemawiające za słusznością stanowiska prezentowanego przez sofistów i przeciwko niemu. Interpretuje stanowisko sofistów w kontekście współczesnej rzeczywistości. Przewiduje konsekwencje wynikające z realizacji założeń relatywizmu w sferze etycznej. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wskazuje cechy filozofii; stawia pytania wyróżniające filozofię spośród innych dziedzin nauki. Analizuje na praktyczny charakter etyki. Omawia stanowisko Protagorasa oraz Gorgiasza. Wyjaśnia zasadę homo-mensura. Charakteryzuje relatywizm w teorii poznania i w etyce. Formułuje argumenty przemawiające za słusznością stanowiska prezentowanego przez sofistów i przeciwko niemu. Interpretuje stanowisko sofistów w kontekście współczesnej rzeczywistości. Przewiduje konsekwencje wynikające z realizacji założeń relatywizmu w sferze etycznej. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
37. „Bezmyślnym życiem żyć człowiekowi nie warto” – w pogoni za cnotą – Sokrates		Uczeń: Omawia życie i postawę Sokratesa. Rozumie, na czym polega intuicyjne rozpoznawanie dobra. Rozumie pojęcie rachunek sumienia. Zna poglądy Sokratesa dotyczące istoty człowieka i celu działania. Dostrzega troskę filozofa o dobro człowieka w kontekście dobra duszy. Zna pojęcia cnota (arete) i daimonion. Rozumie rolę i wartość rozumu i wiedzy w działaniu. Zna pojęcie intelektualizm etyczny oraz argumenty przemawiające za słusznością tego stanowiska i przeciwko niemu. Rozumie znaczenie pojęcia wolność w ujęciu Sokratesa i jej rolę w działaniu. Zna pojęcia metoda elenktyczna i metoda majeutyczna. W rozważaniach o postawie i poglądach Sokratesa dostrzega współczesny kontekst. Dokonuje autorefleksji w odniesieniu do idei doskonalenia siebie. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia życie i postawę Sokratesa. Rozważa przykłady na intuicyjne rozpoznawanie dobra. Rozumie pojęcie rachunek sumienia. Zna poglądy Sokratesa dotyczące istoty człowieka i celu działania. Dostrzega troskę filozofa o dobro człowieka w kontekście dobra duszy. Zna pojęcia cnota (arete) i daimonion. Rozumie rolę i wartość rozumu i wiedzy w działaniu. Rozważa pojęcie intelektualizm etyczny oraz argumenty przemawiające za słusznością tego stanowiska i przeciwko niemu. Rozumie znaczenie pojęcia wolność w ujęciu Sokratesa i jej rolę w działaniu. Rozumie pojęcie uwewnętrznienie szczęścia. Zna pojęcia metoda elenktyczna i metoda majeutyczna. W rozważaniach o postawie i poglądach Sokratesa dostrzega współczesny kontekst. Dokonuje autorefleksji w odniesieniu do idei doskonalenia siebie. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia życie i postawę Sokratesa. Rozważa przykłady intuicyjnego rozpoznawania dobra. Wyjaśnia pojęcie rachunek sumienia. Omawia poglądy Sokratesa dotyczące istoty człowieka i celu działania. Dowodzi troski filozofa o dobro człowieka w kontekście dobra duszy. Objaśnia pojęcia cnota (arete) i daimonion. Analizuje rolę i wartość rozumu i wiedzy w działaniu. Wyjaśnia pojęcie intelektualizm etyczny. Formułuje argumenty przemawiające za słusznością tego stanowiska i przeciwko niemu. Wyjaśnia znaczenie pojęcia wolność w ujęciu Sokratesa i określa jej wartość w działaniu. Rozumie pojęcie uwewnętrznienie szczęścia. Wyjaśnia istotę i wskazuje elementy metody elenktycznej. Zna pojęcie metoda majeutyczna. W ocenie postawy i poglądów Sokratesa bierze pod uwagę współczesny kontekst. Dokonuje autorefleksji w odniesieniu do idei doskonalenia siebie. Prezentuje własne poglądy. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia życie i postawę Sokratesa. Wskazuje i omawia przykłady intuicyjnego rozpoznawania dobra. Definiuje pojęcie rachunek sumienia. Omawia oraz interpretuje poglądy Sokratesa dotyczące istoty człowieka i celu działania. Dowodzi troski filozofa o dobro człowieka w kontekście dobra duszy. Definiuje i wyjaśnia pojęcia cnota (arete) i daimonion. Analizuje rolę i wartość rozumu i wiedzy w działaniu. Definiuje i interpretuje pojęcie intelektualizm etyczny. Formułuje argumenty przemawiające za słusznością tego stanowiska i przeciwko niemu. Wyjaśnia znaczenie pojęcia wolność w ujęciu Sokratesa i określa jej wartość w działaniu. Rozumie pojęcie uwewnętrznienie szczęścia. Wskazuje istotę i elementy metody elenktycznej. Interpretuje metaforę zawartą w pojęciu metoda majeutyczna. W ocenie postaw i poglądów Sokratesa bierze pod uwagę współczesny kontekst. Dokonuje autorefleksji w odniesieniu do idei doskonalenia siebie. W wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia życie i postawę Sokratesa. Wskazuje i omawia przykłady intuicyjnego rozpoznawania dobra. Definiuje pojęcie rachunek sumienia. Omawia oraz interpretuje poglądy Sokratesa dotyczące istoty człowieka i celu działania. Dowodzi troski filozofa o dobro człowieka w kontekście dobra duszy. Definiuje i wyjaśnia pojęcia cnota (arete) i daimonion. Analizuje rolę i wartość rozumu i wiedzy w działaniu. Definiuje i interpretuje pojęcie intelektualizm etyczny. Formułuje argumenty przemawiające za słusznością tego stanowiska i przeciwko niemu. Wyjaśnia znaczenie pojęcia wolność w ujęciu Sokratesa i określa jej wartość w działaniu. Rozumie pojęcie uwewnętrznienie szczęścia. Wskazuje istotę i elementy metody elenktycznej. Interpretuje metaforę zawartą w pojęciu metoda majeutyczna. W ocenie postawy i poglądów Sokratesa bierze pod uwagę współczesny kontekst. Dokonuje autorefleksji w odniesieniu do idei doskonalenia siebie. W wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
38. Analiza fragmentu dzieła Platona „Obrona Sokratesa”		Uczeń: Czyta fragment „Obrony Sokratesa”. Omawia wskazany fragment tekstu. Rozumie intencje Sokratesa. Wyjaśnia postawę filozofa z punktu widzenia słuszności jej przyjęcia. Rozumie pojęcia moralizm i dzielność. Rozumie współczesny kontekst rozważań na temat postawy Sokratesa. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Analizuje fragment „Obrony Sokratesa”. Interpretuje wskazany fragment tekstu. Rozumie intencje Sokratesa. Wyjaśnia postawę filozofa z punktu widzenia słuszności jej przyjęcia. Rozumie pojęcia moralizm i dzielność. W interpretacji postawy Sokratesa bierze pod uwagę współczesny kontekst. Odwołuje się do rozważań z poprzednich zajęć. Prezentuje poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia fragment „Obrony Sokratesa”, określa tezę tekstu. Opisuje i analizuje postawę filozofa z punktu widzenia słuszności jej przyjęcia. Omawia pojęcia moralizm oraz dzielność. Poddaje analizie intelektualizm etyczny. W interpretacji postawy Sokratesa bierze pod uwagę współczesny kontekst. Odwołuje się do rozważań z poprzednich zajęć. Prezentuje poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia fragment „Obrony Sokratesa”, określa tezę tekstu. Opisuje i analizuje postawę filozofa z punktu widzenia słuszności jej przyjęcia. Omawia pojęcia moralizm i dzielność. Poddaje analizie intelektualizm etyczny. W interpretacji postawy Sokratesa bierze pod uwagę współczesny kontekst. Odwołuje się do rozważań z poprzednich zajęć, w wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Prezentuje poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia fragment „Obrony Sokratesa”, określa tezę tekstu. Opisuje i analizuje postawę filozofa z punktu widzenia słuszności jej przyjęcia. Omawia pojęcia moralizm i dzielność. Poddaje analizie intelektualizm etyczny. W interpretacji postawy Sokratesa bierze pod uwagę współczesny kontekst. Odwołuje się do rozważań z poprzednich zajęć, w wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Prezentuje poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
39. „Platon, czyli dlaczego” (W. Szymborska)		Uczeń: Zna najistotniejsze informacje dotyczące życia i dzieła Platona. Zna pojęcia monizm oraz dualizm ontologiczny (w opisie bytu i człowieka). Zna koncepcję idei i koncepcję duszy. Identyfikuje cnoty: mądrość, odwagę, umiarkowanie i sprawiedliwość w życiu codziennym. Zapoznaje się z platońską koncepcją miłości pojmowanej jako przyciąganie człowieka przez to, co wyższe (idealne). Czyta fragmenty Państwa i Uczty. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna najistotniejsze informacje dotyczące życia i dzieła Platona. Rozumie metaforę z Diogenesa Laertiosa (sen Sokratesa). Identyfikuje pojęcia monizm oraz dualizm ontologiczny (w opisie bytu i człowieka). Rozumie koncepcję idei i koncepcję duszy. Identyfikuje cnoty: mądrość, odwagę, umiarkowanie i sprawiedliwość w życiu codziennym. Rozumie platońską koncepcję miłości pojmowanej jako przyciąganie człowieka przez to, co wyższe (idealne). Zna mit jaskini. Czyta fragmenty Państwa i Uczty, odnajdując w nich omawiane zagadnienia. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia życie i dzieło Platona. Interpretuje metaforę z Diogenesa Laertiosa (sen Sokratesa). Wyjaśnia pojęcia monizm oraz dualizm ontologiczny (w opisie bytu i człowieka). Dostrzega nowatorskie ujęcie opisu świata dokonanego przez Platona. Omawia koncepcję idei i koncepcję duszy; wskazuje cechy idei. Podaje przykłady postrzegania świata poprzez idee w życiu codziennym. Omawia cnoty: mądrość, odwagę, umiarkowanie i sprawiedliwość. Wykorzystuje sformułowania cnót platońskich w odniesieniu do współczesnej rzeczywistości. Interpretuje miłość pojmowaną jako przyciąganie człowieka przez to, co wyższe (idealne). Opisuje mit jaskini. Analizuje fragmenty Państwa i Uczty w kontekście omawianych zagadnień. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia życie i dzieło Platona. Interpretuje metaforę z Diogenesa Laertiosa (sen Sokratesa). Wyjaśnia pojęcia monizm oraz dualizm ontologiczny (w opisie bytu i człowieka). Wskazuje nowatorskie ujęcie opisu świata dokonanego przez Platona. Omawia koncepcję idei i koncepcję duszy; wskazuje cechy idei. Podaje przykłady idei matematycznych i moralnych. Wskazuje przykłady postrzegania świata poprzez idee w życiu codziennym. Wyszczególnia i interpretuje cnoty: mądrość, odwagę, umiarkowanie i sprawiedliwość. Wyjaśnia intelektualistyczny charakter etyki Platona. Wykorzystuje sformułowania cnót platońskich w odniesieniu do współczesnej rzeczywistości. Interpretuje miłość pojmowaną jako przyciąganie człowieka przez to, co wyższe (idealne). Objaśnia mit jaskini. Analizuje fragmenty Państwa i Uczty w kontekście omawianych zagadnień. W wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia życie i dzieło Platona. Interpretuje metaforę z Diogenesa Laertiosa (sen Sokratesa). Wyjaśnia pojęcia monizm oraz dualizm ontologiczny (w opisie bytu i człowieka). Wskazuje nowatorskie ujęcie opisu świata dokonanego przez Platona. Omawia koncepcję idei i koncepcję duszy; wskazuje cechy idei. Podaje przykłady idei matematycznych i moralnych. Wskazuje przykłady postrzegania świata poprzez idee w życiu codziennym. Wyszczególnia i interpretuje cnoty: mądrość, odwagę, umiarkowanie i sprawiedliwość. Wyjaśnia intelektualistyczny charakter etyki Platona. Wykorzystuje sformułowania cnót platońskich w odniesieniu do współczesnej rzeczywistości. Interpretuje miłość pojmowaną jako przyciąganie człowieka przez to, co wyższe (idealne). Objaśnia mit jaskini. Analizuje fragmenty Państwa i Uczty w kontekście omawianych zagadnień. W wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
40. Arystoteles		Uczeń: Zna najważniejsze informacje dotyczące życia i dzieła Arystotelesa. Poznaje arystotelesowską koncepcję duszy i rozumie jej związek z etyką. Rozpoznaje przykłady cnót etycznych i dianoetycznych. Wyjaśnia pojęcia eudajmonia (szczęście) i phronesis (rozsądek). Rozumie wartość dobra moralnego w osiągnięciu szczęścia. Poznaje trzy drogi dochodzenia do szczęścia. Rozumie zasadę złotego środka. Analizuje argumenty przemawiające za przyjęciem zasady złotego środka oraz przeciwko jej realizacji. Rozważa pojęcie sprawiedliwość. Rozumie pojęcie hierarchizacja dobra. Zna pojęcie dobro najwyższe i dostrzega jego związek z istotą człowieka. Analizuje arystotelesowską koncepcję szczęścia, odnosząc ją do własnych doświadczeń i obserwacji rzeczywistości. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna najważniejsze informacje dotyczące życia i dzieła Arystotelesa. Wyjaśnia arystotelesowską koncepcję duszy i jej związek z etyką. Rozpoznaje przykłady cnót etycznych i dianoetycznych. Wyjaśnia pojęcia eudajmonia (szczęście) i phronesis (rozsądek). Rozumie wartość dobra moralnego w osiągnięciu szczęścia. Zna trzy drogi dochodzenia do szczęścia. Tłumaczy zasadę złotego środka. Analizuje argumenty przemawiające za przyjęciem zasady złotego środka oraz przeciwko jej realizacji. Rozważa pojęcie sprawiedliwość. Rozumie pojęcie hierarchizacja dobra. Zna pojęcie dobro najwyższe i dostrzega jego związek z istotą człowieka. Analizuje arystotelesowską koncepcję szczęścia, odnosząc ją do własnych doświadczeń i obserwacji rzeczywistości. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia życie i dzieło Arystotelesa. Wyjaśnia arystotelesowską koncepcję duszy i jej związek z etyką. Rozróżnia cnoty etyczne i dianoetyczne. Wyjaśnia pojęcia eudajmonia (szczęście) i phronesis (rozsądek). Wskazuje wartość dobra moralnego w osiągnięciu szczęścia. Objaśnia trzy drogi dochodzenia do szczęścia. Tłumaczy zasadę złotego środka. Wskazuje argumenty przemawiające za przyjęciem zasady złotego środka oraz przeciwko jej realizacji. Rozważa pojęcie sprawiedliwość. Wyjaśnia pojęcie hierarchizacja dobra. Posługuje się pojęciem dobro najwyższe i interpretuje jego związek z istotą człowieka. Analizuje arystotelesowską koncepcję szczęścia, odnosząc ją do własnych doświadczeń i obserwacji rzeczywistości. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia życie i dzieło Arystotelesa. Wyjaśnia arystotelesowską koncepcję duszy. Wykazuje podobieństwa i różnice w pojmowaniu duszy przez Sokratesa, Platona i Arystotelesa. Omawia trzy poziomy duszy i wyjaśnia związek tego pojęcia z etyką. Omawia cnoty etyczne i dianoetyczne oraz pojęcia eudajmonia (szczęście) i phronesis (rozsądek). Wskazuje wartość dobra moralnego w osiągnięciu szczęścia. Objaśnia trzy drogi dochodzenia do szczęścia. Tłumaczy zasadę złotego środka. Wskazuje argumenty przemawiające za przyjęciem zasady złotego środka oraz przeciwko jej realizacji. Analizuje pojęcie sprawiedliwość. Wyróżnia sprawiedliwość rozdzielczą i równoważącą. Wyjaśnia pojęcie hierarchizacja dobra. Posługuje się pojęciem dobro najwyższe i interpretuje jego związek z istotą człowieka. Analizuje arystotelesowską koncepcję szczęścia, odnosząc ją do własnych doświadczeń i obserwacji rzeczywistości. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. W wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia życie i dzieło Arystotelesa. Wyjaśnia arystotelesowską koncepcję duszy. Wykazuje podobieństwa i różnice w pojmowaniu tego pojęcia przez Sokratesa, Platona i Arystotelesa. Omawia trzy poziomy duszy i wyjaśnia związek tego pojęcia z etyką. Omawia cnoty etyczne i dianoetyczne oraz pojęcia eudajmonia (szczęście) i phronesis (rozsądek). Wskazuje wartość dobra moralnego w osiągnięciu szczęścia. Objaśnia trzy drogi dochodzenia do szczęścia. Tłumaczy zasadę złotego środka. Wskazuje argumenty przemawiające za przyjęciem zasady złotego środka oraz przeciwko jej realizacji. Rozważa pojęcie sprawiedliwość. Wyróżnia sprawiedliwość rozdzielczą i równoważącą. Wyjaśnia pojęcie hierarchizacja dobra. Posługuje się pojęciem dobro najwyższe i interpretuje jego związek z istotą człowieka. Analizuje arystotelesowską koncepcję szczęścia, odnosząc ją do własnych doświadczeń i obserwacji rzeczywistości. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. W wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
41. Powtórzenie wiadomości
9. W poszukiwaniu szczęścia
42. W poszukiwaniu najwyższego dobra – cynicy		Uczeń: Poznaje stanowisko prezentowane przez Antystenesa i Diogenesa jako czołowych przedstawicieli cynizmu. Zna znaczenie pojęcia cynizm; na podanym przykładzie wskazuje zachowanie wyrażające postawę opartą na cynizmie. Uczestniczy w dyskusji na temat odczytania stylu życia kloszarda w kontekście realizacji idei cynizmu. Analizuje przeżycia oraz zachowania odsłaniające uzależnienie człowieka od otoczenia. Zna współczesne, potoczne znaczenia słów cynik, cyniczny. Rozważa współczesne pojmowanie pojęcia cynizm; wskazuje negatywne konsekwencje wynikające z przejęcia lub akceptacji postawy opartej na cynizmie (pojmowanym w dzisiejszym znaczeniu). Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna stanowisko prezentowane przez Antystenesa i Diogenesa jako czołowych przedstawicieli cynizmu. Zna znaczenie pojęcia cynizm i jego związek z wartościami (m.in. obojętność na wartości wysokie). Poznaje pojęcie indyferentyzm moralny i analizuje je na wskazanym przykładzie. Dostrzega możliwość istnienia związku między stylem życia kloszarda a realizacją idei cynizmu. Analizuje przeżycia oraz zachowania odsłaniające uzależnienie człowieka od otoczenia. Rozumie potoczne znaczenia słów cynik, cyniczny. Rozważa współczesne pojmowanie pojęcia cynizm; wskazuje negatywne konsekwencje wynikające z przejęcia lub akceptacji postawy opartej na cynizmie (pojmowanym w dzisiejszym znaczeniu). Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Rozumie, na czym polega rozwój myśli na temat dobra od Sokratesa do Arystotelesa. Omawia stanowisko prezentowane przez Antystenesa i Diogenesa jako czołowych przedstawicieli cynizmu. Definiuje cynizm i wyjaśnia to stanowisko w kontekście wartości (m.in. obojętność na wartości wysokie). Zna pojęcie indyferentyzm moralny i analizuje je na wskazanym przykładzie. Opisuje styl życia kloszarda jako współczesnego przykładu realizacji idei cynizmu. Analizuje przeżycia oraz zachowania odsłaniające uzależnienie człowieka od otoczenia. Wyjaśnia potoczne znaczenia słów cynik, cyniczny. Rozważa współczesne pojmowanie pojęcia cynizm; wskazuje negatywne konsekwencje wynikające z przejęcia lub akceptacji postawy opartej na cynizmie (pojmowanym w dzisiejszym znaczeniu). Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Charakteryzuje rozwój myśli na temat dobra od Sokratesa do Arystotelesa. Omawia stanowisko prezentowane przez Antystenesa i Diogenesa jako czołowych przedstawicieli cynizmu. Definiuje cynizm i wyjaśnia to stanowisko w kontekście wartości (m.in. obojętność na wartości wysokie). Wyjaśnia pojęcie indyferentyzm moralny i podaje jego przykłady. Interpretuje styl życia kloszarda jako współczesny przykład realizacji idei cynizmu. Podaje przykłady i analizuje przeżycia oraz zachowania odsłaniające uzależnienie człowieka od otoczenia. Wyjaśnia potoczne znaczenia słów cynik, cyniczny. Rozważa współczesne pojmowanie pojęcia cynizm; wskazuje negatywne konsekwencje wynikające z przejęcia lub akceptacji postawy opartej na cynizmie (pojmowanym w dzisiejszym znaczeniu). Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. W wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Charakteryzuje rozwój myśli na temat dobra od Sokratesa do Arystotelesa. Omawia stanowisko prezentowane przez Antystenesa i Diogenesa z Synopy jako czołowych przedstawicieli cynizmu. Definiuje cynizm i wyjaśnia to stanowisko w kontekście wartości (m.in. obojętność na wartości wysokie). Wyjaśnia pojęcie indyferentyzm moralny i podaje jego przykłady. Interpretuje styl życia kloszarda jako współczesny przykład realizacji idei cynizmu. Podaje przykłady i analizuje przeżycia oraz zachowania odsłaniające uzależnienie człowieka od otoczenia. Wyjaśnia potoczne znaczenia słów cynik, cyniczny. Rozważa współczesne pojmowanie pojęcia cynizm; wskazuje negatywne konsekwencje wynikające z przejęcia lub akceptacji postawy opartej na cynizmie (pojmowanym w dzisiejszym znaczeniu). Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. W wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
43. W poszukiwaniu najwyższego dobra – cyrenaicy		Uczeń: Zna informacje dotyczące Arystypa z Cyreny jako twórcy hedonizmu. Rozumie pojęcia sensualizm i hedonizm. Poznaje różnicę założeń etyki Sokratesa i Arystypa. Wskazuje i hierarchizuje przyjemności, omawia najwyższą wartość uznawaną przez hedonistów (przyjemności zmysłowe). Wskazuje związek przyjemności zmysłowej z zaspokojeniem potrzeb organizmu. Analizuje współczesne przykłady hedonizmu. Rozumie, na czym polegają negatywne konsekwencje przyjęcia postawy hedonistycznej. Rozumie, na czym polega manipulacja stosowana w reklamie nakierowanej na zmysły potencjalnych klientów. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna informacje dotyczące Arystypa z Cyreny jako twórcy hedonizmu. Rozumie pojęcia sensualizm i hedonizm. Dostrzega różnicę założeń etyki Sokratesa i Arystypa. Wskazuje i hierarchizuje przyjemności, omawia najwyższą wartość uznawaną przez hedonistów (przyjemności zmysłowe). Wskazuje związek przyjemności zmysłowej z zaspokojeniem potrzeb organizmu. Analizuje współczesne przykłady hedonizmu i rozumie, na czym polegają negatywne konsekwencje przyjęcia postawy hedonistycznej. Rozpoznaje manipulację stosowaną w reklamie nakierowanej na zmysły potencjalnych klientów. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Charakteryzuje postać Arystypa z Cyreny jako twórcy hedonizmu. Wyjaśnia pojęcia sensualizm i hedonizm. Dostrzega różnicę założeń etyki Sokratesa i Arystypa. Wskazuje i hierarchizuje przyjemności, omawia najwyższą wartość uznawaną przez hedonistów (przyjemności zmysłowe). Wskazuje związek przyjemności zmysłowej z zaspokojeniem potrzeb organizmu. Przytacza współczesne przykłady hedonizmu i ocenia negatywne konsekwencje przyjęcia postawy hedonistycznej. Rozpoznaje manipulację stosowaną w reklamie nakierowanej na zmysły potencjalnych klientów. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Charakteryzuje postać Arystypa z Cyreny jako twórcy hedonizmu. Rozważa pojęcia sensualizm i hedonizm w kontekście etyki Arystypa. Dostrzega różnicę założeń etyki Sokratesa i Arystypa. Wskazuje i hierarchizuje przyjemności, omawia najwyższą wartość uznawaną przez hedonistów (przyjemności zmysłowe). Wskazuje związek przyjemności zmysłowej z zaspokojeniem potrzeb organizmu. Wyjaśnia sprzeczności wewnętrzne w doktrynie hedonistycznej. Przytacza współczesne przykłady hedonizmu i ocenia negatywne konsekwencje przyjęcia postawy hedonistycznej. Rozpoznaje manipulację stosowaną w reklamie nakierowanej na zmysły potencjalnych klientów. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. W wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Charakteryzuje postać Arystypa z Cyreny jako twórcy hedonizmu. Rozważa pojęcia sensualizm i hedonizm w kontekście etyki Arystypa. Dostrzega różnicę założeń etyki Sokratesa i Arystypa. Wskazuje i hierarchizuje przyjemności, omawia najwyższą wartość uznawaną przez hedonistów (przyjemności zmysłowe). Wskazuje związek przyjemności zmysłowej z zaspokojeniem potrzeb organizmu. Wyjaśnia sprzeczności wewnętrzne w doktrynie hedonistycznej. Przytacza współczesne przykłady hedonizmu i ocenia negatywne konsekwencje przyjęcia postawy hedonistycznej. Rozpoznaje manipulację stosowaną w reklamie nakierowanej na zmysły potencjalnych klientów. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. W wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
44. W poszukiwaniu najwyższego dobra – „Ogród Epikura” (J. Iwaszkiewicz)		Uczeń: Zna poglądy Epikura oraz koncepcję szczęścia jako braku cierpienia. Dostrzega problem błędnego myślenia jako źródła zbędnego cierpienia. Poznaje sposób zapobiegający odczuwaniu zbędnego cierpienia według Epikura. Wie, na czym polega słuszność stosowania zasady umiaru. Rozumie wartość przyjemności naturalnych. Poznaje argumenty przemawiające za tezą, że rozum pomaga w osiąganiu szczęścia. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna poglądy Epikura. Przedstawia koncepcję szczęścia jako braku cierpienia. Rozumie problem błędnego myślenia jako źródła zbędnego cierpienia. Zna sposób zapobiegający odczuwaniu zbędnego cierpienia według Epikura. Wie, na czym polega słuszność stosowania zasady umiaru. Rozumie wartość przyjemności naturalnych. Poznaje argumenty przemawiające za tezą, że rozum pomaga w osiąganiu szczęścia. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Charakteryzuje poglądy Epikura. Przedstawia koncepcję szczęścia jako braku cierpienia. Wyjaśnia problem błędnego myślenia jako źródła zbędnego cierpienia. Zna czwórmian leczniczy jako sposób zapobiegający odczuwaniu zbędnego cierpienia. Omawia przykłady dowodzące słuszności stosowania zasady umiaru. Interpretuje wartość przyjemności naturalnych. Rozważa tezę, że rozum pomaga w osiąganiu szczęścia. Dostrzega różnice między stanowiskiem Epikura a cyrenaików. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Charakteryzuje poglądy Epikura. Przedstawia koncepcję szczęścia jako braku cierpienia. Wyjaśnia problem błędnego myślenia jako źródła zbędnego cierpienia. Omawia czwórmian leczniczy jako sposób zapobiegający odczuwaniu zbędnego cierpienia. Wskazuje i omawia przykłady dowodzące słuszności stosowania zasady umiaru. Interpretuje wartość przyjemności naturalnych. Rozważa tezę, że rozum pomaga w osiąganiu szczęścia. Omawia różnice między stanowiskiem Epikura a cyrenaików. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. W wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Charakteryzuje poglądy Epikura. Przedstawia koncepcję szczęścia jako braku cierpienia. Wyjaśnia problem błędnego myślenia jako źródła zbędnego cierpienia. Omawia czwórmian leczniczy jako sposób zapobiegający odczuwaniu zbędnego cierpienia. Wskazuje i omawia przykłady dowodzące słuszności stosowania zasady umiaru. Interpretuje wartość przyjemności naturalnych. Rozważa tezę, że rozum pomaga w osiąganiu szczęścia. Omawia różnice między stanowiskiem Epikura a cyrenaików. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. W wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
45. W poszukiwaniu najwyższego dobra – analiza fragmentu dzieła Epikura „List do Menoikeusa”		Uczeń: Analizuje tezę tekstu i omawia wskazane argumenty. Interpretuje wybrane współczesne przykłady ilustrujące poglądy wyrażone w tekście. Rozumie argumenty przemawiające za realizacją (współcześnie) postawy opartej na założeniach przedstawionych w tekście i przeciwko niej. Odpowiada na pytania. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Dostrzega tezę tekstu i omawia wskazane argumenty. Interpretuje wybrane współczesne przykłady ilustrujące poglądy wyrażone w tekście. Rozumie argumenty przemawiające za realizacją (współcześnie) postawy opartej na założeniach przedstawionych w tekście i przeciwko niej. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wskazuje tezę i argumenty w tekście. Omawia współczesne przykłady ilustrujące poglądy wyrażone w tekście. Formułuje argumenty przemawiające za realizacją (współcześnie) postawy opartej na założeniach przedstawionych w tekście i przeciwko niej. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wskazuje tezę i argumenty w tekście. Wskazuje i omawia współczesne przykłady ilustrujące poglądy wyrażone w tekście. Formułuje argumenty przemawiające za realizacją (współcześnie) postawy opartej na założeniach przedstawionych w tekście i przeciwko niej. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. W wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wskazuje tezę i argumenty w tekście. Wskazuje i omawia współczesne przykłady ilustrujące poglądy wyrażone w tekście. Formułuje argumenty przemawiające za realizacją (współcześnie) postawy opartej na założeniach przedstawionych w tekście i przeciwko niej. Prezentuje własne poglądy, stawia tezy i formułuje argumenty. W wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
46. W poszukiwaniu najwyższego dobra – stoicyzm		Uczeń: Poznaje informacje dotyczące filozofów stoickich: Zenona z Kition, Seneki i Marka Aureliusza. Zna stoicką wizję świata. Rozumie znaczenie pojęcia panteizm. Rozumie sformułowanie rozum jako istota ludzkiej natury. Zna ideę stoickiej cnoty (wolność wewnętrzna). Rozumie stoickie ujęcie uczuć sprawiających cierpienia i prowadzących do złych czynów. Poznaje pojęcia ataraksja i apatia. Przedstawia postawę stoickiego spokoju. Rozumie potrzebę poszukiwania ładu w otaczającym świecie. Rozważa postawę fatalistyczną i określa jej przyczyny. Omawia konsekwencje przyjęcia takiej postawy. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna poglądy wybranych filozofów stoickich: Zenona z Kition, Seneki lub Marka Aureliusza. Zna stoicką wizję świata. Rozumie znaczenie pojęcia panteizm. Rozumie sformułowanie rozum jako istota ludzkiej natury. Zna ideę stoickiej cnoty (wolność wewnętrzna). Rozumie stoickie ujęcie uczuć sprawiających cierpienia i prowadzących do złych czynów. Poznaje pojęcia ataraksja i apatia. Przedstawia postawę stoickiego spokoju. Analizuje potrzebę poszukiwania ładu w otaczającym świecie. Rozważa postawę fatalistyczną i określa jej przyczyny. Omawia konsekwencje przyjęcia takiej postawy. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Charakteryzuje filozofów stoickich: Zenona z Kition, Senekę i Marka Aureliusza. Przedstawia stoicką wizję świata. Wyjaśnia pojęcie panteizm w kontekście stoicyzmu. Analizuje sformułowanie rozum jako istota ludzkiej natury. Omawia ideę stoickiej cnoty (wolność wewnętrzna). Omawia stoickie ujęcie uczuć sprawiających cierpienia i prowadzących do złych czynów. Wyjaśnia znaczenie pojęć ataraksja i apatia. Przedstawia postawę stoickiego spokoju. Analizuje potrzebę poszukiwania ładu w otaczającym świecie. Rozważa postawę fatalistyczną i określa jej przyczyny. Omawia konsekwencje przyjęcia takiej postawy. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Charakteryzuje filozofów stoickich: Zenona z Kition, Senekę i Marka Aureliusza. Omawia stoicką wizję świata. Wyjaśnia pojęcie panteizm w kontekście stoicyzmu. Omawia obszar znaczeniowy pojęcia rozumienie. Wyjaśnia sformułowanie rozum jako istota ludzkiej natury. Omawia ideę stoickiej cnoty (wolność wewnętrzna). Interpretuje stoickie ujęcie uczuć sprawiających cierpienia i prowadzących do złych czynów. Definiuje pojęcia ataraksja i apatia. Przedstawia i interpretuje postawę stoickiego spokoju (wskazuje jej zalety i wady). Analizuje potrzebę poszukiwania ładu w otaczającym świecie. Rozważa postawę fatalistyczną i określa jej przyczyny. Omawia konsekwencje przyjęcia takiej postawy. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. W wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Charakteryzuje filozofów stoickich: Zenona z Kition, Senekę i Marka Aureliusza. Omawia stoicką wizję świata. Wyjaśnia pojęcie panteizm w kontekście stoicyzmu. Omawia obszar znaczeniowy pojęcia rozumienie. Wyjaśnia sformułowanie rozum jako istota ludzkiej natury. Omawia ideę stoickiej cnoty (wolność wewnętrzna). Interpretuje stoickie ujęcie uczuć sprawiających cierpienia i prowadzących do złych czynów. Definiuje pojęcia ataraksja i apatia. Przedstawia i interpretuje postawę stoickiego spokoju (wskazuje jej zalety i wady). Analizuje potrzebę poszukiwania ładu w otaczającym świecie. Rozważa postawę fatalistyczną i określa jej przyczyny. Omawia konsekwencje przyjęcia takiej postawy. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. W wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
47. W poszukiwaniu najwyższego dobra – sceptycyzm		Uczeń: Poznaje problemy, jakie należy rozważyć, aby osiągnąć szczęście w ujęciu sceptycyzmu. Rozumie istotę sceptycyzmu (lęk przed niepewnością poznawczą). Poznaje różne formy sceptycyzmu. Rozumie różnice znaczenia słów: ostrożność, nieufność, ufność, naiwność oraz stanowisk krytycyzmu i agnostycyzmu. Dostrzega konsekwencje różnych form sceptycyzmu (w sferze uczuć, komunikacji, moralności). Rozważa potoczne użycie określeń: dobry człowiek, zły człowiek. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wskazuje problemy, jakie należy rozważyć, aby osiągnąć szczęście w ujęciu sceptycyzmu. Rozumie istotę sceptycyzmu (lęk przed niepewnością poznawczą). Zna różne formy sceptycyzmu. Rozumie różnice znaczenia słów: ostrożność, nieufność, ufność, naiwność oraz stanowisk krytycyzmu i agnostycyzmu. Omawia konsekwencje różnych form sceptycyzmu (w sferze uczuć, komunikacji, moralności). Rozważa potoczne użycie określeń: dobry człowiek, zły człowiek. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Przedstawia najistotniejsze założenia sceptycyzmu, wskazuje problemy, jakie należy rozważyć, aby osiągnąć szczęście. Omawia istotę sceptycyzmu (lęk przed niepewnością poznawczą). Zna pojęcie izostenia. Wyjaśnia pojęcie sceptycyzm i wskazuje jego formy. Spośród wielu wypowiedzeń wskazuje i omawia zdania wyrażające stanowisko sceptyków. Analizuje tropy sceptyckie. Wyjaśnia różnice znaczenia słów: ostrożność, nieufność, ufność, naiwność oraz stanowisk krytycyzmu i agnostycyzmu. Omawia konsekwencje różnych form sceptycyzmu (w sferze uczuć, komunikacji, moralności). Rozważa potoczne użycie określeń: dobry człowiek, zły człowiek. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Przedstawia najistotniejsze założenia sceptycyzmu, wskazuje problemy, jakie należy rozważyć, aby osiągnąć szczęście. Omawia istotę sceptycyzmu (lęk przed niepewnością poznawczą). Wyjaśnia pojęcie izostenia. Interpretuje pojęcie sceptycyzm i wskazuje jego formy. Spośród wielu wypowiedzeń wskazuje i omawia zdania wyrażające stanowisko sceptyków. Analizuje tropy sceptyckie. Wyjaśnia różnice znaczenia słów: ostrożność, nieufność, ufność, naiwność oraz stanowisk krytycyzmu i agnostycyzmu. Wskazuje przykłady i omawia konsekwencje różnych form sceptycyzmu (w sferze uczuć, komunikacji, moralności). Rozważa potoczne użycie określeń: dobry człowiek, zły człowiek. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. W wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Przedstawia najistotniejsze założenia sceptycyzmu, wskazuje problemy, jakie należy rozważyć, aby osiągnąć szczęście. Omawia istotę sceptycyzmu (lęk przed niepewnością poznawczą). Wyjaśnia pojęcie izostenia. Interpretuje pojęcie sceptycyzm i wskazuje jego formy. Spośród wielu wypowiedzeń wskazuje i omawia zdania wyrażające stanowisko sceptyków. Analizuje tropy sceptyckie. Wyjaśnia różnice znaczenia słów: ostrożność, nieufność, ufność, naiwność oraz stanowisk krytycyzmu i agnostycyzmu. Wskazuje przykłady i omawia konsekwencje różnych form sceptycyzmu (w sferze uczuć, komunikacji, moralności). Rozważa potoczne użycie różnych określeń: dobry człowiek, zły człowiek. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. W wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje wiadomości i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
48. Powtórzenie wiadomości
10. Od Augustyna do Levinasa, czyli półtora tysiąca lat refleksji etycznej
49. Święty Augustyn		Uczeń: Rozumie pojęcia etyka teistyczna i etyka ateistyczna. Zna najważniejsze informacje dotyczące życia i dzieła św. Augustyna. Wie o związkach filozofii św. Augustyna z filozofią Platona. Rozumie metaforę jaskini w ujęciu św. Augustyna. Zna zasady: miłości Boga, człowieka i siebie samego. Uzasadnia zło brakiem bytu (dobra). Wie, że św. Augustyn uznawał życie wieczne za wartość najwyższą. Rozumie pojęcie wewnętrzna walka w człowieku i etyczne aspekty pojęcia grzeszności. Przedstawia przykłady miłosierdzia i skruchy moralnej. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Rozumie pojęcia etyka teistyczna i etyka ateistyczna. Zna najważniejsze informacje dotyczące życia i dzieła św. Augustyna. Wie o związkach filozofii św. Augustyna z filozofią Platona. Omawia metaforę jaskini w ujęciu św. Augustyna. Przedstawia zasady: miłości Boga, człowieka i siebie samego. Uzasadnia zło brakiem bytu (dobra). Wie, że św. Augustyn uznawał życie wieczne za wartość najwyższą. Rozumie pojęcie wewnętrzna walka w człowieku i etyczne aspekty pojęcia grzeszności. Omawia przykłady miłosierdzia i skruchy moralnej. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia pojęcia etyka teistyczna i etyka ateistyczna. Omawia życie i dzieło św. Augustyna, odwołuje się do filozofii Platona. Interpretuje metaforę jaskini w ujęciu św. Augustyna. Omawia zasady: miłości Boga, człowieka i siebie samego. Interpretuje teodyceę, uzasadnia zło brakiem bytu (dobra). Odwołuje się do przykładów. Wskazuje, że według św. Augustyna życie wieczne jest wartością najwyższą. Omawia pojęcie wewnętrznej walki w człowieku, rozważa etyczne aspekty grzeszności. Wskazuje i omawia przykłady miłosierdzia i skruchy moralnej. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia pojęcia etyka teistyczna i etyka ateistyczna. Omawia życie i dzieło św. Augustyna, odwołuje się do filozofii Platona. Omawia podobieństwa i różnice w interpretacji metafory jaskini w ujęciu Platona i św. Augustyna. Wyjaśnia zasady: miłości Boga, człowieka i siebie samego. Interpretuje teodyceę, uzasadnia zło brakiem bytu (dobra). Odwołuje się do przykładów. Wskazuje, że według św. Augustyna życie wieczne jest wartością najwyższą. Omawia pojęcie wewnętrznej walki w człowieku, rozważa etyczne aspekty grzeszności. Wskazuje i omawia przykłady miłosierdzia i skruchy moralnej. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. W wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia pojęcia etyka teistyczna i etyka ateistyczna. Omawia życie i dzieło św. Augustyna, odwołuje się do filozofii Platona. Omawia podobieństwa i różnice w interpretacji metafory jaskini w ujęciu Platona i św. Augustyna. Wyjaśnia zasady: miłości Boga, człowieka i siebie samego. Interpretuje teodyceę, uzasadnia zło brakiem bytu (dobra). Odwołuje się do przykładów. Wskazuje, że według św. Augustyna życie wieczne jest wartością najwyższą. Omawia pojęcie wewnętrznej walki w człowieku, rozważa etyczne aspekty grzeszności. Wskazuje i omawia przykłady miłosierdzia i skruchy moralnej. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. W wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
50. Święty Tomasz		Uczeń: Poznaje wiadomości dotyczące życia i dzieła św. Tomasza. Zna pojęcie teocentryzmu metafizyki św. Tomasza oraz hierarchiczną budowę etyki. Dostrzega znaczenie woli i rozumu w rozwoju moralnym. Zna koncepcję sumienia przeduczynkowego i pouczynkowego. Poznaje pojęcie prawo naturalne i odróżnia je od prawa stanowionego. Rozumie cechy i funkcję cnót kardynalnych: wstrzemięźliwości, roztropności, sprawiedliwości i męstwa. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Przedstawia wiadomości dotyczące życia i dzieła św. Tomasza. Zna pojęcie teocentryzmu metafizyki św. Tomasza oraz hierarchiczną budowę etyki. Rozumie znaczenie woli i rozumu w rozwoju moralnym. Rozumie koncepcję sumienia przeduczynkowego i pouczynkowego Zna pojęcie prawo naturalne i odróżnia je od prawa stanowionego. Wymienia cnoty kardynalne: wstrzemięźliwość, roztropność, sprawiedliwość i męstwo, ich cechy i funkcję. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia najważniejsze zagadnienia dotyczące systemu św. Tomasza. Wyjaśnia pojęcie teocentryzmu metafizyki św. Tomasza. Omawia hierarchiczną budowę etyki oraz znaczenie woli i rozumu w rozwoju moralnym. Omawia koncepcję sumienia przeduczynkowego i pouczynkowego. Zna pojęcie prawo naturalne i odróżnia je od prawa stanowionego. Wyjaśnia cnoty kardynalne: wstrzemięźliwość, roztropność, sprawiedliwość i męstwo, określa ich cechy i funkcję. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Charakteryzuje życie i dzieło św. Tomasza. Wyjaśnia pojęcie teocentryzmu metafizyki św. Tomasza. Omawia hierarchiczną budowę etyki oraz znaczenie woli i rozumu w rozwoju moralnym. Omawia koncepcję sumienia przeduczynkowego i pouczynkowego. Rozróżnia prawo naturalne i prawo stanowione. Wyjaśnia cnoty kardynalne: wstrzemięźliwość, roztropność, sprawiedliwość i męstwo, określa ich cechy i funkcję. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. W wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Charakteryzuje życie i dzieło św. Tomasza. Wyjaśnia pojęcie teocentryzmu metafizyki św. Tomasza. Omawia hierarchiczną budowę etyki oraz znaczenie woli i rozumu w rozwoju moralnym. Omawia koncepcję sumienia przeduczynkowego i pouczynkowego. Rozróżnia prawo naturalne i prawo stanowione. Wyjaśnia cnoty kardynalne: wstrzemięźliwość, roztropność, sprawiedliwość i męstwo, określa ich cechy i funkcję. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. W wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
51. „Resentyment a moralność” – analiza fragmentu tekstu M. Schelera		Uczeń: Rozumie, na czym polega szczególne ujęcie chrześcijańskiej koncepcji miłości. Rozważa pojęcie godność osoby w odniesieniu do uzasadnienia miłości. Omawia różne aspekty miłości bliźniego, wykazując jej pozytywne działanie na podmiot. Interpretuje sformułowanie większym szczęściem jest dawać niż brać. Omawia problemy związane z wcielaniem zasady miłości bliźniego. Wskazuje tezę tekstu, rozumie argumenty, które ją uzasadniają. W wypowiedziach odwołuje się do własnych doświadczeń, obserwacji. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna podstawowe założenie starożytnej (klasycznej) koncepcji miłości („dążenie niższego do wyższego”). Zna szczególne ujęcie chrześcijańskiej koncepcji miłości. Rozważa pojęcie godność osoby w odniesieniu do uzasadnienia miłości. Omawia różne aspekty miłości bliźniego, wykazując jej pozytywne działanie na podmiot. Interpretuje sformułowanie większym szczęściem jest dawać niż brać. Omawia problemy związane z wcielaniem zasady miłości bliźniego. Wskazuje tezę tekstu, rozumie argumenty, które ją uzasadniają. W wypowiedziach odwołuje się do własnych doświadczeń, obserwacji. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Rozumie podstawowe założenie starożytnej (klasycznej) koncepcji miłości („dążenie niższego do wyższego”). Wyjaśnia szczególne ujęcie chrześcijańskiej koncepcji miłości. Rozważa pojęcie godność osoby w odniesieniu do uzasadnienia miłości. Omawia różne aspekty miłości bliźniego, wykazując jej pozytywne działanie na podmiot. Interpretuje sformułowanie większym szczęściem jest dawać niż brać. Omawia problemy związane z wcielaniem zasady miłości bliźniego. Wskazuje tezę tekstu, rozumie argumenty, które ją uzasadniają. W wypowiedziach odwołuje się do własnych doświadczeń, obserwacji, a także wiedzy z zakresu literatury. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wskazuje podstawowe założenie starożytnej (klasycznej) koncepcji miłości („dążenie niższego do wyższego”). Wyjaśnia szczególne ujęcie chrześcijańskiej koncepcji miłości. Wskazuje różnice w ujęciu idei Boga. Rozważa pojęcie godność osoby w odniesieniu do uzasadnienia miłości. Omawia różne aspekty miłości bliźniego, wykazując jej pozytywne działanie na podmiot. Interpretuje sformułowanie większym szczęściem jest dawać niż brać. Omawia problemy związane z wcielaniem zasady miłości bliźniego. Wskazuje tezę tekstu i argumenty. W wypowiedziach odwołuje się do własnych doświadczeń, obserwacji, a także wiedzy z zakresu literatury. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. W wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wskazuje podstawowe założenie starożytnej (klasycznej) koncepcji miłości („dążenie niższego do wyższego”). Wyjaśnia szczególne ujęcie chrześcijańskiej koncepcji miłości. Wskazuje różnice w ujęciu idei Boga. Rozważa pojęcie godność osoby i w odniesieniu do uzasadnienia miłości. Omawia różne aspekty miłości bliźniego, wykazując jej pozytywne działanie na podmiot. Interpretuje sformułowanie większym szczęściem jest dawać niż brać. Omawia problemy związane z wcielaniem zasady miłości bliźniego. Wskazuje tezę tekstu i argumenty. W wypowiedziach odwołuje się do własnych doświadczeń, obserwacji, a także wiedzy z zakresu literatury. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. W wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
52. Baruch Spinoza	Uczeń: Przedstawia postać Spinozy. Definiuje panteizm. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.		Uczeń: Przedstawia postać Spinozy. Określa dwa rodzaje substancji, które wyróżnił Kartezjusz. Definiuje panteizm. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Przedstawia postać Spinozy. Określa dwa rodzaje substancji, które wyróżnił Kartezjusz. Definiuje panteizm. Wyróżnia w przeżyciach człowieka pożądanie, radość i smutek, analizuje je na przykładach. W wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Przedstawia postać Spinozy. Określa dwa rodzaje substancji, które wyróżnił Kartezjusz. Definiuje panteizm. Wyróżnia w przeżyciach człowieka pożądanie, radość i smutek, analizuje je na przykładach. Przedstawia racjonalne podejście do własnych przeżyć. W wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Przedstawia postać Spinozy. Określa dwa rodzaje substancji, które wyróżnił Kartezjusz. Definiuje panteizm. Wyróżnia w przeżyciach człowieka pożądanie, radość i smutek, analizuje je na przykładach. Przedstawia racjonalne podejście do własnych przeżyć. Argumentuje na rzecz racjonalnego samopoznania. Podaje przykłady jego znaczenia dla dobra etycznego i własnego dobrostanu. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów kultury.
53. Fryderyk Nietzsche		Uczeń: Zna najistotniejsze idee filozofii F. Nietschego. Zna pojęcia: amoralizm, relatywizm, witalizm, nihilizm. Rozumie określenia dionizyjski i arkadyjski nurt w kulturze. Wyjaśnia pojęcie resentyment. Rozumie problem niesamodzielności intelektualnej współczesnego człowieka. Zna etapy przemian ducha i koncepcję nadczłowieka według Nietzschego. Rozumie istotę jego krytyki chrześcijaństwa. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia dzieło F. Nietzschego. Zna pojęcia: amoralizm, relatywizm, witalizm, nihilizm. Rozumie określenia dionizyjski i arkadyjski nurt w kulturze. Wyjaśnia pojęcie resentyment. Rozumie problem niesamodzielności intelektualnej współczesnego człowieka. Zna etapy przemian ducha i koncepcję nadczłowieka według Nietzschego oraz istotę jego krytyki chrześcijaństwa. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia dzieło F. Nietzschego. Wyjaśnia pojęcia: amoralizm, relatywizm, witalizm, nihilizm. Omawia dionizyjski i arkadyjski nurt w kulturze. Wyjaśnia pojęcie resentyment. Przedstawia problem niesamodzielności intelektualnej współczesnego człowieka. Omawia etapy przemian ducha i koncepcję nadczłowieka według Nietzschego oraz wyjaśnia istotę jego krytyki chrześcijaństwa. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia dzieło F. Nietzschego. Wyjaśnia pojęcia: amoralizm, relatywizm, witalizm, nihilizm. Interpretuje dionizyjski i arkadyjski nurt w kulturze. Wyjaśnia pojęcie resentyment. Interpretuje problem niesamodzielności intelektualnej współczesnego człowieka. Omawia etapy przemian ducha i koncepcję nadczłowieka według Nietzschego oraz wyjaśnia istotę jego krytyki chrześcijaństwa. Ocenia główne idee filozofii Nietzschego. Prezentuje własne poglądy na temat głównych idei filozofii Nietzschego, stawiając tezy i argumentując. Dokonując opisu ludzkich postaw, wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia dzieło F. Nietzschego. Wyjaśnia pojęcia: amoralizm, relatywizm, witalizm, nihilizm. Interpretuje dionizyjski i arkadyjski nurt w kulturze. Wyjaśnia pojęcie resentyment. Interpretuje problem niesamodzielności intelektualnej współczesnego człowieka. Omawia etapy przemian ducha i koncepcję nadczłowieka według Nietzschego oraz wyjaśnia istotę jego krytyki chrześcijaństwa. Prezentuje własne poglądy na temat głównych idei filozofii Nietzschego, stawiając tezy i argumentując. Dokonując opisu ludzkich postaw, wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
54. Egzystencjalizm		Uczeń: Zna najważniejsze informacje dotyczące życia i koncepcji J.P. Sartre’a oraz A. Camusa. Rozumie istotę przewrotu egzystencjalistycz- nego w pojmowaniu człowieka. Rozumie konsekwencje ateizmu Sartre’a w kontekście jego etyki. Poznaje twierdzenie Sartre’a o egzystencji człowieka poprzedzającej esencję. Dostrzega samotność człowieka. Poznaje argumenty przemawiające za tezą Sartre’a o samotności człowieka i przeciw niej. Rozumie ideę człowieka w obliczu absurdu według A. Camusa. Zna mit Syzyfa według Camusa. Rozumie pojęcie nihilizmu i jego konsekwencje. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna najważniejsze informacje dotyczące życia i koncepcji J.P. Sartre’a oraz A. Camusa. Rozumie istotę przewrotu egzystencjalistycz- nego w pojmowaniu człowieka. Rozumie konsekwencje ateizmu Sartre’a w kontekście jego etyki. Rozumie twierdzenie Sartre’a o egzystencji człowieka poprzedzającej esencję. Rozumie kwestię samotności człowieka. Rozumie argumenty przemawiające za tezą Sartre’a o samotności człowieka i przeciw niej. Rozumie ideę człowieka w obliczu absurdu według A. Camusa. Zna mit Syzyfa według Camusa. Rozumie pojęcie nihilizmu i jego konsekwencje. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Charakteryzuje życie i dzieło J.P. Sartre’a oraz A. Camusa. Analizuje istotę i znaczenie przewrotu egzystencjalistycz- nego w pojmowaniu człowieka. Omawia ateizm Sartre’a w kontekście jego etyki. Wyjaśnia twierdzenie Sartre’a o egzystencji poprzedzającej esencję. Dostrzega i interpretuje ideę samotności człowieka. Rozważa argumenty przemawiające za tezą Sartre’a o samotności człowieka i przeciw niej. Wyjaśnia sytuację człowieka w obliczu absurdu według A. Camusa. Omawia mit Syzyfa według Camusa. Zna pojęcie nihilizmu i wyjaśnia jego konsekwencje. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Charakteryzuje życie i dzieło J.P. Sartre’a oraz A. Camusa. Wyjaśnia istotę i znaczenie przewrotu egzystencjalistycz- nego w pojmowaniu człowieka. Omawia ateizm Sartre’a w kontekście jego etyki. Wyjaśnia twierdzenie Sartre’a o egzystencji poprzedzającej esencję. Dostrzega i interpretuje ideę samotności człowieka. Przedstawia argumenty przemawiające za tezą Sartre’a o samotności człowieka i przeciw niej. Wyjaśnia sytuację człowieka w obliczu absurdu według A. Camusa. Omawia i interpretuje mit Syzyfa według Camusa. Omawia pojęcie nihilizmu i jego konsekwencje. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. W wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Charakteryzuje życie i dzieło J.P. Sartre’a oraz A. Camusa. Wyjaśnia istotę i znaczenie przewrotu egzystencjalistycz- nego w pojmowaniu człowieka. Omawia ateizm Sartre’a w kontekście jego etyki. Wyjaśnia twierdzenie Sartre’a o egzystencji poprzedzającej esencję. Dostrzega i interpretuje ideę samotności człowieka. Przedstawia argumenty przemawiające za tezą Sartre’a o samotności człowieka i przeciw niej. Wyjaśnia sytuację człowieka w obliczu absurdu według A. Camusa. Omawia i interpretuje mit Syzyfa według Camusa. Omawia pojęcie nihilizmu i jego konsekwencje. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. W wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
55. Emmanuel Levinas i twarz Innego		Uczeń: Zna postać E. Levinasa jako filozofa dialogu. Zna twierdzenie Levinasa o twarzy Innego. Rozumie etyczne znaczenie twarzy; wie o tym, że twarz „mówi”: „nie zabijesz”. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna postać E. Levinasa jako filozofa dialogu. Rozumie ograniczenie życia człowieka przez jego cielesność i skończoność. Zna twierdzenie Levinasa o twarzy Innego. Rozumie etyczne znaczenie twarzy; wie o tym, że twarz „mówi”: „nie zabijesz”. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna postać E. Levinasa jako filozofa dialogu. Rozumie ograniczenie życia człowieka przez jego cielesność i skończoność. Zna twierdzenie Levinasa o twarzy Innego. Omawia ograniczenia, jakie etyczne postrzeganie Innego stawia jego swobodzie. Rozumie etyczne znaczenie twarzy; wie o tym, że twarz „mówi”: „nie zabijesz”. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna postać E. Levinasa jako filozofa dialogu. Rozumie ograniczenie życia człowieka przez jego cielesność i skończoność. Zna twierdzenie Levinasa o twarzy Innego. Omawia ograniczenia, jakie etyczne postrzeganie Innego stawia jego swobodzie. Rozumie etyczne znaczenie twarzy; wie o tym, że twarz „mówi”: „nie zabijesz”. Rozumie dialog jako całość relacji z Innym. Podaje przykłady odpowiedzi na wezwanie twarzy. Opisuje odpowiedzialność za innych, jaka jest naszym udziałem. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna postać E. Levinasa jako filozofa dialogu. Rozumie ograniczenie życia człowieka przez jego cielesność i skończoność. Zna twierdzenie Levinasa o twarzy Innego. Omawia ograniczenia, jakie etyczne postrzeganie Innego stawia jego swobodzie. Rozumie etyczne znaczenie twarzy; wie o tym, że twarz „mówi”: „nie zabijesz”. Rozumie dialog jako całość relacji z Innym. Podaje przykłady odpowiedzi na wezwanie twarzy. Opisuje odpowiedzialność za innych, jaka jest naszym udziałem. Zna i opowiada pojęcie epifanii (przejawiania się) twarzy jako głosu Boga. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
56. Powtórzenie wiadomości
11. Ocena moralna czynu. Od deontologii do utylitaryzmu
57. Ocena moralna czynu – etyki deontologiczne		Uczeń: Zna elementy, jakie podlegają rozważeniu przy ocenie wartości moralnej czynu. Zna cechy etyki deontologicznej i etyki teleologicznej. Rozumie sformułowanie krytykujące założenie etyki teleologicznej o zawieszaniu sądów na dobrach pozamoralnych. Rozpoznaje normy deontologiczne. Analizuje pojęcia zaniechanie od umożliwienia zła i przyczynienie się do zła. Rozumie, na czym polega dylemat wynikający ze stosowania rygorów deontologicznych. Rozumie rolę i znaczenie etyki deontologicznej w kontekście życia codziennego. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna elementy, jakie podlegają rozważeniu przy ocenie wartości moralnej czynu. Zna cechy etyki deontologicznej i etyki teleologicznej. Rozumie sformułowanie krytykujące założenie etyki teleologicznej o zawieszaniu sądów na dobrach pozamoralnych. Rozpoznaje normy deontologiczne. Analizuje pojęcia zaniechanie od umożliwienia zła i przyczynienie się do zła. Omawia wskazany przykład, w którym ujawnia się dylemat wynikający ze stosowania rygorów deontologicznych. Rozumie rolę i znaczenie etyki deontologicznej w kontekście życia codziennego. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wskazuje elementy, jakie podlegają rozważeniu przy ocenie wartości moralnej czynu. Wyjaśnia pojęcia etyka deontologiczna i etyka teleologiczna. Na wskazanym przykładzie objaśnia cechy etyki deontologicznej i konsekwencjalis- tycznej. Interpretuje sformułowanie krytykujące założenie etyki teleologicznej o zawieszaniu sądów na dobrach pozamoralnych. Objaśnia istotę norm deontologicznych i je rozpoznaje. Interpretuje deontologiczne ujęcie pojęcia zgodność z normą. Analizuje pojęcia zaniechanie od umożliwienia zła i przyczynienie się do zła. Omawia wskazany przykład, w którym ujawnia się dylemat wynikający ze stosowania rygorów deontologicznych. Interpretuje rolę i znaczenie etyki deontologicznej w kontekście życia codziennego. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Dokonuje analizy wybranego czynu, wskazując elementy, jakie podlegają rozważeniu przy ocenie jego wartości moralnej. Wyjaśnia pojęcia etyka deontologiczna i etyka teleologiczna. Przytacza przykłady i na ich podstawie objaśnia cechy etyki deontologicznej i konsekwencjalis- tycznej. Interpretuje sformułowanie krytykujące założenie etyki teleologicznej o zawieszaniu sądów na dobrach pozamoralnych. Objaśnia istotę norm deontologicznych i je rozpoznaje. Interpretuje deontologiczne ujęcie pojęcia zgodność z normą. Analizuje pojęcia zaniechanie od umożliwienia zła i przyczynienie się do zła. Omawia dylematy związane ze stosowaniem rygorów deontologicznych. Interpretuje rolę i znaczenie etyki deontologicznej w kontekście życia codziennego. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. W swoich wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Dokonuje analizy wybranego czynu, wskazując elementy, jakie podlegają rozważeniu przy ocenie jego wartości moralnej. Wyjaśnia pojęcia etyka deontologiczna i etyka teleologiczna. Przytacza przykłady i na ich podstawie objaśnia cechy etyki deontologicznej i konsekwencjalis- tycznej. Interpretuje sformułowanie krytykujące założenie etyki teleologicznej o zawieszaniu sądów na dobrach pozamoralnych. Objaśnia istotę norm deontologicznych i je rozpoznaje. Interpretuje deontologiczne ujęcie pojęcia zgodność z normą. Analizuje pojęcie zaniechanie od umożliwienia zła i przyczynienie się do zła. Omawia dylematy związane ze stosowaniem rygorów deontologicznych. Interpretuje rolę i znaczenie etyki deontologicznej w kontekście życia codziennego. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. W swoich wypowiedziach wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
58. Ocena moralna czynu – Immanuel Kant		Uczeń: Zna najistotniejsze informacje dotyczące życia i dzieła I. Kanta. Zna pojęcie obowiązek moralny. Rozumie znaczenie sformułowań działanie zgodnie z obowiązkiem i działanie w imię obowiązku. Zna imperatyw kategoryczny. Rozumie konsekwencje niestosowania imperatywu praktycznego I. Kanta. Rozumie dylematy związane ze stosowaniem rygoryzmu moralnego. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna najistotniejsze informacje dotyczące życia i dzieła I. Kanta. Zna pojęcie obowiązek moralny. Rozumie znaczenie sformułowań działanie zgodnie z obowiązkiem i działanie w imię obowiązku. Zna imperatyw kategoryczny. Rozumie konsekwencje niestosowania imperatywu praktycznego I. Kanta. Interpretuje przykłady z życia codziennego w kontekście poruszanych zagadnień. Omawia przykłady dylematów związanych ze stosowaniem rygoryzmu moralnego. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia życie i dzieło I. Kanta. Wyjaśnia pojęcie obowiązek moralny. Analizuje sformułowania działanie zgodnie z obowiązkiem i działanie w imię obowiązku. Wyjaśnia imperatyw kategoryczny. Wskazuje konsekwencje niestosowania imperatywu praktycznego I. Kanta. Interpretuje przykłady z życia codziennego, wykorzystując pojęcia skłonność i obowiązek. Omawia przykłady dylematów związanych ze stosowaniem rygoryzmu moralnego. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia życie i dzieło I. Kanta. Wyjaśnia pojęcie obowiązek moralny. Analizuje sformułowania działanie zgodnie z obowiązkiem i działanie w imię obowiązku. Omawia i interpretuje imperatyw kategoryczny. Rozważa konsekwencje niestosowania imperatywu praktycznego I. Kanta. Interpretuje przykłady z życia codziennego, wykorzystując pojęcia skłonność i obowiązek. Wskazuje i omawia przykłady dylematów związanych ze stosowaniem rygoryzmu moralnego. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia życie i dzieło I. Kanta. Wyjaśnia pojęcie obowiązek moralny. Analizuje sformułowania działanie zgodnie z obowiązkiem i działanie w imię obowiązku. Omawia i interpretuje imperatyw kategoryczny. Rozważa konsekwencje niestosowania imperatywu praktycznego I. Kanta. Interpretuje przykłady z życia codziennego, wykorzystując pojęcia skłonność i obowiązek. Wskazuje i omawia przykłady dylematów związanych ze stosowaniem rygoryzmu moralnego. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
59. Ocena moralna czynu – konsekwencjalizm		Uczeń: Zna ogólne założenia konsekwencjalizmu. Rozumie zróżnicowanie pojęcia dobro oraz problem usankcjonowania kar. Rozważa wskazane przykłady z życia codziennego z punktu widzenia konsekwencji czynów. Rozumie wymóg kompetencji w ocenie potencjalnych konsekwencji czynu. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna ogólne założenia. konsekwencjalizmu. Rozumie zróżnicowanie pojęcia dobro. Wyjaśnia kwestię usankcjonowania kar. Rozważa wskazane przykłady z życia codziennego z punktu widzenia konsekwencji czynów. Zna wymóg kompetencji w ocenie potencjalnych konsekwencji czynu. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Przedstawia ogólne założenia. konsekwencjalizmu. Objaśnia zróżnicowanie pojęcia dobro. Interpretuje kwestię usankcjonowania kar. Stosuje zasadę prawdopodobieństwa w analizowaniu czynów ze względu na ich konsekwencje. Wyjaśnia wymóg kompetencji w ocenie potencjalnych konsekwencji czynu. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Przedstawia ogólne założenia konsekwencjalizmu. Objaśnia zróżnicowanie pojęcia dobro. Interpretuje kwestię usankcjonowania kar. Stosuje zasadę prawdopodobieństwa w analizowaniu czynów ze względu na ich konsekwencje. Analizuje i interpretuje wymóg kompetencji w ocenie potencjalnych konsekwencji czynu. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Przedstawia ogólne założenia konsekwencjalizmu. Objaśnia zróżnicowanie pojęcia dobro. Interpretuje kwestię usankcjonowania kar. Stosuje zasadę prawdopodobieństwa w analizowaniu czynów ze względu na ich konsekwencje. Analizuje i interpretuje wymóg kompetencji w ocenie potencjalnych konsekwencji czynu. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
60. Ocena moralna czynu – utylitaryzm Jeremy’ego Benthama i Johna Stuarta Milla		Uczeń: Zna najważniejsze informacje dotyczące poglądów J. Benthama i J.S. Milla. Dostrzega oświeceniowe źródła utylitaryzmu. Zna rachunek użyteczności J. Benthama. Rozumie różnice między utylitaryzmem hedonistycznym a utylitaryzmem J.S. Milla. Zna zasadę użyteczności. Dokonuje rozróżnienia przyjemności wyższych i niższych. Rozważa przykłady z życia codziennego, w których ujawnia się zasada utylitaryzmu. Rozumie wpływ utylitaryzmu na współczesną kulturę. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna najważniejsze informacje dotyczące poglądów J. Benthama i J.S. Milla. Dostrzega oświeceniowe źródła utylitaryzmu. Zna rachunek przyjemnościowy J. Benthama. Rozumie różnice między utylitaryzmem hedonistycznym a utylitaryzmem J.S. Milla. Rozumie zasadę użyteczności. Dokonuje rozróżnienia przyjemności wyższych i niższych. Rozważa przykłady z życia codziennego, w których ujawnia się zasada utylitaryzmu. Rozumie wpływ utylitaryzmu na współczesną kulturę. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia życie i poglądy J. Benthama i J.S. Milla. Dowodzi oświeceniowych źródeł utylitaryzmu. Wyjaśnia rachunek przyjemnościowy J. Benthama. Wyjaśnia i omawia utylitaryzm hedonistyczny i utylitaryzm J.S. Milla. Wyjaśnia zasadę użyteczności. Dokonuje rozróżnienia przyjemności wyższych i niższych. Omawia przykłady z życia codziennego, w których ujawnia się zasada utylitaryzmu. Omawia wpływ utylitaryzmu na współczesną kulturę. Prezentuje poglądy przemawiające za uznaniem utylitaryzmu oraz przeciw niemu. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia życie i poglądy J. Benthama i J.S. Milla. Dowodzi oświeceniowych źródeł utylitaryzmu. Wyjaśnia rachunek przyjemnościowy J. Benthama. Wyjaśnia i omawia utylitaryzm hedonistyczny i utylitaryzm J.S. Milla. Wyjaśnia zasadę użyteczności. Dokonuje rozróżnienia przyjemności wyższych i niższych. Wskazuje i omawia przykłady z życia codziennego, w których ujawnia się zasada utylitaryzmu. Omawia wpływ utylitaryzmu na współczesną kulturę. Prezentuje poglądy przemawiające za uznaniem utylitaryzmu oraz przeciw niemu. Wyjaśnia pogląd uznający utylitaryzm za teorię redukcjonistyczną. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia życie i poglądy J. Benthama i J.S. Milla. Dowodzi oświeceniowych źródeł utylitaryzmu. Wyjaśnia rachunek przyjemnościowy J. Benthama. Wyjaśnia i omawia utylitaryzm hedonistyczny i utylitaryzm J.S. Milla. Wyjaśnia zasadę użyteczności. Dokonuje rozróżnienia przyjemności wyższych i niższych. Wskazuje i omawia przykłady z życia codziennego, w których ujawnia się zasada utylitaryzmu. Omawia wpływ utylitaryzmu na współczesną kulturę. Prezentuje poglądy przemawiające za uznaniem utylitaryzmu oraz przeciw niemu. Wyjaśnia pogląd uznający utylitaryzm za teorię redukcjonistyczną. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
61. „Wprowadzenie do zasad moralności i prawodawstwa” – analiza fragmentu dzieła J. Benthama		Uczeń: Wskazuje tezę tekstu. Rozumie związek między interesem jednostki a interesem społeczeństwa. Zna zasadę użyteczności. Omawia przykłady z życia codziennego do zilustrowania treści tekstu. Rozumie argumenty przemawiające za słusznością zasady i przeciwko niej. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wskazuje tezę tekstu. Rozumie związek między interesem jednostki a interesem społeczeństwa. Zna zasadę użyteczności. Omawia przykłady z życia codziennego do zilustrowania treści tekstu. Prezentuje poglądy przemawiające za słusznością zasady i przeciwko niej, stawiając tezy i argumentując. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wskazuje tezę i argumenty w tekście. Wyjaśnia związek między interesem jednostki a interesem społeczeństwa. Wyjaśnia zasadę użyteczności. Omawia przykłady z życia codziennego do zilustrowania treści tekstu. Prezentuje własne poglądy przemawiające za słusznością zasady i przeciwko niej, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wskazuje tezę i argumenty w tekście. Wyjaśnia związek między interesem jednostki a interesem społeczeństwa. Omawia zasadę użyteczności. Podaje i omawia przykłady z życia codziennego do zilustrowania treści tekstu. Prezentuje własne poglądy przemawiające za słusznością zasady i przeciwko niej, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wskazuje tezę i argumenty w tekście. Wyjaśnia związek między interesem jednostki a interesem społeczeństwa. Omawia zasadę użyteczności. Podaje i omawia przykłady z życia codziennego do zilustrowania treści tekstu. Prezentuje własne poglądy przemawiające za słusznością zasady i przeciwko niej, stawiając tezy i argumentując. Wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
62. Renesans cnoty		Uczeń: Zna pojęcie cnoty moralnej. Podaje przykłady zachowań sprzecznych z cnotą. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Podaje definicję cnoty moralnej. Wymienia przykłady cnót z różnych epok. Podaje przykłady zachowań sprzecznych z cnotą. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Stosuje pojęcie cnoty jako stałej dyspozycji do czynów moralnie pozytywnych. Podaje przykłady cnót z różnych epok. Podaje przykłady zachowań sprzecznych z cnotą. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Stosuje pojęcie cnoty jako stałej dyspozycji do czynów moralnie pozytywnych. Podaje przykłady cnót z różnych epok. Podaje przykłady zachowań sprzecznych z cnotą. Omawia trudności w realizowaniu cnoty w życiu praktycznym. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Stosuje pojęcie cnoty jako stałej dyspozycji do czynów moralnie pozytywnych. Podaje przykłady cnót z różnych epok. Podaje przykłady zachowań sprzecznych z cnotą. Analizuje przykłady postaci, które mogą służyć za wzór cnotliwego postępowania. Omawia trudności w realizowaniu cnoty w życiu praktycznym. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
63. Powtórzenie wiadomości
12. Między jednostką a zbiorowością. Etyka a polityka
64. Etyka a polityka – kodeks władcy według Nicollo Machiavellego		Uczeń: Zna stanowisko N. Machiavellego wyrażone w Księciu, dostrzega kontekst biograficzny. Rozumie materialistyczny zwrot w myśleniu politycznym. Zna pojęcie machiawelizm. Dostrzega pragmatyzm koncepcji władcy w ujęciu Machiavellego. Wyjaśnia zasadę cel uświęca środki, wskazując amoralizm postawy opisanej w Księciu. Dostrzega przykłady ilustrujące zasadę cel uświęca środki we współczesnym świecie. Zauważa związek etyki i polityki. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna stanowisko N. Machiavellego wyrażone w Księciu, dostrzega kontekst biograficzny. Rozumie materialistyczny zwrot w myśleniu politycznym. Zna pojęcie machiawelizm. Dostrzega pragmatyzm koncepcji władcy w ujęciu Machiavellego. Wyjaśnia zasadę cel uświęca środki, wskazując amoralizm postawy opisanej w Księciu. Omawia przykład ilustrujący zasadę cel uświęca środki we współczesnym świecie. Rozumie związek etyki i polityki. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia stanowisko N. Machiavellego wyrażone w Księciu, wskazując kontekst biograficzny. Wyjaśnia materialistyczny zwrot w myśleniu politycznym. Wyjaśnia pojęcie machiawelizm. Podkreśla pragmatyzm koncepcji władcy w ujęciu Machiavellego. Interpretuje pojęcie cnoty w Księciu, przywołując jej znaczenie w starożytnej, klasycznej koncepcji cnoty. Omawia i interpretuje zasadę cel uświęca środki, wykazuje amoralizm postawy opisanej w Księciu. Omawia przykłady ilustrujące zasadę cel uświęca środki we współczesnym świecie. Wyjaśnia związek etyki i polityki. Prezentuje własne poglądy, stawia tezy i formułuje argumenty. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia stanowisko N. Machiavellego wyrażone w Księciu, wskazując kontekst biograficzny. Wyjaśnia materialistyczny zwrot w myśleniu politycznym. Wyjaśnia pojęcie machiawelizm. Wskazuje pragmatyzm koncepcji władcy w ujęciu Machiavellego. Interpretuje pojęcie cnoty w Księciu, przywołując jej znaczenie w starożytnej, klasycznej koncepcji cnoty. Omawia i interpretuje zasadę cel uświęca środki, wykazuje amoralizm postawy opisanej w Księciu. Podaje i omawia przykłady ilustrujące zasadę cel uświęca środki we współczesnym świecie. Wyjaśnia związek etyki i polityki. Prezentuje własne poglądy przemawiające za słusznością zasady cel uświęca środki i przeciwko niej, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia stanowisko N. Machiavellego wyrażone w Księciu, wskazując kontekst biograficzny. Wyjaśnia materialistyczny zwrot w myśleniu politycznym. Wyjaśnia pojęcie machiawelizm. Wskazuje pragmatyzm koncepcji władcy w ujęciu Machiavellego. Interpretuje pojęcie cnoty w Księciu, przywołując jej znaczenie w starożytnej, klasycznej koncepcji cnoty. Omawia i interpretuje zasadę cel uświęca środki, wykazuje amoralizm postawy opisanej w Księciu. Podaje i omawia przykłady ilustrujące zasadę cel uświęca środki we współczesnym świecie. Wyjaśnia związek etyki i polityki. Prezentuje własne poglądy przemawiające za słusznością zasady cel uświęca środki i przeciwko niej, stawiając tezy i argumentując. Wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
65. Czy cel uświęca środki?		Uczeń: Podaje przykłady działań niemoralnych uważanych za słuszne. Zna zasadę cel uświęca środki. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Podaje przykłady działań niemoralnych uważanych za słuszne. Wyjaśnia pierwotne znaczenie zasady cel uświęca środki. Przedstawia znaczenie pojęcia pragmatyzm w zakresie dotyczącym działania. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Podaje przykłady działań niemoralnych uważanych za słuszne. Wyjaśnia pierwotne znaczenie zasady cel uświęca środki. Podaje i omawia przykłady ilustrujące zasadę cel uświęca środki we współczesnym świecie. Przedstawia znaczenie pojęcia pragmatyzm w zakresie dotyczącym działania. Wyjaśnia pojęcie pragmatyzmu. Argumentuje za tą zasadą i przeciw niej. Prezentuje własne poglądy, stawia tezy i formułuje argumenty. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Podaje przykłady działań niemoralnych uważanych za słuszne. Wyjaśnia pierwotne znaczenie zasady cel uświęca środki. Podaje i omawia przykłady ilustrujące zasadę cel uświęca środki we współczesnym świecie. Przedstawia znaczenie pojęcia pragmatyzm w zakresie dotyczącym działania. Wyjaśnia pojęcie pragmatyzmu. Argumentuje za tą zasadą i przeciw niej. Analizuje problem, omawiając sytuacje z codziennego życia. Omawia pojęcie fanatyzmu i podaje jego przykłady. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i je argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Podaje przykłady działań niemoralnych uważanych za słuszne. Wyjaśnia pierwotne znaczenie zasady cel uświęca środki. Podaje i omawia przykłady ilustrujące zasadę cel uświęca środki we współczesnym świecie. Przedstawia znaczenie pojęcia pragmatyzm w zakresie dotyczącym działania. Wyjaśnia pojęcie pragmatyzmu. Argumentuje za tą zasadą i przeciw niej. Analizuje problem, omawiając sytuacje z codziennego życia. Omawia pojęcie fanatyzmu i podaje jego przykłady. Podaje przykłady uwarunkowań psychicznych fanatyzmu. Wskazuje możliwości negatywnych konsekwencji fanatyzmu. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i je argumentując. Wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
66. Odpowiedzialność w polityce		Uczeń: Zna pojęcie polityka. Na wskazanym przykładzie wyjaśnia problem odpowiedzialności moralnej polityka. Zna standardy moralne, jakich powinni przestrzegać politycy. Zna i rozumie obowiązki obywatela wobec państwa. Rozumie pojęcie rzeczpospolita obywatelska. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Rozumie pojęcie polityka. Omawia przykłady działań polityków wykazujące różne aspekty odpowiedzialności. Na wskazanym przykładzie wyjaśnia problem odpowiedzialności moralnej polityka. Zna standardy moralne, jakich powinni przestrzegać politycy. Zna i rozumie obowiązki obywatela wobec państwa. Rozumie pojęcie rzeczpospolita obywatelska. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Definiuje politykę. Omawia przykłady działań polityków wykazujące różne aspekty odpowiedzialności. Rozważa problem odpowiedzialności moralnej polityka, podając przykłady i je interpretując. Wskazuje standardy moralne, jakich powinni przestrzegać politycy. Omawia obowiązki obywatela wobec państwa. Rozumie pojęcie rzeczpospolita obywatelska i stosuje je w swoich rozważaniach. Prezentuje własne poglądy, stawia tezy i formułuje argumenty. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Definiuje politykę. Wskazuje i omawia przykłady działań polityków wykazujące różne aspekty odpowiedzialności. Rozważa problem odpowiedzialności moralnej polityka, podając przykłady i je interpretując. Wskazuje standardy moralne, jakich powinni przestrzegać politycy. Omawia obowiązki obywatela wobec państwa. Rozumie pojęcie rzeczpospolita obywatelska i stosuje je w swoich rozważaniach. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i je argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Definiuje politykę. Wskazuje i omawia przykłady działań polityków wykazujące różne aspekty odpowiedzialności. Rozważa problem odpowiedzialności moralnej polityka, podając przykłady i je interpretując. Wskazuje standardy moralne, jakimi powinni się kierować politycy. Omawia obowiązki obywatela wobec państwa. Rozumie pojęcie rzeczpospolita obywatelska i stosuje je w swoich rozważaniach. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i je argumentując. Wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
67. Powstanie państwa		Uczeń: Zna stanowiska T. Hobbesa, J. Locke’a, J.J. Rousseau i K. Marksa w kwestii genezy powstania państwa i jego roli w życiu jednostki. Rozumie naturalizm koncepcji człowieka w ujęciu T. Hobbesa. Zna i rozumie metaforę człowiek człowiekowi wilkiem. Rozważa argumenty za słusznością tej tezy oraz przeciwko niej. Zna koncepcję wojny wszystkich przeciwko wszystkim oraz ideę Lewiatana. Wyjaśnia zasadę umowy społecznej w ujęciu J. Locke’a. Zna krytyczne stanowisko J.J. Rousseau na temat wpływu kultury na społeczeństwo. Określa za Marksem państwo jako utwierdzające nierówności w posiadaniu. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna stanowiska T. Hobbesa, J. Locke’a, J.J. Rousseau i K. Marksa w kwestii genezy powstania państwa i jego roli w życiu jednostki. Rozumie naturalizm koncepcji człowieka w ujęciu T. Hobbesa. Interpretuje tezę człowiek człowiekowi wilkiem. Formułuje argumenty za słusznością tej tezy oraz przeciwko niej. Zna koncepcję wojny wszystkich przeciwko wszystkim oraz ideę Lewiatana. Wyjaśnia zasadę umowy społecznej w ujęciu J. Locke’a. Omawia krytyczne stanowisko J.J. Rousseau na temat wpływu kultury na społeczeństwo. Określa za Marksem państwo jako utwierdzające nierówności w posiadaniu. Omawia podział klasowy społeczeństwa. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Przedstawia stanowiska T. Hobbesa, J. Locke’a, J.J. Rousseau i K. Marksa w kwestii genezy powstania państwa i jego roli w życiu jednostki. Rozumie naturalizm koncepcji człowieka w ujęciu T. Hobbesa. Interpretuje tezę człowiek człowiekowi wilkiem. Formułuje argumenty za słusznością tej tezy oraz przeciwko niej. Zna koncepcję wojny wszystkich przeciwko wszystkim oraz ideę Lewiatana. Wyjaśnia zasadę umowy społecznej w ujęciu J. Locke’a. Omawia krytyczne stanowisko J.J. Rousseau na temat wpływu kultury na społeczeństwo. Określa za Marksem państwo jako utwierdzające nierówności w posiadaniu. Przedstawia ekonomiczne konsekwencje podziału własności w społeczeństwie według Marksa. Omawia podział klasowy społeczeństwa. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia stanowiska T. Hobbesa, J. Locke’a, J.J. Rousseau i K. Marksa w kwestii genezy powstania państwa i jego roli w życiu jednostki. Rozumie naturalizm koncepcji człowieka w ujęciu T. Hobbesa. Interpretuje tezę człowiek człowiekowi wilkiem. Formułuje argumenty za słusznością tej tezy oraz przeciwko niej. Przedstawia koncepcję wojny wszystkich przeciwko wszystkim oraz ideę Lewiatana. Wyjaśnia zasadę umowy społecznej| w ujęciu J. Locke’a. Omawia krytyczne stanowisko J.J. Rousseau na temat wpływu kultury na społeczeństwo. Określa za Marksem państwo jako utwierdzające nierówności w posiadaniu. Przedstawia ekonomiczne konsekwencje podziału własności w społeczeństwie według Marksa. Przedstawia koncepcję rewolucji prowadzącej do społecznej własności środków produkcji. Omawia podział klasowy społeczeństwa. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia stanowiska T. Hobbesa, J. Locke’a, J.J. Rousseau i K. Marksa w kwestii genezy powstania państwa i jego roli w życiu jednostki. Rozumie naturalizm koncepcji człowieka w ujęciu T. Hobbesa. Interpretuje tezę człowiek człowiekowi wilkiem. Formułuje argumenty za słusznością tej tezy oraz przeciwko niej. Przedstawia koncepcję wojny wszystkich przeciwko wszystkim oraz ideę Lewiatana. Wyjaśnia zasadę umowy społecznej w ujęciu J. Locke’a. Omawia krytyczne stanowisko J.J. Rousseau na temat wpływu kultury na społeczeństwo. Określa za Marksem państwo jako utwierdzające nierówności w posiadaniu. Przedstawia ekonomiczne konsekwencje podziału własności w społeczeństwie według Marksa. Przedstawia koncepcję rewolucji prowadzącej do społecznej własności środków produkcji. Omawia podział klasowy społeczeństwa. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
68. „Umawiamy się, że…” – analiza fragmentu tekstu T. Hobbesa „Lewiatan”		Uczeń: Wskazuje tezę tekstu i argumenty. Zna założenia naturalistycznej koncepcji człowieka; rozumie argumenty przemawiające za jej słusznością i przeciwko niej. Wskazuje fragmenty budzące wątpliwości moralne. Rozumie, na czym polega ich amoralizm. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Analizuje tezę tekstu i argumenty. Zna założenia naturalistycznej koncepcji człowieka; rozważa argumenty przemawiające za jej słusznością i przeciwko niej. Wskazuje fragmenty budzące wątpliwości moralne. Rozumie, na czym polega ich amoralizm. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Analizuje tezę tekstu i argumenty. Omawia naturalistyczną koncepcję człowieka; przedstawia argumenty przemawiające za jej słusznością i przeciwko niej. Wyszukuje w tekście fragmenty budzące wątpliwości moralne i je wyjaśnia. Omawia, na czym polega ich amoralizm. Prezentuje własne poglądy, stawia tezy i formułuje argumenty. W uzasadnieniu posługuje się przykładami z życia codziennego. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Analizuje tezę tekstu i argumenty. Omawia i interpretuje naturalistyczną koncepcję człowieka; przedstawia argumenty przemawiające za jej słusznością i przeciwko niej. Wyszukuje w tekście fragmenty budzące wątpliwości moralne i je wyjaśnia. Omawia, na czym polega ich amoralizm. Przedstawia własne stanowisko wobec koncepcji T. Hobbesa, stawiając tezę i podając argumenty. W uzasadnieniu posługuje się przykładami z życia codziennego. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Analizuje tezę tekstu i argumenty. Omawia i interpretuje naturalistyczną koncepcję człowieka, przedstawia argumenty przemawiające za jej słusznością i przeciwko niej. Wyszukuje w tekście fragmenty budzące wątpliwości moralne, wyjaśnia je. Przedstawia własne stanowisko wobec koncepcji T. Hobbesa, stawiając tezę i podając argumenty. W uzasadnieniu posługuje się przykładami z życia codziennego. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. Ponadto uczeń w swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
69. Prawo a moralność		Uczeń: Podaje przykłady przepisów prawa i zasad moralnych. Wskazuje związki między przepisami prawa i zasadami moralnymi. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Podaje przykłady przepisów prawa i zasad moralnych. Wskazuje związki między przepisami prawa i zasadami moralnymi. W wypowiedziach posługuje się przykładami z życia codziennego. Prezentuje poglądy w logiczny sposób Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Podaje przykłady przepisów prawa i zasad moralnych. Wskazuje związki między przepisami prawa i zasadami moralnymi. Odróżnia prawo stanowione i prawo naturalne. Przedstawia zasadę godności osobowej człowieka. W wypowiedziach posługuje się przykładami z życia codziennego. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Podaje przykłady przepisów prawa i zasad moralnych. Wskazuje związki między przepisami prawa i zasadami moralnymi. Odróżnia prawo stanowione i prawo naturalne. Przedstawia zasadę godności osobowej człowieka. Przedstawia koncepcję prawa naturalnego i podaje argumenty jej przeciwników. W wypowiedziach posługuje się przykładami z życia codziennego. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Podaje przykłady przepisów prawa i zasad moralnych. Wskazuje związki między przepisami prawa i zasadami moralnymi. Odróżnia prawo stanowione i prawo naturalne. Przedstawia zasadę godności osobowej człowieka. Przedstawia koncepcję prawa naturalnego i podaje argumenty jej przeciwników. Uzasadnia na przykładach możliwość przeciwstawienia się prawu stanowionemu. W wypowiedziach posługuje się przykładami z życia codziennego. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
70. Rola prawdy i kłamstwa w życiu publicznym		Uczeń: Podaje przykłady wypowiedzi prawdziwych i fałszywych. Wymienia możliwe przyczyny kłamstw. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Podaje przykłady wypowiedzi prawdziwych i fałszywych. Wymienia możliwe przyczyny kłamstw i ich konsekwencje w przestrzeni publicznej. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Podaje przykłady wypowiedzi prawdziwych i fałszywych. Wymienia możliwe przyczyny kłamstw i ich konsekwencje w przestrzeni publicznej. Przedstawia znaczenie prawdziwości wypowiedzi dla zaufania w przestrzeni publicznej oraz omawia wartość tego zaufania dla społeczeństwa. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Podaje przykłady wypowiedzi prawdziwych i fałszywych. Wymienia możliwe przyczyny kłamstw i ich konsekwencje w przestrzeni publicznej. Przedstawia znaczenie prawdziwości wypowiedzi dla zaufania w przestrzeni publicznej oraz omawia wartość tego zaufania dla społeczeństwa. Omawia sens i przykłady propagandy. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Podaje przykłady wypowiedzi prawdziwych i fałszywych. Wymienia możliwe przyczyny kłamstw i ich konsekwencje w przestrzeni publicznej. Przedstawia znaczenie prawdziwości wypowiedzi dla zaufania w przestrzeni publicznej oraz omawia wartość tego zaufania dla społeczeństwa. Omawia sens i przykłady propagandy. Prezentuje poglądy w logiczny sposób, podaje przykłady z historii i współczesności. Argumentuje i przyjmuje argumenty przeciwne. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.
71. Wolność słowa i ekspresji artystycznej		Uczeń: Przedstawia pojęcie wolności słowa oraz zasadę krzywdy. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Przedstawia pojęcie wolności słowa oraz zasadę krzywdy. Zna pojęcie mowa nienawiści. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Przedstawia pojęcie wolności słowa oraz zasadę krzywdy. Uzasadnia wolność słowa i analizuje jej konsekwencje. Wyjaśnia pojęcie mowa nienawiści. Omawia zagadnienie swobody artystycznej. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Przedstawia pojęcie wolności słowa oraz zasadę krzywdy. Uzasadnia wolność słowa i analizuje jej konsekwencje. Wyjaśnia pojęcie mowa nienawiści. Omawia zagadnienie swobody artystycznej. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Przedstawia pojęcie wolności słowa oraz zasadę krzywdy. Uzasadnia wolność słowa i analizuje jej konsekwencje. Wyjaśnia pojęcie mowa nienawiści i przedstawia jej przykłady. Zna pierwszą poprawkę do konstytucji amerykańskiej i jej praktyczne konsekwencje. Omawia zagadnienie swobody artystycznej. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.
72. Między liberalizmem a konserwatyzmem		Uczeń: Przedstawia pojęcia: konserwatyzm i liberalizm. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Przedstawia pojęcia: konserwatyzm i liberalizm. Podaje przykłady poglądów konserwatywnych i liberalnych. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Przedstawia pojęcia: konserwatyzm i liberalizm. Podaje przykłady poglądów konserwatywnych i liberalnych. Przedstawia argumenty za tymi postawami i przeciwko nim. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Przedstawia pojęcia: konserwatyzm i liberalizm. Podaje przykłady poglądów konserwatywnych i liberalnych. Przedstawia argumenty za tymi postawami i przeciwko nim. Opisuje spór jako konieczny składnik demokracji. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Przedstawia pojęcia: konserwatyzm i liberalizm. Podaje przykłady poglądów konserwatywnych i liberalnych. Przedstawia argumenty za tymi postawami i przeciwko nim. Opisuje spór jako konieczny składnik demokracji. Dokonuje osobistej oceny wymienionych postaw. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.
73. Demokracja i jej ograniczenia		Uczeń: Definiuje demokrację. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Definiuje demokrację. Przedstawia uzasadnienie demokracji dokonane przez J.S. Milla. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Definiuje demokrację. Przedstawia uzasadnienie demokracji dokonane przez J.S. Milla oraz K. Poppera. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Definiuje demokrację. Przedstawia uzasadnienie demokracji dokonane przez J.S. Milla oraz K. Poppera. Wskazuje wady demokracji. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Definiuje demokrację. Przedstawia uzasadnienie demokracji dokonane przez J.S. Milla oraz K. Poppera. Wskazuje wady demokracji. Przedstawia społeczne uwarunkowania osłabiające demokrację. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.
74. Totalitaryzm i jego konsekwencje		Uczeń: Zna postaci K. Marksa, W. Lenina, J. Stalina, A. Hitlera oraz konsekwencje ich działań w kontekście ideologii totalitarnych. Zna przyczyny, cele i założenia oraz konsekwencje nazizmu. Wyjaśnia przesłanki i konsekwencje systemu opartego na ideologii marksistowskiej. Zna zbrodnie nazizmu i komunizmu. Rozumie znaczenie zaniku podmiotowości w systemie totalitarnym. Rozważa przykłady, w których ujawnia się wielkość i upadek człowieka w nieludzkich warunkach. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna postaci K. Marksa, W. Lenina, J. Stalina, A. Hitlera oraz konsekwencje ich działań w kontekście ideologii totalitarnych. Zna przyczyny, cele i założenia oraz konsekwencje nazizmu. Wyjaśnia przesłanki i konsekwencje systemu opartego na ideologii marksistowskiej. Opisuje zbrodnie nazizmu i komunizmu. Rozumie znaczenie zaniku podmiotowości w systemie totalitarnym. Rozważa przykłady, w których ujawnia się wielkość i upadek człowieka w nieludzkich warunkach. Prezentuje swoje poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna postaci K. Marksa, W. Lenina, J. Stalina, A. Hitlera oraz konsekwencje ich działań w kontekście ideologii totalitarnych. Wyjaśnia przyczyny, określa cele i założenia oraz konsekwencje nazizmu. Omawia przesłanki i konsekwencje systemu opartego na ideologii marksistowskiej. Opisuje zbrodnie nazizmu i komunizmu. Interpretuje zjawisko zaniku podmiotowości w systemie totalitarnym. Rozważa przykłady, w których ujawnia się wielkość i upadek człowieka w nieludzkich warunkach. Prezentuje swoje poglądy, stawia tezy i formułuje argumenty. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna postaci K. Marksa, W. Lenina, J. Stalina, A. Hitlera oraz konsekwencje ich działań w kontekście ideologii totalitarnych. Wyjaśnia przyczyny, określa cele i założenia oraz konsekwencje nazizmu. Omawia przesłanki i konsekwencje systemu opartego na ideologii marksistowskiej. Opisuje zbrodnie nazizmu i komunizmu. Interpretuje zjawisko zaniku podmiotowości w systemie totalitarnym. Wskazuje i rozważa przykłady (czerpane z doświadczeń rodzinnych, historii, literatury lub filmu), w których ujawnia się wielkość i upadek człowieka w nieludzkich warunkach. Prezentuje swoje poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia postaci K. Marksa, W. Lenina, J. Stalina, A. Hitlera oraz konsekwencje ich działań w kontekście ideologii totalitarnych. Wyjaśnia przyczyny, określa cele i założenia oraz konsekwencje nazizmu. Omawia przesłanki i konsekwencje systemu opartego na ideologii marksistowskiej. Opisuje zbrodnie nazizmu i komunizmu. Interpretuje zjawisko zaniku podmiotowości w systemie totalitarnym. Wskazuje i rozważa przykłady (czerpane z doświadczeń rodzinnych, historii, literatury lub filmu), w których ujawnia się wielkość i upadek człowieka w nieludzkich warunkach. Prezentuje swoje poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
75. Moralny wymiar wojen i terroryzmu		Podaje przykłady wojen i wskazuje ich negatywne konsekwencje. Podaje przykłady aktów terrorystycznych. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Podaje przykłady wojen i wskazuje ich negatywne konsekwencje. Omawia postawy ludzkie występujące podczas działań wojennych. Podaje przykłady aktów terrorystycznych. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Podaje przykłady wojen i wskazuje ich negatywne konsekwencje. Omawia postawy ludzkie występujące podczas działań wojennych oraz deprawację ludzi w wyniku uczestniczenia w wojnie. Określa pacyfizm. Podaje przykłady aktów terrorystycznych; wskazuje wybrane przyczyny terroryzmu. Prezentuje własne poglądy, stawia tezy. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Podaje przykłady wojen i wskazuje ich negatywne konsekwencje. Rozróżnia pojęcia wojny sprawiedliwej i niesprawiedliwej. Omawia postawy ludzkie występujące podczas działań wojennych oraz deprawację ludzi w wyniku uczestniczenia w wojnie. Określa pacyfizm i przedstawia argumentację za nim i przeciw niemu. Podaje przykłady aktów terrorystycznych; wskazuje wybrane przyczyny terroryzmu. Ukazuje wątpliwości natury etycznej związane ze zwalczaniem terroryzmu. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Podaje przykłady wojen i wskazuje ich negatywne konsekwencje. Przeprowadza analizę wybranych przykładów działań wojennych pod kątem ich etycznego wymiaru. Rozróżnia pojęcia wojny sprawiedliwej i niesprawiedliwej. Omawia postawy ludzkie występujące podczas działań wojennych oraz deprawację ludzi w wyniku uczestniczenia w wojnie. Określa pacyfizm i przedstawia argumentację za nim i przeciw niemu. Podaje przykłady aktów terrorystycznych; wskazuje wybrane przyczyny terroryzmu. Ukazuje wątpliwości natury etycznej związane ze zwalczaniem terroryzmu i rozważa skalę dopuszczalności środków zwalczania terroryzmu. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.
76. Powtórzenie wiadomości
Dział III. CZŁOWIEK WSPÓŁCZESNY W ŚWIETLE DOBRA I W CIENIU ZŁA 13. Etyczny wymiar codzienności
77. „Siedzimy nigdzie, pijemy nic” (G. Ritzer) – jednostka w cywilizacji konsumpcyjnej		Uczeń: Rozumie cel edukacji etycznej w kontekście wybranych warunków współczesnej rzeczywistości. Zna pojęcie cywilizacja konsumpcyjna. Rozważa znaczenie pojęcia podmiot moralny w obszarze cywilizacji konsumpcyjnej. Rozumie istotę problemu zniewolenia. Rozróżnia wolność negatywną i pozytywną, zewnętrzną i wewnętrzną. Analizuje podane przykłady sytuacji, w których ujawniają się różne rodzaje wolności. Rozróżnia wolność od nieposłuszeństwa (swawoli). Zna pojęcie postmodernizm. Zna pojęcie etyka ekologiczna i wie, na czym polega jej wartość we współczesnym świecie. Zna pojęcia autonomia i heteronomia moralna. Rozumie argumenty wykorzystywane w dyskusji na temat wolności (woli). Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Rozumie cel edukacji etycznej w kontekście wybranych warunków współczesnej rzeczywistości. Zna pojęcie cywilizacja konsumpcyjna. Określa jej cechy. Rozważa znaczenie pojęcia podmiot moralny w obszarze cywilizacji konsumpcyjnej. Rozumie istotę problemu zniewolenia. Rozróżnia wolność negatywną i pozytywną, zewnętrzną i wewnętrzną. Analizuje podane przykłady sytuacji, w których ujawniają się różne rodzaje wolności i je omawia. Rozróżnia wolność od nieposłuszeństwa (swawoli). Zna pojęcie postmodernizm, wyjaśnia konsekwencje wynikające z akceptacji i przyjęcia postawy postmodernistycznej. Zna pojęcie etyka ekologiczna i rozumie, na czym polega jej wartość we współczesnym świecie. Zna pojęcia autonomia i heteronomia moralna. Rozważa argumenty wykorzystywane w dyskusji na temat wolności (woli). Prezentuje poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia cel edukacji etycznej w kontekście wybranych warunków współczesnej rzeczywistości. Definiuje pojęcie cywilizacja konsumpcyjna. Określa jej cechy, analizując wskazane przykłady. Rozważa znaczenie pojęcia podmiot moralny w obszarze cywilizacji konsumpcyjnej. Określa istotę problemu zniewolenia. Rozróżnia wolność negatywną i pozytywną, zewnętrzną i wewnętrzną. Rozważa podane przykłady sytuacji, w których ujawniają się różne rodzaje wolności; omawia je, dowodząc trafności przykładów. Rozróżnia wolność od nieposłuszeństwa (swawoli). Wyjaśnia pojęcie postmodernizm. Omawia przykłady realizacji postawy postmodernistycznej, określa jej konsekwencje. Wyjaśnia pojęcie etyka ekologiczna w kontekście omawianych zagadnień. Znajduje uzasadnienie powstania i rozwoju etyki ekologicznej. Wyjaśnia pojęcia autonomia i heteronomia moralna. Formułuje argumenty wykorzystywane w dyskusji na temat wolności (woli). Prezentuje własne poglądy, stawia tezy i formułuje argumenty. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia cel edukacji etycznej w kontekście wybranych warunków współczesnej rzeczywistości. Definiuje pojęcie cywilizacja konsumpcyjna. Określa jej cechy, wskazując odpowiednie przykłady. Rozważa znaczenie pojęcia podmiot moralny w obszarze cywilizacji konsumpcyjnej. Określa istotę problemu zniewolenia. Rozróżnia wolność negatywną i pozytywną, zewnętrzną i wewnętrzną. Podaje przykłady sytuacji, w których ujawniają się różne rodzaje wolności, omawia je, dowodząc trafności przykładów. Dokonuje rozróżnienia wolności od nieposłuszeństwa (swawoli). Wyjaśnia pojęcie postmodernizm, odwołuje się do treści omawianych na zajęciach, których przedmiotem była analiza utworu J. Kaczmarskiego. Wskazuje przykłady realizacji postawy postmodernistycz- nej, określa jej konsekwencje. Wyjaśnia pojęcie etyka ekologiczna w kontekście omawianych zagadnień. Znajduje uzasadnienie powstania i rozwoju etyki ekologicznej. Wyjaśnia pojęcia autonomia i heteronomia moralna. Formułuje argumenty wykorzystywane w dyskusji na temat wolności (woli). Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia cel edukacji etycznej w kontekście wybranych warunków współczesnej rzeczywistości. Definiuje pojęcie cywilizacja konsumpcyjna. Określa jej cechy, wskazując odpowiednie przykłady. Rozważa znaczenie pojęcia podmiot moralny w obszarze cywilizacji konsumpcyjnej. Określa istotę problemu zniewolenia. Rozróżnia wolność negatywną i pozytywną, zewnętrzną i wewnętrzną. Podaje przykłady sytuacji, w których ujawniają się różne rodzaje wolności; omawia je, dowodząc trafności przykładów. Dokonuje rozróżnienia wolności od nieposłuszeństwa (swawoli). Wyjaśnia pojęcie postmodernizm, odwołuje się do treści omawianych na zajęciach, których przedmiotem była analiza utworu J. Kaczmarskiego. Wskazuje przykłady realizacji postawy postmodernistycznej, określa jej konsekwencje. Wyjaśnia pojęcie etyka ekologiczna w kontekście omawianych zagadnień. Znajduje uzasadnienie powstania i rozwoju etyki ekologicznej. Wyjaśnia pojęcia autonomii i heteronomia moralna. Formułuje argumenty wykorzystywane w dyskusji na temat wolności (woli). Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
78. Złożony problem tolerancji		Uczeń: Omawia przykłady nietolerancji obyczajowej i religijnej. Rozumie przyczyny i strukturę nietolerancji. Zna pojęcia: ksenofobia, homofobia, rasizm. Zna pojęcie tolerancja. Rozumie rolę i znaczenie pojęć wolność i godność w interpretacji tolerancji. Rozważa argumenty przemawiające za tezą o tolerancji jako istotnym elemencie współżycia społecznego. Rozumie wartość prawnego uznania tolerancji jako potwierdzenia jej znaczenia i roli. Zna pojęcie globalizacja. Rozważa przykłady, w których ujawniają się dylematy dotyczące tolerancji we współczesnym, zglobalizowanym świecie. Zna warunki sprzyjające upowszechnianiu tolerancji. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia przykłady nietolerancji obyczajowej i religijnej. Wyjaśnia przyczyny i strukturę nietolerancji. Zna pojęcia: ksenofobia, homofobia, rasizm i rozważa je w kontekście omawianych zagadnień. Zna pojęcie tolerancja. Rozróżnia tolerancję pozytywną i negatywną. Rozumie rolę i znaczenie pojęć wolność i godność w interpretacji tolerancji. Rozważa argumenty przemawiające za tezą o tolerancji jako istotnym elemencie współżycia społecznego. Rozumie wartość prawnego uznania tolerancji jako potwierdzenia jej znaczenia i roli. Rozumie sformułowanie tolerancja jest naczelną cnotą współczesnego człowieka. Zna pojęcie globalizacja. Omawia przykłady, w których ujawniają się dylematy dotyczące tolerancji we współczesnym, zglobalizowanym świecie. Zna warunki sprzyjające upowszechnianiu tolerancji. Prezentuje poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Podaje i omawia przykłady nietolerancji obyczajowej i religijnej. Wskazuje przyczyny i strukturę nietolerancji. Wyjaśnia pojęcia: ksenofobia, homofobia, rasizm i wykorzystuje je w kontekście omawianych zagadnień. Definiuje pojęcie tolerancja. Rozróżnia tolerancję pozytywną i negatywną. Wskazuje rolę i znaczenie pojęć wolność i godność w interpretacji tolerancji. Podaje argumenty przemawiające za tezą o tolerancji jako istotnym elemencie współżycia społecznego. Interpretuje wartość prawnego uznania tolerancji jako potwierdzenia jej znaczenia i roli. Wyjaśnia sformułowanie tolerancja jest naczelną cnotą współczesnego człowieka. Wyjaśnia pojęcie globalizacja. Omawia przykłady, w których ujawniają się dylematy dotyczące tolerancji we współczesnym, zglobalizowanym świecie. Wskazuje warunki sprzyjające upowszechnianiu tolerancji. Prezentuje własne poglądy, stawia tezy i formułuje argumenty. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Podaje i omawia przykłady nietolerancji obyczajowej i religijnej. Wskazuje przyczyny i strukturę nietolerancji. Wyjaśnia pojęcia: ksenofobia, homofobia, rasizm i wykorzystuje je w kontekście omawianych zagadnień. Definiuje pojęcie tolerancja. Rozróżnia tolerancję pozytywną i negatywną. Wskazuje rolę i znaczenie pojęć wolność i godność w interpretacji tolerancji. Podaje argumenty przemawiające za tezą o tolerancji jako istotnym elemencie współżycia społecznego. Interpretuje wartość prawnego uznania tolerancji jako potwierdzenia jej znaczenia i roli. Wyjaśnia sformułowanie tolerancja jest naczelną cnotą współczesnego człowieka. Definiuje pojęcie globalizacja. Podaje i omawia przykłady, w których ujawniają się dylematy dotyczące tolerancji we współczesnym, zglobalizowanym świecie. Wskazuje warunki sprzyjające upowszechnianiu tolerancji. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Podaje i omawia przykłady nietolerancji obyczajowej i religijnej. Wskazuje przyczyny i strukturę nietolerancji. Wyjaśnia pojęcia: ksenofobia, homofobia, rasizm i wykorzystuje je w kontekście omawianych zagadnień. Definiuje pojęcie tolerancja. Rozróżnia tolerancję pozytywną i negatywną. Wskazuje rolę i znaczenie pojęć wolność i godność w interpretacji tolerancji. Podaje argumenty przemawiające za tezą o tolerancji jako istotnym elemencie współżycia społecznego. Interpretuje wartość prawnego uznania tolerancji jako potwierdzenia jej znaczenia i roli. Wyjaśnia sformułowanie tolerancja jest naczelną cnotą współczesnego człowieka. Definiuje pojęcie globalizacja. Podaje i omawia przykłady, w których ujawniają się dylematy dotyczące tolerancji we współczesnym, zglobalizowanym świecie. Wskazuje warunki sprzyjające upowszechnianiu tolerancji. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
79. Odcienie miłości		Uczeń: Rozważa przykłady dowodzące wpływu uczuć na myślenie i zachowanie; dostrzega oddziaływanie uczuć i emocji na rozwój człowieka i rozumie ich wpływ na rozwój moralny. Zna różne poziomy potrzeb, poznaje piramidę potrzeb A. Maslowa. Rozumie, na czym polega konflikt między zaspokajaniem potrzeb niższych i wyższych. Podaje przykłady rozwoju i niedorozwoju uczuciowego. Przyjaźń: wskazuje cechy przyjaźni, wyróżnia jej rodzaje. Dostrzega wartość przyjaźni dla rozwoju uczuciowego i moralnego człowieka. Miłość rodzinna: podaje przykłady zaburzonych i pozytywnych relacji w rodzinie. Miłość erotyczna: rozumie różnice między pojęciami: seks, erotyzm, miłość erotyczna. Zna i stosuje pojęcia spontaniczność i odpowiedzialność. Omawia znaczenie małżeństwa. Miłość braterska (miłość bliźniego): zna pojęcie miłości bliźniego. Podaje przykłady altruizmu i egoizmu. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Określa pojęcie konfliktu emocjonalnego i przedstawia jego przykłady. Rozważa przykłady dowodzące wpływu uczuć na myślenie i zachowanie; dostrzega oddziaływanie uczuć i emocji na rozwój człowieka i rozumie ich wpływ na rozwój moralny. Rozróżnia potrzeby wyższe i niższe, podaje ich przykłady; poznaje piramidę potrzeb A. Maslowa. Rozumie, na czym polega konflikt między zaspokajaniem potrzeb niższych i wyższych. Podaje przykłady rozwoju i niedorozwoju uczuciowego. Dostrzega różne rodzaje więzi międzyludzkich i rozumie ich wartość w wymiarze etycznym: Przyjaźń: wskazuje cechy przyjaźni, wyróżnia jej rodzaje. Dostrzega wartość przyjaźni dla rozwoju uczuciowego i moralnego człowieka. Miłość rodzinna: podaje przykłady zaburzonych i pozytywnych relacji w rodzinie. Analizuje uczucia pozytywne i negatywne. Dostrzega wpływ miłości rodzinnej na rozwój uczuciowy człowieka. Określa rolę odpowiedzialności. Rozumie stereotypowe postrzeganie miłości matczynej i ojcowskiej. Miłość erotyczna: rozumie różnice między pojęciami: seks, erotyzm, miłość erotyczna. Zna i stosuje pojęcia spontaniczność i odpowiedzialność. Wskazuje przykłady zachowań odpowiedzialnych i nieodpowiedzialnych w życiu płciowym. Omawia znaczenie małżeństwa. Miłość braterska (miłość bliźniego): zna pojęcie miłości bliźniego. Określa cechy egoizmu i altruizmu oraz ocenia wpływ tych postaw na relacje międzyludzkie. Odwołując się do własnych doświadczeń i obserwacji, omawia przykłady trudności w realizacji miłości braterskiej. Prezentuje poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Określa pojęcie konfliktu emocjonalnego i przedstawia jego przykłady. Omawia wpływ uczuć na przeżycia i zachowania moralne. Omawia przykłady dowodzące wpływu uczuć na myślenie i zachowanie; wykazuje oddziaływanie uczuć i emocji na rozwój człowieka i interpretuje ich wpływ na rozwój moralny. Wyjaśnia pojęcie uczuciowo-dążeniowa aktywność człowieka. Wskazuje różne poziomy potrzeb, przedstawia piramidę potrzeb A. Maslowa. Analizując podane przykłady, wyjaśnia konflikt między zaspokajaniem potrzeb niższych i wyższych. Wyjaśnia, czym są rozwój i niedorozwój uczuciowy. Podaje przykłady rozwoju i niedorozwoju uczuciowego. Podkreśla wartość samoświadomości w rozwoju uczuciowym i moralnym. Omawia różne rodzaje więzi międzyludzkich. Dostrzega ich wartość w wymiarze etycznym: Przyjaźń: wskazuje cechy przyjaźni, wyróżnia jej rodzaje. Omawia wartość przyjaźni dla rozwoju uczuciowego i moralnego człowieka. Miłość rodzinna: podaje przykłady zaburzonych i pozytywnych relacji w rodzinie. Podaje przykłady uczuć pozytywnych i negatywnych oraz analizuje je z różnych perspektyw. Opisuje zasadę nieoceniającej obserwacji. Dostrzega wpływ miłości rodzinnej na rozwój uczuciowy człowieka. Omawia pojęcie dojrzałość emocjonalna w kontekście podmiotowości moralnej. Określa rolę odpowiedzialności. Omawia stereotypowe postrzeganie miłości matczynej i ojcowskiej. Omawia przykłady problemów rodziny w cywilizacji konsumpcyjnej. Miłość erotyczna: wyjaśnia różnice między pojęciami: seks, erotyzm, miłość erotyczna. Omawia kwestię dojrzałości w miłości wg E. Fromma. Zna i stosuje pojęcia spontaniczność i odpowiedzialność. Wskazuje przykłady zachowań odpowiedzialnych i nieodpowiedzialnych w życiu płciowym. Omawia znaczenie małżeństwa. Miłość braterska (miłość bliźniego): definiuje pojęcie miłości bliźniego, wskazuje jego źródła. Interpretuje wartość etyczną miłości bliźniego. Określa cechy egoizmu i altruizmu i ocenia wpływ tych postaw na relacje międzyludzkie. Odwołując się do własnych doświadczeń i obserwacji, omawia przykłady trudności w realizacji miłości braterskiej. Prezentuje własne poglądy, stawia tezy i formułuje argumenty. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Określa pojęcie konfliktu emocjonalnego i przedstawia jego przykłady. Omawia wpływ uczuć na przeżycia i zachowania moralne. Odwołując się do własnych doświadczeń i obserwacji, wskazuje i omawia przykłady dowodzące wpływu uczuć na myślenie i zachowanie; wykazuje oddziaływanie uczuć i emocji na rozwój człowieka i interpretuje ich wpływ na rozwój moralny. Wyjaśnia pojęcie uczuciowo- -dążeniowa aktywność człowieka. Wskazuje różne poziomy potrzeb, objaśnia piramidę potrzeb A. Maslowa. Podając przykłady, wyjaśnia konflikt między zaspokajaniem potrzeb niższych i wyższych. Wprowadza pojęcia z dziedziny psychologii do rozważań na temat uczuć. Wyjaśnia, czym są rozwój i niedorozwój uczuciowy. Podaje przykłady rozwoju i niedorozwoju uczuciowego. Podkreśla wartość samoświadomości w rozwoju uczuciowym i moralnym. Omawia różne rodzaje więzi międzyludzkich. Dostrzega ich wartość w wymiarze etycznym: Przyjaźń: wskazuje cechy przyjaźni, wyróżnia jej rodzaje. Omawia wartość przyjaźni dla rozwoju uczuciowego i moralnego człowieka. Miłość rodzinna: podaje przykłady zaburzonych i pozytywnych relacji w rodzinie. Podkreśla rolę refleksji i wiedzy dotyczącej uczuć w tworzeniu zdrowych więzi emocjonalnych i dojrzałej postawy moralnej. Podaje przykłady uczuć pozytywnych i negatywnych oraz analizuje je z różnych perspektyw. Wyjaśnia zasadę nieoceniającej obserwacji. Wyjaśnia znaczenie miłości rodzinnej dla rozwoju uczuciowego człowieka. Omawia pojęcie dojrzałość emocjonalna w kontekście podmiotowości moralnej. Określa rolę odpowiedział- ności. Omawia kwestię miłości rodzinnej i przyjaźni. Wyjaśnia stereotypowe postrzeganie miłości matczynej i ojcowskiej. Podaje i omawia przykłady problemów rodziny w cywilizacji konsumpcyjnej. Miłość erotyczna: wyjaśnia różnice między pojęciami: seks, erotyzm, miłość erotyczna. Omawia sformułowanie dojrzałość w miłości wg E. Fromma. Analizuje różnice między działaniem opartym na spontaniczności oraz na odpowiedzialności w obszarze seksualności. Rozważa problem odpowiedzialności w życiu płciowym i jego związek z realizacją wartości. Rozważa sformułowanie odpowiedzialne myślenie o życiu seksualnym w kontekście wartości. Interpretuje tezę o znaczeniu małżeństwa. Miłość braterska (miłość bliźniego): definiuje pojęcie miłości bliźniego, wskazuje jego źródła. Interpretuje wartość etyczną miłości bliźniego. Wskazuje obszary uczuciowy i etyczny jako elementy łączące wszystkich ludzi. Określa cechy egoizmu i altruizmu i ocenia wpływ tych postaw na relacje międzyludzkie. Wyjaśnia znaczenie stosunku podmiotu do samego siebie i do innych. Odwołując się do własnych doświadczeń i obserwacji, podaje przykłady trudności w realizacji miłości braterskiej. Dostrzega różnicę w postrzeganiu miłości braterskiej jako faktu i jako ideału. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Określa pojęcie konfliktu emocjonalnego i przedstawia jego przykłady. Omawia wpływ uczuć na przeżycia i zachowania moralne. Odwołując się do własnych doświadczeń i obserwacji, wskazuje i omawia przykłady dowodzące wpływu uczuć na myślenie i zachowanie; wykazuje oddziaływanie uczuć i emocji na rozwój człowieka i interpretuje ich wpływ na rozwój moralny. Wyjaśnia pojęcie uczuciowo-dążeniowa aktywność człowieka. Wskazuje różne poziomy potrzeb, objaśnia piramidę potrzeb A. Maslowa. Podając przykłady, wyjaśnia konflikt między zaspokajaniem potrzeb niższych i wyższych. Wprowadza pojęcia z dziedziny psychologii do rozważań na temat uczuć. Wyjaśnia, czym są rozwój i niedorozwój uczuciowy. Podaje przykłady rozwoju i niedorozwoju uczuciowego. Podkreśla wartość samoświadomości w rozwoju uczuciowym i moralnym. Omawia różne rodzaje więzi międzyludzkich. Dostrzega ich wartość w wymiarze etycznym: Przyjaźń: wskazuje cechy przyjaźni, wyróżnia jej rodzaje. Omawia wartość przyjaźni dla rozwoju uczuciowego i moralnego człowieka. Miłość rodzinna: podaje przykłady zaburzonych i pozytywnych relacji w rodzinie. Podkreśla rolę refleksji i wiedzy dotyczącej uczuć w tworzeniu zdrowych więzi emocjonalnych i dojrzałej postawy moralnej. Podaje przykłady uczuć pozytywnych i negatywnych oraz analizuje je z różnych perspektyw. Wyjaśnia zasadę nieoceniającej obserwacji. Wyjaśnia znaczenie miłości rodzinnej dla rozwoju uczuciowego człowieka. Omawia pojęcie dojrzałość emocjonalna w kontekście podmiotowości moralnej. Określa rolę odpowiedzialności. Omawia kwestię miłości rodzinnej i przyjaźni. Wyjaśnia stereotypowe postrzeganie miłości matczynej i ojcowskiej. Podaje i omawia przykłady problemów rodziny w cywilizacji konsumpcyjnej. Miłość erotyczna: wyjaśnia różnice między pojęciami: seks, erotyzm, miłość erotyczna. Omawia sformułowanie dojrzałość w miłości wg E. Fromma. Analizuje różnice między działaniem opartym na spontaniczności oraz na odpowiedzialności w obszarze seksualności. Rozważa problem odpowiedzialności w życiu płciowym i jego związek z realizacją wartości. Rozważa sformułowanie odpowiedzialne myślenie o życiu seksualnym w kontekście wartości. Interpretuje tezę o znaczeniu małżeństwa. Miłość braterska (miłość bliźniego): definiuje pojęcie miłości bliźniego, wskazuje jego źródła. Interpretuje wartość etyczną miłości bliźniego. Wskazuje obszary uczuciowy i etyczny jako elementy łączące wszystkich ludzi. Określa cechy egoizmu i altruizmu i ocenia wpływ tych postaw na relacje międzyludzkie. Wyjaśnia znaczenie stosunku podmiotu do samego siebie i do innych. Odwołując się do własnych doświadczeń i obserwacji, podaje przykłady trudności w realizacji miłości braterskiej. Dostrzega różnicę w postrzeganiu miłości braterskiej jako faktu i jako ideału. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
80. „O sztuce miłości” – analiza fragmentu książki E. Fromma		Uczeń: Rozumie pojęcie dojrzała miłość. Wskazuje cechy miłości dojrzałej. Rozumie sens zdania, że miłość jest działaniem, a nie biernym doznawaniem. Rozumie metaforę nie jest bogaty ten, co dużo ma, lecz ten, kto dużo daje. Dostrzega sferę ludzkich uczuć jako najistotniejszą w relacji dawania i rozumie jej wartość. Analizuje sformułowanie miłość jako akt dawania. Wskazuje elementy określające charakter miłości. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Rozumie pojęcie dojrzała miłość. Wskazuje cechy miłości dojrzałej. Rozważa znaczenie słowa działanie ze względu na osiągnięcie zewnętrznych celów i działanie „wewnętrzne”. Rozumie sens zdania, że miłość jest działaniem, a nie biernym doznawaniem. Rozważa wartość dawania, analizując tę kwestię z różnych perspektyw. Rozumie metaforę nie jest bogaty ten, co dużo ma, lecz ten, kto dużo daje. Dostrzega sferę ludzkich uczuć jako najistotniejszą w relacji dawania i rozumie jej wartość. Analizuje sformułowanie miłość jako akt dawania. Wskazuje elementy określające charakter miłości. Wyodrębnia tezę tekstu i dostrzega argumenty. Prezentuje poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia pojęcie dojrzała miłość. Wskazuje cechy miłości dojrzałej. Interpretuje znaczenie słowa działanie ze względu na osiągnięcie zewnętrznych celów i działanie „wewnętrzne”. Dowodzi, że miłość jest działaniem, a nie biernym doznawaniem. Interpretuje wartość dawania, analizując tę kwestię z różnych perspektyw. Wyjaśnia metaforę nie jest bogaty ten, co dużo ma, lecz ten, kto dużo daje. Wskazuje sferę ludzkich uczuć jako najistotniejszą w relacji dawania i omawia jej wartość. Interpretuje sformułowanie miłość jako akt dawania. Wskazuje elementy określające charakter miłości. Wyodrębnia tezę tekstu i dostrzega argumenty. Formułuje tezy i argumenty. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia pojęcie dojrzała miłość. Wskazuje cechy miłości dojrzałej. Interpretuje znaczenie słowa działanie ze względu na osiągnięcie zewnętrznych celów i działanie „wewnętrzne”. Odwołując się do własnych doświadczeń i obserwacji, dowodzi, że miłość jest działaniem, a nie biernym doznawaniem. Interpretuje wartość dawania, analizując tę kwestię z różnych perspektyw. Wyjaśnia metaforę nie jest bogaty ten, co dużo ma, lecz ten, kto dużo daje. Wskazuje sferę ludzkich uczuć jako najistotniejszą w relacji dawania i omawia jej wartość. Interpretuje sformułowanie miłość jako akt dawania. Wskazuje elementy określające charakter miłości. Wyodrębnia tezę tekstu i dostrzega argumenty. Podaje przykłady z życia na poparcie prezentowanych poglądów. Formułuje tezy i argumenty. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia pojęcie dojrzała miłość. Wskazuje cechy miłości dojrzałej. Interpretuje znaczenie słowa działanie ze względu na osiągnięcie zewnętrznych celów i działanie „wewnętrzne”. Odwołując się do własnych doświadczeń i obserwacji, dowodzi, że miłość jest działaniem, a nie biernym doznawaniem. Interpretuje wartość dawania, analizując tę kwestię z różnych perspektyw. Wyjaśnia metaforę nie jest bogaty ten, co dużo ma, lecz ten, kto dużo daje. Wskazuje sferę ludzkich uczuć jako najistotniejszą w relacji dawania i omawia jej wartość. Interpretuje sformułowanie miłość jako akt dawania. Wskazuje elementy określające charakter miłości. Wyodrębnia tezę tekstu i dostrzega argumenty. Podaje przykłady z życia na poparcie prezentowanych poglądów. Formułuje tezy i argumenty. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
81. Powtórzenie wiadomości
14. Dobrze żyć i dobrze się mieć
82. Dylematy etyczne		Uczeń: Eutanazja: zna pojęcie dylemat etyczny. Wskazuje różnice między wyborem a dylematem etycznym. Rozważa pojęcie jakość życia i warunki, jakie się na nie składają. Wyjaśnia pojęcie stan terminalny. Zna pojęcie eutanazja i jej odmiany. Analizuje sytuacje życiowe, które skłaniają do myślenia o eutanazji. Dostrzega konflikt między etyką lekarską a eutanazją (przysięga Hipokratesa). Zna pojęcia etyka absolutystyczna i etyka konsekwencjalis- tyczna. Dostrzega konflikt (w kontekście eutanazji) między uznaniem życia za wartość bezwzględną a poszanowaniem wolności. Samobójstwo: stwierdza konflikt między postulatem wolności (dorosłego) człowieka a zasadą świętości życia. Szanuje trudną sytuację potencjalnego samobójcy. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób. Aborcja: definiuje aborcję, podaje przykłady różnych motywów prowadzących do aborcji. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób. Karanie: zna pojęcie kary, podaje przykłady kar i czynów karalnych. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób. Bezpłatność studiów wyższych: wyjaśnia znaczenie nauki dla rozwoju (także moralnego) jednostki. Dostrzega znaczenie odpowiedzialności jednostki za własny rozwój. Rozumie istotę sporu w kwestii płatności za studia. Zna pojęcia elitaryzm i egalitaryzm. Rozumie różnicę między pojęciami państwo a państwo opiekuńcze |w kontekście rozwoju jednostki. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Eutanazja: zna pojęcie dylemat etyczny. Wskazuje różnice między wyborem a dylematem etycznym. Rozumie istotę aksjologicznego i etycznego poglądu na świat. Rozważa pojęcie jakość życia, wymienia warunki, jakie się na nie składają. Wyjaśnia pojęcie stan terminalny. Zna pojęcie eutanazja i jej odmiany. Analizuje sytuacje życiowe, które skłaniają do myślenia o eutanazji. Dostrzega konflikt między etyką lekarską a eutanazją (przysięga Hipokratesa). Zna pojęcia etyka absolutystyczna i etyka konsekwencjalis- tyczna. Rozważa prawne rozwiązania (również światowe) wobec eutanazji. Dostrzega konflikt (w kontekście eutanazji) między uznaniem życia za wartość bezwzględną a poszanowaniem wolności. Rozumie argumenty przemawiające za słusznością obu stanowisk i przeciw nim. Samobójstwo: stwierdza konflikt między postulatem wolności (dorosłego) człowieka a zasadą świętości życia. Szanuje trudną sytuację potencjalnego samobójcy. Opisuje stan psychiki potencjalnego samobójcy. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób. Aborcja: definiuje aborcję, podaje przykłady różnych motywów prowadzących do aborcji. Przedstawia zderzenie dwóch praw: wolności kobiety i prawa płodu do życia. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób. Karanie: zna pojęcie kary, podaje przykłady kar i czynów karalnych. Określa na przykładach podmiot kary i osobę karaną. Określa podmiot kary i osobę karaną. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób. Bezpłatność studiów wyższych: rozumie pogląd ujmujący edukację w kontekście aksjologicznym. Wyjaśnia znaczenie nauki dla rozwoju (także moralnego) jednostki. Dostrzega znaczenie odpowiedzialności jednostki za rozwój. Rozumie istotę sporu w kwestii płatności za studia. Zna pojęcia elitaryzm i egalitaryzm. Wskazuje różnicę między pojęciami państwo a państwo opiekuńcze w kontekście rozwoju jednostki. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Eutanazja: wyjaśnia pojęcie dylemat etyczny. Odnosząc się do wskazanych przykładów, dokonuje rozróżnienia sytuacji, w których opisano wybór oraz dylemat moralny. Omawia konsekwencje aksjologicznego i etycznego poglądu na świat. Wyjaśnia pojęcie jakość życia, wymienia warunki, jakie się na nie składają. Objaśnia pojęcie stan terminalny. Definiuje eutanazję, wskazuje i omawia jej odmiany. Omawia sytuacje życiowe, które skłaniają do myślenia o eutanazji. Dostrzega konflikt między etyką lekarską a eutanazją (przysięga Hipokratesa). Wyjaśnia pojęcia etyka absolutystyczna i etyka konsekwencjalis- tyczna. Analizuje przykłady prawnych rozwiązań (również światowych) wobec eutanazji. Dostrzega konflikt (w kontekście eutanazji) między uznaniem życia za wartość bezwzględną a poszanowaniem wolności. Wskazuje argumenty przemawiające za słusznością obu stanowisk i przeciw nim. Samobójstwo: stwierdza konflikt między postulatem wolności (dorosłego) człowieka a zasadą świętości życia. Szanuje trudną sytuację potencjalnego samobójcy. Opisuje stan psychiki potencjalnego samobójcy. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób. Aborcja: definiuje aborcję, podaje przykłady różnych motywów prowadzących do aborcji. Przedstawia zderzenie dwóch praw: wolności kobiety i prawa płodu do życia. Omawia spór dotyczący uznania płodu za byt chroniony. Przedstawia argumenty przeciwników i zwolenników aborcji. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób. Karanie: zna pojęcie kary, podaje przykłady kar i czynów karalnych. Określa na przykładach podmiot kary i osobę karaną. Podaje stanowiska dotyczące sensu kary: wymierzenie sprawiedliwości, zapobieganie przestępstwom i resocjalizację przestępców. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób. Bezpłatność studiów wyższych: ujmuje problem edukacji w kontekście aksjologicznym. Wskazuje znaczenie nauki dla rozwoju (także moralnego) jednostki. Omawia kwestię odpowiedzialności jednostki za własny rozwój. Wyjaśnia istotę sporu w kwestii płatności za studia. Charakteryzuje elitaryzm i egalitaryzm. Wskazuje różnicę między pojęciami państwo a państwo opiekuńcze w kontekście rozwoju jednostki. Prezentuje własne poglądy, stawia tezy i formułuje argumenty. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Eutanazja: definiuje pojęcie dylemat etyczny. Podając właściwe przykłady, dokonuje rozróżnienia sytuacji, w których opisano wybór oraz dylemat moralny. Wyjaśnia konsekwencje aksjologicznego i etycznego poglądu na świat. Omawia pojęcie jakość życia, wymienia warunki, jakie się na nie składają. Wyjaśnia pojęcie stan terminalny. Definiuje eutanazję, wskazuje i omawia jej odmiany. Podaje i analizuje sytuacje życiowe, które skłaniają do myślenia o eutanazji. Dostrzega konflikt między etyką lekarską a eutanazją (przysięga Hipokratesa). Na podstawie analizy przykładów definiuje etykę absolutystyczną i etykę konsekwencjalis- tyczną. Analizuje i uzasadnia przykłady prawnych rozwiązań (również światowych) wobec eutanazji. Dostrzega konflikt (w kontekście eutanazji) między uznaniem życia za wartość bezwzględną a poszanowaniem wolności. Wskazuje argumenty przemawiające za słusznością obu stanowisk i przeciw nim. Samobójstwo: stwierdza konflikt między postulatem wolności (dorosłego) człowieka a zasadą świętości życia. Szanuje trudną sytuację potencjalnego samobójcy. Opisuje stan psychiki potencjalnego samobójcy. Analizuje problem wolności człowieka w sytuacji kryzysy psychicznego. Przedstawia argumenty za i przeciw samobójstwu. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób. Aborcja: definiuje aborcję, podaje przykłady różnych motywów prowadzących do aborcji. Przedstawia zderzenie dwóch praw: wolności kobiety i prawa płodu do życia. Omawia spór dotyczący uznania płodu za byt chroniony. Przedstawia argumenty przeciwników i zwolenników aborcji. Dokonuje własnej oceny problemu popartej argumentacją. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób. Karanie: zna pojęcie kary, podaje przykłady kar i czynów karalnych. Określa na przykładach podmiot kary i osobę karaną. Podaje stanowiska dotyczące sensu kary: wymierzenie sprawiedliwości, zapobieganie przestępstwom i resocjalizację przestępców. Przedstawia argumentację dotyczącą skuteczności karania. Podaje argumenty za karą śmierci i przeciw niej. Rozumuje logicznie i precyzyjnie. Bezpłatność studiów wyższych: ujmuje problem edukacji w kontekście aksjologicznym. Wskazuje znaczenie nauki dla rozwoju (także moralnego) jednostki. Omawia kwestię odpowiedzialności jednostki za własny rozwój. Wyjaśnia istotę sporu w kwestii płatności za studia. Charakteryzuje i uzasadnia elitaryzm i egalitaryzm. Wskazuje różnicę między pojęciami państwo a państwo opiekuńcze w kontekście rozwoju jednostki. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Eutanazja: definiuje pojęcie dylemat etyczny. Podając właściwe przykłady, dokonuje rozróżnienia sytuacji, w których opisano wybór oraz dylemat moralny. Wyjaśnia konsekwencje aksjologicznego i etycznego poglądu na świat. Omawia pojęcie jakość życia, wymienia warunki, jakie się na nie składają. Wyjaśnia pojęcie stan terminalny. Definiuje eutanazję, wskazuje i omawia jej odmiany. Podaje i analizuje sytuacje życiowe, które skłaniają do myślenia o eutanazji. Dostrzega konflikt między etyką lekarską a eutanazją (przysięga Hipokratesa). Na podstawie analizy przykładów definiuje etykę absolutystyczną i etykę konsekwen- cjalistyczną. Analizuje i uzasadnia przykłady prawnych rozwiązań (również światowych) wobec eutanazji. Dostrzega konflikt (w kontekście eutanazji) między uznaniem życia za wartość bezwzględną a poszanowaniem wolności. Wskazuje argumenty przemawiające za słusznością obu stanowisk i przeciw nim. Samobójstwo: stwierdza konflikt między postulatem wolności (dorosłego) człowieka a zasadą świętości życia. Szanuje trudną sytuację potencjalnego samobójcy. Opisuje stan psychiki potencjalnego samobójcy. Formułuje postulaty dotyczące zachowania wobec ludzi, których dotknęło samobójstwo bliskiej osoby. Analizuje problem wolności człowieka w sytuacji kryzysy psychicznego. Przedstawia argumenty za i przeciw samobójstwu. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób. Aborcja: definiuje aborcję, podaje przykłady różnych motywów prowadzących do aborcji. Przedstawia zderzenie dwóch praw: wolności kobiety i prawa płodu do życia. Omawia spór dotyczący uznania płodu za byt chroniony. Przedstawia argumenty przeciwników i zwolenników aborcji. Dokonuje własnej oceny problemu popartej argumentacją. Przedstawia społeczno- -ideologiczne uwarunkowania sporu wokół aborcji. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób. Karanie: zna pojęcie kary, podaje przykłady kar i czynów karalnych. Określa na przykładach podmiot kary i osobę karaną. Podaje stanowiska dotyczące sensu kary: wymierzenie sprawiedliwości, zapobieganie przestępstwom i resocjalizację przestępców. Przedstawia argumentację dotyczącą skuteczności karania. Podaje argumenty za karą śmierci i przeciw niej. Omawia społeczne uwarunkowania przestępczości. Rozumuje logicznie i precyzyjnie. Bezpłatność studiów wyższych: ujmuje problem edukacji w kontekście aksjologicznym. Wskazuje znaczenie nauki dla rozwoju (także moralnego) jednostki. Omawia kwestię odpowiedzialności jednostki za własny rozwój. Wyjaśnia istotę sporu w kwestii płatności za studia. Charakteryzuje i uzasadnia elitaryzm i egalitaryzm. Wskazuje różnicę między pojęciami państwo a państwo opiekuńcze w kontekście rozwoju jednostki. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
83. Etyka a nauka i technika		Uczeń: Podaje przykłady wpływu (pozytywnego i negatywnego) osiągnięć nauki i techniki na życie społeczeństwa. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Podaje przykłady wpływu (pozytywnego i negatywnego) osiągnięć nauki i techniki na życie społeczeństwa. Wskazuje konflikt między możliwościami nauki i techniki a możnością kontrolowania przez człowieka skutków działalności technicznej. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Podaje przykłady wpływu (pozytywnego i negatywnego) osiągnięć nauki i techniki na życie społeczeństwa. Wskazuje konflikt między możliwościami nauki i techniki a możnością kontrolowania przez człowieka skutków działalności technicznej. Krytycznie ocenia uzależnienie człowieka od techniki i oraz wpływ cywilizacji cyfrowej na życie jednostki i relacje międzyludzkie. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Podaje przykłady wpływu (pozytywnego i negatywnego) osiągnięć nauki i techniki na życie społeczeństwa. Wskazuje konflikt między możliwościami nauki i techniki a możnością kontrolowania przez człowieka skutków działalności technicznej. Podaje argumenty za postępem technicznym i przeciw niemu. Krytycznie ocenia uzależnienie człowieka od techniki i oraz wpływ cywilizacji cyfrowej na życie jednostki i relacje międzyludzkie. Przedstawia problem transhumanizmu. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Podaje przykłady wpływu (pozytywnego i negatywnego) osiągnięć nauki i techniki na życie społeczeństwa. Wskazuje konflikt między możliwościami nauki i techniki a możnością kontrolowania przez człowieka skutków działalności technicznej. Podaje argumenty za postępem technicznym i przeciw niemu. Krytycznie ocenia uzależnienie człowieka od techniki i oraz wpływ cywilizacji cyfrowej na życie jednostki i relacje międzyludzkie. Przedstawia problem transhumanizmu. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów naukowych.
84. Dobrze żyć i dobrze się mieć – człowiek wobec świata przyrody		Uczeń: Rozumie słuszność podejmowania dyskusji na temat stosunku człowieka do przyrody, poznaje argumenty aksjologiczne i etyczne. Rozumie pojęcie odpowiedzialność człowieka w odniesieniu do przyrody. Rozważa podane przykłady odpowiedzialności i braku odpowiedzialności człowieka wobec przyrody. Zastanawia się nad własną postawą wobec przyrody. Odpowiada na pytania. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Rozumie słuszność podejmowania dyskusji na temat stosunku człowieka do przyrody, analizuje argumenty aksjologiczne i etyczne. Rozumie pojęcie odpowiedzialność człowieka w odniesieniu do przyrody. Rozważa podane przykłady odpowiedzialności i braku odpowiedzialności człowieka wobec przyrody. Analizuje własną postawę wobec przyrody. Prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Dostrzega słuszność podejmowania dyskusji na temat stosunku człowieka do przyrody, analizuje argumenty aksjologiczne i etyczne. Interpretuje pojęcie odpowiedzialność człowieka w odniesieniu do przyrody. Wskazuje i omawia odpowiednie przykłady odpowiedzialności i braku odpowiedzialności człowieka wobec przyrody. Analizuje własną postawę wobec przyrody. Wykorzystuje pojęcia: rozwój moralny, intuicja i wrażliwość moralna, dylemat etyczny. Prezentuje własne poglądy. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia słuszność podejmowania dyskusji na temat stosunku człowieka do przyrody, wykorzystuje argumenty aksjologiczne i etyczne. Interpretuje pojęcie odpowiedzialność człowieka w odniesieniu do przyrody. Wskazuje i omawia odpowiednie przykłady odpowiedzialności i braku odpowiedzialności człowieka wobec przyrody. Analizuje własną postawę wobec przyrody. Wykorzystuje pojęcia: rozwój moralny, intuicja i wrażliwość moralna, dylemat etyczny. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia słuszność podejmowania dyskusji na temat stosunku człowieka do przyrody, wykorzystuje argumenty aksjologiczne i etyczne. Interpretuje pojęcie odpowiedzialność człowieka w odniesieniu do przyrody. Wskazuje i omawia odpowiednie przykłady odpowiedzialności i braku odpowiedzialności człowieka wobec przyrody. Analizuje własną postawę wobec przyrody. Wykorzystuje pojęcia: rozwój moralny, intuicja i wrażliwość moralna, dylemat etyczny. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
85. Dobrze żyć i dobrze się mieć – o korupcji		Uczeń: Zna pojęcie etyka zawodowa. Zapoznaje się z tekstem wybranego kodeksu etycznego. Dostrzega kontekst aksjologiczny w rozważaniach o pracy urzędników państwowych. Zna pojęcia korupcja i nepotyzm. Zapoznaje się z przykładami korupcji i nepotyzmu, analizuje ich uwarunkowania, rozumie aspekt etyczny i społeczne konsekwencje przedstawionych zachowań. Rozumie znaczenie postawy wyrażającej sprzeciw wobec społecznej aprobaty tych zjawisk i rozumie rolę podmiotu moralnego w propagowaniu tej postawy. Odpowiada na pytania. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna pojęcie etyka zawodowa. Analizuje tekst wybranego kodeksu etycznego. Dostrzega kontekst aksjologiczny w rozważaniach o pracy urzędników państwowych. Zna pojęcia korupcja i nepotyzm. Omawia przykłady korupcji i nepotyzmu, opisuje ich uwarunkowania, wskazuje aspekt etyczny i społeczne konsekwencje przedstawionych zachowań. Rozumie znaczenie postawy wyrażającej sprzeciw wobec społecznej aprobaty tych zjawisk i wyjaśnia rolę podmiotu moralnego w propagowaniu tej postawy. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia pojęcie etyka zawodowa. Analizuje tekst wybranego kodeksu etycznego. Wskazuje kontekst aksjologiczny w rozważaniach o pracy urzędników państwowych. Wyjaśnia pojęcia korupcja i nepotyzm. Omawia przykłady korupcji i nepotyzmu, opisuje ich uwarunkowania, wskazuje aspekt etyczny i społeczne konsekwencje przedstawionych zachowań. Omawia znaczenie postawy wyrażającej sprzeciw wobec społecznej aprobaty tych zjawisk i wyjaśnia rolę podmiotu moralnego w propagowaniu tej postawy. Prezentuje własne poglądy, stawia tezy i formułuje argumenty. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Definiuje pojęcie etyka zawodowa. Analizuje tekst wybranego kodeksu etycznego. Wskazuje kontekst aksjologiczny w rozważaniach o pracy urzędników państwowych. Definiuje pojęcia korupcja i nepotyzm. Przytacza i omawia przykłady korupcji i nepotyzmu, opisuje ich uwarunkowania, wskazuje aspekt etyczny i społeczne konsekwencje przedstawionych zachowań. Omawia znaczenie postawy wyrażającej sprzeciw wobec społecznej aprobaty tych zjawisk i wyjaśnia rolę podmiotu moralnego w propagowaniu tej postawy. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Definiuje pojęcie etyka zawodowa. Analizuje tekst wybranego kodeksu etycznego. Wskazuje kontekst aksjologiczny w rozważaniach o pracy urzędników państwowych. Definiuje pojęcia korupcja i nepotyzm. Przytacza i omawia przykłady korupcji i nepotyzmu, opisuje ich uwarunkowania, wskazuje aspekt etyczny i społeczne konsekwencje przedstawionych zachowań. Omawia znaczenie postawy wyrażającej sprzeciw wobec społecznej aprobaty tych zjawisk i wyjaśnia rolę podmiotu moralnego w propagowaniu tej postawy. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
86. Etyka zawodowa dziennikarza		Uczeń: Zna podstawową zasadę rzetelnego informowania. Odpowiada na pytania. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna podstawową zasadę rzetelnego informowania. Odróżnia informacje od interpretacji i opinii. Odpowiada na pytania. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna podstawową zasadę rzetelnego informowania. Odróżnia informacje od interpretacji i opinii. Podaje przykłady działań dziennikarskich zgodnych i niezgodnych z etyką dziennikarską. Odpowiada na pytania. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna podstawową zasadę rzetelnego informowania. Odróżnia informacje od interpretacji i opinii. Podaje przykłady działań dziennikarskich zgodnych z etyką dziennikarską i niezgodnych. Przedstawia przyczyny nierzetelnego dziennikarstwa. Odpowiada na pytania. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna podstawową zasadę rzetelnego informowania. Odróżnia informacje od interpretacji i opinii. Podaje przykłady działań dziennikarskich zgodnych i niezgodnych z etyką dziennikarską. Przedstawia przyczyny nierzetelnego dziennikarstwa. Wykorzystuje różnorodne źródła informacji oraz inspiracji do analizy świata medialnego. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
87. Etyczny wymiar życia szkolnego		Uczeń: Rozumie zasadność rozważań z zakresu etyki w odniesieniu do rzeczywistości szkolnej. Zna pojęcie etos szkoły. Rozumie, na czym polegają trudności w ustaleniu i przyjęciu zasad przyczyniających się do tworzenia wspólnoty uczniów i nauczycieli. Dostrzega uczciwość i szacunek jako elementy stanowiące podstawę systemu wartości łączącego społeczność szkolną. Zna pojęcie etyka zawodu. Rozumie wartość i rolę odpowiedzialności nauczyciela w procesie rozwoju uczniów. Rozważa kwestię odpowiedzialności moralnej uczniów. Analizuje problem ściągania w kontekście etycznym. Odpowiada na pytania. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Rozumie zasadność rozważań z zakresu etyki w odniesieniu do rzeczywistości szkolnej. Zna pojęcie etos szkoły. Rozumie, na czym polegają trudności w ustaleniu i przyjęciu zasad przyczyniających się do tworzenia wspólnoty uczniów i nauczycieli. Wskazuje uczciwość i szacunek jako elementy stanowiące podstawę systemu wartości łączącego społeczność szkolną. Zna pojęcie etyka zawodu. Dostrzega wartość i rolę odpowiedzialności nauczyciela w procesie rozwoju uczniów. Rozważa kwestię odpowiedzialności moralnej uczniów. Analizuje problem ściągania w kontekście etycznym. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Dostrzega zasadność rozważań z zakresu etyki w odniesieniu do rzeczywistości szkolnej. Objaśnia pojęcie etos szkoły. Wyjaśnia trudności w ustaleniu i przyjęciu zasad przyczyniających się do tworzenia wspólnoty uczniów i nauczycieli. Wskazuje uczciwość i szacunek jako elementy stanowiące podstawę systemu wartości łączącego społeczność szkolną. Wyjaśnia pojęcie etyka zawodu. Wskazuje wartość i rolę odpowiedzialności nauczyciela w procesie rozwoju uczniów. Omawia kwestię odpowiedzialności moralnej uczniów. Analizuje problem ściągania w kontekście etycznym. Prezentuje własne poglądy, stawia tezy i formułuje argumenty. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia zasadność rozważań z zakresu etyki w odniesieniu do rzeczywistości szkolnej. Objaśnia pojęcie etos szkoły. Wyjaśnia trudności w ustaleniu i przyjęciu zasad przyczyniających się do tworzenia wspólnoty uczniów i nauczycieli. Wskazuje uczciwość i szacunek jako elementy stanowiące podstawę systemu wartości łączącego społeczność szkolną. Wykorzystuje wiedzę na temat pojęcia etyka zawodu z poprzednich zajęć i omawia je w kontekście pracy nauczyciela. Wskazuje wartość i rolę odpowiedzialności nauczyciela w procesie rozwoju uczniów. Omawia kwestię odpowiedzialności moralnej uczniów. Analizuje problem ściągania w kontekście etycznym. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia zasadność rozważań z zakresu etyki w odniesieniu do rzeczywistości szkolnej. Objaśnia pojęcie etos szkoły. Wyjaśnia trudności w ustaleniu i przyjęciu zasad przyczyniających się do tworzenia wspólnoty uczniów i nauczycieli. Wskazuje uczciwość i szacunek jako elementy stanowiące podstawę systemu wartości łączącego społeczność szkolną. Wykorzystuje wiedzę na temat pojęcia etyka zawodu z poprzednich zajęć i omawia je w kontekście pracy nauczyciela. Wskazuje wartość i rolę odpowiedzialności nauczyciela w procesie rozwoju uczniów. Omawia kwestię odpowiedzialności moralnej uczniów. Analizuje problem ściągania w kontekście etycznym. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
88. Człowiek wobec śmierci		Uczeń: Zna cztery wymiary śmierci. Docenia wagę szacunku wobec śmierci. Odpowiada na pytania. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna cztery wymiary śmierci. Docenia wagę szacunku wobec śmierci. Rozróżnia biologiczny i etyczny wymiar śmierci. Odpowiada na pytania. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna cztery wymiary śmierci. Docenia wagę szacunku wobec śmierci. Rozróżnia biologiczny i etyczny wymiar śmierci. Analizuje różne postawy wobec śmierci spotykane u ludzi. Odpowiada na pytania. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna cztery wymiary śmierci. Docenia wagę szacunku wobec śmierci. Rozróżnia biologiczny i etyczny wymiar śmierci. Analizuje różne postawy wobec śmierci spotykane u ludzi. Rozważa problem sensu śmierci. Spostrzega współczesne uwarunkowani a stosunku do śmierci. Rozumuje precyzyjnie i logicznie.	Uczeń: Zna cztery wymiary śmierci. Docenia wagę szacunku wobec śmierci. Rozróżnia biologiczny i etyczny wymiar śmierci. Analizuje różne postawy wobec śmierci spotykane u ludzi. Rozważa problem sensu śmierci. Spostrzega współczesne uwarunkowania stosunku do śmierci. Wykorzystuje różnorodne teksty kultury dla analizy ludzkich postaw oraz interpretacji sensu śmierci. Rozumuje precyzyjnie i logicznie.
89. Szczęście		Uczeń: Dostrzega wieloznaczność i uniwersalność pojęcia szczęście. Rozróżnia pojęcia: przyjemność, zadowolenie i szczęście. Wyjaśnia wpływ cierpienia na człowieka. Rozumie konsekwencje postawy określonej jako ucieczka od cierpienia. Rozróżnia szczęście krótkotrwałe i długotrwałe. Wyjaśnia znaczenie pojęcia szczęście w kontekście subiektywnych i obiektywnych uwarunkowań. Zna warunki sprzyjające osiągnięciu szczęścia. Dostrzega znaczenie poszukiwania sensu życia, poczucia własnej wartości, sumienia i właściwych relacji z innymi ludźmi w osiągnięciu szczęścia długotrwałego. Rozważa myśl: szczęście jako sztuka życia. Podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie: czy dzisiaj dążenie do szczęścia i jego osiągnięcie jest łatwiejsze niż w odległej przeszłości. Odpowiada na pytania. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Dostrzega wieloznaczność i uniwersalność pojęcia szczęście. Rozumie celowość zastosowania perspektywy etycznej do rozważań na temat szczęścia. Rozróżnia pojęcia: przyjemność, zadowolenie i szczęście. Wyjaśnia wpływ cierpienia na człowieka. Rozumie konsekwencje postawy określonej jako ucieczka od cierpienia. Rozważa tezę, że w stosunku człowieka do cierpienia przejawia się jego dojrzałość. Rozróżnia szczęście krótkotrwałe i długotrwałe. Wyjaśnia znaczenie pojęcia szczęście w kontekście subiektywnych i obiektywnych uwarunkowań. Analizuje dążenie do szczęścia poprzez pryzmat poszukiwania sensu życia. Zna warunki sprzyjające osiągnięciu szczęścia. Dostrzega znaczenie poczucia własnej wartości, sumienia i właściwych relacji z innymi ludźmi w osiągnięciu szczęścia długotrwałego. Rozważa myśl: szczęście jako sztuka życia. Podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie: czy dzisiaj dążenie do szczęścia i jego osiągnięcie jest łatwiejsze niż w odległej przeszłości. Prezentuje poglądy| w logiczny sposób. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia kwestię wieloznaczności pojęcia szczęście. Dostrzega jego uniwersalność. Uzasadnia celowość zastosowania perspektywy etycznej do rozważań na temat szczęścia. Omawia przykłady ilustrujące pojęcia: przyjemność, zadowolenie i szczęście. Wyjaśnia wpływ cierpienia na człowieka. Wskazuje konsekwencje postawy określonej jako ucieczka od cierpienia. Interpretuje tezę, że w stosunku człowieka do cierpienia przejawia się jego dojrzałość. Rozróżnia szczęście krótkotrwałe i długotrwałe. Wyjaśnia znaczenie pojęcia szczęście w kontekście subiektywnych i obiektywnych uwarunkowań. Analizuje dążenie do szczęścia poprzez pryzmat poszukiwania sensu życia. Określa warunki sprzyjające osiągnięciu szczęścia. Dostrzega znaczenie poczucia własnej wartości, sumienia i właściwych relacji z innymi ludźmi w osiągnięciu szczęścia długotrwałego. Rozważa myśl: szczęście jako sztuka życia. Podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie: czy dzisiaj dążenie do szczęścia i jego osiągnięcie jest łatwiejsze niż w odległej przeszłości. Prezentuje własne poglądy, stawia tezy i formułuje argumenty. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia kwestię wieloznaczności pojęcia szczęście. Dostrzega jego uniwersalność. Uzasadnia celowość zastosowania perspektywy etycznej do rozważań na temat szczęścia. Wskazuje i rozróżnia przykłady ilustrujące pojęcia: przyjemność, zadowolenie i szczęście. W rozważaniach odwołuje się do poznanych stanowisk filozoficznych wobec szczęścia. Omawia wpływ cierpienia na człowieka. Wyjaśnia konsekwencje postawy określonej jako ucieczka od cierpienia. Interpretuje tezę, że w stosunku człowieka do cierpienia przejawia się jego dojrzałość. Rozróżnia szczęście krótkotrwałe i długotrwałe. Wyjaśnia znaczenie pojęcia szczęście w kontekście subiektywnych i obiektywnych uwarunkowań. Analizuje dążenie do szczęścia poprzez pryzmat poszukiwania sensu życia. Określa warunki sprzyjające osiągnięciu szczęścia. Dostrzega znaczenie poczucia własnej wartości, sumienia i właściwych relacji z innymi ludźmi w osiągnięciu szczęścia długotrwałego. Interpretuje myśl: szczęście jako sztuka życia. Podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie: czy dzisiaj dążenie do szczęścia i jego osiągnięcie jest łatwiejsze niż w odległej przeszłości. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia kwestię wieloznaczności pojęcia szczęście. Dostrzega jego uniwersalność. Uzasadnia celowość zastosowania perspektywy etycznej do rozważań na temat szczęścia. Wskazuje i rozróżnia przykłady ilustrujące pojęcia: przyjemność, zadowolenie i szczęście. W rozważaniach odwołuje się do poznanych stanowisk filozoficznych wobec szczęścia. Omawia wpływ cierpienia na człowieka. Wyjaśnia konsekwencje postawy określonej jako ucieczka od cierpienia. Interpretuje tezę, że w stosunku człowieka do cierpienia przejawia się jego dojrzałość. Rozróżnia szczęście krótkotrwałe i długotrwałe. Wyjaśnia znaczenie pojęcia szczęście w kontekście subiektywnych i obiektywnych uwarunkowań. Analizuje dążenie do szczęścia poprzez pryzmat poszukiwania sensu życia. Określa warunki sprzyjające osiągnięciu szczęścia. Dostrzega znaczenie poczucia własnej wartości, sumienia i właściwych relacji z innymi ludźmi w osiągnięciu szczęścia długotrwałego. Interpretuje myśl: szczęście jako sztuka życia. Podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie: czy dzisiaj dążenie do szczęścia i jego osiągnięcie jest łatwiejsze niż w odległej przeszłości. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki. Odwołuje się do różnych tekstów kultury.
90. „O szczęściu” – analiza fragmentu „Etyki Nikomachejskiej” Arystotelesa		Uczeń: Interpretuje autonomiczną wartość szczęścia. Rozważa określenie dobre życie. Zna pojęcie dzielność etyczna. Wskazuje tezę tekstu i wyszukuje argumenty. Odpowiada na pytania. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Rozumie autonomiczną wartość szczęścia. Wskazuje trzy rodzaje dóbr i czynniki sprzyjające osiągnięciu szczęścia (dobre życie i powodzenie). Rozważa określenie dobre życie. Zna pojęcie dzielność etyczna. Rozróżnia dyspozycję i działanie oraz określa ich wpływ na osiągnięcie szczęścia. Wskazuje tezę tekstu i rozważa argumenty. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia określenie najostateczniejsza rzecz w odniesieniu do szczęścia. Wyjaśnia autonomiczną wartość szczęścia. Wyróżnia trzy rodzaje dóbr. Wskazuje czynniki sprzyjające osiągnięciu szczęścia (dobre życie i powodzenie). Interpretuje określenie dobre życie. Objaśnia pojęcie dzielność etyczna. Rozróżnia dyspozycję i działanie oraz określa ich wpływ na osiągnięcie szczęścia. Wskazuje tezę tekstu i analizuje argumenty. Prezentuje własne poglądy, stawia tezy i formułuje argumenty. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia określenie najostateczniejsza rzecz w odniesieniu do szczęścia. Interpretuje autonomiczną wartość szczęścia. Wyróżnia trzy rodzaje dóbr. Objaśnia czynniki sprzyjające osiągnięciu szczęścia (dobre życie i powodzenie). Interpretuje określenie dobre życie. Objaśnia pojęcie dzielność etyczna. Rozróżnia dyspozycję i działanie oraz określa ich wpływ na osiągnięcie szczęścia. Wskazuje tezę tekstu i analizuje argumenty. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Wyjaśnia określenie najostateczniejsza rzecz w odniesieniu do szczęścia. Interpretuje autonomiczną wartość szczęścia. Wyróżnia trzy rodzaje dóbr. Objaśnia czynniki sprzyjające osiągnięciu szczęścia (dobre życie i powodzenie). Interpretuje określenie dobre życie. Objaśnia pojęcie dzielność etyczna. Rozróżnia dyspozycję i działanie oraz określa ich wpływ na osiągnięcie szczęścia. Wskazuje tezę tekstu i analizuje argumenty. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
91. Idą święta… – refleksja etyczna wobec dni szczególnych		Uczeń: Analizuje przykłady najważniejszych świąt celebrowanych w rodzinie. Dostrzega cechy pojęcia święto. Rozumie, na czym polega wielowymiarowe znaczenie Wigilii. Analizuje znaczenie Wigilii w wymiarze etycznym (składanie życzeń, spotkanie z innymi ludźmi). Rozumie etyczny wymiar uczestnictwa w Wigilii (przekraczanie podziałów, dążenie do rozwiązania konfliktów). Odpowiada na pytania. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Analizuje przykłady najważniejszych świąt celebrowanych w rodzinie. Dostrzega cechy pojęcia święto. Rozumie, na czym polega wielowymiarowe znaczenie Wigilii. Rozważa przykłady dowodzące różnorodnych uczuć związanych z uczestnictwem w święcie, rozumie związek uczuć z aktem woli. Analizuje znaczenie Wigilii w wymiarze etycznym (składanie życzeń, spotkanie z innymi ludźmi). Rozumie etyczny wymiar uczestnictwa w Wigilii (przekraczanie podziałów, dążenie do rozwiązania konfliktów). Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Podaje przykłady najważniejszych świąt celebrowanych w rodzinie. Wskazuje cechy pojęcia święto. Wyjaśnia wielowymiarowe znaczenie Wigilii. Interpretuje przykłady dowodzące różnorodnych uczuć związanych z uczestnictwem w święcie, wyjaśnia związek uczuć z aktem woli. Omawia znaczenie Wigilii w wymiarze etycznym (składanie życzeń, spotkanie z innymi ludźmi). Interpretuje etyczny wymiar uczestnictwa w Wigilii (przekraczanie podziałów, dążenie do rozwiązania konfliktów). Prezentuje własne poglądy, stawia tezy i formułuje argumenty. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Podaje przykłady najważniejszych świąt celebrowanych w rodzinie. Omawia istotę i wskazuje cechy pojęcia święto. Wyjaśnia wielowymiarowe znaczenie Wigilii. Interpretuje przykłady dowodzące różnorodnych uczuć związanych z uczestnictwem w święcie, wyjaśnia związek uczuć z aktem woli. Omawia znaczenie Wigilii w wymiarze etycznym (składanie życzeń, spotkanie z innymi ludźmi). Interpretuje etyczny wymiar uczestnictwa w Wigilii (przekraczanie podziałów, dążenie do rozwiązania konfliktów). Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Podaje przykłady najważniejszych świąt celebrowanych w rodzinie. Omawia istotę i wskazuje cechy pojęcia święto. Wyjaśnia wielowymiarowe znaczenie Wigilii. Interpretuje przykłady dowodzące różnorodnych uczuć związanych z uczestnictwem w święcie, wyjaśnia związek uczuć z aktem woli. Omawia znaczenie Wigilii w wymiarze etycznym (składanie życzeń, spotkanie z innymi ludźmi). Interpretuje etyczny wymiar uczestnictwa w Wigilii (przekraczanie podziałów, dążenie do rozwiązania konfliktów). Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Wykorzystuje poznane pojęcia. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny filozofii i etyki.
92. „Pamiętasz, poległy przyjacielu?” (Z. Stroiński) – refleksja etyczna wobec dni szczególnych – powstanie warszawskie		Uczeń: Zna najważniejsze fakty dotyczące Powstania Warszawskiego. Dostrzega wartości wyznawane przez uczestników powstania i motywacje, którymi się kierowali. Wskazuje istotę pojęcia patriotyzm i zna jego różne odcienie znaczeniowe. Definiuje szowinizm i nacjonalizm. Odpowiada na pytania. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Zna najważniejsze fakty dotyczące Powstania Warszawskiego. Dostrzega wartości wyznawane przez uczestników powstania i motywacje, którymi się kierowali. Rozumie, na czym polega spór dotyczący współczesnej oceny powstania (w wymiarze aksjologicznym i etycznym). Wskazuje istotę pojęcia patriotyzm i zna jego różne odcienie znaczeniowe. Definiuje szowinizm i nacjonalizm. Analizuje przykłady przejawów szowinizmu i nacjonalizmu. Rozumie etyczną istotę krytycznej oceny tych postaw. Prezentuje poglądy w logiczny sposób. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia fakty dotyczące Powstania Warszawskiego. Charakteryzuje wartości wyznawane przez uczestników powstania i wyjaśnia motywacje, którymi się kierowali. Omawia spór dotyczący współczesnej oceny powstania (w wymiarze aksjologicznym i etycznym). Wskazuje istotę pojęcia patriotyzm i prezentuje jego różne odcienie znaczeniowe. Definiuje szowinizm i nacjonalizm. Analizuje przykłady przejawów szowinizmu i nacjonalizmu. Wyjaśnia etyczną istotę krytycznej oceny tych postaw. Prezentuje własne poglądy, stawia tezy i formułuje argumenty. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia fakty dotyczące Powstania Warszawskiego. Charakteryzuje wartości wyznawane przez uczestników powstania i wyjaśnia motywacje, którymi się kierowali. Omawia spór dotyczący współczesnej oceny powstania (w wymiarze aksjologicznym i etycznym). Wskazuje istotę pojęcia patriotyzm i prezentuje jego różne odcienie znaczeniowe. Definiuje szowinizm i nacjonalizm. Odwołując się do obserwacji i doświadczeń, podaje przykłady przejawów szowinizmu i nacjonalizmu. Wyjaśnia etyczną istotę krytycznej oceny tych postaw. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Omawia fakty dotyczące Powstania Warszawskiego. Charakteryzuje wartości wyznawane przez uczestników powstania i wyjaśnia motywacje, którymi się kierowali. Omawia spór dotyczący współczesnej oceny powstania (w wymiarze aksjologicznym i etycznym). Wskazuje istotę pojęcia patriotyzm i prezentuje jego różne odcienie znaczeniowe. Definiuje szowinizm i nacjonalizm. Odwołując się do obserwacji i doświadczeń, podaje przykłady przejawów szowinizmu i nacjonalizmu. Wyjaśnia etyczną istotę krytycznej oceny tych postaw. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki, historii i literatury.
93. Wybór drogi – „Warto być przyzwoitym” (W. Bartoszewski) – podsumowanie		Uczeń: Czyta tekst utworu. Dostrzega w tekście odniesienia do własnego życia. Rozważa własną postawę, cele i środki służące do ich realizacji. Wykonuje zadania. Odpowiada na pytania, słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Rozważa tekst utworu. Rozumie kontekst aksjologiczny i etyczny tekstu. Dostrzega w tekście odniesienia do własnego życia. Analizuje własną postawę, cele i środki służące do ich realizacji. Wykonuje zadania, prezentuje własne poglądy. Słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Interpretuje tekst utworu. Dostrzega kontekst aksjologiczny i etyczny tekstu. Znajduje w tekście odniesienia do własnego życia. Wykorzystuje w rozważaniach poznane pojęcia. Analizuje własną postawę, cele i środki służące do ich realizacji. Wykonuje zadania, prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Interpretuje tekst utworu. Objaśnia kontekst aksjologiczny i etyczny tekstu. Znajduje w tekście odniesienia do własnego życia. Wykorzystuje w rozważaniach poznane pojęcia. Analizuje własną postawę, cele i środki służące do ich realizacji. Wykonuje zadania bez zarzutu. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób.	Uczeń: Interpretuje tekst utworu. Objaśnia kontekst aksjologiczny i etyczny tekstu. Znajduje w tekście odniesienia do własnego życia. Wykorzystuje w rozważaniach poznane pojęcia. Analizuje własną postawę, cele i środki służące do ich realizacji. Wykonuje zadania bez zarzutu. Prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując. Z uwagą słucha wypowiedzi innych osób. W swoich rozważaniach wykorzystuje informacje i wnioski z lektury dodatkowych tekstów z dziedziny etyki.
94. Powtórzenie wiadomości