|
Uczeń:
●
podaje wartość powierzchni Polski oraz
długość granic
●
wymienia i wskazuje na mapie państwa
graniczące z Polską
●
wskazuje współrzędne geograficzne najdalej
wysuniętych punktów
●
wymienia
obszary morskie wchodzące
w skład terytorium Polski
●
wymienia na podstawie mapy tematycznej
jednostki tektoniczne Europy
●
podaje przykłady państw europejskich, które
leżą w obrębie różnych struktur geologicznych
●
przedstawia podział dziejów Ziemi na ery i
okresy
●
przedstawia podział surowców mineralnych
●
wymienia nazwy surowców mineralnych i ich
występowanie w regionie, w którym mieszka
●
wymienia cechy ukształtowania powierzchni
Polski
●
wymienia czynniki wpływające na klimat
Polski
●
wymienia termiczne pory roku
●
podaje na podstawie mapy tematycznej długość
okresu wegetacyjnego i jego zróżnicowanie w Polsce
●
wskazuje na mapie wybrane rzeki Polski
i podaje ich nazwy
●
podaje na podstawie mapy główne cechy sieci
rzecznej w Polsce
●
wymienia największe i najgłębsze jeziora w
Polsce i wskazuje je na mapie
●
wymienia na podstawie mapy największe
sztuczne zbiorniki wodne w Polsce
●
wyjaśnia znaczenie terminu jeziorność
●
określa położenie Morza Bałtyckiego
●
charakteryzuje linię brzegową Morza
Bałtyckiego
●
wskazuje na mapie główne zatoki, wyspy i
cieśniny Morza Bałtyckiego
|
Uczeń:
●
prezentuje na podstawie mapy ogólnogeograficznej charakterystyczne cechy położenia
fizycznogeograficznego Polski
●
przedstawia podział Polski na
regiony fizycznogeograficzne i wskazuje te regiony na mapie
●
prezentuje na podstawie mapy
geologicznej przebieg strefy T–T na obszarze Europy
●
podaje przykłady ważnych
wydarzeń geologicznych charakterystycznych dla każdej ery
●
wskazuje na mapie rozmieszczenie
głównych zasobów surowców mineralnych w Polsce
●
wymienia nazwy surowców
mineralnych występujących w regionie, w którym mieszka
●
odczytuje informacje z krzywej
hipsograficznej Polski
●
wymienia na podstawie mapy
zlodowacenia w Polsce i ich zasięgi
●
omawia na podstawie map
klimatycznych
i klimatogramów cechy klimatu Polski
●
wymienia masy powietrza
kształtujące warunki pogodowe w Polsce
●
wskazuje obszary nadwyżek i
niedoborów wody w Polsce
●
wymienia główne cechy sieci
rzecznej
w Polsce
●
wymienia zalety śródlądowego
transportu wodnego
●
omawia na podstawie map
tematycznych rozmieszczenie jezior w Polsce
●
wskazuje na mapie ogólnogeograficznej przykłady poszczególnych typów jezior
●omawia czynniki wpływające na temperaturę wód
powierzchniowych Morza Bałtyckiego
●wskazuje najbardziej i najmniej zasolone rejony Morza
Bałtyckiego
|
Uczeń:
● przedstawia charakterystyczne cechy położenia fizycznogeograficznego, matematycznego i geopolitycznego Polski
● wymienia i wskazuje na mapie jednostki tektoniczne
występujące na obszarze Polski oraz regionu, w którym mieszka
● omawia na podstawie tabeli stratygraficznej
najważniejsze wydarzenia z przeszłości geologicznej obszaru Polski
● omawia znaczenie gospodarcze głównych zasobów surowców
mineralnych Polski
● przedstawia cechy rzeźby terenu Polski
i jej pasowy układ
● opisuje na podstawie infografiki formy rzeźby
polodowcowej
● omawia zróżnicowanie przestrzenne temperatury powietrza,
opadów atmosferycznych i okresu wegetacyjnego w Polsce
● porównuje na podstawie mapy klimatycznej zimowe i letnie
temperatury powietrza w Polsce
● przedstawia przyczyny niedoboru wody
w wybranych regionach Polski
●
opisuje asymetrię dorzeczy Wisły
i Odry oraz wyjaśnia jej przyczynę
● porównuje na podstawie fotografii
i planów jeziora morenowe i rynnowe oraz podaje ich przykłady
● opisuje funkcje sztucznych zbiorników wodnych
● podaje przyczyny różnego zasolenia wód powierzchniowych
Morza Bałtyckiego
● opisuje florę i faunę Morza Bałtyckiego
● omawia formy ochrony Morza Bałtyckiego
|
Uczeń:
●
opisuje na podstawie mapy ogólnogeograficznej cechy charakterystyczne terytorium
oraz granic Polski
●
omawia na podstawie tabeli
i mapy tematycznej główne cechy budowy platformy wschodnioeuropejskiej
●
wyjaśnia przyczyny zróżnicowania
rozmieszczenia surowców mineralnych w Polsce
●
omawia wpływ budowy geologicznej na
ukształtowanie powierzchni Polski
●
charakteryzuje poszczególne pasy
ukształtowania powierzchni Polski
●
wykazuje wpływ czynników
klimatotwórczych na klimat
w Polsce
●
ocenia gospodarcze konsekwencje
długości trwania okresu wegetacyjnego w różnych regionach Polski
●
podaje skutki niedoboru wody
w wybranych regionach kraju
●
omawia główne typy genetyczne jezior
●
omawia znaczenie przyrodnicze, społeczne i
gospodarcze (w tym turystyczne) jezior i sztucznych zbiorników w Polsce
●
ocenia stan środowiska przyrodniczego
Bałtyku
|
Uczeń:
● ocenia konsekwencje położenia fizycznogeograficznego,
matematycznego i geopolitycznego Polski
●
charakteryzuje na podstawie
informacji z różnych źródeł dowolny makroregion w Polsce
● opisuje na podstawie mapy tektoniczno-geologicznej
Europy budowę geologiczną Polski na tle europejskich jednostek geologicznych
●
omawia skutki orogenezy
hercyńskiej w Europie
●
wyjaśnia geologiczne
uwarunkowania tworzenia się i występowania surowców energetycznych
●
identyfikuje związki pomiędzy
budową geologiczną Polski a głównymi cechami ukształtowania powierzchni
●
porównuje ukształtowanie
powierzchni w pasie nizin i pasie pojezierzy oraz wyjaśnia przyczyny tych
różnic
●
dokonuje na podstawie informacji
z różnych źródeł analizy zasobów wodnych w swoim regionie
●
wyjaśnia, dlaczego północna
część Polski ma większą jeziorność niż reszta kraju
●
omawia działania, które
przyczyniają się do poprawy środowiska przyrodniczego wód Bałtyku
|
|
Uczeń:
● podaje aktualną liczbę ludności w Polsce
● wskazuje na mapie województwa i ich stolice
● wymienia województwa o wysokim
i niskim współczynniku przyrostu naturalnego
● podaje cechy piramidy wieku i płci ludności Polski
● podaje aktualną wartość wskaźnika gęstości zaludnienia w
Polsce
● wymienia na podstawie mapy gęstości zaludnienia regiony
silnie i słabo zaludnione
● wymienia obszary o dodatnim
i ujemnym współczynniku salda migracji wewnętrznych w Polsce
● wymienia największe skupiska Polonii
na świecie
● posługuje się terminami: aktywny zawodowo, bierny
zawodowo, bezrobotny, stopa bezrobocia
● wyjaśnia znaczenie terminu współczynnik aktywności zawodowej
● wymienia ekonomiczne grupy wiekowe ludności
● wymienia podstawowe jednostki osadnicze
● posługuje się terminem wskaźnik urbanizacji
● podaje nazwy największych miast Polski
● podaje przykłady aglomeracji monocentrycznych i
policentrycznych
w Polsce
● wymienia województwa wysoko i nisko zurbanizowane
|
Uczeń:
● podaje przyczyny wyludniania się określonych regionów
Polski
● wymienia poszczególne szczeble podziału
administracyjnego Polski
● oblicza współczynnik przyrostu naturalnego
● porównuje na podstawie wykresu średnią długość życia
Polek i Polaków
● podaje przyczyny zróżnicowania rozmieszczenia ludności w
Polsce
● omawia zróżnicowanie przestrzenne współczynnika salda
migracji wewnętrznych w Polsce
● podaje najważniejsze cechy migracji wewnętrznych w
Polsce
● wymienia czynniki wpływające na aktywność zawodową
ludności
● podaje różnice między miastem a wsią
● prezentuje na podstawie mapy tematycznej przestrzenne
zróżnicowanie wskaźnika urbanizacji w Polsce
● wymienia główne funkcje miasta i podaje ich przykłady
● charakteryzuje osadnictwo wiejskie
w Polsce
|
Uczeń:
● omawia na podstawie wykresu zmiany liczby ludności
Polski
● analizuje zmiany liczby ludności
w miastach i na wsiach
● omawia na podstawie mapy cechy podziału
administracyjnego Polski
● analizuje na podstawie wykresu zmiany współczynnika
przyrostu naturalnego ludności w Polsce
● podaje przyczyny starzenia się polskiego społeczeństwa
● wymienia główne bariery osadnicze na obszarze Polski
● omawia przyczyny migracji wewnętrznych w Polsce
● wyjaśnia zmiany kierunków migracji wewnętrznych w Polsce
● podaje główne kierunki współczesnych emigracji Polaków
● oblicza współczynnik przyrostu rzeczywistego
● analizuje na podstawie danych statystycznych strukturę
zatrudnienia
w Polsce
● porównuje strukturę zatrudnienia we własnym województwie
ze strukturą zatrudnienia w Polsce
● określa przyczyny bezrobocia w Polsce
● omawia najważniejsze cechy sieci osadniczej Polski
● przedstawia czynniki rozwoju miast
● opisuje współczesne funkcje wsi
|
Uczeń:
●
wyjaśnia przyczyny zmian liczby ludności
Polski w latach 1946–2019
●
omawia na podstawie mapy zmiany liczby
ludności
w poszczególnych województwach
●
przedstawia konsekwencje zmian liczby
ludności Polski
●
przedstawia zróżnicowanie współczynnika
przyrostu naturalnego według województw
●
omawia przyczyny małej liczby urodzeń w
Polsce
●
omawia główne cechy struktury demograficznej
Polski według płci i wieku
●
omawia na podstawie map tematycznych wpływ
czynników przyrodniczych
i pozaprzyrodniczych na rozmieszczenie ludności w
Polsce
●
przedstawia pozytywne
i negatywne skutki migracji zagranicznych Polaków
●
analizuje przyrost rzeczywisty ludności
Polski w przedziale czasowym
●
porównuje na podstawie wykresu współczynnik
aktywności zawodowej Polski z wartościami dla wybranych krajów
●
wyjaśnia przyczyny zmian struktury
zatrudnienia ludności Polski
●
omawia zróżnicowanie przestrzenne stopy
bezrobocia
w Polsce
●
analizuje wskaźnik urbanizacji
w Polsce i podaje przyczyny jego zróżnicowania
●
charakteryzuje czynniki wpływające na
współczesne przemiany polskich miast
●
omawia przyczyny zmian
w osadnictwie wiejskim w Polsce
|
Uczeń:
●
omawia przyczyny zmian liczby
ludności w swoim województwie
w XXI w.
●
prognozuje skutki współczesnych
przemian demograficznych w Polsce dla rozwoju społeczno-gospodarczego kraju
●
wyjaśnia zmiany kształtu
piramidy wieku i płci ludności Polski
●
omawia skutki nierównomiernego
rozmieszczenia ludności w Polsce
●
opisuje przykłady wpływu ruchów
migracyjnych na rozmieszczenie ludności w Polsce
●
wykazuje zależność struktury
zatrudnienia od poziomu rozwoju gospodarczego poszczególnych regionów w
naszym kraju
●
omawia sytuację na rynku pracy
we własnej miejscowości (gminie, powiecie)
●
określa wpływ przemian
społeczno-
-gospodarczych na procesy urbanizacyjne i osadnictwo wiejskie
w Polsce
|
|
Uczeń:
●
wymienia na podstawie mapy obszary
o najkorzystniejszych warunkach dla rozwoju rolnictwa w Polsce
●
wyjaśnia znaczenie terminu rolnictwo ekologiczne
●
wymienia mocne i słabe strony rolnictwa
ekologicznego
●
podaje liczbę gospodarstw ekologicznych w
poszczególnych województwach
●
wyjaśnia znaczenie terminów: system wolnorynkowy, prywatyzacja
●
wyjaśnia znaczenie terminu innowacyjna gospodarka
●
wymienia najważniejsze rodzaje transportu w
Polsce
●
wyjaśnia znaczenie terminów: węzeł transportowy, terminal transportowy
●
wymienia główne węzły i terminale
transportowe w Polsce
●
wymienia najważniejsze porty handlowe,
pasażerskie i rybackie w Polsce
●
wymienia towary przeładowywane
w polskich portach handlowych
●
wymienia walory przyrodnicze
i kulturowe Polski
●
wyjaśnia znaczenie terminu infrastruktura turystyczna
|
Uczeń:
● przedstawia regionalne zróżnicowanie przyrodniczych
warunków rozwoju rolnictwa w Polsce
● prezentuje na podstawie wykresu strukturę wielkościową
gospodarstw rolnych
w Polsce
● omawia cechy systemu rolnictwa ekologicznego w Polsce
● porównuje na podstawie wykresu liczbę gospodarstw
ekologicznych oraz powierzchnię ekologicznych użytków rolnych w Polsce
● omawia cechy polskiego przemysłu przed
1989 r.
● omawia zróżnicowanie przestrzenne gęstości dróg według
województw
w Polsce
● wskazuje na mapie Polski główne drogi wodne – rzeki,
kanały
●
● wymienia warunki rozwoju transportu wodnego
● przedstawia cechy polskiej gospodarki morskiej
● wymienia polskie obiekty znajdujące się na Liście światowego dziedzictwa UNESCO
● wymienia główne rodzaje zabytków kultury materialnej i
niematerialnej
|
Uczeń:
●
omawia przyrodnicze i pozaprzyrodnicze
czynniki rozwoju rolnictwa w Polsce
●
analizuje udział i miejsce Polski
w produkcji wybranych artykułów rolnych w Unii Europejskiej
●
przedstawia przyczyny rozwoju rolnictwa
ekologicznego
●
podaje przyczyny przemian strukturalnych w
przemyśle Polski po 1989 r.
●
omawia zmiany zatrudnienia
w przemyśle według sektorów własności w Polsce
●
podaje przyczyny zmian w polskim transporcie
●
omawia zróżnicowanie sieci kolejowej
w Polsce
●
charakteryzuje transport lotniczy
w Polsce
●
porównuje na podstawie mapy ruch pasażerski
w polskich portach lotniczych
●
omawia współczesne znaczenie morskich portów
pasażerskich w Polsce
●
omawia strukturę przeładunków
w głównych portach handlowych Polski
●
przedstawia czynniki warunkujące rozwój
turystyki w Polsce
●
prezentuje na podstawie mapy
zagospodarowanie turystyczne w różnych regionach Polski
|
Uczeń:
●
ocenia przyrodnicze warunki rozwoju
rolnictwa we własnym regionie
●
charakteryzuje wybrane regiony rolnicze w
Polsce
●
wskazuje cele certyfikacji
żywności produkowanej w ramach systemu rolnictwa ekologicznego w Polsce
●
charakteryzuje skutki przemian
strukturalnych w przemyśle Polski po 1989 r.
●
omawia na podstawie informacji
z różnych źródeł wartość nakładów na działalność badawczo-rozwojową oraz ich
dynamikę w Polsce
●
przedstawia przyczyny nierównomiernego
rozwoju sieci kolejowej w Polsce
●
omawia rolę transportu
w krajowej gospodarce
●
określa rolę transportu przesyłowego dla
gospodarki Polski
●
charakteryzuje przemysł stoczniowy w Polsce
●
przedstawia stan rybactwa
i przetwórstwa rybnego w Polsce
●
omawia znaczenie infrastruktury turystycznej
i dostępności komunikacyjnej dla rozwoju turystyki
●
omawia rolę turystyki w krajowej gospodarce
●
ocenia walory przyrodnicze
i kulturowe dla rozwoju turystyki wybranego regionu w Polsce
|
Uczeń:
●
analizuje wpływ czynników
przyrodniczych i pozaprzyrodniczych na możliwości
przemian w rolnictwie Polski
●
przedstawia pozytywne i
negatywne skutki rozwoju rolnictwa ekologicznego w Polsce
●
ocenia wpływ przystąpienia
Polski do Unii Europejskiej na rozwój przemysłu w naszym kraju
●
omawia znaczenie sieci transportuw gospodarce kraju
●
opisuje specjalizacje polskich
portów morskich
●
określa znaczenie lotnictwa
w komunikacji krajowej
i międzynarodowej
●
wykorzystuje mapę do opisania
atrakcji turystycznych na wybranej trasie
|
|
Uczeń:
●
wymienia źródła zanieczyszczeń powietrza w
Polsce
●
podaje przyczyny powstawania smogu
●
wymienia miasta w Unii Europejskiej
najbardziej zanieczyszczone pyłami
●
wymienia rodzaje odpadów stanowiące
zagrożenie dla środowiska
● wyjaśnia główne motywy ochrony przyrody w Polsce
● wymienia formy ochrony przyrody
w Polsce
●
podaje na podstawie danych statystycznych
liczbę obiektów będących poszczególnymi formami ochrony przyrody
|
Uczeń:
●
przedstawia wielkość emisji
ważniejszych zanieczyszczeń powietrza w Polsce
●
podaje przyczyny
zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych
●
wskazuje na mapie przykłady
parków narodowych, krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu w Polsce
|
Uczeń:
● charakteryzuje na wybranych przykładach zanieczyszczenie
powietrza atmosferycznego w Polsce
● przedstawia konsekwencje emisji zanieczyszczeń powietrza
● wymienia przyczyny degradacji gleb
● opisuje walory wybranych parków narodowych
● wymienia proekologiczne działania na rzecz ochrony
środowiska przyrodniczego
|
Uczeń:
●
wymienia sposoby ograniczenia
zanieczyszczenia atmosfery
●
analizuje produkcję odpadów przemysłowych i
komunalnych
w Polsce według województw
●
wyjaśnia różnice w sposobie ochrony przyrody
w parkach narodowych i rezerwatach przyrody
●
wymienia przykłady współpracy
międzynarodowej na rzecz ochrony przyrody
|
Uczeń:
●
wykorzystuje aplikację GIS do
analizy stanu zanieczyszczenia powietrza
w swoim regionie
●
uzasadnia konieczność
podejmowania globalnych działań na rzecz ochrony atmosfery
●
|