Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny – NOWE Ponad słowami klasa 1 część 1. Edycja 2024
Warunkiem koniecznym do uzyskania oceny pozytywnej niezależnie od średniej ważonej jest przystąpienie do wszystkich obowiązkowych form sprawdzania wiedzy oraz zaliczenie wskazanych przez nauczyciela form sprawdzenia wiedzy i umiejętności (np. praca klasowa lub sprawdzian lub wypowiedź ustna).
* zakres rozszerzony
materiał obligatoryjny
materiał fakultatywny
Numer |
Wymagania na ocenę dopuszczającą |
Wymagania na ocenę dostateczną |
Wymagania na ocenę dobrą |
Wymagania na ocenę bardzo dobrą |
Wymagania na ocenę celującą |
Uczeń potrafi: |
Uczeń potrafi to, co na ocenę dopuszczającą, oraz: |
Uczeń potrafi to, co na ocenę dostateczną, oraz: |
Uczeń potrafi to, co na ocenę dobrą, oraz: |
Uczeń: potrafi to, co na ocenę bardzo dobrą, oraz: |
|
STAROŻYTNOŚĆ – O EPOCE |
|||||
2. Fundamenty kultury europejskiej |
• wyjaśnić pojęcia: antyk, starożytność klasyczna, monoteizm i politeizm, judaizm i chrześcijaństwo • określić ramy czasowe epoki |
• wyjaśnić znaczenie wynalezienia pisma dla rozwoju cywilizacji • wyjaśnić pojęcie: kultura śródziemnomorska |
• wyjaśnić symboliczne znaczenie Aten, Rzymu i Jerozolimy
|
• wypowiadać się na temat fundamentalnej roli starożytności klasycznej w historii kultury europejskiej |
• wskazać teksty kultury nawiązujące do starożytności |
ANTYK – WPROWADZENIE DO EPOKI |
|||||
3. Antyk (Grecja i Rzym) |
• wyjaśnić pojęcia: polis, swobody obywatelskie, prawo, obywatel |
• omówić złoty wiek Aten • wymienić osiągnięcia starożytnych Greków • wymienić osiągnięcia starożytnych Rzymian |
• omówić różnice między kulturą Grecji a kulturą Rzymu • wyjaśnić, na czym polegał antropocentryzm cywilizacji antyku |
• wypowiedzieć się na temat idei kształtujących życie starożytnych |
• wyjaśnić pojęcie: kalokagatia
|
4. Filozofia antyczna |
• wymienić najważniejszych filozofów starożytnej Grecji: Sokratesa, Platona i Arystotelesa • wyjaśnić etymologię oraz znaczenie słowa filozofia • wyjaśnić pojęcie cnoty |
• przedstawić podstawowe założenia filozofii Sokratesa, Platona, Arystotelesa • omówić najważniejsze założenia szkoły filozoficznej stoików, epikurejczyków, sceptyków i cyników |
• omówić dualistyczną koncepcję świata według Platona • wskazać różnice między epikurejczykami a hedonistami |
• wypowiedzieć się na temat znaczenia działalności Arystotelesa |
• wyjaśnić, na czym polegał przełomowy charakter działalności Sokratesa i omówić jego metodę filozoficzną
|
5. Sztuka antyku |
• rozpoznać najważniejsze zabytki starożytne Grecji i Rzymu • wymienić cechy antycznego ideału piękna |
• przedstawić główne cechy sztuki antycznej • wymienić innowacje architektoniczne wprowadzone przez Rzymian |
• omówić znaczenie harmonii w sztuce antyku • wytłumaczyć, co to jest kanon
|
• dokonać analizy dzieła sztuki starożytnej |
• scharakteryzować przykłady współczesnych dzieł sztuki nawiązujących do antyku |
ANTYK – TEKSTY Z EPOKI I NAWIĄZANIA |
|||||
6. O czym mówią mity? Wprowadzenie do lektury (lektura obowiązkowa) |
• definiować mit • wymienić rodzaje mitów
|
• wymienić i omówić funkcje mitów
|
• wymienić mitologizmy i przedstawić ich źródła
|
• wymienić toposy wywodzące się z mitologii
|
• wyjaśnić, na czym polega symboliczny charakter mitów
|
7. Miłość, śmierć i sztuka – mit o Orfeuszu i Eurydyce |
• zrelacjonować treść mitu • zrelacjonować treść utworu Herberta
|
• omówić sposób przedstawienia artysty w micie i utworze Herberta
|
• przedstawić symboliczne znaczenie mitu • interpretować zakończenie obu tekstów
|
• wyjaśnić, na czym polega reinterpretacja mitu w H.E.O
|
• omówić sposób przedstawienia tematu miłości w wybranym tekście kultury |
8. Bogowie olimpijscy – Apollo |
• wymienić bogów olimpijskich • zrelacjonować historię pojedynku między Apollem a Marsjaszem
|
• krótko scharakteryzować każdego z bogów olimpijskich • określić funkcję atrybutów bogów olimpijskich • scharakteryzować Apolla na podstawie fragmentu
|
• scharakteryzować rywalizujących zawodników i sposób ich gry
|
• przedstawić symboliczne i uniwersalne znaczenie pojedynku
|
• odnieść do rzeczywistości współczesnej przedstawione w micie dwa rodzaje sztuki |
9. Miłość, cierpienie i tęsknota – siła emocji i uniwersalny przekaz mitów o Niobe i narcyzie |
• zrelacjonować historie Niobe i Narcyza • wyjaśnić pojęcie: narcyzm
|
• scharakteryzować Niobe i Narcyza • omówić znaczenie mitologizmu: skamienieć z bólu w odniesieniu do mitu o Niobe
|
• omówić zagadnienie winy i kary na podstawie mitu o Niobe i innych poznanych mitów
|
• sformułować przesłanie moralne płynące z mitów o Niobe i Narcyzie
|
• poddać refleksji relacje między bogami a ludźmi w mitologii greckiej |
10. i 11. Homer, Iliada (lektura obowiązkowa) |
• wymienić rodzaje literackie • zrelacjonować treść fragmentu • wyjaśnić pojęcie: epos • wymienić najważniejszych bohaterów Iliady |
• zdefiniować epikę • wymienić cechy eposu homeryckiego • wskazać cechy eposu homeryckiego we fragmencie • omówić kompozycję Iliady • przedstawić boskie i ludzkie cechy Achillesa • wskazać środki językowe użyte we fragmencie |
• określić funkcję środków językowych • omówić, w jaki sposób zostały połączone światy bogów i ludzi we fragmencie
|
• wypowiedzieć się na temat obrazu człowieka ukazanego w Iliadzie |
• przedstawić związki frazeologiczne mające swoje źródło w micie o wojnie trojańskiej, wyjaśnić ich pochodzenie i znaczenie |
12. Konteksty i nawiązania – Troja w reżyserii Wolfganga Petersena |
• zrelacjonować treść filmu
|
• scharakteryzować bohaterów filmu • omówić kompozycję dzieła |
• wypowiedzieć się na temat sposobu przedstawienia bohaterów • porównać treść filmu z treścią mitu trojańskiego |
• wypowiedzieć się na temat środków filmowych użytych w dziele |
• podjąć dyskusję na temat wartości artystycznej filmu |
*13. Homer, Odyseja |
• zrelacjonować treść fragmentu • wyjaśnić pojęcie: epos • wymienić najważniejszych bohaterów Odysei |
• wymienić cechy eposu homeryckiego • omówić kompozycję Odysei • wskazać środki językowe użyte we fragmencie |
• określić funkcję środków językowych
|
• wypowiedzieć się na temat obrazu człowieka i jego losu ukazanego w Odysei |
• wyjaśnić archetypiczne znaczenie wędrówki Odysa • przedstawić znaczenie pojęcia: homo viator
|
*14. Konteksty i nawiązania – Penelopiada Margaret Atwood (fragmenty) |
• zrelacjonować treść fragmentu
|
• wskazać aluzje do Odysei Homera • wypowiedzieć się na temat narracji
|
• omówić sposób postrzegania przygód Odyseusza przez Penelopę • zinterpretować tytuł powieści
|
• wskazać elementy ironii i określić jej funkcję
|
• podjąć próbę opowiedzenia wybranej historii mitologicznej z punktu widzenia bohaterki kobiecej |
15. Wprowadzenie do analizy Antygony Sofoklesa (lektura obowiązkowa) |
• zdefiniować dramat jako jeden z rodzajów literackich • zrelacjonować treść Antygony
|
• wskazać w Antygonie cechy dramatu • wymienić najważniejszych twórców tragedii antycznej
|
• przedstawić kompozycję dramatu antycznego
|
• omówić rolę teatru w starożytnej Grecji • wskazać w Antygonie części kompozycyjne: ekspozycję, zawiązanie akcji, punkt kulminacyjny i rozwiązanie akcji |
• porównać, jaką funkcję pełnił teatr w starożytnej Grecji, a jaką pełni współcześnie • zrelacjonować mit rodu Labdakidów
|
16. i 17. Antygona - dramat przeciwstawnych racji i wartości (lektura obowiązkowa) |
• wymienić racje Kreona i racje Antygony • wskazać w tekście elementy budowy dramatu antycznego • wymienić motywy obecne w Antygonie
|
• omówić zasadę trzech jedności na przykładzie utworu Sofoklesa • scharakteryzować głównych bohaterów • wymienić funkcje chóru w dramacie antycznym na przykładach z tekstu kategorii tragedii greckiej |
• wyjaśnić, na czym polega tragizm Antygony i tragizm Kreona • posługiwać się pojęciem hybris przy charakteryzowaniu postaci Kreona i Antygony • omówić rolę fatum i harmatii w życiu bohaterów tragedii
|
• analizować sposób przedstawienia motywów literackich i kulturowych w Antygonie |
• analizować koncepcję człowieka i losu w świecie starożytnych Greków, odnosząc się do Antygony
|
18. Antygona jako przykład tragedii antycznej (lektura obowiązkowa) |
• wymienić cechy tragedii antycznej • wymienić funkcje chóru
|
• wskazać cechy tragedii antycznej w Antygonie
|
• omówić związek między stasimonami a treścią epeisodionów |
• analizować fragment tekstu pod kątem funkcji środków językowych
|
• analizować styl utworu
|
19. Platon, Państwo (lektura uzupełniająca) |
• zrelacjonować treść fragmentu |
• wyjaśnić, na czym polegało państwo idealne według Platona • opisać, jak według Platona wygląda poznawanie prawdy |
• wyjaśnić metaforyczne znaczenie opowieści o jaskini • omówić relacje między rzeczywistością materialną a idealną • wskazać cechy utopii w platońskiej wizji państwa |
• wyjaśnić funkcję dialogu dla wymowy fragmentu • przedstawić platońską koncepcję państwa
|
• podjąć dyskusję na temat koncepcji przedstawionej przez Platona
|
20. Najstarsza teoria literatury – Poetyka Arystotelesa (lektura uzupełniająca) |
• zrelacjonować treść fragmentu • wyjaśnić pojęcie: poetyka |
• omówić kompozycję dzieła • wymienić najważniejsze założenia Poetyki • wskazać, jakie są, według Arystotelesa, wyznaczniki poezji
|
• wyjaśnić, na czym polega epizodyczność fabuły
|
• przedstawić i omówić sposoby wywołania katharsis • omówić funkcję mitów w literaturze |
• omówić funkcję i znaczenie poetyki normatywnej |
21. O sile argumentów – Retoryka Arystotelesa (lektura uzupełniająca) |
• zrelacjonować treść fragmentu • wyjaśnić pojęcie: retoryka |
• omówić kompozycję dzieła • wymienić cechy skutecznej wypowiedzi retorycznej |
• wymienić i omówić trzy warunki skutecznego przemawiania • analizować wybrany fragment tekstu literackiego pod kątem użycia środków retorycznych
|
• przygotować wypowiedź retoryczną według wskazówek Arystotelesa |
• podjąć dyskusję na temat przydatności retoryki w różnych sytuacjach |
22. Nieśmiertelność poety – liryka Horacego |
• przedstawić postać Horacego • wyjaśnić pojęcie: exegi monumentum, non omnis moriar |
• omówić cechy charakterystyczne pieśni • rozpoznać rodzaj liryki omówionych utworów, jego adresata, sposób kreacji podmiotu lirycznego i sytuacji lirycznej • wskazać środki wyrazu artystycznego zastosowane w utworze |
• określić problematykę utworów • określić funkcję środków językowych
|
• omówić koncepcję poety i poezji wyrażoną w utworze
|
• wskazać i omówić topos exegi monumentum obecny w innych tekstach kultury |
23. Poeta w świecie współczesnym – Na odejście poety i pociągu osobowego Tadeusza Różewicza |
• zrelacjonować treść wiersza • wskazać podmiot liryczny |
• wskazać topos literacki obecny w wierszu • wskazać środki językowe zastosowane w utworze |
• formułować problem zaprezentowany w wierszu • interpretować tytuł utworu • omówić funkcję środków językowych zastosowanych w wierszu |
• zinterpretować utwór |
• wypowiedzieć się na temat dialogu z tradycją, zaprezentowanego w wierszu
|
24. Postawa wobec życia – stoicyzm i epikureizm w wierszach Horacego |
• zrelacjonować treść wierszy • określić rodzaj liryki • wskazać adresatów lirycznych w wierszach
|
• wypowiedzieć się na temat podmiotu lirycznego w wierszach • wskazać środki językowe użyte w utworach |
• wskazać elementy filozofii stoickiej i epikurejskiej w utworach • określić funkcję środków językowych |
• omówić, przedstawioną w wierszach sytuację człowieka w obliczu śmierci
|
• na podstawie utworów przedstawić założenia filozofii Horacego |
ANTYK – KSZTAŁCENIE JĘZYKOWE |
|||||
25. Język a inne systemy znaków |
• definiować znak
|
• omówić język jako system znaków |
• wymienić i omówić cechy systemu językowego
|
• porównać różne formy przekazywania informacji |
• wyjaśnić przyczyny nieporozumień językowych |
ANTYK – TWORZENIE WYPOWIEDZI Z ELEMENTAMI RETORYKI |
|||||
26. Plan dekompozycyjny tekstu, streszczenie |
• wymienić rodzaje planów • charakteryzować rodzaje planów • definiować streszczenie • wskazać i omówić dwa porządki streszczenia |
• wymienić cechy dobrze skonstruowanego planu • prezentować proces tworzenia streszczenia • omówić różnice między planem ramowym a planem szczegółowym |
• tworzyć dekompozycyjny plany szczegółowy wskazanego tekstu • przekształcić plan szczegółowy w plan ramowy
|
• na podstawie stworzonego planu napisać streszczenie |
• ocenić poprawność podanego streszczenia |
27. Notatka syntetyzująca |
• definiować notatkę syntetyzującą • przedstawić budowę notatki syntetyzującej
|
• przedstawić proces tworzenia notatki |
• analizować podane notatki syntetyzujące
|
• tworzyć notatkę syntetyzującą na podstawie podanych tekstów |
• ocenić poprawność podanej notatki syntetyzującej |
28. Wypowiedź argumentacyjna |
• przedstawić strukturę wypowiedzi argumentacyjnej • wymienić rodzaje argumentów |
• omówić sposoby budowania spójności między zdaniami • rozwinąć zaproponowaną argumentację |
• zaproponować argumenty do podanej tezy i podeprzeć je przykładami • ułożyć konspekt wypowiedzi argumentacyjnej |
• zbudować spójną, poprawną i przekonującą wypowiedź argumentacyjną |
• ocenić poprawność podanej wypowiedzi argumentacyjnej |
ANTYK – PODSUMOWANIE I POWTÓRZENIE |
|||||
29. i 30. Powtórzenie i podsumowanie wiadomości |
• odtworzyć najważniejsze fakty, sądy i opinie |
• wykorzystać najważniejsze konteksty |
• wyciągać wnioski • określić własne stanowisko |
• poprawnie interpretować materiał obowiązkowy • właściwie argumentować • uogólnić, podsumować i porównać |
• formułować i rozwiązywać problemy badawcze |
BIBLIA – O EPOCE |
|||||
31. Biblia – wiadomości wstępne |
• wyjaśnić etymologię słowa Biblia • przedstawić podział Biblii • wymienić języki, w jakich została zapisana Biblia
|
• przedstawić najważniejsze tłumaczenia Biblii • przedstawić przysłowia i aforyzmy, mające swoje źródło w Biblii |
• wymienić cechy stylu biblijnego • wymienić biblizmy i wskazuje ich źródło
|
• wskazać przykłady stylu biblijnego • przedstawić, jak odczytywać i interpretować Biblię
|
• wypowiedzieć się na temat funkcjonowania języka Biblii w życiu codziennym i w literaturze
|
BIBLIA – TEKSTY Z EPOKI I NAWIĄZANIA |
|||||
32. Księga Rodzaju – dzieje początków świata i ludzkości |
• zrelacjonować powstanie świata i człowieka według Biblii |
• omówić wybrane wątki i przedstawić wybrane postacie z Księgi Rodzaju • wyjaśnić znaczenie biblizmów, wywodzących się z Księgi Rodzaju
|
• porównać biblijny opis stworzenia świata i człowieka z opisem mitologicznym • przedstawić i interpretować wybrane symbole zawarte w Księdze Rodzaju
|
• interpretować opowieść o zerwaniu owocu z drzewa zakazanego (grzechu pierworodnym) • wskazać cechy stylu biblijnego w podanym fragmencie Księgi Rodzaju |
• omówić koncepcję człowieka w Biblii
|
33. Konteksty i nawiązania – Prawiek i inne czasy Olgi Tokarczuk |
• zrelacjonować treść fragmentu • omówić świat przedstawiony • wskazać narratora |
• wskazać elementy realistyczne i fantastyczne we fragmencie • wskazać motywy biblijne we fragmencie i omówić ich funkcję |
• porównać biblijny sposób przedstawienia kosmogonii z zaproponowanym przez Olgę Tokarczuk • przedstawić problematykę fragmentu |
• interpretować treści niedosłowne fragmentu
|
• wypowiedzieć się na temat funkcji mitu kosmogonicznego w życiu wspólnoty
|
34. Rozważania o cierpieniu – Księga Hioba |
• opowiedzieć historię Hioba • przedstawić kompozycję Księgi Hioba |
• scharakteryzować Hioba • omówić relacje między Hiobem a Bogiem na podstawie fragmentu Biblii |
• interpretować przemianę postawy Hioba po rozmowie z Bogiem • przedstawić postać Hioba jako symbol niezawinionego cierpienia i niezachwianej wiary |
• podjąć dyskusję na temat sensu cierpienia i zgody Boga na istnienie zła (teodycei) |
• omówić sposoby przedstawiania Hioba w sztuce na podanych przykładach
|
35. Dociekanie sensu ludzkiego życia w Księdze Koheleta |
• wyjaśnić, kim był Kohelet • zrelacjonować fragment |
• wskazać rady Koheleta, jak należy przeżywać swój los |
• określić funkcję środków stylistycznych użytych we fragmencie • określić problematykę utworu |
• interpretować teologiczną wymowę Księgi Koheleta
|
• wskazać podobieństwa między radami Koheleta a radami greckich filozofów |
36. Poezja biblijna – Księga Psalmów |
• przyporządkować psalmy do liryki • określić rodzaj liryki oraz nadawcę i adresata psalmów • definiować pojęcia: psalm, psałterz |
• sklasyfikować psalmy według poznanych kryteriów • odnaleźć środki stylistyczne zastosowane w psalmach |
• określić funkcję środków językowych użytych w psalmach
|
• interpretować symbole pojawiające się w psalmach |
• omówić koncepcję Boga i człowieka, wyłaniającą się z psalmów
|
37. Wizja końca świata w Apokalipsie św. Jana |
• streścić przedstawione fragmenty Apokalipsy św. Jana |
• opisać jeźdźców Apokalipsy i scharakteryzować ich na podstawie ryciny Albrechta Dürera • wypowiedzieć się na temat genezy i autorstwa Apokalipsy św. Jana |
• wskazać główne cechy stylu Apokalipsy • interpretować symbole i alegorie znajdujące się w omówionych fragmentach |
• wypowiedzieć się na temat sposobów obrazowania i wywoływania nastroju grozy w Apokalipsie
|
• porównać biblijną Apokalipsę z innymi przedstawieniami końca świata |
38. Konteksty i nawiązania – Cormac McCarthy, Droga |
• zrelacjonować treść fragmentów • omówić świat przedstawiony |
• scharakteryzować bohaterów tekstu • wyjaśnić pojęcie postapokaliptyczny |
• porównać rzeczywistość opisaną we fragmentach z Apokalipsą św. Jana |
• omówić przesłanie płynące z tekstu
|
• analizować postawy i emocje bohaterów w obliczu katastrofy |
39. Filmowe nawiązanie do Biblii – Dekalog I Krzysztofa Kieślowskiego |
• zrelacjonować treść filmu |
• podjąć dyskusję o postawie filmowego Krzysztofa |
• wypowiedzieć się na temat dialogów, narracji i kadrowania w filmie
|
• analizować rolę przypadku w konstrukcji fabuły |
• podjąć dyskusję na temat hierarchii wartości we współczesnym świecie |
BIBLIA – KSZTAŁCENIE JĘZYKOWE |
|||||
40. Akt komunikacji językowej |
• zdefiniować akt komunikacji językowej • wymienić, co składa się na akt komunikacji |
• omówić każdy ze składników aktu komunikacji • wyjaśnić, na czym polega skuteczność komunikacji |
• wskazać elementy aktu komunikacji w podanych przykładach
|
• wyjaśnić, na czym polega etyka wypowiedzi
|
• wyjaśnić, co zaburza czytelność komunikacji w podanych przykładach |
41. Funkcje wypowiedzi (*funkcje fatyczną i magiczną na poziomie rozszerzonym) |
• wymienić funkcje wypowiedzi |
• scharakteryzować poszczególne funkcje wypowiedzi |
• rozpoznać środki językowe, wskazujące na daną funkcję • określić funkcje dominujące w danej wypowiedzi |
• wyszukać w tekście przykłady poszczególnych funkcji wypowiedzi |
• analizować podany tekst pod względem środków językowych wskazujących na określoną funkcję
|
BIBLIA – TWORZENIE WYPOWIEDZI Z ELEMENTAMI RETORYKI |
|||||
42. Streszczenie a parafraza (*pojęcie parafrazy i wykorzystywanie pojęcia parafrazy w interpretacji utworu literackiego na poziomie rozszerzonym) |
• rozpoznać i zdefiniować streszczenie
|
• odróżnić streszczenie od parafrazy |
• wymienić różnice między streszczeniem a parafrazą • wykonać streszczenie
|
• funkcjonalnie wykorzystać umiejętność streszczania |
• funkcjonalnie wykorzystać umiejętność streszczania i parafrazowania |
BIBLIA – PODSUMOWANIE I POWTÓRZENIE |
|||||
43. i 44. Powtórzenie i podsumowanie wiadomości |
• odtworzyć najważniejsze fakty, sądy i opinie |
• wykorzystać najważniejsze konteksty biblijne |
• wyciągać wnioski • określić własne stanowisko |
• poprawnie interpretować wymagany materiał • właściwie argumentować • uogólnić, podsumować i porównać |
• formułować i rozwiązywać problemy badawcze |
ŚREDNIOWIECZE – O EPOCE |
|||||
45. Średniowiecze – wprowadzenie do epoki |
• objaśnić etymologię nazwy epoki • wymienić najważniejsze wydarzenia związane z początkiem i końcem średniowiecza
|
• wymienić średniowieczne wzorce osobowe • wyjaśnić, na czym polegał uniwersalizm średniowieczny • przedstawić informacje na temat szkół i uniwersytetów w średniowieczu
|
• definiować teocentryzm i wyjaśnić, czym przejawiał się w średniowieczu • wyjaśnić, w czym przejawiał się dualistyczny obraz świata w średniowieczu • omówić średniowieczną hierarchię społeczną
|
• omówić fundamenty kultury średniowiecznej • wypowiedzieć się na temat różnic między filozofią starożytną a średniowieczną
|
• interpretować rolę karnawału w wiekach średnich |
46. Sztuka średniowieczna |
• rozpoznać najważniejsze zabytki polskiego i europejskiego średniowiecza |
• podać przykłady zabytków polskiego i europejskiego średniowiecza
|
• wyjaśnić i zilustrować przykładami parenetyczny i anonimowy charakter sztuki średniowiecznej • omówić alegorię i podać jej przykłady
|
• analizować średniowieczne dzieło sztuki według podanych kryteriów |
• wskazać przykłady wpływu sztuki średniowiecza na epoki następne |
ŚREDNIOWIECZE – TEKSTY Z EPOKI I NAWIĄZANIA |
|||||
47. Bogurodzica – najstarszy polski utwór poetycki |
• przeczytać ze zrozumieniem Bogurodzicę • wskazać przykłady archaizmów w utworze |
• rozpoznać podmiot liryczny oraz adresata utworu • wypowiedzieć się na temat podmiotu lirycznego • wskazać archaizmy leksykalne, fleksyjne, fonetyczne i składniowe |
• omówić sposób przedstawienia Matki Boskiej w Bogurodzicy • omówić kompozycję utworu • na przykładzie Bogurodzicy omówić takie cechy literatury średniowiecznej, jak anonimowość, teocentryzm i dydaktyzm
|
• odnaleźć w treści Bogurodzicy motyw deesis i odnieść go do sztuk plastycznych • omówić formę wiersza • omówić funkcję Bogurodzicy w średniowiecznej Polsce |
• wypowiedzieć się na temat piśmiennictwa religijnego w średniowieczu
|
48. Ludzki wymiar cierpienia Matki Boskiej w Lamencie świętokrzyskim |
• zrelacjonować treść Lamentu świętokrzyskiego
|
• określić sytuację liryczną, podmiot liryczny i adresatów utworu • wskazać archaizmy leksykalne, fleksyjne, fonetyczne i składniowe • omówić kompozycję wiersza • wskazać środki językowe w wierszu |
• scharakteryzować Maryję jako matkę • omówić motyw stabat Mater w wierszu • określić funkcję środków językowych
|
• porównać obrazy Maryi z Lamentu świętokrzyskiego i z Bogurodzicy |
• wypowiedzieć się na temat genezy utworu
|
49. Motyw tańca śmierci w Rozmowie mistrza Polikarpa ze Śmiercią |
• streścić utwór
|
• opisać obraz śmierci przedstawiony w utworze • wskazać archaizmy leksykalne, fleksyjne, fonetyczne i składniowe |
• omówić motyw danse macabre • w kontekście utworu wyjaśnić pojęcia: memento mori • omawia groteskowy i naturalistyczny sposób przedstawienia śmierci • wskazuje elementy komizmu w utworze
|
• na podstawie lektury omówić światopogląd ludzi średniowiecza • omówić utwór jako satyrę społeczną
|
• wyjaśnić przyczyny popularności motywu śmierci w średniowieczu
|
50. Triumf śmierci w Siódmej pieczęci Igmara Bermana |
• zrelacjonować treść filmu • odnaleźć nawiązania do kultury i obyczajowości średniowiecza |
• zinterpretować tytuł i objaśnić jego funkcję • w kontekście filmu wyjaśnić pojęcia: personifikacja, taniec śmierci |
• rozpoznać w filmie konwencję moralitetu i ją omówić • w kontekście filmu wyjaśnić pojęcie teodycea |
• interpretować przesłanie filmu |
• przywołać szerokie konteksty i nawiązania |
51. Ideał rycerza – Pieśń o Rolandzie |
• zrelacjonować treść fragmentów • przedstawić kodeks honorowy średniowiecznego rycerza
|
• wymienić najważniejszych bohaterów Pieśni o Rolandzie • scharakteryzować Rolanda • omówić kompozycję utworu
|
• przedstawić Rolanda jako wzorzec osobowy rycerza • wskazać w utworze cechy eposu rycerskiego • omówić elementy ars bene moriendi obecne w utworze • omówić sposób kreacji bohaterów – rycerzy oraz ich wrogów |
• wskazać i omówić symbole obecne w pieśni • omówić kontekst historyczny utworu
|
• porównać wzorzec wojownika współczesnego ze średniowiecznym |
52. Średniowieczna miłość – Dzieje Tristana i Izoldy (lektura uzupełniająca) |
• streścić podany fragment Dziejów Tristana i Izoldy • wymienić najważniejszych bohaterów utworu |
• omówić kompozycję utworu • wskazać cechy gatunkowe utworu • charakteryzować, ukazane w utworze, wzorce parenetyczne władcy, rycerza i damy serca
|
• objaśnić funkcję fantastyki w utworze • wyjaśnić, na czym polega tragizm Tristana i Izoldy |
• przeanalizować specyfikę uczucia łączącego Tristana i Izoldę • sformułować zasady miłości dworskiej
|
• wypowiedzieć się na temat obyczajowości średniowiecznej na podstawie Dziejów Tristana i Izoldy |
53. Konteksty i nawiązania – Halina Poświatowska, *** [tutaj leży Izold...] |
• zrelacjonować treść wiersza • wskazać podmiot liryczny |
• opisać sytuacje liryczną w wierszu • omówić aluzję literacką zastosowaną w utworze • wskazać środki językowe użyte w utworze |
• omówić kompozycję wiersza • sformułować tezę interpretacyjną • określić funkcję środków językowych użytych w wierszu
|
• interpretować wiersz • wskazać i omówić konteksty interpretacyjne
|
• porównać przesłanie wiersza z przesłaniem Dziejów Tristana i Izoldy |
*54. Podróż po zaświatach – Boska komedia Dantego Alighieri |
• zrelacjonować treść fragmentów • omówić fabułę całego utworu • wymienić przewodników Dantego po zaświatach |
• omówić genezę Boskiej komedii • wyjaśnić tytuł • scharakteryzować narratora • omówić kompozycję poematu • wyjaśnić pojęcia: poemat epicki |
• wymienić elementy dzieła charakterystyczne dla średniowiecza i renesansu • zinterpretować alegorie obecne w poemacie |
• wypowiedzieć się na temat sposobu obrazowania w utworze
|
• wskazać źródła kulturowe, z których czerpał Dante |
*55. Konteksty i nawiązania – Dno piekła Andrzeja Bursy |
• relacjonować treść wiersza • określać rodzaj liryki |
• omawiać kreacje bohaterów wiersza • wyjaśnić funkcję użytych frazeologizmów
|
• interpretować funkcję odniesień do piekła w wierszu • omówić problematykę utworu
|
• wypowiadać się na temat kontekstu historycznego wiersza • wskazać ironię użytą w wierszu i określić jej funkcję |
• porównywać udręczenie ludzi w utworze Bursy z udrękami piekielnymi w Boskiej komedii
|
ŚREDNIOWIECZE – KSZTAŁCENIE JĘZYKOWE |
|||||
56. Wiedza z dziedziny fleksji, leksyki, frazeologii i słowotwórstwa w analizie i interpretacji tekstów literackich |
• wskazać czasowniki w tekście i określa ich formę gramatyczną • wskazać w tekście przymiotniki i imiesłowy o zabarwieniu neutralnym i wartościującym • wskazać w tekście rzeczowniki abstrakcyjne i konkretne • wskazać w tekście zdrobnienia
|
• wyjaśnić funkcję czasowników użytych w tekście • określić funkcję przymiotników o zabarwieniu neutralnym i wartościującym użytych w tekście • określić funkcję rzeczowników abstrakcyjnych i konkretnych użytych w tekście • określić funkcję zdrobnień w tekście |
• analizować tekst pod kątem użycia gramatycznych środków językowych
|
• wskazać środki językowe służące psychizacji krajobrazu |
• omówić sposoby podkreślenia ekspresji tekstu za pomocą środków językowych |
ŚREDNIOWIECZE – TWORZENIE WYPOWIEDZI Z ELEMENTAMI RETORYKI |
|||||
*57. Indukcja i dedukcja
|
• prezentować różne typy dowodzenia
|
• rozpoznawać typy dowodzenia w tekście • wskazać błąd we wnioskach
|
• analizować rozumowanie przedstawione w tekście |
• formułować wniosek na podstawie dwóch przesłanek |
• formułować przesłanki i na ich podstawie wyciągać wniosek |
ŚREDNIOWIECZE – PODSUMOWANIE I POWTÓRZENIE |
|||||
58. i 59. Powtórzenie i podsumowanie wiadomości |
• odtworzyć najważniejsze fakty, sądy i opinie |
• wykorzystać najważniejsze konteksty |
• wyciągać wnioski • określić własne stanowisko |
• poprawnie interpretować wymagany materiał • właściwie argumentować • uogólnić, podsumować i porównać |
• formułować i rozwiązywać problemy badawcze |
Autorka: Magdalena Lotterhoff
Uwaga: w wyniku uszczuplenia podstawy programowej, według przedstawionego rozkładu materiału, niewykorzystane godziny pozostają do decyzji nauczyciela.