WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
z fizyki w zakresie rozszerzonym
dla liceum ogólnokształcącego i technikum – Fizyka 4 – klasa 4 F
Rok szkolny 2022/2023
Propozycje wymagań
programowych na poszczególne oceny przygotowane na podstawie treści zawartych w
podstawie programowej, programie nauczania oraz w części 4. podręcznika dla
liceum ogólnokształcącego i technikum Fizyka
4, zakres rozszerzony.
Opracowanie według
wydawnictwa WSiP.
Temat według programu |
Wymagania konieczne (ocena dopuszczająca) Uczeń potrafi: |
Wymagania podstawowe Uczeń sprostał wymaganiom na niższy stopień oraz potrafi: |
Wymagania rozszerzające Uczeń sprostał wymaganiom na niższe stopnie oraz potrafi: |
Wymagania dopełniające Uczeń sprostał wymaganiom na niższe stopnie oraz potrafi: |
Dział 18. Dualna
natura promieniowania i materii |
||||
1–2. Fale
elektromagnetyczne |
omówić
widmo fal elektromagnetycznych, podać
źródła i zastosowania wybranych zakresów widma |
podać
definicję fali elektromagnetycznej |
omówić
doświadczenie Hertza |
wyprowadzić
wzór na okres drgań własnych obwodu LC, przygotować
prezentację na temat oddziaływania promieniowania elektromagnetycznego na
organizmy |
Pomiar wartości prędkości światła |
|
|
opisać
jedną z metod pomiaru wartości prędkości światła |
opisać
wszystkie wymienione w podręczniku metody pomiaru wartości prędkości światła |
3. Doświadczenie Younga. Światło
jako fala elektromagnetyczna |
wyjaśnić
powstawanie prążków interferencyjnych w doświadczeniu Younga, wyjaśnić
historyczne znaczenie doświadczenia Younga |
obserwować
zjawisko dyfrakcji i interferencji światła oraz opisać obrazy otrzymane na
ekranie, na
podstawie opisu w podręczniku wyprowadzić związek między długością fali,
odległością sąsiednich prążków na ekranie, wzajemną odległością szczelin i
odległością szczelin od ekranu |
wyjaśnić
pojęcie spójności fal |
|
4–5. Siatka dyfrakcyjna |
opisać
i objaśnić obraz powstający po przejściu światła przez siatkę dyfrakcyjną |
podać
warunki maksymalnego wzmocnienia i całkowitego wygaszenia fal |
zastosować
do obliczeń warunki maksymalnego wzmocnienia i całkowitego wygaszenia fal, porównać
obrazy otrzymane na ekranie po przejściu przez siatkę dyfrakcyjną światła
monochromatycznego i światła białego |
wyprowadzić i
skomentować warunki maksymalnego wzmocnienia i całkowitego wygaszenia światła
przechodzącego przez siatkę dyfrakcyjną, opisać metodę
wyznaczania długości fali świetlnej za pomocą siatki dyfrakcyjnej |
6. Interferencja światła w cienkich
warstwach |
wymienić
obserwowalne skutki interferencji światła odbitego od dwóch powierzchni
cienkiej warstwy |
sporządzić
rysunek przedstawiający odbicie światła od dwóch powierzchni cienkiej warstwy |
wyjaśnić
przyczynę powstawania efektów świetlnych spowodowanych interferencją światła
odbitego od dwóch powierzchni cienkiej warstwy |
wyprowadzić
wzory na powstawanie obszarów jasnych i ciemnych, obliczyć
długość fali, dla której w wyniku interferencji światła odbitego od dwóch
powierzchni cienkiej warstwy zachodzi maksymalne
wzmocnienie lub całkowite wygaszenie |
7. Dyfrakcja światła na szczelinie |
zaobserwować
i objaśnić obraz powstający po przejściu światła przez szczelinę |
podać i nazwać
wielkości występujące we wzorach na kąt ugięcia, pod którym widzimy pierwszy
ciemny prążek, w przypadku szczeliny i kolistego otworka |
interpretować
warunek na pierwsze minimum, czyli związek kąta ugięcia z szerokością
szczeliny i długością fali padającej na szczelinę oraz – w przypadku
kolistego otworka – z jego średnicą i długością fali padającej na otworek |
|
8–9. Zdolność rozdzielcza przyrządów zawierających
soczewki lub zwierciadła. Zdolność rozdzielcza siatki dyfrakcyjnej |
wyjaśnić
własnymi słowami, co to jest zdolność rozdzielcza przyrządu, uzasadnić
dążenie naukowców do jej zwiększania |
podać definicję
zdolności rozdzielczej przyrządu, wymienić
wielkości, od których zależy zdolność rozdzielcza przyrządu |
analizować
obrazy dyfrakcyjne obiektów znajdujących się w różnych odległościach od
siebie, podać
warunek rozróżnialnoś-ci obiektów jako oddzielnych |
analizować
zdolność rozdzielczą siatki dyfrakcyjnej, uzasadnić
stwierdzenie, że im większy rząd widma uzyskanego za pomocą siatki
dyfrakcyjnej, tym większa jest zdolność rozdzielcza siatki |
10–11. Polaryzacja światła |
obserwować
zmiany natężenia światła po przejściu przez dwa polaryzatory ustawione
równolegle i prostopadle, wymienić
praktyczne zastosowania zjawiska polaryzacji |
zademonstrować
zjawisko polaryzacji przez podwójne załamanie i przez odbicie, podać
przykład naturalnego polaryzatora |
opisać
światło jako falę elektromagnetyczną poprzeczną, wyjaśnić
zjawisko polaryzacji światła, opisać
jakościowo zjawisko polaryzacji przez odbicie, zdefiniować
kąt Brewstera, wyprowadzić
związek: |
zapisać i
objaśnić prawo Malusa, przeanalizować
i opisać matematycznie skutek przejścia światła przez kilka polaryzatorów umieszczo-nych na wspólnej osi, wyjaśnić zasadę
działania kina 3D |
12–14.
Zjawisko fotoelektryczne |
obserwować
i objaśnić zjawisko fotoelektryczne zewnętrzne, posługiwać
się pojęciem kwantu energii – fotonu, wymienić
praktyczne zastosowania fotokomórki |
wyjaśnić
pojęcie pracy wyjścia elektronu z metalu, sformułować
warunek zajścia efektu fotoelektrycznego dla metalu o pracy wyjścia W, uzasadnić
pogląd, że światło ma naturę dualną, zapisać
i objaśnić zasadę zachowania energii w zjawisku fotoelektrycznym |
przeprowadzić
rozumowanie dowodzące, że maksymalna energia kinetyczna fotoelektronów zależy
od częstotliwości promieniowania wywołującego zjawisko fotoelektryczne i nie
zależy od natężenia tego promieniowania, przeprowadzić
rozumowanie dowodzące, że liczba fotoelektronów zależy od natężenia
promieniowania, analizować
wykresy dotyczące zależności wielkości fizycznych opisujących zjawisko fotoelektryczne, omówić
teorię Einsteina wyjaśniającą zjawisko fotoelektryczne |
sporządzić
wykres zależności natężenia I prądu płynącego przez fotokomórkę od
napięcia U między anodą i katodą, oświetlaną kolejno światłem o różnych
natężeniach, sporządzać
wykresy zależności I(U) dla promieniowania o takim samym natężeniu,
ale o różnych częstotliwościach, sporządzać
wykresy zależności maksymalnej energii kinetycznej od częstotliwości promienio-wania dla różnych metali, wyznaczyć pracę
wyjścia i stałą Plancka na podstawie wykresu zależności napięcia
hamowania od częstotliwości i oszacować niepewności pomiarowe |
15–17. Promieniowa-nie ciał. Widma |
rozróżnić
widmo ciągłe i widmo liniowe, wyjaśnić
różnice między widmem emisyjnym i absorpcyjnym, opisać
widmo promieniowa-nia ciał stałych i cieczy, wyjaśnić,
jak powstają linie Fraunhofera w widmie słonecznym |
opisać
metodę analizy widmowej i podać przykłady jej zastosowania, obserwować
i opisać widma gazów jednoatomowych oraz par pierwiastków, otrzymane za
pomocą siatki dyfrakcyjnej, opisać
jakościowo zależność natężenia promieniowania ciała od temperatury, opisać
jakościowo zależność długości fali emitowanej przez ciało od temperatury tego
ciała |
sformułować
i wyjaśnić hipotezę Maxa Plancka, wyjaśnić
pojęcie ciała doskonale czarnego, posługiwać
się wzorem Rydberga (zwanym też uogólnionym wzorem Balmera) |
zapisać
i objaśnić prawo Stefana–Boltzmanna i prawo Wiena, opisać
szczegółowo widmo atomu wodoru i objaśnić wzór Rydberga
(serie widmowe) |
18–20.
Model Bohra budowy atomu wodoru |
wyjaśnić,
co to znaczy, że promienie orbit i energia atomu wodoru są skwantowane, opisać
atom wodoru według teorii Bohra i wskazać, że energia atomu, w którym
elektron znajduje się na wyższej orbicie, jest większa, wyjaśnić
skutki absorpcji i emisji kwantu energii przez atom wodoru, wyjaśnić
zjawisko jonizacji atomu |
sformułować
i zapisać postulaty Bohra, obliczyć
całkowitą energię atomu wodoru, wyjaśnić,
co to znaczy, że energia jest skwantowana, skorzystać
z modelu Bohra i wyjaśnić, jak powstają serie widmowe, opisać
światło laserowe jako spójne i monochromatyczne |
wyjaśnić,
dlaczego nie można wytłumaczyć powstawania liniowego widma atomu wodoru na
gruncie fizyki klasycznej, wyjaśnić,
dlaczego model Bohra atomu wodoru był modelem rewolucyjnym i jest do dziś
stosowany do intuicyjnego wyjaśniania niektórych wyników doświadczalnych, interpretować
linie widmowe jako skutek przejść między poziomami energetycznymi w atomach
z emisją lub absorpcją kwantu światła, rozróżnić
stan podstawowy i stany wzbudzone atomu, stosować
zasady zachowania energii i pędu do opisu emisji i absorpcji fotonu przez
swobodne atomy, opisać
odrzut atomu emitują-cego foton; porównać
energię odrzutu atomu z energią emitowanego fotonu |
wyjaśnić,
dlaczego bez dodatkowych założeń (bez postulatów Bohra) atom zbudowany
zgodnie z modelem Bohra nie mógłby istnieć, wyprowadzić
wzór na serie widmowe na podstawie teorii Bohra budowy atomu wodoru, opisać
zasadę działania żagla słonecznego |
21–23.
Promieniowa-nie rentgenowskie |
·
opisać właściwości promieni X, ·
wymienić przykłady zastosowania
promieniowania rentgenowskiego |
opisać
widmo promieniowania rentgenowskiego, omówić
zjawisko dyfrakcji promieni X na kryształach, uzasadnić
pogląd, że promieniowanie rentgenowskie ma naturę dualną |
·
wyjaśnić sposób powstawania
promieniowania rentgenowskiego o widmie ciągłym i widmie liniowym, ·
wyprowadzić wzór na lmin, posługiwać
się wzorem Bragga, ·
interpretować zjawiska jonizacji,
fotoelektryczne i fotochemiczne jako wywołane tylko przez promieniowanie
o częstotliwości większej od granicznej |
omówić
zjawisko Comptona i uzasadnić fakt, że jego wyjaśnienie wymaga przyjęcia
założenia o korpuskularnej naturze promieniowania rentgenowskiego, przygotować
prezentację na temat zastosowań promieniowania rentgenowskiego |
24. Fale materii |
wypowiedzieć
hipotezę de Broglie’a i objaśnić wzór na długość
fali materii, wyjaśnić,
dlaczego nie obserwuje się fal materii dla obiektów makroskopowych |
obliczyć
długość fali de Broglie’a dla elektronu
o podanej energii kinetycznej, wyrazić
pogląd, że idea powszechności dualizmu korpuskularno-falowego
w przyrodzie jest słuszna, i podać na to przykłady |
omówić wyniki doświadczenia Davissona i Germera
(rozpraszanie elektronów na krysztale) jako eksperymentalny dowód na falowe
właściwości cząstek |
przygotować
prezentację na temat zastosowania falowych właściwości cząstek (badanie
kryształów, mikroskop elektronowy) |
Dział 19. Elementy
szczególnej teorii względności |
||||
1–2. Założenia szczególnej teorii względności.
Względność czasu i jej konsekwencje |
opisać
różnice między poglądami Galileusza i Einsteina na upływ czasu
mierzonego w różnych układach inercjalnych, przeanalizować
doświadczenie myślowe uzasadniające względność jednoczesności oraz
równoczesność zdarzeń w mechanice klasycznej i ich niejednoczesność
w mecha-nice relatywistycznej |
wypowiedzieć
i zinterpretować postulaty Einsteina, wyjaśnić
pojęcie czasoprzestrzeni |
uzasadnić
względność jednoczesności jako konsekwencję faktu, że prędkość światła w
próżni we wszystkich inercjalnych układach odniesienia ma taką samą,
skończoną wartość c |
|
3. Zjawisko Dopplera dla fal elektromag-netycznych |
wyjaśnić,
dlaczego opis zjawiska Dopplera dla fal elektromagnetycznych różni się od
opisu tego zjawiska dla fal mechanicznych, podać
i objaśnić wzór przybliżony na częstotliwość odbieranej fali
elektromagnetycznej, wymienić
przykłady praktycznego wykorzystania zjawiska Dopplera dla fal
elektromagnetycznych |
interpretować
wzór przybliżony w przypadkach zbliżania oraz oddalania się źródła i
odbiornika fal elektromagnetycznych |
wyjaśnić,
dlaczego do wyprowadzenia wzoru na odbieraną częstotliwość fali
elektromagnetycznej należy stosować teorię względności, podać
i objaśnić wzory dotyczące zjawiska Dopplera, stosowane w obserwacjach
astronomicznych |
podać
dokładny wzór na częstotliwość odbieranej fali elektromagnetycznej
i przekształcić go do wzoru przybliżonego, objaśnić
wpływ termicznego ruchu cząsteczek na szerokość linii widmowych |
4. Maksymalna szybkość przekazu
informacji |
przytoczyć
opis doświadczenia, którego wynik stanowi dowód na to, że szybkość przekazu
energii i informacji nie może przekroczyć c, wyjaśnić,
dlaczego fakt, że szybkość nie może przekroczyć c, dowodzi
ograniczonej stosowalności mechaniki Newtona, wyjaśnić,
dlaczego nie każde zjawisko wcześniejsze może być przyczyną zjawiska
późniejszego |
opisać
znaczenie skończonej wartości prędkości światła w badaniach
kosmologicznych |
·
przytoczyć rozumowanie prowadzące
do uzyskania warunku wystąpienia związku przyczynowego między zjawiskami, ·
wypowiedzieć zasadę przyczynowości
i podać jej ograniczenie |
podać
przykład opisu ruchu dwóch obiektów, w którym konieczne jest zastosowanie
relatywistycznego prawa składania prędkości |
5–6. Pęd relatywistyczny |
|
podać
i objaśnić definicję pędu relatywistycznego |
sporządzić
i objaśnić wykres zależności pędu relatywistycznego od szybkości ciała, opisać
ruch naładowanej cząstki w polu magnetycznym |
wyprowadzić
i objaśnić związek siły działającej na ciało z szybkością zmiany jego pędu, wyjaśnić,
dlaczego zwrot siły nie jest na ogół zgodny ze zwrotem przyspieszenia |
7–8. Masa i energia w fizyce relatywistycznej |
podać
i objaśnić wzór relatywistyczny na energię kinetyczną, podać,
że w układzie, w którym ciało spoczywa, ma ono energię E = mc2,
zwaną energią spoczynkową, wyrazić
pogląd, że masa ciała jest jego wielkością charakterystyczną, jednakową w
każdym układzie odniesienia |
interpretować
wykres zależności relatywistycznej energii kinetycznej od szybkości obiektu, zapisać
i skomentować wyrażenie na całkowitą energię ciała swobodnego, wyrazić
pogląd, że w zjawis-kach mikroskopowych całkowita
energia jest zachowana |
wyprowadzić
wzór na całkowitą relatywistyczną energię ciała, wyjaśnić
równoważność masy i energii spoczynkowej cząstki, czyli zinterpretować wzór Es = mc2, wyjaśnić,
dlaczego w zjawiskach zachodzących w świecie ciał makroskopowych nie
bierzemy pod uwagę składnika mc2 |
przeprowadzić
rozumowanie i obliczenia dowodzące, że dla małych szybkości
relatywistyczny wzór na energię kinetyczną przechodzi we wzór klasyczny, podać
relację między energią kinetyczną i całkowitą cząstki a jej energią
spoczynkową |
9. Związek między energią i pędem
cząstki. Energia i masa układu cząstek |
|
zapisać
i objaśnić związek między energią całkowitą a wartościami pędu i prędkości
cząstki, zapisać
i objaśnić związek między energią całkowitą cząstki a wartością jej pędu
i masą, wyrazić
i zinterpretować pogląd, że masa układu cząstek wzajemnie oddziałujących jest
mniejsza od sumy mas tych cząstek |
wykazać,
że masa pojedynczego fotonu jest równa zeru, wykazać,
że układ fotonów może mieć masę różną od zera, opisać
ruch relatywistycznej cząstki naładowanej, wykazać,
że pęd fotonu ma wartość |
wyprowadzić związek między energią całkowitą
cząstki a wartościami jej pędu i prędkości, wyprowadzić
związek między energią całkowitą, a wartością pędu i masą cząstki |
Dział 20. Fizyka
jądrowa |
||||
1. Odkrycie promie-niotwórczości. Promieniowanie jądrowe i jego właściwości |
opisać
samorzutną emisję promieniowania przez niektóre pierwiastki, wymienić
rodzaje promieniowania jądrowego i podać ich główne właściwości |
opisać
szczegółowo właściwości każdego rodzaju promieniowania jądrowego |
przygotować
prezentację na temat historii odkrycia promieniotwórczości i roli Marii
Skłodowskiej-Curie |
opisać
niektóre metody badania właściwości promieniowania jądrowego |
2. Jądro atomowe i jego budowa |
podać
i scharakteryzować składniki jądra atomowego |
zdefiniować
liczbę masową i liczbę atomową (porządkową) pierwiastka, opisać
właściwości sił jądrowych |
opisać
doświadczenie Rutherforda i wyjaśnić znaczenie jego wyników |
przygotować
prezentację na temat kwarków i leptonów – najmniejszych składników materii |
3. Rozpady promieniotwórcze |
wyjaśnić,
czym różnią się od siebie izotopy, i podać przykłady izotopów wybranego
pierwiastka, wyjaśnić,
na czym polega rozpad promieniotwórczy |
podać
równania reakcji rozpadów alfa, beta plus i beta minus, podać
ładunek i masę pozytonu, wyjaśnić
pojęcia cząstki i antycząstki |
przeanalizować,
jak zmieniają się jądra pierwiastków po rozpadach promieniotwórczych, wyjaśnić
rolę neutrina lub antyneutrina w reakcjach rozpadów, sformułować
regułę Soddiego i Fajansa, wyjaśnić
pojęcia jądra stabilnego i jądra niestabilnego, podać
przykład rozpadu z emisją promieniowania gamma |
wyjaśnić
pojęcie szeregu promieniotwórczego i omówić jeden z nich |
4–5. Prawo rozpadu promieniotwórcze-go. Metoda datowa-nia izotopowego |
·
zapisać i objaśnić prawo rozpadu
promieniotwórczego, ·
zdefiniować pojęcie czasu
połowicznego rozpadu, ·
przytoczyć kilka przykładowych
czasów połowicznego rozpadu, ·
wyjaśnić zagrożenia wynikające z
bardzo długiego czasu połowicznego rozpadu niektórych izotopów |
wyjaśnić
pojęcie stałej rozpadu, zdefiniować
pojęcie aktywności źródła i podać jej jednostkę, wyjaśnić,
co to znaczy, że rozpad promieniotwórczy ma charakter statystyczny |
zinterpretować
wykres N(t) zależności liczby jąder danego izotopu w próbce
od czasu, korzystać
ze związku między stałą rozpadu i czasem połowicznego rozpadu, objaśnić
metodę datowania za pomocą izotopu 14C |
wyprowadzić prawo rozpadu
promieniotwórczego, obliczyć masę promieniotwórczego
izotopu pierwiastka po określonym czasie, przygotować prezentację na temat
wpływu działalności człowieka na wzrost poziomu promieniowania
w środowisku |
6–7. Energia wiązania |
wyjaśnić, dlaczego do rozdzielenia
składników układu związanego konieczne jest dostarczenie energii, wyjaśnić, dlaczego masa jądra jest
mniejsza od sumy mas jego składników, wyjaśnić pojęcie deficytu masy, podać wzór na energię wiązania
jądra atomowego |
wyprowadzić wzór na deficyt masy, znaleźć związek pomiędzy energią
wiązania i deficytem masy |
zdefiniować jednostkę masy atomowej
i wykorzystywać ją do wykonywania obliczeń, zinterpretować wykres zależności
energii wiązania przypadającej na jeden nukleon w jądrze od liczby nukleonów
w nim zawartych |
obliczyć energię wiązania jądra
wybranego atomu, porównać energie wiązania jąder z
energią wiązania atomów i cząsteczek |
8–9. Reakcje jądrowe. Kreacja i anihilacja |
wyjaśnić,
na czym polegają procesy, które nazywamy reakcjami jądrowymi, wymienić
zasady zachowania obowiązujące w reakcjach jądrowych, opisać
zjawisko kreacji par elektron–pozyton, opisać
zjawisko anihilacji |
poprawnie
zapisywać równania reakcji jądrowych, uwzględniając konieczność zachowania
całkowitego ładunku i całkowitej liczby nukleonów, wyjaśnić
zasadę zachowania ładunku w zjawisku kreacji, zapisać
zasadę zachowania energii w zjawisku kreacji, zapisać
równanie anihilacji pozytonu i elektronu |
wyjaśnić
i opisać za pomocą równania kreację pary elektron–pozyton, przedstawić
zasadę zachowania pędu w zjawisku kreacji, obliczyć
minimalną energię fotonu konieczną do zajścia zjawiska kreacji, opisać
proces anihilacji pozytonu i elektronu |
podać warunki konieczne do zajścia
reakcji jądrowej i zastosować je do obliczenia najmniejszej energii
kinetycznej, jaką należy dostarczyć cząstce α, zderzającej się z jądrem złota, aby mogła nastąpić
reakcja jądrowa, obliczyć minimalną energię fotonu
powstającego w zjawisku anihilacji |
10–11.
Reakcje rozszczepienia |
wyjaśnić
pojęcie reakcji egzoenergetycznej i wymienić reakcję rozszczepienia jako
przykład takiej reakcji, opisać
energię jądrową jako nadwyżkę energii kinetycznej powstającej w procesie
rozszczepienia, wyjaśnić,
na czym polega reakcja łańcuchowa, i podać warunki jej zachodzenia |
na
podstawie doświadczenia myślowego opisanego w podręczniku wyjaśnić, skąd
pochodzi energia wyzwalana w reakcjach rozszczepienia jąder atomowych |
zapisywać równania reakcji
rozszczepienia jąder z uwzględnieniem zasady zachowania ładunku i liczby
nukleonów, wykazać, że suma mas składników
reakcji rozszczepienia jest większa od sumy mas produktów reakcji, czyli
udowodnić, że reakcja jest egzoenergetycz-na, więc
może stanowić źródło energii |
stosować
zasadę zachowania energii do opisu reakcji rozszczepienia, obliczyć
energię uwolnioną podczas rozszczepienia opisanego podanym równaniem reakcji, uzasadnić
stwierdzenie, że energia dostarczana przez wszystkie źródła energii używane
przez ludzkość pochodzi z energii spoczynkowej ciał |
12. Energetyka jądrowa. Wykorzystanie
energii jądrowej |
wyjaśnić
różnicę między reaktorem jądrowym a bombą atomową, wymienić
główne zalety wykorzystania energetyki jądrowej i zagrożenia z nią związane |
uzasadnić
pogląd o koniecz-ności pokojowego wykorzystywania
energii jądrowej |
opisać
budowę i zasadę działania reaktora jądrowego i elektrowni jądrowej, opisać
budowę i zasadę działania bomby atomowej |
przygotować
się do dyskusji na temat: Odpowiedzialność
uczonych za konsekwencje ich badań i zastosowania odkryć naukowych; brać
czynny udział w dyskusji |
13. Reakcje termojądrowe. Ewolucja
gwiazd |
opisać
reakcje fuzji lekkich jąder i skutki takich reakcji, podać,
że źródłem energii Słońca są reakcje syntezy jąder wodoru w jądra helu, podać
szacunkową wartość różnicy energii wydzielonej podczas syntezy określonej
masy jąder i energii uzyskanej ze spalania takiej samej masy węgla |
na
podstawie wykresu zależności energii wiązania na jeden nukleon od liczby
nukleonów w jądrze atomu udowodnić, że procesy syntezy lekkich jąder mogą być
źródłem energii, omówić
schemat cyklu proton–proton, omówić
perspektywy pokojowego wykorzystania energii termojądrowej, opisać
reakcje termojądrowe zachodzące w gwiazdach |
opisać
gwiazdy jako obiekty, w których nieustannie zachodzą reakcje syntezy lekkich
jąder, ponieważ panują tam bardzo wysokie ciśnienie i temperatura rzędu
milionów stopni, omówić
schemat cyklu CNO, opisać
budowę i zasadę działania bomby termojądrowej |
obliczyć
energię wydzieloną w reakcji syntezy oraz energię uzyskaną w wyniku spalania
węgla i porównać te dwie wartości, wyjaśnić
zjawisko wybuchu supernowej, wyjaśnić,
czym jest czarna dziura i w jaki sposób powstaje, przygotować
prezentację na temat możliwości obserwacyjnych teleskopu Webba |
14. Oddziaływanie promieniowania
jonizującego z materią. Działanie promieniowania na organizmy |
opisać
skutki działania promieniowania jonizującego na organizmy, porównywać
dawki promieniowania pochodzącego ze źródeł naturalnych, wymienić
sposoby ochrony przed promieniowaniem |
porównać
odporność różnych gatunków organizmów na promieniowanie jonizujące, wymienić
przykłady wykorzystania promieniowania jonizującego w diagnostyce i terapii
medycznej |
podać
definicję dawki pochłoniętej i jej jednostkę, podać
sens fizyczny mocy dawki i dawki skutecznej oraz podać ich jednostki |
opisać
schemat i zasadę działania licznika Geigera–Müllera, zaprezentować
wybrane sposoby praktycznego wykorzystania promieniowania jonizującego |
Ocena celująca
· Uczeń spełnił wymagania konieczne,
podstawowe, rozszerzone i dopełniające, a także wykazuje się wiedzą i
umiejętnościami pozwalającymi rozwiązywać trudne zadania rachunkowe.
· Uczeń wykorzystuje podstawowe prawa
fizyki do wyjaśniania skomplikowanych zjawisk zachodzących w przyrodzie.
Samodzielnie rozwija swoje zainteresowania fizyką, osiąga sukcesy w konkursach
i olimpiadach.