Przedmiotowy system oceniania. Klasa 4. Zakres podstawowy

Tematy 1.–34.

Temat lekcji

Ocena

dopuszczająca

dostateczna

dobra

bardzo dobra

celująca

I. II wojna światowa

1. Wojna obronna Polski w 1939 r.

Uczeń:

· wymienia i pokazuje na mapie najważniejsze bitwy wojny obronnej 1939 r.;

· wyjaśnia pojęcia: blitzkrieg i wojna totalna;

· wymienia przykładowe skutki walk z września i początków października 1939 r.

Uczeń:

· wymienia cele ataku Niemiec i ZSRS na Polskę;

· przedstawia bilans walk z września i początków października 1939 r.;

· przedstawia udział ludności cywilnej w obronie kraju we wrześniu 1939 r.

Uczeń:

· przedstawia i ocenia rolę Stefana Starzyńskiego w obronie Warszawy oraz znaczenie obrony Westerplatte;

· przedstawia działania Anglii i Francji w pierwszych tygodniach II wojny światowej;

· przedstawia okoliczności ataku ZSRS na Polskę

Uczeń:

· charakteryzuje pozycję międzynarodową Polski w przededniu wybuchu II wojny światowej;

· wyjaśnia, dlaczego wojnę obronną Polski można określić jako wojnę totalną;

· ocenia szanse Polaków w wojnie obronnej 1939 r.

Uczeń:

· przedstawia wydarzenia, które miały miejsce w okolicach jego miejscowości we wrześniu i początkach października 1939 r.;

· wyjaśnia, dlaczego obrona bunkrów pod Wizną jest określana jako polskie Termopile

2. Działania wojenne w latach 1939–1941

Uczeń:

· pokazuje na mapie tereny opanowane przez III Rzeszę i ZSRS w latach 1939–1940;

· wyjaśnia pojęcie „dziwna wojna”;

· wymienia przyczyny ataku III Rzeszy na ZSRS

Uczeń:

· pokazuje na mapie tereny zaatakowane przez Włochy w latach 1940–1941;

· charakteryzuje etapy bitwy o Anglię;

· wyjaśnia znaczenie walk na Atlantyku dla przebiegu II wojny światowej

Uczeń:

· przedstawia reakcję władz Norwegii, Danii i Francji na atak wojsk niemieckich;

· wyjaśnia, dlaczego Hitler zaatakował Wielką Brytanię;

· wyjaśnia, w jaki sposób sytuacja militarna Włochów wpłynęła na niemieckie plany wojenne

Uczeń:

· przedstawia reakcję ludności Norwegii, Danii i Francji na atak wojsk niemieckich;

· porównuje metody stosowane w czasie zajmowania terenów przez ZSRS wobec Finlandii oraz republik bałtyckich;

· wyjaśnia, co ułatwiało Hitlerowi zajmowanie terenów ZSRS, i co spowodowało jego ostateczną porażkę

Uczeń:

· przedstawia postaci i wydarzenia, do jakich odwoływały się państwa, prowadząc kampanię propagandową w czasie pierwszych lat II wojny światowej

3. Polityka Niemiec w okupowanej Europie

Uczeń:

· wymienia elementy polityki III Rzeszy wobec państw okupowanych;

· charakteryzuje politykę III Rzeszy wobec ludności żydowskiej;

· przedstawia znaczenie konferencji w Wannsee

Uczeń:

· przedstawia różnice w polityce niemieckiej wobec krajów okupowanych w Europie Zachodniej i Środkowo-Wschodniej;

· wymienia przykłady działań ruchu oporu w Europie;

· wyjaśnia, w jaki sposób władze III Rzeszy starały się włączyć władze i ludność terenów okupowanych w swoją politykę wobec ludności żydowskiej

Uczeń:

· wyjaśnia, na czym polegał Generalny Plan Wschodni;

· charakteryzuje działalność ruchu oporu w krajach europejskich;

· wymienia przykłady kolaboracji z władzami niemieckimi w krajach okupowanych

Uczeń:

· wyjaśnia, co wpływało na różną politykę Niemców wobec krajów okupowanych;

· wyjaśnia, dlaczego nazwisko Vidkuna Quislinga stało się synonimem kolaboracji;

· wymienia inne grupy ludności, które poddano eksterminacji i wyjaśnia, dlaczego

Uczeń:

· charakteryzuje trzy grupy partyzanckie działające na terenie Jugosławii: czetnicy, ustasze i komuniści;

· wyjaśnia przyczyny różnic między nimi

4. Wielka koalicja i przełom na frontach

Uczeń:

· wymienia dokumenty, które były podstawą powstania wielkiej koalicji;

· wymienia przykładowe postanowienia Karty atlantyckiej;

· wymienia i pokazuje na mapie miejsca bitew, które zmieniły sytuację na frontach II wojny światowej;

· wymienia przykładowe postanowienia konferencji w Teheranie

Uczeń:

· wymienia przykładowe postanowienia Deklaracji Narodów Zjednoczonych;

· przedstawia znaczenie konferencji w Teheranie;

· wyjaśnia, które bitwy i dlaczego miały przełomowe znaczenie dla sytuacji na frontach II wojny światowej

Uczeń:

· przedstawia proces kształtowania się wielkiej koalicji;

· przedstawia stosunek Stanów Zjednoczonych do wojny przed ich formalnym przystąpieniem do koalicji antyhitlerowskiej;

· wymienia cele ekspansji japońskiej na Dalekim Wschodzie

Uczeń:

· wyjaśnia, które państwa i dlaczego odgrywały największą rolę w koalicji antyhitlerowskiej;

· wyjaśnia znaczenie Lend-Lease Act dla sytuacji wojennej w Europie;

· charakteryzuje sytuację we Włoszech po obaleniu Benito Mussoliniego

Uczeń:

· wyjaśnia, dlaczego Francja nie była sygnatariuszem Deklaracji Narodów Zjednoczonych z 1942 r.

5. Zakończenie II wojny światowej

Uczeń:

· wymienia i pokazuje na mapie miejsca ostatnich bitew II wojny światowej;

· wymienia postanowienia konferencji w Jałcie dotyczące Niemiec

Uczeń:

· wymienia postanowienia konferencji w Poczdamie dotyczące Niemiec;

· wymienia skutki II wojny światowej

Uczeń:

· wyjaśnia, co przesądziło o zwycięstwie aliantów na Dalekim Wschodzie;

· wymienia postanowienia konferencji w Jałcie;

· przedstawia bilans II wojny światowej

Uczeń:

· wymienia postanowienia konferencji w Poczdamie;

· wyjaśnia, w jaki sposób pozycja poszczególnych państw w koalicji antyhitlerowskiej wpływała na decyzje i działania podejmowane przez koalicję

Uczeń:

· porównuje sposób prowadzenia działań wojennych i postęp techniczny w czasie I i II wojny światowej

II. Polska w latach II wojny światowej

6. Polska pod okupacją niemiecką

Uczeń:

· pokazuje na mapie linię podziału państwa polskiego między okupantów oraz podziały ziem okupowanych przez III Rzeszę i ZSRS;

· wymienia przykłady polityki władz niemieckich wobec ludności polskiej na ziemiach okupowanych

Uczeń:

· podaje przykłady eksterminacji elit polskich na ziemiach okupowanych przez Niemców;

· charakteryzuje postawy Polaków wobec ludności żydowskiej w czasie II wojny światowej

Uczeń:

· przedstawia cele polityki władz niemieckich wobec Polaków w Generalnym Gubernatorstwie;

· wyjaśnia, co wpływało na postawy Polaków wobec Żydów w czasie II wojny światowej;

· wyjaśnia, co to była granatowa policja

Uczeń:

· przedstawia cele polityki władz niemieckich wobec Polaków na ziemiach wcielonych do III Rzeszy;

· wyjaśnia przyczyny różnic w polityce Niemiec wobec obywateli polskich na ziemiach okupowanych;

· wyjaśnia, co oznaczało przyjęcie volkslisty i jak traktowano Polaków, którzy się na niej znaleźli na ziemiach wcielonych do III Rzeszy i w Generalnym Gubernatorstwie

Uczeń:

· na wybranym przykładzie przedstawia losy powstańców śląskich i ich rodzin w czasie II wojny światowej, korzystając ze źródeł pozapodręcznikowych

7. Ziemie polskie pod okupacją sowiecką

Uczeń:

· przedstawia przeprowadzone na ziemiach okupowanych przez ZSRS zmiany administracyjne;

· wymienia przykładowe represje wobec Polaków pod okupacją sowiecką;

· wyjaśnia, co to była zbrodnia katyńska

Uczeń:

· przedstawia sposób, w jaki doszło do włączenia Kresów Wschodnich do republik sowieckich;

· przedstawia losy polskich oficerów wziętych do niewoli sowieckiej;

· przedstawia schemat deportacji Polaków z Kresów Wschodnich

Uczeń:

· przedstawia konsekwencje zmian administracyjnych przeprowadzonych na ziemiach polskich pod okupacją sowiecką;

· charakteryzuje politykę władz sowieckich wobec obywateli polskich na ziemiach okupowanych

Uczeń

· wyjaśnia, dlaczego na początku władze sowieckie inaczej traktowały ludność białoruską i ukraińską niż polską i na czym to polegało;

· przedstawia sytuację Polaków na Wileńszczyźnie

Uczeń:

· przedstawia losy przykładowych komunistów polskich lub Polaków sympatyzujących z komunizmem, którzy na początku wojny znaleźli się na terenach okupowanych przez ZSRS

8. Władze polskie na uchodźstwie

Uczeń:

· wymienia osoby pełniące funkcje państwowe na uchodźstwie;

· wymienia postanowienia układu Sikorski–Majski;

· wyjaśnia, co spowodowało zerwanie stosunków z ZSRS

Uczeń:

· wyjaśnia, co to była Rada Narodowa RP

· wymienia cele działań rządu polskiego na uchodźstwie;

· przedstawia przykładowe wydarzenia, które wpłynęły na relacje polsko-sowieckie w czasie II wojny światowej;

· przedstawia działalność Jana Karskiego

Uczeń:

· przedstawia okoliczności powstania polskich władz na uchodźstwie;

· charakteryzuje stosunki władz londyńskich z ZSRS;

· przedstawia działania polskich władz na uchodźstwie podjęte w obronie ludności żydowskiej

Uczeń:

· wyjaśnia, co wpływało na relacje polsko-radzieckie w czasie II wojny światowej;

· wyjaśnia, co wpływało na pozycję międzynarodową władz polskich na uchodźstwie;

ocenia, które cele udało się zrealizować władzom polskim na uchodźstwie

Uczeń:

· przedstawia losy Prezydenta Ignacego Mościckiego, ministra spraw zagranicznych Józefa Becka i marszałka Edwarda Rydza–Śmigłego po internowaniu w Rumunii, korzystając ze źródeł pozapodręcznikowych

9. Polskie Państwo Podziemne

Uczeń:

· wymienia organy wojskowe i cywilne Polskiego Państwa Podziemnego;

· wymienia Komendantów Głównych AK;

· wymienia przykładowe działania pionu wojskowego Polskiego Państwa Podziemnego;

· wymienia przykładowe działania pionu cywilnego Polskiego Państwa Podziemnego

Uczeń:

· przedstawia proces formowania się struktur wojskowych Polskiego Państwa Podziemnego;

· przedstawia działalność małego sabotażu;

· wymienia Delegatów Rządu na Kraj;

· wymienia przykładowe oddziały zbrojne tworzone przez partie polityczne

Uczeń:

· przedstawia działalność pionu wojskowego Polskiego Państwa Podziemnego;

· przedstawia działalność pionu cywilnego Polskiego Państwa Podziemnego;

· charakteryzuje powstanie w getcie warszawskim

Uczeń:

· wyjaśnia, dlaczego dochodziło do zmian w strukturach wojskowych Polskiego Państwa Podziemnego;

· ocenia, jakie znaczenie miała działalność Polskiego Państwa Podziemnego dla Polaków pod okupacją

Uczeń:

· przedstawia, jak wyglądała współpraca między organizacjami żydowskimi a Polskim Państwem Podziemnym;

· wskazuje, kiedy w przeszłości Polacy stworzyli podobne struktury organizacyjne

10. Polacy na frontach II wojny światowej

Uczeń:

· wymienia i pokazuje na mapie najważniejsze bitwy z udziałem polskich oddziałów;

· przedstawia rolę polskich lotników w bitwie o Anglię;

· wymienia armie polskie, które powstały w Związku Sowieckim

Uczeń:

· przedstawia proces kształtowania się Polskich Sił Zbrojnych;

· przedstawia okoliczności tworzenia dwóch armii polskich w ZSRS;

· przedstawia znaczenie wybranych bitew, w których brały udział oddziały polskie

Uczeń:

· wymienia przykładowe miejsca tworzenia polskich oddziałów i wyjaśnia, dlaczego właśnie tam one powstawały;

· przedstawia rolę polskich okrętów w czasie II wojny światowej;

· przedstawia znaczenie bitew i rolę, jaką odegrały w nich oddziały polskie

Uczeń:

· porównuje okoliczności tworzenia dwóch polskich armii w ZSRS;

· przedstawia szlak bojowy wybranych oddziałów polskich;

· ocenia wkład polskich oddziałów w działania wojenne II wojny światowej

Uczeń:

· na podstawie informacji z podręcznika i innych źródeł przedstawia stosunek mieszkańców miast europejskich do oddziałów PSZ

11. Sytuacja Polski i Polaków w przełomowym okresie wojny (1942–1943)

Uczeń:

· wymienia polskie organizacje komunistyczne powstałe na ziemiach polskich i w ZSRS;

· przedstawia program polskich komunistów;

· wyjaśnia, co to była zbrodnia wołyńska

Uczeń:

· przedstawia relacje polsko-ukraińskie przed i w czasie II wojny światowej;

· wyjaśnia podłoże zbrodni wołyńskiej;

· wymienia postanowienia Manifestu PKWN

Uczeń:

· przedstawia cele powstania polskich organizacji komunistycznych na ziemiach polskich i w ZSRS;

· przedstawia proces kształtowania się władz komunistycznych na ziemiach polskich;

· charakteryzuje działalność polskich komunistów

Uczeń:

· przedstawia okoliczności powstania polskich organizacji komunistycznych na ziemiach polskich i w ZSRS;

· przedstawia sytuację Polaków na Kresach po 1941 r.;

· wyjaśnia różnice między programami polskich komunistów i Rady Jedności Narodowej

Uczeń:

· ocenia, jak decyzje podejmowane na konferencjach w Teheranie i Jałcie wpływały na pozycję władz londyńskich i komunistycznych ośrodków władzy na ziemiach polskich

12. Powstanie warszawskie

Uczeń:

· wymienia założenia akcji „Burza”;

· wymienia przykładowe przyczyny wybuchu powstania warszawskiego;

· wymienia przykładowe wydarzenia z powstania warszawskiego;

· wymienia przykładowe skutki powstania warszawskiego

Uczeń:

· wymienia przykładowe działania podjęte w ramach akcji „Burza”;

· przedstawia przebieg powstania warszawskiego;

· przedstawia stosunek wojsk niemieckich i wspierających je jednostek do powstańców i ludności cywilnej Warszawy;

· wymienia dowódcę powstania warszawskiego

Uczeń:

· przedstawia okoliczności wybuchu powstania warszawskiego;

· charakteryzuje stosunek ludności cywilnej do walk powstańczych w Warszawie;

· przedstawia stosunek aliantów do powstania warszawskiego

Uczeń:

· ocenia szanse realizacji założeń akcji „Burza”;

· wyjaśnia, co wpływało na stosunek ludności cywilnej do powstania warszawskiego;

· wyjaśnia, co wpływało na stosunek aliantów do powstania warszawskiego;

· przedstawia bilans powstania warszawskiego

Uczeń:

· ocenia zasadność wybuchu powstania warszawskiego, przedstawiając argumenty zwolenników i przeciwników jego wybuchu

III. Polska i świat po II wojnie światowej

13. Świat po II wojnie światowej

Uczeń:

· pokazuje na mapie zmiany polityczne, które nastąpiły w wyniku II wojny światowej;

· wymienia cele działalności Organizacji Narodów Zjednoczonych;

· wymienia organy ONZ;

· wyjaśnia, jakie treści zawiera Powszechna Deklaracja Praw Człowieka

Uczeń:

· wymienia przykładowe skutki II wojny światowej w różnych dziedzinach życia;

· wyjaśnia, jakie treści zawiera Karta Narodów Zjednoczonych;

· wymienia przykładowe uprawnienia organów ONZ;

· wymienia przykładowe organizacje afiliowane i współpracujące z ONZ

Uczeń:

· przedstawia straty gospodarczo-społeczne spowodowane II wojną światową;

· wymienia przyczyny i wskazuje kierunki migracji ludności po II wojnie światowej;

· wyjaśnia częściowo, co wpłynęło na polityczny układ sił na mapie Europy po II wojnie światowej

Uczeń:

· wyjaśnia, jak doszło do powstania dwóch państw chińskich;

· przedstawia wpływ II wojny światowej na sztukę;

· wyjaśnia w pełni, co wpłynęło na polityczny układ sił na mapie Europy po II wojnie światowej

Uczeń:

· przedstawia różne reakcje artystów, inne niż w podręczniku, na doświadczenia II wojny światowej;

· wymienia przykładowe misje pokojowe ONZ, korzystając ze źródeł pozapodręcznikowych

14. Początki zimnej wojny

Uczeń:

· wyjaśnia pojęcia: zimna wojna, żelazna kurtyna, NATO, Układ Warszawski;

· przedstawia proces powstania dwóch państw niemieckich po II wojnie światowej

Uczeń:

· przedstawia proces przejmowania władzy przez komunistów w krajach Europy Środkowo-Wschodniej na wybranych przykładach;

· wyjaśnia, jaką rolę miały odgrywać NATO i Układ Warszawski

Uczeń:

· wyjaśnia pojęcia: doktryna Trumana i plan Marshalla;

· przedstawia okoliczności powstania Sojuszu Północnoatlantyckiego (NATO) i Układu Warszawskiego;

· porównuje proces przejmowania władzy przez komunistów w krajach Europy Środkowo-Wschodniej na wybranych przykładach;

· wymienia przyczyny i skutki wojny koreańskiej

Uczeń:

· wyjaśnia specyficzną sytuację Jugosławii wśród państw komunistycznych;

· porównuje proces przejmowania władzy przez komunistów w krajach Europy Środkowo-Wschodniej;

· wyjaśnia, w jaki sposób starano się ograniczyć wpływy komunistyczne w Europie Zachodniej i Południowej

Uczeń:

· wyjaśnia, na czym polegała taktyka salami, korzystając ze źródeł pozapodręcznikowych

15. Powojenna Polska

Uczeń:

· pokazuje na mapie zmiany w przebiegu granicy polskiej po II wojnie światowej;

· pokazuje na mapie kierunki migracji ludności na ziemiach polskich i do Polski

Uczeń:

· przedstawia sytuację gospodarczą na ziemiach polskich po II wojnie światowej;

· wymienia ośrodki emigracji polskiej po II wojnie światowej

Uczeń:

· wyjaśnia przyczyny zmian w przebiegu granicy polskiej po II wojnie światowej;

· wyjaśnia przyczyny migracji ludności na ziemiach polskich i do Polski

Uczeń:

· przedstawia sytuację społeczną na ziemiach polskich po II wojnie światowej;

· przedstawia sytuację Polaków i władz polskich na emigracji i w ZSRS

Uczeń:

· przedstawia zmiany gospodarczo-społeczne, które zaszły po II wojnie światowej w jego regionie

16. Tworzenie podstaw władzy komunistycznej w Polsce

Uczeń:

· przedstawia wyniki referendum z 1946 r. i wyborów do Sejmu Ustawodawczego z 1947 r.;

· wymienia założenia reformy rolnej z 1944 r.;

· wyjaśnia pojęcia: proces szesnastu, Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej

Uczeń:

· przedstawia okoliczności procesu szesnastu i powstania Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej;

· wyjaśnia, na czym polegała gospodarka centralnie planowana;

· przedstawia założenia planu trzyletniego

Uczeń:

· przedstawia represje stosowane wobec ludności polskiej przez bezpiekę;

· wyjaśnia, jakie były cele zmian gospodarczych wprowadzanych przez komunistów

Uczeń:

· wyjaśnia, w jaki sposób komuniści umacniali swoją władzę w Polsce;

· ocenia skuteczność i efektywność polityki gospodarczej władz komunistycznych w Polsce

Uczeń:

· wyjaśnia polityczne względy lokalizacji Nowej Huty pod Krakowem;

· wymienia inne przykłady inwestycji przemysłowych, które miały odegrać podobną rolę, korzystając ze źródeł pozapodręcznikowych

17. Niepodległościowe podziemie zbrojne

Uczeń:

· wymienia przykładowe organizacje polskiego podziemia niepodległościowego i ich dowódców;

· wymienia cele Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”

Uczeń:

· przedstawia metody walki komunistów z oddziałami podziemia niepodległościowego;

· wyjaśnia, z czym wiązały nadzieję na zmianę sytuacji w Polsce organizacje powstałe po rozwiązaniu Armii Krajowej

Uczeń:

· przedstawia motywy, którymi kierowali się żołnierze kontynuujący walkę zbrojną po zakończeniu II wojny światowej;

· wymienia różne nurty ideowe wśród organizacji niepodległościowych

Uczeń:

· przedstawia bilans działalności polskiego podziemia niepodległościowego;

· wyjaśnia genezę określenia żołnierze wyklęci / żołnierze niezłomni

Uczeń:

· przedstawia działalność oddziału poakowskiego dowodzonego przez Antoniego Hedę „Szarego” lub innego oddziału podziemia niepodległościowego nieopisanego w podręczniku

18. Stalinizm w Polsce

Uczeń:

· przedstawia represje aparatu bezpieczeństwa wobec społeczeństwa polskiego w okresie stalinizmu;

· wymienia przykładowe środki propagandowe stosowane przez komunistów;

· wymienia przykładowe postanowienia konstytucji PRL

Uczeń:

· wymienia najważniejsze postanowienia konstytucji PRL;

· charakteryzuje politykę gospodarczą komunistów w pierwszej połowie lat 50. XX w.

Uczeń:

· charakteryzuje metody indoktrynacji i propagandy stosowane przez władze komunistyczne;

· charakteryzuje politykę władz komunistycznych wobec Kościoła katolickiego;

· przedstawia rolę aparatu partyjnego i aparatu bezpieczeństwa w umacnianiu władzy komunistycznej

Uczeń:

· przedstawia rolę wojska w umacnianiu władzy komunistycznej;

· ocenia, skutki polityki gospodarczej pierwszej połowy lat. 50. XX w.;

· wyjaśnia, co wpływało na różny stosunek społeczeństwa polskiego do władz komunistycznych w Polsce

Uczeń:

· wskazuje elementy polityki wewnętrznej komunistów polskich wzorowane na ZSRS;

· wskazuje różnice między sytuacją w Polsce a w krajach Bloku Wschodniego

IV. Świat w 2. połowie XX w.

19. Europa Środkowa pod wpływem ZSRS

Uczeń:

· wymienia przykładowe przyczyny i skutki wystąpień społecznych w krajach bloku wschodniego po śmierci Józefa Stalina (Węgry, Czechosłowacja);

· przedstawia reakcję władz ZSRS na wystąpienia społeczeństw w Czechosłowacji i na Węgrzech

Uczeń:

· charakteryzuje proces destalinizacji w ZSRS i krajach bloku wschodniego;

· wyjaśnia, na czym polegała doktryna Breżniewa;

· wymienia przykładowe przyczyny i skutki wystąpień społecznych w NRD oraz reakcję na nie władz ZSRS

Uczeń:

· charakteryzuje wystąpienia społeczeństw w bloku wschodnim po śmierci Józefa Stalina: wydarzenia w NRD, powstanie węgierskie i Praską Wiosnę;

· porównuje wystąpienia społeczeństw w bloku wschodnim po śmierci Józefa Stalina;

· wskazuje różnice w reakcji państw i społeczeństw bloku wschodniego na wystąpienia w NRD, Czechosłowacji i na Węgrzech

Uczeń:

· przedstawia politykę zagraniczną Nikity Chruszczowa;

· ocenia szanse przeprowadzenia liberalnych reform w bloku wschodnim po śmierci Józefa Stalina

Uczeń:

· przedstawia, w jaki sposób pamięć o wystąpieniach społecznych została uczczona w przestrzeni publicznej w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, korzystając ze źródeł pozapodręcznikowych

20. Dekolonizacja w Azji i Afryce

Uczeń:

· przedstawia zmiany na mapie świata powstałe w wyniku procesu dekolonizacji po II wojnie światowej;

· wymienia przykładowe skutki procesu dekolonizacji

Uczeń:

· wyjaśnia wpływ II wojny światowej na proces dekolonizacji;

· przedstawia proces uzyskiwania niepodległości przez Indie;

· wyjaśnia pojęcia: apartheid i neokolonializm

Uczeń:

· przedstawia i porównuje proces dekolonizacji przeprowadzany przez Wielką Brytanię i Francję;

· charakteryzuje przemiany w Republice Południowej Afryki

Uczeń:

· przedstawia stosunek mocarstw i ONZ do procesu dekolonizacji;

· przedstawia bilans procesu dekolonizacji

Uczeń:

· przedstawia problemy związane z procesem dekolonizacji obecne w literaturze i filmie, korzystając ze źródeł pozapodręcznikowych

21. Konflikty na Bliskim Wschodzie

Uczeń:

· przedstawia okoliczności powstania państwa Izrael w Palestynie;

· pokazuje na mapie tereny Izraela

Uczeń:

· pokazuje na mapie tereny sporne między Izraelem a państwami arabskimi;

· przedstawia cele i charakteryzuje działalność Organizacji Wyzwolenia Palestyny

Uczeń:

· charakteryzuje stosunki Izraela z państwami arabskimi;

· wymienia przyczyny i skutki kolejnych wojen Izraela z państwami arabskimi

Uczeń:

· przedstawia rolę islamu w życiu politycznym w państwach bliskowschodnich;

· wymienia przyczyny i skutki rewolucji islamskiej w Iranie

Uczeń:

· charakteryzuje współczesne relacje izraelsko-palestyńskie, korzystając ze źródeł pozapodręcznikowych

22. Rywalizacja Stanów Zjednoczonych i ZSRS

Uczeń:

· wymienia przykładowe przyczyny i skutki kryzysu kubańskiego;

· wymienia przykładowe przyczyny i skutki kryzysu berlińskiego;

· wymienia przykładowe postanowienia aktu końcowego KBWE

Uczeń:

· wymienia przykładowe przyczyny i skutki wojny w Wietnamie;

· przedstawia inne płaszczyzny, na których dochodziło do rywalizacji między Stanami Zjednoczonymi a ZSRS

Uczeń:

· przedstawia sytuację na Kubie na przełomie lat 50. i 60. XX w.;

· przedstawia przyczyny i skutki kryzysu kubańskiego;

· przedstawia przyczyny i skutki kryzysu berlińskiego

Uczeń:

· przedstawia przyczyny i skutki wojny w Wietnamie;

· ocenia wpływ konfliktów międzynarodowych na pozycję Stanów Zjednoczonych i ZSRS

Uczeń:

· przedstawia, w jaki sposób udział w wojnie w Wietnamie odcisnął się na społeczeństwie amerykańskim

23. Integracja europejska

Uczeń:

· pokazuje na mapie proces rozszerzania się Wspólnot Europejskich, a potem Unii Europejskiej;

· wymienia przykładowe przyczyny współpracy pomiędzy państwami europejskimi;

· wymienia ojców założycieli Unii Europejskiej

Uczeń:

· przedstawia etapy i obszary integracji europejskiej;

· wymienia organy Unii Europejskiej i ich przykładowe kompetencje

Uczeń:

· wymienia przyczyny współpracy i integracji pomiędzy państwami europejskimi;

· wyjaśnia, co wpłynęło na pojawienie się idei integracji europejskiej

Uczeń:

· ocenia korzyści, jakie wynikają z członkostwa w Unii Europejskiej;

· ocenia zagrożenia, jakie może nieść za sobą funkcjonowanie Unii Europejskiej

Uczeń:

· wyjaśnia, czym się różnią i jakie mogą być konsekwencje różnych koncepcji jednoczenia Europy

24. Przemiany społeczne i kulturowe w 2. połowie XX w.

Uczeń:

· wymienia zmiany demograficzne i społeczne w 2. połowie XX w.;

· charakteryzuje kulturę masową 2. połowy XX w.

Uczeń:

· przedstawia nurty w muzyce, literaturze i filmie w 2. połowie XX w.;

· przedstawia zmiany w sztukach plastycznych w 2. połowie XX w.

Uczeń:

· przedstawia konsekwencje przemian demograficznych i społecznych w 2. połowie XX w.;

· przedstawia zmiany w pozycji kobiety w społeczeństwie w 2. połowie XX w.

Uczeń:

· przedstawia nurty filozoficzne w 2. połowie XX w.;

· wyjaśnia wpływ soboru watykańskiego II i pontyfikatu Jana Pawła II na przemiany w Kościele katolickim

Uczeń:

· wymienia przykładowe filmy i dzieła literackie, które, jego zdaniem, najlepiej przedstawiają zmiany zachodzące w społeczeństwie w XX w. i uzasadnia swój wybór

V. Polska Rzeczpospolita Ludowa

25. Postalinowska odwilż

Uczeń:

· wyjaśnia, kto to byli puławianie i natolińczycy;

· wymienia przykładowe przyczyny i skutki poznańskiego Czerwca

Uczeń:

· wymienia zmiany w polityce władz komunistycznych po śmierci Józefa Stalina;

· przedstawia okoliczności objęcia władzy przez Władysława Gomułkę

Uczeń:

· wyjaśnia, na czym polegała walka o władzę w łonie PZPR po śmierci Bolesława Bieruta;

· przedstawia przyczyny, przebieg i skutki poznańskiego Czerwca

Uczeń:

· ocenia, w której dziedzinie zmiany wprowadzane po śmierci Józefa Stalina były najbardziej widoczne;

· ocenia politykę Władysława Gomułki w kontekście przemian w Polsce po śmierci Józefa Stalina

Uczeń:

· ocenia rolę wyborów do sejmu w 1957 r. w kontekście przemian politycznych w 2. połowie lat 50. XX w., korzystając ze źródeł pozapodręcznikowych

26. Polska w czasach Władysława Gomułki

Uczeń:

· przedstawia obchody Milenium Chrztu Polski i Tysiąclecia Państwa Polskiego;

· wymienia przykładowe przyczyny i skutki wydarzeń Marca 1968 r.

Uczeń:

· charakteryzuje sytuację gospodarczą w okresie rządów Władysława Gomułki;

· charakteryzuje stosunek władz komunistycznych do Kościoła katolickiego na przełomie lat 50. i 60. XX w.

Uczeń:

· wyjaśnia, dlaczego zorganizowano dwa odrębne obchody rocznicy wydarzenia związanego z początkiem Polski;

· przedstawia rywalizację wewnątrz PZPR w latach 60. XX w.;

· przedstawia przyczyny, przebieg i skutki wydarzeń Marca 1968 r.

Uczeń:

· przedstawia wpływ rywalizacji wewnątrz PZPR w latach 60. XX w. na wydarzenia Marca 1968 r.;

· ocenia znaczenie listu biskupów polskich do biskupów niemieckich z 1965 r.;

· ocenia, w jakim stopniu Władysław Gomułka spełnił nadzieje Polaków związane z objęciem przez niego władzy

Uczeń:

· wyjaśnia, co to było poselskie koło „Znak”, i przedstawia jego działalność, korzystając ze źródeł pozapodręcznikowych

27. PRL w okresie rządów Gierka

Uczeń:

· wymienia przykładowe przyczyny i skutki wydarzeń Grudnia 1970 r.;

· wymienia przykładowe przyczyny i skutki wydarzeń Czerwca 1976 r.

Uczeń:

· wymienia cele polityki gospodarczej ekipy Edwarda Gierka i podaje przykłady jej realizacji;

· wymienia zmiany wprowadzone do konstytucji w 1976 r.

Uczeń:

· przedstawia przyczyny, przebieg i skutki wydarzeń Grudnia 1970 r.;

· przedstawia przyczyny i skutki wydarzeń Czerwca 1976 r.;

· charakteryzuje politykę gospodarczą ekipy Gierka

Uczeń:

· ocenia politykę gospodarczą ekipy Gierka;

· charakteryzuje przemiany ustrojowo-administracyjne z okresu rządów Edwarda Gierka;

· wyjaśnia, jakie sukcesy Polaków i dlaczego wykorzystywała propaganda lat 70. XX w.

Uczeń:

· wyjaśnia, dlaczego fiat 126p stał się symbolem epoki Edwarda Gierka

28. Opozycja polityczna w latach 1976–1980

Uczeń:

· wymienia przykładowe organizacje opozycyjne działające w Polsce w 2. połowie lat 70. XX w. (KOR, ROPCiO, WZZ);

· wymienia przykłady działań środowisk opozycyjnych w Polsce w 2. połowie lat 70. XX w.;

· wymienia przykładowe przyczyny i skutki strajków z 1980 r.

Uczeń:

· przedstawia cele działań organizacji opozycyjnych w Polsce w latach 70. XX w.;

· wyjaśnia, jakie znaczenie miał wybór kardynała Karola Wojtyły na papieża;

· przedstawia działalność NSZZ „Solidarność”

Uczeń:

· wymienia organizacje opozycyjne działające w Polsce w 2. połowie lat 70. XX w.;

· przedstawia cele działań tych organizacji;

· charakteryzuje działalność środowisk opozycyjnych w Polsce w 2. połowie lat 70. XX w.

· przedstawia przyczyny, przebieg i skutki strajków z 1980 r.

Uczeń:

· wyjaśnia, który nurt działalności opozycyjnej władze PRL zwalczały najbardziej i dlaczego;

· wyjaśnia, jakie znaczenie miała pierwsza pielgrzymka papieża Jana Pawła II do Polski;

· przedstawia struktury NSZZ „Solidarność”

Uczeń:

· porównuje formułę wystąpień społecznych z lat 1970 i 1976 ze strajkami z 1980 r.

29. Czas stanu wojennego

Uczeń:

· wymienia przykładowe ograniczenia w funkcjonowaniu społeczeństwa, jakie wprowadzono w trakcie stanu wojennego;

· podaje przykłady represji wobec działaczy opozycji i osób ją wspierających w trakcie i po zakończeniu stanu wojennego

Uczeń:

· przedstawia relacje między władzami PRL a NSZZ „Solidarność”;

· przedstawia reakcję działaczy „Solidarności” na wprowadzenie stanu wojennego

Uczeń:

· wymienia ograniczenia w funkcjonowaniu społeczeństwa, jakie wprowadzono w trakcie stanu wojennego;

· przedstawia reakcję państw zachodnich na wprowadzenie w Polsce stanu wojennego;

· charakteryzuje rolę Kościoła w trakcie stanu wojennego

Uczeń:

· ocenia, jak ograniczenia w funkcjonowaniu społeczeństwa, jakie wprowadzono w trakcie stanu wojennego, wpłynęły na życie codzienne obywateli;

· ocenia legalność i zasadność wprowadzenia stanu wojennego

Uczeń:

· przedstawia ocenę stanu wojennego w literaturze polskiej i filmie polskim, korzystając ze źródeł pozapodręcznikowych

VI. Polska i świat na przełomie XX i XXI w.

30. Kryzys w ZSRS

Uczeń:

· wymienia reformy przeprowadzone w ZSRS przez Michaiła Gorbaczowa;

· wyjaśnia terminy: pierestrojka i głasnost

Uczeń:

· wymienia trudności gospodarcze ZSRS na przełomie lat 70. i 80. XX w.;

· wymienia przyczyny kryzysu wewnętrznego w ZSRS;

· wymienia przyczyny i skutki interwencji radzieckiej w Afganistanie

Uczeń:

· charakteryzuje gospodarkę ZSRS na przełomie lat 70. i 80. XX w.;

· charakteryzuje politykę wewnętrzną i zagraniczną Michaiła Gorbaczowa

Uczeń:

· charakteryzuje konflikty narodowościowe w ZSRS;

· wyjaśnia przyczyny i ocenia skutki interwencji radzieckiej w Afganistanie

Uczeń:

· przedstawia podłoże i konsekwencje konfliktów etnicznych w ZSRS w 2. połowie lat 80. i w latach 90. XX w.

31. Upadek PRL

Uczeń:

· wymienia problemy gospodarcze Polski w latach 80. XX w.;

· wymienia zmiany ustrojowe, do których doszło w Polsce w wyniku decyzji podjętych w trakcie obrad Okrągłego Stołu

Uczeń:

· przedstawia relacje między władzą a opozycją po stanie wojennym;

· wymienia zmiany, do których doszło w Polsce w wyniku decyzji podjętych w trakcie obrad Okrągłego Stołu;

· wymienia kolejne zmiany ustrojowe z lat 1989–1990

Uczeń:

· charakteryzuje sytuację gospodarczą w Polsce w latach 80. XX w.;

· charakteryzuje obrady Okrągłego Stołu

Uczeń:

· wyjaśnia, co wpływało na zmianę stosunku władzy do opozycji;

· ocenia realizację ustaleń Okrągłego Stołu

Uczeń:

· wyjaśnia, genezę i znaczenie pojęć: wybory kontraktowe i sejm kontraktowy

32. Jesień Narodów i rozpad ZSRS

Uczeń:

· pokazuje na mapie państwa, które powstały po 1989 r.;

· wymienia przyczyny i etapy rozpadu ZSRS;

· charakteryzuje przemiany z lat 1989-1990 w Czechosłowacji

Uczeń:

· charakteryzuje przemiany z lat 1989–1990 w NRD i Rumunii;

· wymienia przyczyny i skutki wojen czeczeńskich;

· wymienia przyczyny i etapy rozpadu Jugosławii

Uczeń:

· charakteryzuje sytuację w krajach bloku wschodniego w latach 70. i 80. XX w.;

· porównuje przemiany z lat 1989-1990 w Czechosłowacji, NRD i Rumunii

Uczeń:

· przedstawia proces rozpadu ZSRS;

· przedstawia proces rozpadu Jugosławii;

· wyjaśnia konsekwencje rozpadu ZSRS i Jugosławii

Uczeń:

· przedstawia proces upadku komunizmu na Węgrzech lub w Bułgarii, korzystając ze źródeł pozapodręcznikowych

33. III Rzeczpospolita

Uczeń:

· wymienia przykładowe partie polityczne powstałe w Polsce po 1989 r.;

· wymienia zasady konstytucji z 1997 r.;

· wymienia problemy III Rzeczypospolitej

Uczeń:

· charakteryzuje sytuację w Polsce na początku lat 90. XX w.;

· charakteryzuje przemiany składu polskiego sejmu na przełomie XX i XXI w.

Uczeń:

· charakteryzuje scenę polityczną w Polsce na początku lat 90. XX w.;

· wyjaśnia, co wpływało na skład polskiego sejmu na przełomie XX i XXI w.;

· przedstawia problemy III Rzeczypospolitej

Uczeń:

· przedstawia bilans przemian w Polsce po 1989 r.;

· ocenia proces lustracji i dekomunizacji przeprowadzany w Polsce po 1989 r.

Uczeń:

· przedstawia zmiany gospodarczo-społeczne, które zaszły po 1989 r, w jego regionie

34. Polska w integrującym się świecie

Uczeń:

· pokazuje na mapie sąsiadów Rzeczypospolitej w XXI w.;

· wymienia organizacje, których członkiem stała się Polska na przełomie XX i XXI w.;

· wymienia konsekwencje przemian gospodarczych przeprowadzonych w Polsce w latach 90. XX w.

Uczeń:

· wymienia problemy gospodarki polskiej w latach 90. XX w.;

· wymienia kierunki polskiej polityki zagranicznej na przełomie XX i XXI w.;

· wymienia porażki i sukcesy polskiej polityki zagranicznej po 1989 r.

Uczeń:

· charakteryzuje sytuację gospodarczą Polski w latach 90. XX w.;

· przedstawia proces wejścia Polski do NATO;

· przedstawia proces integracji Polski z Unią Europejską

Uczeń:

· przedstawia bilans przemian gospodarczych w Polsce po 1989 r.;

· ocenia konsekwencje przemian gospodarczych w Polsce po 1989 r.;

· charakteryzuje polską politykę zagraniczną po 1989 r.

Uczeń:

· wyjaśnia, dlaczego w 1990 r. doszło do podpisania układu granicznego z RFN, mimo że RFN uznała polską granicę zachodnią w 1970 r., korzystając ze źródeł pozapodręcznikowych